Lögberg - 12.03.1890, Blaðsíða 7

LOGBERG, MIDVIKUDAGINN 12. MARZ 1890.
7
JSberjir mi mcb?
Hverjir eru með og hverjir eru
á móti velferðarmálum vorum Vest-
íslendinga ? Þessari spurningu verð-
ur líklega ekki svo auðvelt að svára,
en mjer finnst að við landar hjer
ættum að hugleiða hana, og ganga
svo í þann flokkinn, sem okkur
finnst hafa rjettari stefuu. t>að er
nú enginn efi á Jj>ví lengur, að
flokkarnir eru tveir, og blöðin okk-
ar, J,ögberg og Heim&krivgla, sitt
í hvorum flokki. En við pyrftum
að vita meira. Við pyrfturn, ef vel
ætti að vera, að vita vissu okkar
uin, hverjir og hve margir eru með,
og hverjir og hvc margir e. 11 á
móti velíerðarmálum vorum. Ann-
ars getur skeð, að vjer leiðumst ó-
viijandi í óvinaflokkinn.
l>að sætir annars undrum, hvað J>ag-
mælskir og skeytingárlausir j>eir
menn eru, sem kaupa högberg, og
Heimtilcringlu. að aldrei skuli J>eir
láta til sín heyra um álit sitt á
]>eim, rjett eins og ]>að væri einsk-
isvert fyrir þjóðflokk vorn, hverja
stefnu ]>au hafa. Sem stendur eru
sumir í verri flokknum af heimsku-
legri trúgirni og þekkingarleysi á
því, hvað rjett er eða rangt. Dess-
vegna verður að leggja sig fram
um að koma sannleikanum inn í
menn. Auðvitað kannast jeg við
]>að, að þeir eru margir, sem sjá og
skilja, hverja stefnu Hijðin hafa, en
eru }>ó livorki ineð ]>eim nje móti,
og halda eins áfram með sömu ]>ögn-
inni að kaupa ]>að blaðið, sem nið-
ur brýtur af öllum kröptuni ]>að sem
byggt er oss til afls og virðingar.
En liinir eru líka vafalaust margir,
sem ekki mundu vísvitandi vilja
fylla verra flokkinn, en sem nú gera
]>að af trúgirni og ]>ekkingarieysi eins
og jeg áður sagði. Það væri ]>ví
óskandi, að við fengjuin einhvern
tíma að sjá á prenti afdráttarlaust
álit okkar beztu manna á blöðunum
Lögbergi og Heimskringlu. t>að
mætti ekki heldur minna vera, en
að ]>eir fengju heiður, sem heiður
lieyrir, en hinir sem á móti eru
mættu koma í birtuna, svo almenn-
ingur sæi, hver vegur oss er af }>eim
vísaður. En ]>ar til purfa okkar
heztu og vitrustu menn að leggja
orð í belg. Jeg skal til færa eitt
dæmi upp á ]>á heimskulegu trú-
girni, sem á sjer stað, }>ar sem ræða
er um álit sumra manna á blöðun-
um. Jeg hitti tvo landa í Portage
la Prairie síðastliðið haust, og
barst talið á blöðin. Jeg spurði ]>á
fyrst: „Hvernig líka ykkur íslenzku
blöðin, Lögberg og Heimskringlau?
Annar peirra varð fyrir svörum ;
hinn samsinnti allt. „Þau eru nú
fremur ljeleg“, svaraði hann—„Hvort
blaðið er betra, Lögberg eða Heitns-
kringla ?“ spurði jeg.—„Heimskrg.“
—„Er pað mögulegt ? jeg lield Lög-
berg, • og líkar pað blað ágætisvel“.—
„Jeg vildi ekki gefa 50 cent fyrir
Lögberg; ]>að er svo ómerkilegt
blað“. „Hefurðu liaft bæði blöðin
frá byrjun“, „Nei, Heimskringlu
að eins, en jeg hef sjeð eitt cða
tvö númer af Lögbergi“.
„Hvernig geturðu sagt Lögberg
„ómerkilegt blað“, ef ]>ú hefur ekki
sjeð nema eitt eða tvö númer af
}>ví ?“ spurði jeg.— „Jeg ]>arf ekki
nema lesa Heimskringlu til pess að
þekkja Lögberg“, svaraði hann. Svo
slitum við talinu og mjer ofbauð.
En eptir petta fór jeg að kaupa
neimskringlu; mjer fannst skylda
mín að vita vissu mína um, hvernig
blaðið er í raun og veru, og jeg
las pað rækilega. En pví meir sem
jeg las pví betur sá jeg mismuninn
4 blöðunum, og alltaf vonaðist jeg
eptir að lieyra einhverja rödd frá
utan við standandi mönnum um
stefnu þeirra, ]>ó ekki hafi sú von
■enn rætzt. Aptur á móti kom grein
í Heimskringlu með fyrirsögninni
,,Blöðin“, en sú grein var svo nauða-
lík öllu öðru, sem Heimskringla
Jlytur lesendum sínum, að pað væri
lafhægt að koma meðallagi trú-
gjörnum mönnum til að trúa ]>ví að
ritstjórn ]>ess blaðs hefði búið hana.
til. Annars or ]>að undra-vert, ef
kaupendur Heimskringlu eru ckki
löngu orðnir sárpreyttir á að lesa
allar ]>ær skammir og allan ]>ann
pvætting, sem hún flytur lesendum
sínum fyrir $1,75—$2,00. Ef einhver
skyldi halda, áð petta sje óviður-
kvæmilega sagt um Heimskringlu,
og að hún muni vera gott blað, pá
vil jeg yinsamlegast benda honum
á að taka sig nú einu sinni til og
útvega sjer 5., G„ 7. og 8. nr. af
pessa árs árgangi hennar, par sem
eldfjörugur Ásgeir Lindal burðast
með sinn botnlausa skamma-pvætting
og rekur svo endahnútinn á með
nokkrum vottorðum—flestum nafna-
lausum ! Það má mikið vera, ef öll-
um sem um pað hugsa á annað
borð, þykir ástæða til að taka slík-
uip fróðleik eða skemmtun með pökk-
um. Annars sýnist svo sem ritstjórn
Heimskringlu ætti að vera svo
skarpskygn oða Vönd að virðingu
sinni, livað sem öðru líður um stefnu
hcnnar, að hyllast ekki til að verða
beinlínis málgagn verstu mannanna,
sem reyna að svívirða pjóðflokk
vorn.
Jeg býst nú við að margt og
mikið verði komið út í blöðunum,
áður en pessar línur sjást á prenti,
og ef til vill kann einhver pá að
verða búinn að kveða upp úr með
álit sitt á Heimskringlu.
Þessar línur verða þá svo sem
til uppfyllingar úr fjarlægðinni.
Kaupandi Heimskeinglu.
* *
Atiis. eitst. Oss er því meiri
ánægja að taka þessa grein í blað
vort, sem höfundurinn hefur, að pví
er vjer bezt vitum, lítið eða ekki
verið með íslendincrum að staðaldri síð-
an hann kom til pessa lands, heldur
leitað sjer atvinnu meðal hjerlendra
manna. Hann hefur pví ekki get-
að orðið fyrir neinum pcrsónuleg-
um áhrifum, hvorki af vinum vor-
um nje mótstöðumönnum, heldur
hafa blöðin sjálf og málefnin ver-
ið ein um að hafa pau áhrif á hann,
er koma fram í grein þeirri sem
prentuð er hjer á undan.
Jafnframt skulum vjer og leyfa
oss að benda hinum háttvirta liöf-
undi á pað, að ýmsir af þeim mönn-
um, sem flestir mundu telja meðal
hinna beztu manna vorra, hafa nú
einmitt gert það sem hann fer fram
á. Þannig skulum vjer minna hann
á pað sem þeir síra Friðrik J. Berg-
mann, Friðjón Friðriksson og Frið-
björn heitinn Björnsson bentu á
viðvíkjandi Hkr.
FRÁ ÍSLANDL
Úk brjefi úit Hónavatnssýslu.
9. jan„ 1890.
Hið liðna ár hefur að öllu leyti
verið oss mjög gott og notadrjúgt,
og sjálfsagt með okkar beztu ár-
um, livað tíðina snertir; það má
telja að verið liafi öndvegistíð frá
pví um miðjan fyrra vetur. Hug-
ur manna og áhugi fer nú líka lifn-
andi, ]>Ó miklar menjar sjeu enn
eptir af hinu langvinna bága árferði,
sem mjög tók að kreppa að, og
má pað til dæmis taka, að á ný-
afstöðnum auka-sýslufundi hjer í
sýslu áleit sýslunefndin að 2 lirepp-
ar í sýslunni væru ekki færir
u m að borga hallærislán sitt, og
slengdu pví upp á sýslusjóðinn, sem
þó er ekki til nema í vasa lítt
bjargálna manna. Það er eitthvað
hart aðgöngu að hallærislánin svo
kölluðu — bendir ekki hallærislán á
að hallæri og harðrjetti liafi átt sjer
stað? — skuli skapa ný vandræði og
fjártjón manna á meðal, en svo er
pví pó varið í raun og veru; hjer
• á norðurlandi hafa pau alstaðar orð-
J ið að harmabrauði, og pað ættu
j menn að vilja miklu heldur kjósa
að deyja drottni sínum en að hag-
nýta sjer slik lán. Það er ómögu-
legt að segja, að landsstjórninni
fari hönduglega úr licndi að hjálpa.
Það eru nú heldur líkur til,
ef batnar í ári, að pað dragi úr
Vesturheimsferðum. Þó er jeg á
því, sem síra Jón Bjarnason ljet
einhvern tíma í ljósi í „Sameining-
unni“, að nokkrir mundu fara ár-
lega, og jeg held petta sje gott
og ákjósanlegt fyrir báða málsparta.
Það er engan veginn pað bezta
við Vesturlieimsfcrðir fyrir okkur
sem eptir erum, að verða af með
ónytjunga ogósjálfbjarga menn; „par
eru sæmst eyru sem uxu“, og er
rjett að hver sitji að sínu. En pað
er skaðlegt og hættulegt, að ykkar
fjelag troðfyllist af slíkum mönnum.
Það heillavænlegasta við Vestur-
heimsferðir tel jeg pað, að íslend-
ingar par vestra gcti magnazt að
fjölda nýtra manna, sem hefðu vilja
og prek til að taka verklegan og
andlegan pátt í þeim lifandi fram-
fara-tilraunum, sem ræða er um hjá
öllum betri mönnum par vestra.
Að pessi fjelagsskapur geti orðið
sem sterkastur hlýtur að verða liið
heillavænlegasta fyrir okkur í austur-
vegum, og mun liafa meiri og meiri
álirif, eptir því sem tímar líða fram.
Því þróttmeiri, staðfastari og fram-
takssamari sem liin íslenzka pjóð
réynist vestra, pví meiri eptirtekt
mun hún vekja á pessu litla landi,
]>ar sem framtakssemin er enn svo
lítil, og par sem um pessar mundir
vantar öll lífsmeðöl og forsprakka
til að geta gegnt pörfum og kröf-
um tímanna.
Það fór mjög illa, að menn
sinntu ekki betur erindum síra Jóns
Bjarnasonar hingað .í sumar. Jeg
skil okkert í pessutn ungu mönn-
um, sem eru að menntast á þessum
tímum, að þá skuli ckki fýsa að
fá stöðu úti í hinum menntaða
heimi og vinna sjer til sóma og
öðrum til gagns undir forustu liinna
ácfætustu manna. Ekkert á nú að
geta gagnað íslandi, ef farið- er út
fyrir landssteinana, þó sagan sýni
einmitt hið gagnstæða, að hjer getur
ekkert prifizt af sjálfsdáðum, ekkert,
nema það sæki sinn mátt og meginn
út í framfarastraum lieimsins.
Úr HH.IEFI AF Höfðaströnd
í Skagafirði.
2. nóv. 1889.
Frjettir hjeðan úr Skagafirði
fáar en yfir höfuð nú heldur góðar.
Árferði lieldur að ganga til
batnaðar. Næstl. vetur snjóalítill,
heldur umhleypingasamur en vel í
meðallagi góður, næstl. vor fyrir-
taks gott og skepnuhöld pví með
bezta lacri. grasvöxtur í sumar með
betra móti og nýting á heyjum’
heldur góð, svo hey eru nú víðast
með mesta móti og beztu verkun
en lieldur ljett. Haustið í haust að
þessum tíma ágætt. Fiskiafli hefur
vcrið í vor, sumar og haust í betra
meðallagi. Fje reyndist til frálags
í haust með bezta móti, sem var
að pakka veðurblíðunni næstl. vor
og sumar. Fjársala til Englendinga
hefur verið í haust með mesta móti
nú í nokkur ár, enda borguðu peir
fjeð polanlega, 11—14 kr. fyrir vet-
urgamalt, 16—17 fyrir 2 vetra
sauði, 18—19 fyrir 3 vetra sauði
og trippi 3—8 vetra, 50—70 kr.
Mjög er líklegt að margir bændur
hjer í sýslu liafi fækkað í haust
skepnum að mun og máske um
of en líklegt er að skuldir manna
minnki að mun petta ár. Það er
víst hreinasta undantekning að nokk-
urstaðar hafi nokkurt lanlb verið
skorið í haust. Ef næsta ár verð-
ur að gæðum í nokkri líkingu við
petta ár, pá rjetta menn mikið við
eptir harðærið, en í svipinn er pað
ekki .svo fljótt að láta á sjá, því
menn voru orðnir svo aðþrengdir
eptir margra ára harðindi og kúg-
un.
Úr brjefi úr Eyjafieði.
2. janúar, 1890.
Við heyrum lxkara árferði að
vestan en í fyrra og óskum því frem-
ur góðs nýárs. Við höfum sjerlega
milda tíð nú, og haldizt hún í 1—2
ár enn, rjettist margt við um stund.
Litla trú hef jog samt á veruleg-
um framförum hjá vorri pj 'ð — sízt
ef haldið er hinu gamla horfi. Hið
ameríkanska frelsi og ameríkanski
stórhuirurinn kemst seint til Ev-
rópu, hvað þá hingað. En án stór-
huga kemst landið ekki upp.
Bogi Pjetur Pjetursson, hjer-
aðslæknir í Rangárvallasýslu, and-
aðist að heimili sínu Kirltjubæ að-
faranótt liins 22. desembr. eptir 4
daga legu í lungnabólgu, er hann
hafði fengið upp úr ferðavolki við
að vitja sjúkra.
Hann var fæddur 19. júll 1848,
einkasonur Pjeturs biskups Pjeturs-
sonar og frú Sigríðar Bogadóttur,
útskrifaður úr Rvíkurskóla 1869, tók
heimspekispróf við liáskólann, en
embættispróf frá læknaskólanum
1874, varð hjeraðslæknir í Húna-
vatnssýslu 1876, og í Rangárvalla-
sýslu 1878. — Hann var kvæntur
Kristínu Skúladóttur Thorarensens
hjeraðslæknis frá Móeiðarhvoli, er
lifir mann sinn ásamt 2 sonum
peirra, Skúla og Pjetri.
Hann var drenirur ifóður o<r
göfugmenni, sem hann átti ætt til,
talinn mikið góður læknir, fram-
kvæmdamaður og framfaramaður, bezti
búhöldur. Er mjög mikill og sorg-
legur mannskaði að honum, á bezta
aldri. (ísafold.)
1. febr. 1890.
Dómkirkjubrauðið veitt 2.
jan. síra Jóhanni Þorkelssyni á Lága-
felli, samkvæmt kosningu safnaðarins.
Rangárvallasýsla laus. Sýslu-
manni Herm. E. Johnsen veitt lausn
frá embætti 2. jan. að beiðni hans
með fullum eptirlaunum frá 1. maí
p. á.
Frá f.krey.ium. Færeyjingar
hafa byrjað á nýju blaði, á sínu
máli, færeysku. Eina blaðið sem
þeir hafa haft áður, „Dimmalætting“,
er stofnað var fyrir 12—.13 árum,
er á dönsku. Ilið nýja blað lieitir
„Föringinga-tíðindi“, kemur út einu
sinni í mánuði, í minna broti en
minnsta íslenzka blaðið nú („Þjóð-
vil.“), og kostar 1. kr. árg.
Hjer er ein klausa úr 1. blað-
inu, til sýnis, og til pess að láta
menn glíma við að skilja, — flestir
munu komast út úr pví viðstöðu-
lítið:
„1889 má heita eitt gott ár
fyri Förjar. — Seyðurin var tá, ið
árið gekk inn, yvir hövur veikur.
Várið var so gott, at tað bötti væl
um seyðin og um neytafóðrið, sum
hjá mongum var í minsta lagi.
Summarið var av teimum bestu; og
ýtari gröði lievur ikki nakrantíð
komið í hús í Förjum enn tann í
ár var. Skurðurin má kallast góður,
um hann ikki hjá öllum var so
feitur, sum væntað var. — Fiskiskap-
urin her um Förjar var heldri vána-
ligur í flestum stöðum, tó yvir
hövur betri en í teimum seinastu
árinum framman undan. — Skipini
hava flestöll vunni væl, og ieir
Föringar, suin hafa ró út í íslandi,
fingu góða veiði“.
Skipstiiand. Miðvikudagskvöld
29. f. m. rak kaupskipið Málfríði,
er kom til Keflavíkur pann sama
dag með kol og salt frá Enolandi,
par upp i klettana og fór I spón.
M enn komust allir lífs af.
Aflabrögð. Fiskvart liefur
orðið í Grindavík fyrir skemmstu, og
á Miðnesi, en ekki innan Skaga,
nema á Akranesi vestur í Forum
(17 í hlut 25. f. m.).
(ísafold).
Uotut-nott.
Eptir W. H. Stacpoole.
Eitt kveld fór jeg að hátta
með gljáandi móleitt hár og andlit
átján ára stúlku; morguninn ej tir
fór jeg út úr svefnherberginu mínu
með hárið eins grátt eins og pað
nú er, pó að síðan hafi liðið fjörutíu
og tvö ár.
Á einni nótt lao-ðist voða-atvik
. O
eitt á mig eins og pað hefði verið
margir tugir ára.
Jeg skal segia sötmna í eins
stuttu máli eins og jeg get, og
með pví að pað hefur aldrei brugð-
izt, að þeim sem jeg he£ sagt hana
áður munnlega pætti nokkurs vert
um liana og þeir liafa verið margir
— pá kann og lesendum þtssa
blaðs að pykja gaman að sjá hana.
Faðir minn hjet Mr. Mariiot,
var skipsmiðill og bjó við Ruisell
Square með fjölskyldu sina, móður
mína og fjögur börn; jeg var þtirra
elzt. Einn morgun í deiembenrán-
uði 1842 sátum við að morgunvei ði;
móðir mín var að lesa brjef, fem
pósturinn var nýkominn með, og
rjett í pví bili sein hún lauk við
brjefið sagði liún: „Það er frá Judit.
Hún vill fá Ellen til að fara og
vera einn mánuð að Víðistöðum.
En mjer er ekki um það. Ilún
hefur aldrei heimsótt okkur síðan að
hún kom til Englands í fyrra suir.ar.
Auk þess liöfum við svo að segja
engin 'kynni liaft af lienni um
mörg ár“.
„Ó, mjer pætti "frámunalega
gaman að finna Júdit, frænku mína,“
hrópaði jeg.
„En pú liefur aldrei sjeð hana,
og ert henni allsendis ókunnug“,
svaraði móðir mín. „Það eru næst
um því 10 ár, síðan jeg sá hana,
og mjer pótti hún ekki mjög við-
feldin. Jeg liafði auðvitað ekki
sjeð hana síðan jeg var barn, en,
eins og jeg hef opt sagt ykkur,
pá var eitthvað undarlegt og ónátt-
úrlegt við hana, sem jeg kunni
ekki við. Sannast að segja var
hún ekki lík pví sem liún væri
systir mín“.
Júdit frænka mín var fimmtán
árum eldri en systir hennar, móðir
mín. Þegar hún var um tvítugt,
giptist hún pýzlcum barón, sem var
prófessor við háskóla einn. Enginn
vissi, livernig á pví stóð, en eitt-
hvað tveiinur áruin eða svo eptir
giptingu sína fór Júdit frænka mln
að láta sig mjög litlu skipta um
skyldmenni sín á Englandi, og
sjaldan sendi hún peim línu.
Maður hennar, baróninn og
prófessorinn, dó hjer um bil prem-
ur árum áður en hjer var komið
sögunni. Sorgar-spjöld þekktu menn
ekki á peim tímum; en hún hefði
pó getað látið systur sína vita um
missi sinn. Okkur til stórmikillar
furðu vorum við ekkert látin vita
um að hann væri dáinn og hún
orðin ekkja, og pað var af liend-
ingu einni að kunningi okkar, sem
hafði verið viðstaddur útförina, sagði
okkur frá pessu.
Enginn vafi ljek á um dauða
og . groptrun barónsins. Jeg get
pessa til pess að lesarinn skuli ekki
halda að jeg ætli að fara að segja
neina draugasögu, pó að mjer ann-
ars virðist atvik þau sein jeg ætla
að fara að skýra frá, vera voðaleori
en nokkur draugasaga gæti verið.
Hvað sem nú ]>ví leið, ]>á voru
bæði móðir mín og faðir minn pví
mótfallin, að jeg færi að Víðistöð-
um — móðir mín af pvi að henni
var, eða að minnsta kosti virtist
mjer henni vera, eitthvað gramt I
geði við systur sína; faöir minn var
pví ekki mótfallinn af neinni annari
ástæðu, eptir pví sem jeg gat kom-
izt næst, en þeirri, að móðir min
vildi pað ekki. En hvað sem nú
því leið, pá vann jeg sigur á mót-
spyrnu ]>eirra að löktim, og eiun
leiðinlegan morgun — pvl að ]eg
man, að skýin voru dimhi og pung,
þ.egar jeg fór frá London — lagði
jeg af stað ti! Víðistaða, íbúðarhúss
I Warwickshire, sem Júdit móður-
systir mín liafði fengið I arf eptir
afa mínn. Ferðir gengu seinna á
peim tímum en nú á dögum, og
pað var ekki fvrr en klukkan var
rjett að segja orðin sex um kveld-
ið, að jog kom I fjalavagni upp
eptir leiðiníegá vagnveginum, sein
lá upp að Víðistöðum.
(Mcira.)