Lögberg - 28.07.1898, Page 4

4
LÖGBEKO, FlMMTUDAGiNN 28 JULÍ 1898
LOGBERG.
GcfiW út að 148 PrincessSt.j'WiNNiPF.G, Man
aí The Lögbf.rg Trint’g & Publising Co’y
(JncorporateU May 27,1890) ,
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Business Manager: B, T. Björnson.
A ufflýftinffar: Smá-auglýsingar í eitt skipti25
yi1r 30 ord eda 1 þml. dálkslengdar, 75 cts um mán
dinn. Á stœrri auglýsingum, eða auglýsingumum
lengritíma,afsláttur eptir samningi.
Iláiitada-fikipti kaupenda verður ad tilkynna
ekriflega og geta um fyrverand5 bústað jafnframt.
Utanáskripttil afgreidslustofublaðsins er:
1 Iíc Lós l>crf| I'nnting A Publiftli. Co
P. O.Boxð85 _
Winnipeg.Man.
J ’Jtanáskrip ttil ritstjdrans er:
£ditor Lögberg,
P ’O. Box 585«
Winnipeg, Man.
__ Samkvæmt landslðgum er uppsðgn kaupenda á
laði ógild,nema hannsje skaldlaus, þegar hann seg
rupp —Ef kaupandi, sem er í skuld við bladid flytu
vtstferlum, án þess ad tilkynna heimllaskiptin, þá er
þad fyrir dómstdlunum álitin sýnileg sönnum fyrr
prettvísum tilgangi.
FlMMTCI>AGIÍiN, 28. J1Í1.Í 1898.
Bimdaríkin sta'kka.
Eins og vjer höfuai við og við
protið uin í I.ögbergi, hefur |>að verið
1 aðsígi um all-langan undanfarinn
tima, að líawaii eyjarnar (Sandvíkur-
ejjarnar) í Kjrrahatinu jrðu innlim-
aðar í Bandartkin. Ejjaskeggjar
sj&lfír liafa æskt ej>tir að svo jrði, og
í vetur er leið samjsjkkti J>ing ]>eirra
innliraunina. En hún hefur mætt
allmikilli mótspjrnu í congress Banda-
ríkjanna—einkum í efri deildinni—
svo málið hefur dregist á langinn
J>aDgað til 6. J>. m., að efri deildin
sampjkkti loks,með42 atkv. gegn 21,
hina sameiginlegu J>ingsályktun í
|>essa átt, sem neðri deildin sam{>jkkti
15. f. m. Forseti Bandarfkjanna
skrifaði undir J>ingsáljktunina 7. J>.
m., og með J>ví var hið síðasta spor
sttgið til að gera ejjarnar að parti af
hinum vfðlendu Bandarfkjum í Norð-
ur-Ameríku.—Með pví að aðal-bar-
diginn um innlimunina hefur verið
háður f efri deild congressins, eins
og að ofan er drepið á, pá má álfta að
hin síðasta atkvæðagreiðsla um málið
sje all-ljós bending uin,hver hin póli-
tiska stefua í Baudarfkjunum sjc um
J>ossar mundir—e:nkum í utanrlkis-
ínálum. l>að er lftill vafi á, að leng-
ur heffi verið barist Um innlimun
ejjanna, f e fri deild congressins, ef
Bandarfkin hefðu ekki átt í ófriði við
Spán og verið búin að ná fótfestu á
Philippine-ejjunum, en Hawaii-ejj-
arnar eru mjög pýðingarmikil stöð
fjrir Bandarfkin ef pau eiga í ófriði
pir ejstra, J>ví ejjarnar eru nærri
miðja vrga milli vesturstrandar
Bandarfkjanna og Asíu.—Sex demó-
kratar og einn populisti 1 efri deild-
ídhí greiddu atkvæði með innlimun
ejjanna ásamt peim 35 republikön-
um, sem greiddu atkvæði með þingsá-
ljktaninni; en prfr republikanar
og einn populisti greiddu at-
kvæði með sejtján demókröt.
um á móti innlimuninni. Tólf
efri deildar-menn af hverjum flokki
fjrir sig komu sjer saman um J>að
fjrirfram að láta atkvæði sfn mætast,
svo J>eir J>jrftu ekki að vera við at-
kvæðagreiðsluna, en tveir greiddu
hvorki atkvæði nje ljetu uppi, hverju
J>eir væru hljnntir. l>að voru pannig
tveir priðju allra atkvæða, sem greidd
voru, með innlirnuninni, J>ótt ekki
væru tveir priðju atkvæða allra í efri
deildinni greidd með þings-áljktua-
inni, sem sumir álíta nauðsjnlegt,
þegar ræða er um að staðfesta samn-
inga við útlendar pjóðir, samkvæmt
grundvallarlögum Bandarfkjanna. En
J>að verður nú sjálfsagt látið sitja við
pað sem búiö er að gera, enda hefur
forseti Bandarfkjanna nú J>egar út-
nefnt hina nauðsjnlegu embættismenn
til að taka við æðstu embættum á
ejjunum.
Eyðileggintf flota Cervera’s.
Vjer ímjndum oss, að fjölda
mörgum af lesendum vorum J>jki
gaman að sjá nákvæmari sögu af bar-
daganum milli flota Bandaríkja-manna
og Spánverja, úti fjrir Santiago-höfn,
en enn pá hefur birzt í Lögbergi, og
segjum vjer bana J>ví nú.
llinn 3. J>. m. sendi adrniral
Sampson flota-ráðgjafanum f Washing-
ton svolátandi telegraf-skejti:
„Plava, via Haiti.
Sibonj, kl. 3.15 e. m. 3. júlf 1898.
Flotinn undir minni stjórn gefur
pjóðinni sem 4. júlí-gjöf ejðilegging
alls Cervera flotans. Ekkert skipið
slapp. Flotinn rejndi að sleppa burt
kl. 9.30. f. m., og kl. 2. e. m. hefur
síðasta skipið, ,Cristobal Colon‘, rennt
sjer að laudi, 60 mflur fjrir vestan
Sautiago, og dregið niður flagg sitt;
,lnfanta Maria Teresa' ,Oquendo‘ cg
,Vizcaja‘ voru rekin að l&ndi, brennd
og spreDgd upp, innan 20 mflna frá
Santi&go, en ,Furor‘ og ,Pluton‘ voru
ejðilögð innan 4 mílna frá nefndri
höfn. Mannfall (á vora hlið): 1 dáinn,
og tveir særðir. Mannfall óvinanna
líklega nokkur hundruð af hissuskot-
um, sprengingu og drukknun. Um
1,300 fangar, par á meðal Cervera
admiral. Maðurinn, sem fjell, var
George Ellis frá Brookljn.
Sampson“.
Sfðar sama dag sendi deildarfor-
ingi Watson flota-ráðgjafanum í
Washington eptirfjlgjandi skejti:
„Kl. 9.30 e. in, Spanski flotinn,
7 skip í allt, par á meðal 1 fallhissu-
bátur, kom út af Santiago-höfn i hala-
rófu og var allur ejðilagður á 1 kl.-
tfma, nema ,Cristobal Colon‘,sem t!o‘a-
deildar-foringinn elti með ,Brookljn‘,
,Oregon‘ og ,Texas‘; ,Cristobal Colon* 1
gafst upp fjrir ,Brookljn‘ og var
rennt í land, svo pað sykki ekki.
Eoginn af foringjum vorum nje mönn-
um meiddist, nema á ,Brooklyn‘. I>ar
beið yfir-aðstoðarmaður við eina fall-
bissuna, Ellis, hana, og annar maður
særðist. Cervera admiral, allir kap-
teinarnir, nema af ,Oquendo‘, sjötíu
aðrir foringjar og sextán hundruð
menn eru fangar. Um 350 drepnir
og drukknaðir, og 160 særðir, sem
hjúkrað er á ,Solsce‘ og ,OHvette‘.
Jeg er rjett kominn aptur á ,Marble-
head‘ og er nú undan Santiago, til að
hafa umsjón hjer meðan yfirforinginn
er að líta eptir ,Cristobal Colon‘.“
Sk/rsla Cervera admirals tilspanska
yfirforingjans í Havana á Cuba, Blan-
co’s (send með telegraf), hljóðar sem
fylgir:
„Samkvæmt skipun yðar lagði
jeg út frá Santiago de Cuba í gær
með allan flotann, og eptir að hafa
barist við ofurefli, skip sem voru meir
en prefalt sterkari eu mín, var allur
íloti minn eyðilagður af skotum, ,Ter-
esa‘, ,Oquendo‘ og ,Vizcaya‘ sett f
strand og ,Colon‘ fljgjandi. Jeg
sk/rði Bandarfkja-mönnum frá hvern-
ig ástatt væri, fór í land og gaf mig á
vald peirra. ,Torpedo‘-báta «J?ilcggj-
ararnir (Furor og Pluton) sukku.
Jeg veit ekki hvað mikið mannfallið
cr, en J>að hljóta að hafa dáið um 600,
og rnargir særst að auk. Þeir sem af
komust með lífi, sem eru ekki fjarska
margir, eru fangar Bandarfkja-manna.
Vaskleiki mannanna á skijium mínum
var svo mikill, að fjandmenn vorir
hrósuðu peim mjög. Kaptciuuinn á
,Vizcaja‘ gaf skip sitt upp. Skips-
höfn hans er mjög þakklát fyrir hið
göfuga drenglyndi, sem henni hefur
verið synt. Á meðal peirra,sem fjellu,
eru Villamil og jeg held Lasage, og
meðal hinna særðu Concas og Eulate.
Jeg hef tapað öllu,og er J>ví auðvitað
hnugginn. Cervera.“
Eins og áður hefur verið tekið
fram, voru í spanska flotanum áSanti-
ago-höfn 7 skip, nefnil. fjögur mikil,
stálvarin og hraðskreið varðskip
(cruisers): „Vizcaya1, „Oquendo“,
„Cristohal Colon“ og „Maria Teresa“
(flaggskip Cervera admirals), og par
að auki tveir „torpedo“-háta eyði-
leggjarar: „Pluton“ og „Furor“, og
1 fallhissubátur. Varðskipin höfðu
12 J>uml. þjkkar stálplötur, til að
hlífa sjer fyrir skotum, og hraði peirra
var yfir 20 sjómflur á klukkustund-
inni. í allt voru á varðskipum pess-
um 160 bissur (par á meðal tvær 11
J>uml. Hontoria apturhlaðnings-bÍBSur
á hverju skipi) og um 30 „torpedo“-
hjlki. A peim voru í allt 1,952 menn.
„Torpedo“-háta eyðileggjararnir voru
byggðir á Eoglandi og voru gerðir úr
stáli, með nyjasta lagi o. s. frv. A
hverjum peirra voru 6 hraðskeytar
bissur—hinar stærstu fluttu 14 punda
kúlur—og 2 „torpedo“-hylki. í allt
voru á peim 140 menn.
I>egar ofannefnd skip komu út
af Santiago höfn (þarsein Bandaiíkja-
flotinn hafði króað pau inni í margar
vikur), með fullri ferð, og ætluðu að
sleppa burt (líklega til Havana), pá
lögðu 5 Bandarfkja-herskip tafarlaust
1 bardaga við pau, nefnil. bryndrek-
arnir „Texas“, „Oregon“, „Iowa“ og
„Indian&“ og varðskipið „Brooklyn“
(flaggskip Schley’s flotadeildar-for-
ingja). £>ar að auki lagði I bardag-
ann stál-skemmtiskútan „Corsair“,
sem búið var að útbúa sem herskip
og skfra „Gloucester“. Hraði Banda-
ríkja-skipanDa er: „Texas“ 17 sjó-
mílur, „Oregon“ 15, „Iowa“ 16, „Ind-
iaca“ 15^ og „Brooklyn“ 20. Til
sarnans eru á skipum pessum 198
bissur (þar á meðal átta 13 puml. og
sex 12 J>uml. bissur), og 27 „torpedo“-
hylki. Á peim voru f allt 2,236 menn.
Á „Gloucester“ eru nokkrar bissur,
er flytja 6 punda skot, og fyrir J>ess-
ari litlu skútu var lautenant Wain-
wright af bryndrekanum „Maine“,sem
Spánverjar sökktu á Havana höfn
með neðansjávar sprengingu nokkru
áður eD ófriðurinn bjrjaði. Sampson
admiral var all-langt norður með
ströndinni pegar sást að spanski flot-
inn kom út af höfninni, en Schley
sendi strax hraðskreiðan sendiferða-
gufubát til að gera admiralnum að-
vart, og kom hann á flaggskipi sínu,
varðskipinu „New York“, f>egar bar-
d&ginn var um J>að búinn, en sendi J>ó
spönsku skipunum nokkrar kúlur, [>ó
varla sje hægt að segja að skip hans
hafi verið í hardaganum. Flotadeild-
ar-foringi Schley rjeði f raun og veru
fjrir á meðan bardagi pessi stóð jfir,
og á heiðurinn af að eyðileggja
spanska flotann.
Af pvf, sem að ofan er sagt, sjcst,
að ofurefliö, sem Spánverjar áttu við,
var ekki nærri eins mikið eins ogCer-
vera admiral lætur í veðri vaka í
skeyti sínu til Blanoc’s. Bandaríkja-
skipin voru einu færri J>egar bardag-
inn byrjaði, en 4 peirra voru auðvitað
stærri, og höfðu fleiri og nokkrar
stærri bissur. En aptur á móti voru
spönsku skipin öll iniklu hraðskreið-
ari en Bandarfkja-skipin, að undan-
skildu varðskipinu „Brookljn“, sem
er að öllu lejti lijerum hil sauisvar-
andi spönsku vatðskipunum. [>að
sem lijer reið baggamuninn (eins og
f bardaganum við Manilla) var J>að,
hvað miklu hæfnari Bandarfkja-menn
voru raeð hinnm miklu bissum sfnum
en Spánverjar. Ef Bandaríkja-nicnn
hefðu ekki J>vínær strax hæft spönsku
skipin og laskað pau meira og minna,
pá hefðu [>au sloppið hurt, vegDa
pess að pau voru svo hraðskreið.
Að svo mæltu setjum vjer hjer
nokkra útdrætti úr sjerlega ljósri og
merkilegri sk/rslu, sera frjettaritari
New York-blaðanna Journal og iSun
sendi nefmlum blöðum um bardagann.
Frjettaritarinn var á bryndrekanum
„Texas“ á mcðan á hardaganum stóð.
Skip þetta lá heint fram undan inn-
siglingunni á Santiago-höfn J>egar
spanski ilotinn sást koma út, og er
sagt að „Texas“ hafi orðið fyrst til að
setja upp flaggmerki er pýddi: „Ó-
vinirnir eru að rejna að sleppa burt“,
Agrip af skýrslu frjettaritarans hljóð-
ar svo:
„Varla var hið fremsta spanska
herskip komið út fjrir skuggann af
gamla Morro (kastalans við innsigl-
inguna) þegar pað skaut af einui af
hinum miklu bissum sínum—og bar-
daginn byrjaður. Þessi fjrsta sprengi-
kúla kom ekki nærri marki sínu....
i>egar spönsku okipin voru kom-
in út, brejttu J>au stefnu sinni og
hjeldu f vestur, en við á ,Texas‘
stefndum inn að peim. Spönsku skip-
in skutu í sífellu og kyntu sem mest
pau máttu, svo vjelarnar gengu með
fullum hraða, og var auðsjeð, að pa»
ætluðu sjer að komast fram fyrir okk-
ur og sleppa burt. ,Brooklyn‘, sem
er alveg eins góð í peim leik (að fara
hratt), tók pannig stefnu, að J>að yrði
á hlið við spönsku skipin, en pokaðist
pó um leið nær peiro.... Skip okk-
ar, ,Texas‘, var nú komið nógu langt
inn undir land, svo pað sneri í vestur
eins og óvina-skipin. Hraði skips
okkar var ekki nærri eins mikill og
hraði peirra, en pað, sem okkur vant-
aði í hraða, bættum við upp með
sprengikúlum. Yið sáum að skot
okkar hittu fjandmcnnina, en J>eír
svöruðu moð mesta vaskleik og voru
talsvert hæfnir.
Kapteinn Philip (á Texas) hafði
verið á stýrim&nna-brúnni pangað til
nú, en pað var auðsjeð að pað var
hyggilegra að vera par ekki lengur,
svo hann skipaði öllum, sem par roru,
að fara í ganginn sem liggur að hiu-
um stálvarða stýristurni og stjórnaði
sjálíur skipínu að öllu lejti úr turn-
inum. l>að hlytur einhvcr góður
vættur að vaka jfir Philip kapteini,
pvf hann var varla farinn af brúnni
með menn sína pegar afarstór sprcngi-
kúla, frá einu af hinum flýjandi skip-
uin, reif sig í gcgnum stýrishúsið 4
brúnni. Hún hefði vafalaust drepið
manninn við styrið, og líklega all*
ytírmennina á hrúnni, ef kapteinninn
hefði ckki skipað öllum að fara paðan
á augnablikinu, sem hann gerði pað..
í hálfa klukkustund hvinu sprengi-
kúlurnar allt f kringum ,Texaa‘, og
önnur hitti skipið. Hún boraði sig I
gegnum uinbúnaðinn, sem askan frl
kötlunum er dregin upp um,og sprakk
f rcykliáfnum, gerði dálitlar skeminJ-
ir, en moiddi engan.
En okkar eigin bissur ljetu nógU
134
„Við sverðsbjöltu mín! pað skal aldrci verða hægt
að segja, að jeg hafi ekki verið hollur litla konung-
inuin. Maður á lfka að elska kvennfólkið. Pasques
Dicu! J>ær voru skapaðar til að elska pær, blessaðar
stúlkurnar, alla leið frá skýlunni niður að skópvcngj-
um. Mjer pykir mjög vænt um, að munkarnir hafa
vaiiið yður svona vel og viturlega, mon (jarcon"-.
„Jeg meina ekki jarðneskan kærleika, heldur að
lijarta manns sætti að mýkjast gagnvart peitn, sem
hafa gert manni rangt til“, sagði Alleyne.
Hermaðurinn hristi böfuðið og sagði: „Maður
retti að elska pá sem eru af sömu [>jóð og maður
sjálfur. En pað er ekki eðlilegt að maður, sem cr
horinn og barnfreddur á Englandi, skuli elska Skota
og Erakka. Ma foi! pjer hafið ekki sjeð hóp af
Nitbsdale-rreningjum á Galloway-hestuin sínum, pví
anuars munduð pjer ekki tala um að maður ætti að
elska pá. Jeg er hræddur um, að peir hafi ekki
kennt yf ur vel í Beaulieu, piltur minn, pví biskupar
rettu |>ó sannarlega að viti belur cn áhótar livað
rjett er og rangt, og jeg hof sjálfur sjeð hiskupinu
af Linooln höggva skozkan rudda af alelli með bar-
daga cxi sinni, sem var mjög uudarlcg aðfcrð að láta
hoiium í ljósi að hann elskaði hann“.
Alleyne sá sjer varla fært að stæla við Ayltvard
cptir að hafa heyrt, að biskupinn hafði látið álit sitt
um málið í Ijósi á svona ótviræðan hátt. Hann sagði
pví einungis: „Þjer hafið eptir pessu barist við
£kota?“
143
maður, sem enn var klæddur f hin heiuia-unnu, illa-
passandi föt pófarans frá LymÍDgton, og stóðu bæði
bandleggir hans og fótleggir langt út úr hinum of
litlu spjörum. Á meðan Alleync horfði á pá, sncru
peir sjer við og fóru háðir loiðar sinnar.
IX. KAFITULL
UNDAttLJCGÍB HLUTIR GKKAST f MINSTEAD SKÓGl.
Stígurinn, setn Alleyne fór nú eptir, lá í gegn-
um d/rðlegan skóg af afar-stórum trjám, og inynd-
uðu hin risavöxnu cikitrje og beikitrje löng göng í
allar áttir, en hiuar miklu greinar peirra tcygðu sig
hver til annara og mynduðu pannig göfugar hvelf-
ÍDgar í pessari dómkirkju náttúrunnar. Undirgrein-
unum, á jörðinni, var afarmikil ábreiða úr hinum
grænasta og mjksta mosa, og lá hið fallna lauf f
flekkjum hjer og hvar á áhreiðunni, scm Ijet J>œgi-
lega undan fætinum. Stígurinn, sem Allcyne gekk
eptir, var svo sjaldau farÍDn, að hann hvarf algcrlcga
ineð köflum í grasinu^cn kom svo aptur í ljós miili
trjánna, nokkuð fjær, sem mórauð gata. Allt var
mjög hljótt hjer inni f bjarta skógarins. Hin blfða
suða f greinum trjánna og hið fjarlæga kvak dúfn-
anna voru hin einu hljóð, setn rufu pögnina, að und-
aoakildu bvl, að Alleyne hcjrði cinusinai að blásiö
138
oðlisfarí, og bcrjast ekki útaf áUgnahárum kvennft>
oða pó peir heyri söngvara slá á strengi sína, eins og
hinar örgerðari suðrænu pjóðir gera. En ma foi!
cf maður snertir á ullarböggunum peirra, eða kemur
of nærri Bruges-flauelinu peirra, pá koma allir hraust-
ir borgarar út suðandi, eins og bjflugur úr holu trjei
og eru til í að berjast eins og pað væri liið eina líf*"
8tarf peirra. Við hina heilögu mey! peir hafa sýn*
Frökkum pað við Courtrai og annarsstaðar, að peif
geta beitt stálinu eins fimlega eins og peir eru fin>>r
að sjóða pað saman“.
„Og hvað segið pjer um Spánverja?“ sagðt
Alleync.
„I>eir eru mjög harðgjörvir hermenn“, svarftð'
Aylward hermaður, „og pað pvf fromur som peir bftf*
um rnargar aldir orðið að berjast af kappi við hölvað*
áhangendurna hans Mahunds svarta, sem hafa preng'
að peim að sunnan og sem enn ráða yfir hinum betri
helmingi Spánar, eptir pvf sem mjer skilst. Jeg át*i
við pá á sjó, eins og fleiri landar mínir, pegar pe'r
komu yfir til Winchelsea og pegar blcssuð drottn.
ingin og hcíðarincjjar lionnar sátu ujipi á sjávsf"
hömrunum og horfði niður á okkur, cins og kúnbefðt
vcrið að horfa á hurtrcið eða einvfgi. Við sverðs-
hjöltu mfn! Það var sjón, sem var pess verð að sj^
hana, pví allir hinir vöskustu Englendingar voru k
sjó pann dag. Við lögðum út á litlum skipum, ofí
kouium aptur á stórum drekum—pvf á moiraen fjöru*
tiu, al Ouuu lugum af mikluui, spöuskuui gkÍ£UIð