Lögberg - 24.06.1897, Blaðsíða 4

6
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 24. JUNÍ 1897.
LOGBERG.
Gefið út að 148 PrincessSt., Winnipeg, Man.
aí The Lögberg Print’g & Publising Co’^
(Incorporateil May 27,1890),
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Business Manager: B, T. Björnson.
A ne I ýftiiiRar: Smá-anglýsingar í eitt akipti26c
yrir 30 oró eóa 1 þml. dálkslengdar, 75 cts nm mán-
udinn. Á stærri auglýeingum, eda anglýsingumum
lengri tíma, afsláttur eptir samningi.
II(iNlada-Nkipti kaupenda verdur ad tilkynna
skriflega og geta um fyrverand’ bástad jafnframt.
Utanáskript til afgreidslustofu bladsins er s
1 ’Légbcrft Priiiling A Publiali. €o
P. 0. Box 585
Winnipeg, Mah.
'Jtanáskrlp|ttil ritstjórans er:
Cditor Lögberg,
P ’O. Box 5 85 9
Winnipeg, Man.
_ Samkvæmt landslögum er nppsögn kaupenda á
jindi ógild,nema hannsje skaldlaus, þegar hann seg
rupp.—Ef kaupandi, sem er í skuld vid bladid flytu
vlntferlum, án þess ad tilkynna heimilaskiptin, þá er
pad fyrir dómstólunum álitin sýnileg sönnum fyrr
prettvísum tilgangi.
— fimmtudaöikn 24. jIíní 1897. —
iHlendingadagurinn í Ar-
gyle-byggð, 17. júní ’97.
Eins og fiður hefur verið getið
urn í blaði voru, höfðu íslendingar í
Argyle-byggð ákveðið að halda ís-
lendingadag pann 17. júní, og höfðu
haft allmikinn viðbúnað í pví skyni.
£>etta hátíð&rhald átti sjer stað á á-
kveðuum degi og heppnaðist ágæt
lega. Veðrið var hið ákjósanlegasta,
glaða sólskin og ekki of heitt. Há-
tíðarhaldið fór fram undir berum
himni, í skóginum við fundarhús
I.estrarfjelagsins par 1 byggðinni.
Húsið heitir „Skjaldbreið11, eins og
menn kannast við, og stendur á landi
Mr. Sigurðar Christophersonar, og er
dálitið, fallegt stöðuvatn skammt frá
liúsinu, rjett norðan við skógarlund-
jnn.
Forseti dagsins var Mr. Friðjón
Friðrikrson, frá Glenboro, og setti
hann samkomuna að aílfðandi hádegi
með mjög lipurri og heppilegri ræðu.
Að öðru leyti var prógram dagsins
sem fylgir:
Söngur—„Heil norðurheimsins fo!d“
(Mr. Jón Friðfinnsson og flokkur
af söngfólki).
Ræða—„ísland“ (sjera HafsteinnPjet-
ursson).
Söngur—„Birtir yfir breiðum“ (Jón
Fr. og söngfl.)
R»ða—„Canada“ (Sigtr. Jónasson).
Sðngur—„Vestur-íslendingar“, kvæði
eptir Mr. Sigurbjörn Jóhannsson,
sem prentað er annarsstaðar í
blaðinu (Jón Fr. og söngfl.)
R efa—„Vestur-lslendingar“ (Skapti
Arason).
Söngur—„Lofsöngur11 (Jón Fr. cg
söngfl.).
Auk pess hjeldu ræður (á eptir)
Mr. Sigurjón Storm og Mr. James
Dale.—t>ví miður höfum vjer ekki
tækfæri til að prenta neitt af ræðun-
um í pessu blað), en vonum að geta
látið blað vort flytja pær, eða að
minnsta kosti eitthvað af peim, sfðar.
Hátíðarhaldið fór vel fram að öllu
leyti, og allir virtust glaðir og ánægð-
ir og skemmta sjer vel. í allt munu
hafa verið um 800 manns við bátíðar-
bald petta, karlar, konur og börn.
Nokkuð var par af enskumælandi
fólki úr nágrenninu, sem einnig virt-
ist skemmta sjer vel.
Auk pess sem að ofan er talið,
fóru fram ymsir leikir, kapphlaup o.
s. frv., sem vjer ekki höfum pláss til
að geta frekar um.
Islcndingadagurinn
í Sclkirk.
t>ess hefur áður verið getið í ísl.
blöðunum, að Selkirk-ísl. höfðu valið
sjer 17. júní fyrir Pjóðminningardag,
og var pað í fyrsta sinn, að peir hafa
ákveðið að halda íslendingadag. Til
pess að hafa framkvæmd á hendi að
fagna pessum degi eptir bestu föng-
um, var valin 11 manna nefnd (karlar
og konur), og var formaður hennar
Mr. M. Thordarson: Nefndin sparaði
ekkert, sem í hennar valdi stóð, til
pess að gera samkomuna sem ánægju.
legasta fyrir alla, og álít jeg að
hún hafi náð tilgangi sfnum. Undan-
farna daga hafði verið vætusamt. og
voru pvf margir hræddir við, að nátt-
úran mundi peyta prumum og elding-
um yfir land og lyð, svo allir hýrðust
heirna. Morgun hins 17. júní rann
upp með rigningu og pykkviðri, en
>egar leið á morguninn fór austan-
vindur að greiða sundur skýin og sól-
in fór að skfna á daggardropana, og
hjálpa vin sínum,vindinum til að perra
)á af skrúðgræna grasinu og mórauða
leirnum.
Nefndin hafði fengið sýuingar-
garðinn og húsið, sem par er, fyrir
litla eða enga borgun, og auglyst, að
samkoman yrði opnuð par kl. 10. f.
m. af forseta hennar, Mr. M.Th. Fólk-
ið fór pá að streyma að úr öllum átt
um. Forseti opnaði samkomuna með
snoturri ræðu, og bauð alla velkomna,
sem pá voru komnir og pangað kæmu
)ann dag, til &ð gleðja sig og aðra.
Að pvf búnu fóru fram hinar vana-
legu skemmtanir, sem við slfkt tæki-
færi eru brúkaðar, og veitt verðlsun,
en sem er of langt upp að telja bjer.
Eptir hádegi kallaði forseti til
reglu,og söng söngflokkurinn nokkur
kvæði. Mr. H. Halldórsson stýrði
söngnum. Hornleikarflokkurinn í Sel-
kirk kom kl. nál. 2, og var honum
fagnað mjög v»l, ogskemmti liann um
stund með hornblæstri.
Ræður flutlu: A. Skagfield,
minni íslands; M. Thordarson, minni
Canada; Kl. Jónasson, minni Vestur-
ísl. Hjörtur Leo og Gestur Jóhanns-
son fluttu báðir ný kvæði. Allir
fengu gott hljóð, og góð regla var á
öllu. Vjer ætlum ekki að taka hjer
upp neitt af pví sem flutt var, pvf
vjer vonumst eptir að sjá flest eða
allt af pví prentað síðar. A eptir
ræðuhöldunum fór fram söngur, glím-
ur, leikir og dans, par til kl. 9, að for-
seti sleit samkomunni með nokkrum
velvöldum pakklætisorðum til allra,
sem heiðrað böfðu bana með næiveru
sinni, bæði íslendinga og enskumæl-
andi menn, og svo sjerstaklega til
peirra sem hefðu komið lengra að,
meðal peirra Mr. og Mrs. G. Ólafsson
frá Winnipeg, sem voru par heiðurs-
gestir. Að síðustu ljek hornl. fl.
„God save the Queen.“ A samkom-
unni mun hafa verið um 500 manns.
l>að er óhætt að segja, að sarnkoma
pessi fór myndarlega fram að öllu
leyti, og ljetu hjerlendir heiðursmenn,
setn pangað hafði verið boðið, ánægju
sína í ljósi yfir pvf, að peir hefðu
skemmt sjer vel. Vjer vonum að pessi
íslendinga Pjóðminningardagur verði
til pess, að hann verði framvegis hald-
inn hjer 17. júnf, en verði hann al-
mennt færður til baka til 2. ág., pá
verður hann ekki haldinn hjer, pví all-
ir hinir hyggnari landar okkar virðast
eingöngu bundnir við pennan dag
(17. júnf) sem pjóðmenningardag.
Selkikkingub.
Inngiingsraíða
Mr. M. Thordarsonar, forseta „íslend-
ingadagsins“ í Selkirk, 17. júní 1897.
Heiðraða samkoma.
Mjer hefur verið falið á hendur
af íslendingadags-nefndinn í Selkirk
að opna pessa samkomu, sem mun
vera hin 8. pjóðminningar-hátíð ís-
Iendinga í pessu landi, en hin fyrsta
af peirri tegund. sem h&ldin hefur
verið hjer í Selkirk.
Mjer er sönn gleði að geta pess,
og efast ekki um að pað er mikið
ánægjuefni fyrir aðra, að allur
uudirbúning r undir petta hátfðar-
hald hefur gengið svo greiðlega, að
jeg minnist ekki að f nokkrum fje-
lagsskap, sem jeg hef verið viðriðinn,
hafi greiðlegar gengið og samvinna
verið skemmtilegri; sannast pað hjer,
að fylgist menn að, pá vinna margar
hendur ljett verk, og petta hefur átt
sjer stað I petta sinn með oss Selkirk
íslendinga; vjer höfum stutt hver
annan að pessu hátfðarhaldi með ráð-
um og dáð, bæðl í íslendingadags-
nefndinn og fólk utan hennar.
Hinir fyrstu hvatamenn pessa
fyrirtækis munu vera núverandi for-
vígismenn Good Teraplara stúkunnar
„Einingin,“ hjer í Selkirk, einkanlega
pó Mr. Klemens Jónasson, sem fyrst.
ur mun hafa vakið máls á pví innan
stúkunnar, og synir pað vinsæld
hans og vinsældir stúkunmr, hve
prýðilega eindregið vjer höfum unnið
pessu máli til frammkvæmdar.
Heiðruðu landar, karlar og kon-
ur! Svo erum vjer pá mættir hjer í
dag á pjóðminningar-hátíð vorri 17.
júní. Jeg álít, að daguiinn sje vel
valinn. Jeg held að pað sje enginn
dagur f árinu sem endurminningar
vorar, liinar hjartgrónustu og helg-
ustu tilfinningar til ættjarðarinnar,
sjeu eins nákvæmlega hnýftar við og
einmitt 17. júnf.
1 fyrsta lagi er pað, að 17. júnf
minnir oss, betur en nokkur annar
dagur á árinu, á fslenska lyðveldið
forna er hófst fyrir rúmum 9 öldum
siðan, pegar landsmenn vorir, hinir
fornu íslendingar,komu saman í fyrsta
sinn árið 930 að t>ingvöllum við öx-
ará, sömdu sjer allsherjar lög, sam-
pykktu og staðfestu pau einir, án
pess að erlend stjórn hefði nokkuð
par um að segja, og efast jeg ekki
um, að pað veki menn til alvarlegrar
endurminningar um ættjörðina og til
að hugleiða pá tíð og tímabilið sfðan.
l>á er annað atriði, sem að mfnu
áliti er miklu meira um vert en hið
fyrra, og pað er að pessi dagur, 17. er
afmælisdagur hinnar mestu frelsis-
hetju íslands, Jóns sáluga Sigurðsson-
ar alpÍDgismanns, sem fæddist 17.
júní 1811, dáin 7. desember 1879 í
Kauptnannahöfn, pá 68 ára, 5 árum
eptir að hin núgildandi stjórnarskrá
íslands var gefin út. Ekkert atriði,
enginn viðburður f sögu Islands, frá
pví fvrsta til pessa dags, mun vera
öllum íslendingum sameiginlega,
bæði heima á íslandi og hjer, jafn
ágreiningsl&us og hjartfólginn eins
og cndurminningin um pennan fram-
úrskarandi íslands vin og pjóðhetju.
Degar Jón sálugi byrjaði starfa
sinn, til viðreisnar fslenzku pjóðinni,
mátti með sanni segja, að margt væri
f ólagi af pvf, sem að stjórn íslands
laut. Lýðveldið var pá, eins og
kunnugt er, horfið fyrir löngu,
en í staðinn fyrir pað var komin á-
nauð og kúgun, hin alræmda einokun
dönsku stjórnarinnar, og er af öllum
viðurkennt, að Jón sál. Sigurðsson
hafi verið frömuður allra framkvæmda
til viðreisnar ættpjóð vorri á sinni tlð.
Hann var maður gáfaður og lærður,
og með framúrskarandi næmri rjett-
lætis tilfinning, og pað er fyrir hans
aðdáanlega prek og brennheitan áhuga
fyrir pjóðfrelBÍ Islands, sem vjer elsk-
um og tignum minninguna um penn-
&n mann meira en nokkuð annað i
sögu íslands, svo lengi sem vjer
lifum.
Jeg hafði ekki búist við að tala
langt mál f petta sinn. Jeg hef lfka
látið skoðun mfna f Ijósi á íslending®'
dags-málinu ekki alls fyrir löngu 1
„Heimskringlu“, og mun flestum,sein
hjer eru, vera sú skoðun mín kunn-
Að eins ætla jeg að segja fáein orð til
Selkirkmanna og hinna annara heiðf'
uðu landa vorra, sem vilja halda pjðö-
minningardag vorn eins og vjer VI-
júní: Vjer getum verið ánægðir nieð
sjálfa oss; vjer höfum merkt oss pann
dag (17. júnf) sem pjóðminningardag>
sem vorar kærustu endurminn:ngaf
um ættpjóð vora eru nákvæmast
bundnar við; vjer gerum rjett; vjer
vörumst að biuda pjóðminning vora
við nokkuð pað, sem geti verið sjálf"
um oss til minnkunar, ættpjóðinni
heima til skapraunar, og ættlandÍDU
sjálfu til tjóns. Vjer gerum rjett;
vjer viljum okki vera að hræsna, að
látast tigna pað, sem vjer ekki tign-
um og aldrei getum tignað af sann-
færingu, nefnil. nú gildandi stjórnar-
skrá íslands, og vjer höfum með pessu
svo greinilega sem unnt er afsag1
peim mönnum fylgi, sem annað hvort
af hugsunarleysi ellegar af stríðni eru
að mæla með 2. ágúst sem pjóðminn-
ingardegi og núverandi stfórnarskf&
íslands sem minningar-atriði, og vjef
getum ekki og munum ekki hald*
sameiginlega hátfð með peim, fyr en
að búið er að endurbæta pessa stjórn-
arskrá samkvæmt ósk og vilja fslenzku
pjóðarinnar sjálfrar. I>að er krafa
Jóns sáluga. Sigurðssonar, mannvinar-
ins fslenzka, um sjálfstjórn, sem vjer
erum að lialda hátfð f minningu um I
dag, pó honum ekki entist aldur til a®
fá p^ví framgengt, ad íslandi væri af-
hendur pess fulli rjettur, sem pað
hafði ræut verið, ekki hálfur rjettur-
inn, eins og nú á sjer stað, heldur pess
fulli sögulegi rjettur, samkvæmt ósk
og vilja pjóðarinnar. I>angað til p»®
er gert, verðum vjer ekki með, nei*
pangað til pað er gert, skulum vjeí
aldrei nokkurn tf ma vera með að halda
hátíð í minningu um stjórnarskrána
lsleDzku.
Svo segi jeg samkomuna setta, býð
alla velkomna og óska ölluin góðrar
skemmtunar.
Bandalag þingvalla-
safnaðar, N. D.,
hjelt samkomu f hinu Dýja fundarbúsi
sínu laugardaginn 12. júní. Fjelagi®
var stofnað í mars í fyrra, og er bið
priðja f röð nf bandalögum peim, sen)
stofnuð hafa verið innan kirkjufjelug*
vors. Fjelagið hefur átt við marg*
örðugleika að strfða pessa 15 mánuði,
sem pað hefur lifað; en örðugleik-
arnir hafa skapað meiri áhuga f fje'
laginu sjálfu. Dað pótti mikið f ráð*
ist, pegar fyrst var talað um að byggj*
fundarhús; en nauðsynin fyrir pvf vaf
svo mikil, að allir fjelagsmenn lögö'
ust á eitt; og svo er húsið komið npp-
Dað er 20x30 á fet að stærð, stendur fr
14
rússneskt. Nei, yður er betra að vera utan við pað
allt saman“.
„Og pjer—hvað verður um yður?“ sagði Alexis
og hló ofurlítið.
„Mig!—ó, mjer er óhætt! jeg er enginn merkis-
maður“, sagði Sceinmetz, „og svo haf.a allir bænd-
urnir mig, af pvf jeg er bryti yðar og svo harð-
brjósta—svo miskunarlaus. Dað er sönnunin fyrir,
að jeg er ekki hættulegur í augum peirra, sem standa
næstir keisaranum“.
Alexis svaraði Engu. Hann var ekki stælu-
gjarn, par eð hann var stór maður, og vargjarnara að
gera sig sekan f forsómunar-syndum, en að hafa fyrir
pví að drýgja syndir. Hann bar takmarkalaust
traust til Karls Steinmetz; og satt að segja pekkti
enginn maður Rússland Og allar kringumstæður par
betur en pessi alheimBborgari og æfintýramaður.
Dað var Steinmetz sem sporaði litla, harðgerða hest-
ínn sinn áfram pangað til hann var orðinn svo preytt-
ur, að hann var varla pekkjanlegur. Dað var Stein-
metz sem hafði ráðlagt, að peir skildu eptir ferða-
vagninn og ferðuðust á hestbaki, prátt fyrir að hann
var svo feitur að hann hefði heldur viljað, sjálfs sfn
vegna,ferðast f vagni,sem fór hægar,en varpægilegri
en hestbakið. Dað leit nærri út fyrir að hann efaðist
um, að hann hefði eins mikil áluif á förunaut sinn og
lierra, eins og purfti til, að fá hann til að halda áfram
flóttanum, og lýsti rödd hans áhyggju útaf pessu
Jiegar hann var að færa rök fyrir, hve nauðsynlegt
28
enn ungur að aldri og hárið, sem var fullt af ryki,
blóðstorkið og úfið, var ekki farið að hærast hið
allra minnsta; hendurnar voru unglegar og mjúkar.
Lfkaminn bar einhvern veginn með sjer, að maður-
inn hefði elskað makindi, hefði ætfð valið sjer hinn
auðfarnasta veg í lffintl og hefði aldrei vanið sig á
hina heilnæmu sjálfsafneitan. Hin bjúglegu bold á
útlimuDum voru f undarlegri mótsetningu við mag-
urleik lfkamans, sem var mjög innfallinn um holið af
hungrinu. Paul Alexis hafði rjett fyrir sjer. Mað-
urinn hafði dáið úr hungri, pó hann væri ekki nema
10 mílur frá Volga-fljótinu og ekki nema 9 mílur frá
útjaðri borgarinnar Tver, sem gengur næst borginni
Moscow að stærð og sem einu sinni var keppinautur
hennar um verzlun. Dað gat pvf óraögulega staðið
öðruvfsi á pessu en að maðurinn hefði af ásettu ráði
sneitt hjá mannabyggðum—að hann hefði verið ein-
hverskonar flóttamaður. Steinmetz ljet sjer Iftið til
finnast um getgátu förunauts síns, að maðurinn væri
Englendingur, en Steinmetz hafði samt beygt sig
niður til pess að skoða fingur mannsins, sem bentu
all-ljóslega á, að svo væri. En hann liafði ekki
látið álit sitt í Ijósi um petta atriði, pví hann hafði
pann mikla kost til að bera, að kunna að pegja og
geyma skoðanir sínar með sjálfum sjer.
Deir stigu á bak, og riðu burt án pess að líta
aptur. Og peir tölu-ðu ekki orð lengi, eins og peir
væru hvor um sig í djúpum pönkura. Deir höfðu
líka fengið sjerstakt umhugsunarefni, pvf hver gat
18
metz við, um leið og hann dró henditia upp úr vasa
hins dauða manns og sýndi förunaut sfnum allroikin0
böggul af bankaseðlum og nokkuð af silfurpepingui11*
Dað var ekkert f neinum af hinutn öðrum vösum
hins dauða manns—engin blöð og ekkert annað seu>
sýndi, hver hann var.
Hinir tveir menn, er höfðu uppgötvað penna°
pögula sorgarleik, rjettu sig upp og horfðu f kring'
um sig. Dað var orðið nærri alveg dimmt. Deif
voru 10 mílur frá öllum mannabyggðum. tað virð-
ist nú ef til vill ekki langur vegur, en pað væri ekki
svó ljettur leikur fyrir ferðamann að finna pann veg
á brezku eyjunum, par sem hann væri 10 mílur ff^
öllum mannabyggðum. Degar ofan á vegalengdm®
bætist, að pað var enginn reglulegur vegur par se01
peir voru á ferð, serc er ólfkt pví sem á sjer stað »
Englandi, pá eru 10 mflur ekki svo fljótfarnar.
Steinmetz ' hafði ýtt loðhúfunni sinni aptur 4
hnakka, og klóraði sjer í höfðinu hugsandi. Hann
hufði pann sið, að klóra sjer með einum fingri, ofst 6
enninu, pegar hann var f pönkum.
„Hvað eigum við nú að gera,“ tautaði hann víð
sjálfan sig. „Við getum ekki grafið vesliugs manD'
inn án pess að segja frá pví. Hvar skyldi vegabrje^'
ið hans vera? Detta er sorglegur atburður.“
Hann sneri sjer að hestinum, sem aptur var faf'
inn að bíta í ákafa, og sagði: „Fjórfætti vinur miDD>
pað er mesti skaði, að pú ert mállaus.“
Alexis var enn að skoða binn dauða mann