Lögberg - 21.05.1896, Qupperneq 4

4
LÖGBERG, FIMMTUDiVGINN 21. MaÍ 1896,
LÖGBERG.
Gefið íít að 148 PrincessSt., Winnipeg, Man.
af Thr Lögrerí; Print’ó & Puklising Co’y
(Incorporated May 27,1890),
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Business Manager: B, T. Björnson.
A urlý*inf?Ar: Smá.auglýsingar í eitt skipti 25
yrir 30 orj eda 1 þml. dálRslengdar, 75 cts um mán.
udinn Á stærri auglýsingnm, eda anglýsingumum
lengri tíma, afsláttur eptir samningi.
Ilfinfada-sklpti kanpenda verdur aó tilkynna
skriflega og geta uin fyrverand’ bfistad jafnframt.
Utanáskript til afgreidslustofti bladsins er:
Tlie LÖgbcrir PrintlnR & Publisli. Co.
P. O. feox 308,
Winnipeg, Man.
Utanáskrip'ttil ritstjdrans er:
Kditor Lögbcrg,
P O.Box 368,
Wimiipeg, Man.
mmm Samkvæmt landsl^gnm er upps'gn kaupenda á
bladi ógild, nema hannsje skaldlans, þegar hann seg-
Ir npp.—Ef kanpandi, sem er í skold vid blaðid flytur
vistferlum, án þess ad tilkynna heimilaskiptiu, þá er
þad fyrir dómstólnnnm álitin sýnileg s'innum fyrri
prettvísum tilgangi.
— fimmtudaoikn 21. maí 1896.—
Nýja kjordæmaskipanin og
pingmannaefnin í
Manitobii.
Samkvæmt hinum nýju lögum
um kjördæma-skipan í Canada, verða
213 menn 1 neðri deild sambands-
þingsins í staðinn fyrir 215, er voru
& siðasta pingi. í Manitoba eru 7
kjördæmi í staðinn fyrir 5, er áður
voru. bessi viðbót stafar af f>ví, að
fólksfjöldinn hefur, eins og eðlilegt er,
vaxið tiltölulega miklu meira hjer
vestra en 1 Ontario, Quebec og British
Columbia, par scm pingmannatalan
var látin standa í stað, en af pvi fólks-
fjöldinn i strandfylkjunum (Nova
Scotia, New Brunswick og Prince
Edwards ey) má heita að hafa staðið í
stað síðat: kjördæmaskipaninni var
breytt næst á undan, pá hefur hlut-
fallið raskast svo hvað pessi prjú
fylki snertir, að pau missa 4 ping-
menn. I>annig stendur á, að pað
verður tveimur pingmönnum færra i
neðrl deild á næsta pingi en áður
var, pó fólkið 1 landinu í heild sinni
hafi fjölgað nokkuð.
Af pvi íslendingar eru nú mann-
flestir í Manitoba og hafa meiri og
minni áhrif á kosningarnar 1 fimm af
hinum sjö sambands-kjördæmum í
fylkiau, ætlum vjer að fara nokkrum
orðum um kjördæma takmörkin o. s.
frv. Kjördæmin í fylkinu heita nú:
Winnipeg, Provencher, Lisgar, Bran-
don, Marquette, Macdonald og Sel-
kirk.
Winnipeg-kjördæmið er hið sama
og áður, og innibindur í sjer að eins
Winnipeg-bæ. l>ar eru yfir 400 ís-
lendingar á kjörskrá. Pingmanna-
efni eru: Mr. Joseph Martin af hálfu
frjálslyndu fiokksin, og Mr. Hugh J.
Maedonald af hálfu apturhaldsmanna.
Provencher kjördæmið innibind-
ur i sjer St. Boniface-bæ (4 austur-
bakka Rauðár gagnvart Winnipeg)
allar fransk-kapólsku byggðirnar
meðfram Rauðá fyrir sunnan Winni-
peg, og allt suðaustur-born fylkisins
(norður undir Springfield, austur að
fyjkis taktnöfkum og suðurað Banda-
ríkja-takmörkum). Þar eru fransk-
kapólskir f meirihluta. Hingmanna-
efni: Mr. Lariviere (sem verið hefur
pingm. fyrir kjördæmi^ að undan-
förnu) af hálfu apturhaldsflokksirs, en
óvfst enn hver verður af hálfu frjáls-
lynda flokksins.
Lisgar-kjördæmið liggur fyrir
vestan’ Rauðá, meðfram suður-tak-
mörkum fylkisins allt vestur undir
Souris dal, og nær svo langt norð-
ur eptir, að Islendinga-byggðin
fyrir sunnan Glenboro, Argyle-
byggðin, er í pvf, svo í pessu kjör-
dæmi eru undir 200 isl. kjósendur.
£>ingmannaefni eru: Mr. R. L. Rich-
ardson, ritstj. dagblaðsins Tribune
hjer í bænum, af hálfu frjálslynda
flokksins, Mr. Ilobert Rodgers (sem
bauð sig fram á fylkisping á móti Mr.
Greenway i Mountain-kjördæmi við
kosningamar 1891, en varð undir) af
hálfu apturhaldsflokksins, og Mr.
James Morrow af hálfu Patróna,
seni líklega draga hann til baka.
Brandon-kjördæmið ianibindur í
sjer hæinn Brandon og spildu all-
mikla paðan bæði norður og suður,og
nær vestur að fylkistakmörkum. ís-
lendingar I Brandon og Laufás (Mel-
ita) nýlendunni eru í pessu kjördæmi,
og muflu par vera yfir 60 isl. kjós-
endur á kjörokrá. E>inf-mannaefni
eru: Mr. Dalton McCarthy frá Onta-
rio (hinn nafntogaði lögfræðingur og
ræðutn. sem gekk úr liði apturhalds-
manna fyrir nokkru útaf verndartolls-
stefnu flokksins o. s. frv.) af hálfu
ftjálslynda flokksins, Mr. W. A.
McDonald lögfræðingur i Brandon
af hálfu apturhaldsflokksins, og
Mr. Postlethwaite af hálfu Patróna.
Marquette-kjördæmið liggur fyrir
norðan Brandon-kjördæmi og nær
vestur að fylkis takmörkum, paðan
austur fyrir Minnedosa og norðar að
fylkis-takmörkum. í pessu kjördæmi
eru að eins örfáir íslendingar. í>ing-
mannaefni eru: Mr. J. H. Ashdown,
stórkaupmaður hjeðan frá Winnipeg
(var áður apturhaldsmaður, en snerist
í lið með frjálslynda flokknum fyrir
nokkru síðan eins og margir fleiri
merkustu og sjálfstæðustu menn apt-
urhaldsflokksins hafa gert á seinni ár-
um) af hálfu frjálslynda flokksins, og
Dr. Roche af hálfu apturhaldsmanna.
Macdonald-kjördæmið
fyrir austan Brandon og Marquette
kjördæmin, suður að Lisgar-kjördæmi
og norður að fylkis takmörkum. Bær-
inn Portage la Prairie er í kjördæmi
pessu,og naer pað nokkuð austur fyrir
liann. Ilinir fiu íslendingar I Port-
age la Prairie og Carberry eru
f kjördæmi pessu, og ennfremur
íslendingar I Glenboro og peir,
sem búa í svonefndum „Hólum“
við Assiniboineána norðaustur af
Glenboro, og einnig íslendingar peir
er búa við vestanvert Manitoba vatu.
l>að munu í allt vera yfir 200 ísl.
kjósendur í kjördæmi pessu. £>ing-
mannaefni eru: Dr. líutherford í
Portage la Prairie, fylkispingm. fyrir
Lakeside,af hálfu frjálslyndaflokksins,
og Mr. N. Boyd, ssm að undanförnu
hefur verið pingm. fyrir petta sama
svæði (og gr.iddi atkvæði með kúg-
unarlögunum), af hálfu apturbalds-
flokksins.
Selkirk kjördæmið liggur að
mestu par er áður nefndist Lisgar-
kjördæmi. £>að liggur suður að
Provencher og Lisgar kjörd. vestur
að Macdonald-kjörd., og austur og
norður að fylkistakmörkum. Selkirk
bær er í kjörd. pessu; pað innibindur
1 sjer syðst Springfield jbyggðina,
Kildonan (ltjer fast við Winnipeg) St.
Franeis Xavier, hjer fyrir sunnan og
vestan Winnipeg, Rockwood, Wood-
lands og St. Laurent, og Manitoba-
vatn er takmörk pess að vestan. í
kjördæmi pessu eru pví íslendingar f
Selkirk-bæjunum báðum, Nýjaísland,
Álptavatns og Grunnavatns (Shoal
Lake) nýlendurnar, og byggð allra
íslendinga sem búa austan við Mani-
toba vatn hjá Narrows. Tala íslenzkra
kjósenda í kjördæmi pessu er undír
500. £>ingmannaefni eru, sem stendur:
Mr. John A. Macdonell (sem um mörg
undanfarin ár hefur verið yfir-verk-
fræðingur Manitoba fylkis) af hálfu
frjálslynda flokksins, Mr. R. Fisher I
Springfield af hálfu Patróna, en Geo.
H. Bradbury og Hugh Armstrong
(fyrrum fylkispingm. einn af peim
sem Ilkr. sagði að hefði verið ónýtur)
af hálfu apturhaldsflokksins.
Eins og lesendur vorir sjá á kjós-
endafjöldanum isl. i ofannefndum
kjördæmum, geta íslendingar ráðið
úrslitum í 4 ef ekki 5 af sjö kjördæm-
um í fylkinu, ef þeir að eins leggjast
allir á sömu sveifina, pví sjaldan sem
aldrei liafa peir, er vinna, fleiri atkvæði
fram yfir pann, er undir verður, en hin
islenzku atkvæði eru að tölu. En sje
sinn helmingurinn af atkvæðunum með
hverjum flokk, hafa pau alls enga
pýðingu i kosningunum, og kjósendur
mættu eins vel sitja heima og greiða
ekki atkvæði. £>ess vegna eru aptur-
haldsmenn að sperrast við að tvístra ís-
lenzku atkvæðunum, svo pau skuli
engin áhrif hafa — íslendingar vera
sem O í pólitík landsins. Og af pvi
apturhaldsmenn eru hræddir um, að
/slendingar hallist almennt að frjáls-
lynda flokknum, pá hefur pað allt af
verið regla peirra í hvert skipti og
nýjar kjörskrár hafa verið samdar eða
kjörskrár yfirskoðaðar (bæði fylkis-
kjörskrár og sambands-kjörskrár) að
stela sem flestum íslenzkum nöfnum
af kjörskránum, svo vjer brúkum
Ilkringlu-mál. £>eir hafa farið að pvi
4 pann hátt, að peir ltafa fengið vissa
Hkringlu-menn til að benda sjer á
hverjir væru íslendingar, og ýmist
látið pessa sömu heiðursmena senda
ísl. skriflegar aðvaranir á ensku (sem
margir peirra ekki skildu hvað
pýddu) eða haft eitthvert annað leigu-
tól sitt til pess að senda pessar aðvar-
anir í sínu nafni (eins og t. d. hinn
alræmda McGinn, sem flestum íslend-
ingum mun minnis3tæður lijer I
Winnipeg) um að peir krefðust, að
nöfn peirra væru numin burt af kjör-
skrá. £>egar íslendingar svo ekki
mættu á tilteknum stað og degi, til að
mótmæla að nöfn sln væru strykuð af
kjörskránum, voru pau strykuð út.
Apturhaldsmenn ltafa meira að segja
haft vissa Ilkringlumenn til að sverja
landa sina af kjörskrám. £>annig
stendur á, að fjölda af íslendingum
vantar ætíð á kjörskrár. £>að mun
ekki vera of mikið í lagt pó vjer
sogjum, að um fjórða part af peim
íslendingum, sem kosningarrjett eiga
að lögum, vanti á sambands-kjör-
skrárnar í petta sinn.
£>rátt fyrir petta eru til ekki svo
fáir íslendingar sem fylgja peim flokk,
sem ekki einasta er að reyna að kúga
fylki peirra og taka af pví rjettindi
pau, sem pað hefur samkvæmt stjórn-
arskránni, að haga barna-uppfræðslu-
málum slnum eptir sínu höfði, leyfir
auðmönnum með lögum að ræna stór-
fje af peim á hverju ári og stelur svo
atkvæðum allra íslendinga, sem hann
getur, af kjörakrá, svo peir geti ekki
mótmælt pessari svívirðilegu aðferð
við kosningaborðið. £>eir hljóta að
elska kúgun og prældóm sem ekki
einasta gera sjer petta að góðu mögl-
unarlaust, heldur kyssa i vöndinn og
vegsama hendina som heldur á hrisinu,
sem verið er að hýða pá rr.eð! Hvað
myndu hinir fornu íslendingar, sem
yfir^áfu ættjörð og óðul til að losna
undan kúgun, segja, ef peir vissu hve
elskir sumir niðjar peirra eru orðnir
að hrísi kúgarans? £>eir myndu ekki
liggja kyrrir í gröfum sínum!
SUóIamálitV.
Apturhaldsblöðin og apturhalds-
menn eru enn 1 vandræðum með
skólamálið, og njóta apturhaldsmenn
hvorki svefns nje matar af áhyggjun-
um útaf pví, hvaða flækjum og ósann-
indum peir eigi að beita til að kasta
ryki I augu kjósendanna pví viðvikj-
andi. £>að er eins og hengingaról
um háls pingmannaefna peirra, er
berjast undir merkjum 'erkikúgaraos,
Sir Charles Tuppers.
Blaðið Fkke Prkss hjer í bænutn
hefur ef til vill verið í meiri vand*
með mál petta en nokkurthinna blað'
anna. Fyrst eptir að kúgunarlag*'
frumvarpið dagaði uppi í Ottawa-
pinginu sagði blaðið, að málið v»ri
steindautt og hefði enga pýðingu við
kosningarnar, sern fara 1 hönd. Svo
sagði blaðið, rjett áður en Sir Charles
birti ávarp sitt til kjósendanna í Can-
ada, að ef hann kæmi hingað vestur
með kúgunarstefnu i pessu máli 4
prógrammi sfnu, pá vnni hann flokk
sínum hjer vestra hið mesta ógagDt
sem mögulegt væri að vinna honumt
með pví að koma hingað. Svo ko®
ávarp Sir Charle’s út pví meðloforðih
að smella kúgunarlögum á Manitoba,ef
hann ynni kosningarnar, og svo ko®
riddarinn sjálfur hingað vestur noeð
Hugh John litla í bandi, og báðir
l/stu yfir pví á fundi, að peir v®ru
staðráðnir í að kúga Manitobamenn ef
apturhaldsstjórniu sæti við völdin-
Eptir að hafa barist um I foraðinUi
sem blaðið var pannig komið í, um
hríð, kemst pað á föstudaginn var.»®
peirri niðurstöðu, að kjósendur •
Manitoba ættu ekki að greiða atkv»8’
með neinum peim manni sem ekk*
lofaði afdráttarlaust,að berjast af alefl’
á móti pvl að kúgunarlög verði lÖg'
leidd. £>etta segir blaðið um mál sem
átti að vera steindautt!
Hkr. er nú æfinlega eins og puis’
genginn úr hömrum, æfinlega á ept’r
tímanura. Blaðgreyið var nú í vik-
unni sem leið að prjedika lesendum
sínum,að málið væri steindautt, löng”
eptir að önnur blöð, sem fyrst hjeld”
hinu sama fram, fjellu frá peirr’
heimsku. £>að blað segir æfinleg»:
„Vjer eplin með“, pegarum einhverj*
heimsku er að gera, pó pað komi ept’r
dúk og disk.
Sum apturhaldsblöðin hafa
fundið upp á pvi að segja, að stefn*
Mr. Lauriers sje hin sama í skólatnál'
inu og stefna apturhaldsflokksins,
hann ætli sjer llka að kúga Manitob*!
ef hann kemst að völdum. £>etta ef
svo mikil fjarstæða og svo hlægil®#*
heimskulegt, að pað er varla ómaksiD®
vert að fara að mótmæla pvi. Vj@r
viljum að eins benda á, að Mr. Lauri®r
hefur sjálfur marg sagt hið gagnstæö*'
Hann lofar að láta rannsaka hvort k»'
pólski minnihlutinn i Manitoba
nokkurn tima haft nokkurn grunfl'
vallarlagalegan rjett til sjerstakr*
skóla, pví að svo sje hefur aldrei ver'
ið hvorki sýnt nje sannað. Hann veif
mjög vel, eins og allir sem sannleik'
ann vilja vita, að minnihlutinn hef”r
aldrei haft neinn slíkan rjett, og *®
hann parf pcss vegna ekki að l4t*
hanu fá pau rjettindi. JÞetta vita k*'
pólsku biskuparnir líka, og pess vegD®
berjast peir á móti pví með oddi og
egg, að nokkur rannsókn fari frarOt
448
í hatti á konu einni. Ilann nálgaðist borðið með
hægð, og strax og verzlunarpjónninn, setn var við
pað borð, vjek sjer frá til að ná einhverju, er hún
hifði beðið um, kom Banker fast að hlið konunnar,
beygði sig að henni og sagði í lágum, en kurteisum
róro:
„Mjer pykir svo vænt um að hafa loks fundið
konu kapteinsins; jeg hef verið að leita hana uppi“.
Hann var nærri viss um af útliti konunnar, að
hún var amerikönsk, og pess vegna ávarpaði hano
hana á ensku.
Ednu varð hverft við og sneri sjer við. Hún
sá við hlið sjer mann með hattinn í hendinni, mann,
aem var fremur grófur útlits, en kurteis í látbragði,
og sem var líkur sjómanni f sjón að sjá.
„Kapteinninn!“sagði hún hikandi. „Hafið pjer
•—færið pjer mjer nokkrar fregnir? Brjef*1.
„Já, frú mfn“, svaraði hann, „jeg bef brjef og
orðsending til yðar“.
„Látið mig hafa pað tafarlaust!“ sagði hún, kaf-
rjóð af geðshræringu.
„Jeg get pað ekki hjer“, svaraði hann. „Jeg
hef margt að segja yður, sem mjer var skipað að
segja yður í einrúmi“.
Edna var forviða, og hún varð skelkuð. Horn
kapteinn hlaut að vera í einhvcrjum vanda staddur,
pvf annars væri ekki nauðsynlegt að fara laumulega
með petta. Hún vildi fá að vita sannleikann tafar-
453
stað, en hann fór inn á veitingastað einn og fjekk
sjer par skriffæri. Hann hafði uokkur gömul, óhrein
brjef f vasa sínum, sem hann liafði borið lengi á sjer,
og eitt peirra var frá Raminez, sem hann hafði skrif-
áð honum pegar peir voru f California, ogsem Banker
haff i geymt af pví, að Raminez hafði verið svo óvar-
kár að minnast eitthvað á fólk sitt á Spáni f pvf, en
Banker bjelt að hann gæti pess vegna einhvern tíma
haft gagn af brjefinu. Banker skrifaði góða hönd,
og liann var lipur á margan hátt, par á meðal í pvf,
að stæla skript annara. £>ess vegna stældi hann nú
hönd Raminez pegar hanu skrifaði utan á umslag
til Ednu.
Hanr. var nú samt stundarkorn að velta pvf fyrir
sjer,*hvernig hann ætti að skrifa utan á til hennar,
hvort hann ætti að setja „Senora“ eða „Madame“
á umslagið. Hanu varfyrst á pví, aðsetja fyrnefnd-
an tilit á pað, en svo komst hann að peirri niður-
stöðu, að par eð brjefið ætti að fara til konu á Frakk-
landi og líklegra væri, að húnskildi frönsku, en ekki
spönsku, pá væri líklegast að Raminez skrifaði utan
á til hennar á frönsku, og pess vegna skrifaði hann
utan á umslagið: „Madame Raminez. Sent með
prfvat manni“. Hvað snerti skriptina á brjefinu
sjálfu, pá olli hún honum engra vandræða, pvf hann
braut bara satnan 2 óskrifaðar • arkir og ljet innan í
umslagið, og lokaði pví síðan. Hann var nú til, svo
pegar leið að hinam tiltekna tíma, fór hann aptur f
Tulleries garðinn.
444
liumátt, og pó hann væri nokkuð frá peim, pá pas®*
aði hann að missa ekki af peim.
Eptir að hafa fylgt peim eptir kippkorn 84
Banker, að peir fóru inn f Ilotel Grenada. pett*
nægði hinum undrandi Rackbird f bráðina. Fy1®1
svertingjarnir fóru inn í hótelið að kveldi til, hlutu
peir að eiga par heima, svo honutn var óhætt að l4t>
pá ciga sig pangað til morguninn eptir.
XLIV. KAPÍTULI.
Banker var ekki rólegur petta kvold, pví ban*
var með allra handa getgátur útaf pvf, hvernig st®^1
á að svertingjarnir væru f höfuðstað FrakklanJ9'
Hann pekkti Cheditafa eins vel og hann pekkti Mo^'
og pað var ómögulegt að honum skjátlaðist. Pað ef
ekki opt að maður sjer svertingja, sem fæddur ef *
Afríku, f París, og hann var viss um, að svertingj'
arnir sem hann hafði sjeð, er voru klæddir í d/ra”
fatnað, virtust skemmta sjer eins og herramenn og
áttu heima á dýru lióteli, voru binir sömu og haO*
hafði áður sjeð f lörfum f lielli einum hátt upp’ 1
berginu f gili nokkru, skjálfandi og prælandi un3’r
skipunum ræningjaílokks á eyðiströndinni á vestaf'
verðri Suður-Ameríku. Hann gat að eins gert grein
fyrir pcssu á cinn vcg, og pað var, að ílokkuriöfl