Lögberg - 09.03.1899, Blaðsíða 4

LÖQBERG, FIMM.TUDAGINN 9. MARZ 1699.
K
LÖGBERG.
Gefið út að 309^ Elgin Ave.,WiNNiPEG,MAN
af The Lögberg Print’g & Publising Co’y
(Incorporated May 27,1890) ,
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Business Manager: B, T. Björnson.
AUGLÝSINGAR: Smá-anglýsinpar í eltt skifti OBc.
fyrir 30 ord eda 1 þml. dálkslengdar, 75 cts um
rnánndinn. Á starri auglýsingnm um lengri
tíma, afsláttur efiir samningi.
BÚSTAD \-SKIFTI kanþenda verdur ac) tllkynna
•kriflega og geta'um fyrverandi bústad jafnframt’
Utanáskripttil af^eid^lustofublaðsinser:
The Logberg PrintingJ&. Publishing Co.
P.O.Box 585
Winnipeg,Man.
UtAnáskrip ttilritstjórans er:
Editor Lögbierg,
P *0. Box 585 9
Winnipeg, Man.
_ Samkvæmt landslögum er uppsögn kaupenda á
Jadiógild,nema hannsje skaldlaus, þegar hann seg
r upp. —Ef kaupandi, sem er í skuld vid bladid flytu
vtstferlum, án þess ad tilkynna heimilaskiptin, þá er
bad tyrir dómstólunum álitin sýníleg sónnumfyrr
p *ottvísum tilgangi.
FIMMTUDAGINN, 9. MABZ 1899.
Lagabætnrí Biitisli Col-
umbia.
Afturhalds-málgögnin „stór og
smá“ hafa ærst og óskapast útaf því
tiltæki frjálslyndu stjórnarinnar óg
þingsins í British Columbia, að leyfa
sér að gera nauðsynlegar • umbætur
á löggjöf fylkisins. þeim er sér-
staklega illa við breytingarnar á
kosningalögunum, við lögin sem
nema úr gildi stórkostlegar land-
gjafir, sem afturhalds-stjórnin gamla
þar var svo örlát að veita ýmsum
íélögum (sem ekki gerðu það, er þau
þóttust ætla að gera íýrir landveit-
ingar þessar) og lögitt sem ákveða
að ekki megi höfðamál (nema saka-
mál) gegn þingmönnum á meðan
þingið er að starfa. Vér skulum nú
fara nokkrum orðum um þessar
lagabætur, eins og vér gerðum hálf-
vegis ráð íyrir í síðasta blaði.
Hvað snertir breytingarnar á
kosningalögunum, þá eru hinar þýð-
ingarmestu þeirra innifaldar í því,
að embættismenn fylkis-stjórnar-
innar, sambands-stjórnarinnar og
menn sem tilheyra brezka land- og
sjó-hernum‘ bafa ekki atkvæðisrétt
hór eftir í fylkinu. Frjalslyndi
flokkurinn gcrði samskyns breyt-
ingar á kosningalögunum hér í
Manitoba fyrir allmörgum árum
síðan, og sú breyting er vinsæl.jafn-
vel hjá miklum meirihluta þeirra
manna, sem mistu utkvæðisrétt við
hana. Embættismenn líta sjálfir al-
ment svo a,að það sé betra fyrir sig að
þurfa ekki að blanda sér í pólitfk.sem
þeir ekki geta koinist bjá ef þeir hafa
atkvæðisrétt. því ef embættismenn
stunda starf sitt trúlega og blandu
sér ekki inn í kosninga-bardaga, þá
er engin ástæða til að víkja þeim
frá embættum þótt stjórnarbylting
verði, þ. e. þótt hinir pólitisku flokk-
ar nái völdum eða séu við völdin á
víxl. En á meðan embættismenn
eru að vasast í kosningum, er ekki
nema eðlilegt að flokkurinn, sem
kemst til valda, víki eins mörgum
af þeim embætismönnum og þeir
geta frá, sem unnið hafa á móti
flokknum með oddi og egg, svo
þannig verður staða embættismann-
anna ætíð óviss, á meðan þeir hafa
atkvæðisrétt og eru að vasast í
kosningum. Einu embættismenn-
irni.r hér í fylkinu, sem óánægðir
eru með að hafa. ekki atkvæðisrétt,
eru ofstækisfullir afturhaldsmenn,
sem höfðu vasast í pólitík alla æfi
sína og fengu síðan feit embætti hjá
afturhalds-stjórnunum (fylkis stjórn-
inni og sambands-stjórninni) sem
umbun fyrir trúa og holla þjónustu,
hvort sem þeir voru hæfir fyrir em-
bættin eða ekki. það eru einungis
þessir ofstækisfullu afturhaldsflokks
embættismenn, sem eru að gera veð-
ur út úr þessari lagabreytingu. —
Helzta ástæðan, sem hið ónefnandi
íslenzka afrurhalds-málgagn hér í
bænum færir fyrir því, að rangt sé
að afnema atkvæðisrétt embættis-
manna, er sú, að þeir séu upplýstir
menn og eigi eignir. Ef þessir em-
bættismenn eru færari um en aðrir að
greiða atkv. skynsamlega, þá ættu
þeir, ef þeir eru eins miklir föður-
landsvinir eins og málgagnið er að
reyna að telja mönnum trú um, að
segja embættun'um af sér, gerast
réttir og sléttir borgarar og greiða
atkvæði, En á meðan þeir eru í
emmbættunum, eru þeir þjónar
þjóðarinnar—kjósendanna—og það
er óeðlilegt að þeir hafi bönd í
bagga með hvernig búsbændur þeirra
—kjósendurnir—vilja hafa stjórnina
í landinu. Menn hafa ýms dæmi
fyrir sór hér í fylkinu um það,
hvernig þessir þjónar kjósendanna—
embættismenn afturhalds-stjórn-
anna—misbeittu stöðu sinni og voru
að reyna að taka fyrir kverkarnar á
búsbændum sínum. En vér viljum
einungis miuna'á eitt dæmi, sem
mörgum íslendingum er kunnugt.
Vér eigum við það þegar B. L. Bald-
winson, sællar minningar, var em-
bættismaður (innflutninga-agent)
sambands-stjórnarinnar, hafði há
mánaðar-laun, föt, ferðakostn-
að o. s. frv. af almennings-
fé. Samkvæmt lögum átti hann að
vinna eingöngu að því verki, sem
hann var útnefndur til að vinna
fyrir laun sín, o. s. frv., en ekki a’S
vera að vasast í pólitík. En hvað
skeði? Hann ferðaðist margar ferð-
ir til Nýja-ísl&nds til að afla sér
atkvæða til þingmennsku, og fékk
bæði laun og ferðakostnað af opiu-
beru fé á meðan hann var í þessu
kosninga-ferðabraski. Hann ’ for-
■ sómaði auðvitað það starf á meðan,
sem lionum var borgað af opinberu
fé fyrir að vinna. Hann stal þann-
ig tíma af hinu opinbera, eða fénu,
sem honum var borgað fyrir tímann
er hann notaði til alh annars, en
hann átti að nota hann til samkv.
lögum. þetta mundu sumir menn
segja að væri að „lifa á stolnu fó“—
t.d. B.L.B. sjálfur, ef hann ætti ekki
•sjálfúr hlut að máli. En ekki nóg
með þetta. þessi sami emba^ttis-
maður, B. L. B., misbeitti stöðu sinni
á annan hátt til að reyna að komast
upp í þingmanns-sæti. Hann not-
aði stöðu sína sem embættismaður
innanríkis-deildarinnar, sem opin-
ber lönd heyra undir, til að lokka
og hræða lítilsiglda ísl. landnáms-
menn til að greiða atkvæði með sér.
þessi dæmi eru til að sýna, hvé
hættulegt og óeðlilegt er að embætt-
ismenn sambands-stjórnarinnar og
embættismenn fylkjanna bati kosn-
ingarrétt og séu að vasast í pólitík.
Hagsmunir gjaldþegnanna og em-
bættismannanna fara ekki saman,
og þess vegna ættu embættismenn
ekki að hafa kosningarrétt eða
skipta sér af pólitik á meðan þeir
eru í embættum, hvorki hór í landi
né í öðrum löndum. þad er rangt
og óeðlilegt, og það hefur orðið or-
sök til að einbættislýðurinn hefur
stundum tekið fyrir kverkar þjóð-
anna —kæft niður vilja helztu skatt-
greiðenda og unnið þeim stórtjón
með því, að viðhalda spilltri stjórn,
sem hefði verið rekin frá völdum
ef viljí þeirra, sem byrðina bera,
hefði komist að. í staðinn fyrir
að frjUslyndi flokkurinn hafi fram-
ið stórkostlegt ranglæti í British
Columbia með lagabreytingu þess-
ari, eins og afturhalds-málgögnin
eru að reyna að telja lesendum sín-
um trú um, þá hefur flokkurinn
komið þar á stórkostlegri og nauð-
synlegri og eðlilegri réttarbót. —
Hvað brezku hermennina snertir,
þá .vita allir, að sömu mennimir
hafa ekki aðsetur á sömu herstöðv-
um utan fá ár í senn.og hafa þannig
engan verulegan samastað í Britisn
Columbia. það er því óeðlilegt
að láta þá hafa atkvæðisrétt. Hinir
fátæku verkamenn, sem koma til
British Columbia og sem ísl. aftur-
halds-málgagnið talar um með svo
mikilli f^rirlitningu, fá ekki at-
kvæðisrétt fyr en þeir eru búnir að
vera 3 ár í fylkinu og orðnir brezk-
ir þegnar. þegar svo er komið, að
menn þessir hafa dvalið 3 ár í fylk-
inu og orðnir brezkir borgarar, þá
eru allar líkur til að þeir séu seztir
þar að til fulls. Hví skyldu þeir þá
ekki hafa atkvæðisrétt? ’ íslenzka
afturhalds-málgagnið fylgir sömu
stefnu og hin önnur mákrögn flokks-
ins, að vilja láta auðmenn og ein-
bættismann flokks síns ráða öllu, en
láta hina fátæka innöytjendur og
verkalýðinn einungis vera réttinda-
laus vinnudýr! Svona er stefna
afturhaldsmanna göfug gagnvart
hinum fátækari hluta fólksins.
Frjálslyndi flokkurinn segir þar á
móti, að skynjandi verur—þó þær
séu fátækar—eigi að greiða atkvæði,
en ekki skynlausir dollarar og kúg-
ararnir, sem hafa þá { vösum sínuai.
Viðvíkjandi hinum stórkost-
legu landgjöfum afturhalds-stjórn-
arinnar sál. í British Columbia er
það að segja, að það var eins og hún
(stjórnin) hefði verið að kep[;ast
við í líf og blóð að gefa burt hverja
ekru af landi, sem fylkið átti. Aft-
urhalds-málgögnin hafa aldrei neitt
út á það að setja, þótt afturhalds-
stjórnirnar gefi tuga milljóna doll-
ara virði af bezta ukuryrkjulandi og
málmauðugu landi fyrir ekkert, en
þau ætla að ærast ef frjálslynda
stjórnin veitir einhverju félagi styrk
til að koma á nauðsynlegu fyrir-
tæki, eins og t. d. að leggja j írn-
braut inn í Yukon-landið, byggja
Crows Nest Pass-járnbrautina inn í
náma-héruðin í British Columbia,
o. s. frv.
Vór höfum áður minst á lögin
sem vernda þingmenn frá lögsókn-
um (nema fyrir glæpi) á meðan þeir
sitja á þingi, og eru þau lög eðlileg
og í samræmi við samkyns löggjöf
hvervetna í brezka ríkinu. þess
vegna förum vér ekki fleiri orðum
um lög þessi. Og rugl af'turhalds-
blaðanna um aðrar lagabætur í
British Columbia, eru ekki svarp,-
verðar.
Ræða McKinley’s.
Vér lofuðum fyrir skömtnu að
birta ágrip af hinni merkilegu ræðn
er forseti Bandaríkjanna, McKinley,
flutti í veizlu, sem Home Marlcet-
klúbburinn í Boston hélt honum
hinn 16. f. m., viðvíkjandi ófriðnum
milli Bandaríkjanna og Spánar, en
sérílagi um Philippine-eyja spurs-
málið,. og bindum vér nú enda á
þetta loforð. En áður en vér byrj-
um ágripið skulum vér taka fram,
að þeir sem vilja fræðast um hin
ýmsu spursmál, sem uppi eru í hin-
um ýmsu löndum, ættu að lesa ræð-
ur hinna merkustu stjórnmála
manna þessara landa með sérstakri
eftirtekt, hvenær sem þeir hafa
tækil'æri til þess, því stjórnmála-
menn þessir eru málunum kunnugri
en allir aðrir, og þess vegna meira
leggjandi upp úr þvl, sem þeir segja,
en því sem hinir og þessir ábyrgðar-
lausir og þekkingarlitlir menn eru
að fleipra um málin. Utdráttuvinn
úr ræðu McKinley’s hljóðar sem
fylgir:
„Ég veit auðvitað ekki hvernig
á þvi stendur, að einraitt á árinu
1899 komu óvænt upp afar-þýðing-
armikil spursmál, sem lýðveldi
þetta (Bandaríkin) stóð augliti til
auLflitis við og hlaut að taka til
meðferðar. Vandamál þessi risu
upp og eru nú uppi, og það var ekki
hægt að halda þeim burtu. Margir
af þeim sem óþolinmóðastir voru að
vér legðum út í ófriðinn fyrir ári
síðan, og sem augsýnilega voru ekki
að hugsa um hinar þýðingarmiklu
afieiðingar hans, eru nú hinir fyrstu
til að lyfta rödd sinni upp gegn
hinum yfirgripsmiklu afleiðingum af
shtum eigin verkum. þeir af oss
sem óttuðust ófriðinn mest, og sem
gerðu alt er í þeirra valdi stóð til
að koma í vég fyrir hann, óttuðnst
að atieiðingar ófriðarins yrðu þær,
að ný og vandasöm spursmál risu
upp, sem erfitt yrði að útkljá. Við-
burðanna rás, sem enginn maður
gat ráðið við, hefur haft þessi vanda-
mál I för með sór, þau hafa ekki
risið upp fyrir neina forsómun af
Vorri halfu, heldur hafa þau komið
sem háleit skylda, er lögð er oss á
herðar, og þess vegna mætum vér
þessum vandainálum mefí góðri sam-
vizku og óeigingjörnu augnamiði.
og með þeiin einlæga ásetningi, að
ráða sem bezt fram úr þeim. . ..
„Vór heyrum ekki neinar kvart-
anir um sambandið milli Banda-
ríkja-stjórnarinnar og eyjartna Cuba
og Puerto Rico. En sumir líta svo
á, að það standi öðruvísi á með Phil-
ippine-eyjaanar; en hve sundurleitar
sem sko%nirnar eru viðvíkjandi
þessari hlið málsins, þá kemur öll-
um saman um, að Philippine-eyjarn-
ar skuli ekki afhentar Spánverjum
aftur. Enginn sannur Bandaríkja-
maður samþykkir það. Jafnvel þótt
vér hefðnm verið óviljugir til að
taka við eyjunum sjáltir, þá hefði
það verið vesalmannleg undanfærsla
undan skyldu vorri, að heimta af
Spánarstjórn að hún afhenti jiær
einh.verju öðru ríki eða ríkjum og
komast þannig undan vorri eigin
ábyrgð. þótt vér hefðum haft vald
til þess, sem vér ekki höfðum,
neyða Spán til að afhenda einhverju
öðru ríki eða ríkjum Philippine-
eyjarnar, þá hefði ekki verið hægt
að gera þetta án þess, að það liefði £
för með sér afar-alvarlegar þrætur
milli ýmsra þjóða.
512
lá yfir stórt og eyðilegt sljettlendi. Gata þess lá
sumsstaðar yfir mýrar og gegnum skóga, en svo
komu þeir fjelagar í stórt rjóður, sem breið, straum-
hörð á rann í gegnum. Hestarnir urðu að svamla
yfir ána, því það var engin brú á henni, og þegar
þeir voru komnir yfir um hana, sagði Sir Nigel
mönnum sínum, að nú væru þeir kóranir yfir landa-
mæri Frakklands. I>eir hjeldu eftir sömu mjóu göt-
unni nokkrar mílur, og gegnum þjettau skóg, en svo
breikkaði gatan og lá í krókum niður á skóglaust,
öldótt hjerað, svipað landinu milli Aigillon og
Cahors.
I>ótt landið væri óyndislegt og eyðilegt þeim
megin við landamærin sem Englendingar stjórnuðu,
þá var það margfalt ljótara, eyðilegra og ófrjósam-
ara þegar kom inn í Frakkland, því þeim megin var
landið allt brunnið og afmyndað, með svörtum flekkj-
utn hjer og hvar, þar sem bændabýlin höfðu verið
hrerind, en innan um stóðu gráir og skörðóttir stafn-
vegg'r af heldrimanna-bústöðum. Hvar sem maður
Jeit, sá maður merki ófriðar og eyðileggingar—brotn-
ar girðingar, hrynjandi veggi, víngarða þakta með
grjóti, og steinboga af niðurbrotnum brúm. Ein-
ungis á stöku stað, út við sjóndeildarhringinn fram
nndan þeim, sáust nokkrir klunnalegir kastala-turnar
og mjóar spírur á kirkjum og klaustrum, sem sýndi,
að vopnin og trúin hafði verndað smá eyjar frá hinu
almenna eymdar- og eyðileggingar-flóði. Hinn litli
flokkiV reið hnugginn og þögull eptir hinni krókóttu
521
varð honum litið á morkin á skildi Sir Nigels, og þá
stóð hann kyrr og starði forviða á mennina, en reiði-
eldurinn í hinum grænu augum hans breyttist f
glettnislegt gamansemis-leiptur.
„Mort Ðieu!í‘hrópaði hann, „þetta er þá litla
hetjan mín frá Bordeaux, sem kunni svo vel að beita
sverði. Jeg ætti að muna eptir skjaldmerkinu því
arna, þar sem ekki eru nema þrír dagar sfðan jeg sá
það á burtreiða-vellinum við Garonne-fljótið. Ah!
Sir Nigel, Sir Nigel! þjer verðið að lofa mjer að
endurgjalda yður þetta einhvern tfma“. Qann snerti
hægri handlegg sinn, sem bundið var um með silki-
klút rjett við öxlina, um leið og hann sagði þetta.
En undran hins ókunna manns var sem ekkert í
samanburði við undrunina og gleðina, sem skein út
úr andliti Hampshire-riddaaans, þegar hann horfði á
hið einkennilega andlit franska mannsins. Sir Nigel
opnaði munninn tvisvar til að tala, en lokaði honum
jafnharðan og rýndi aptur á andlit ókunna mannsins,
eins og til að ganga úr skugga um, að augu hans
væru ekki að blekkja hann.
„Bertrand!” sagði hann loks og saup hveljur.
„Bertrand du Guesclin!“
„Við hinn heilaga Ives!“ hrópaði franski her-
maðurinn og rak upp reglulegt hláturs-öskur, „það
var hyggilegt af mjer, að ferðast með hjálmgrímuna
mína fyrir Sndlitinu, því að sjerhver sá, sem einu
sinni hefur sjeð andlit mitt, þarf ekki að láta segja
sjer nafn mitt. Já, f sannleika, það er jeg sjálfur,
5lÖ
hurðinni og kallaði með hárri röddu á húsbóndann.
Hann hrópaði þrisvar, og þar eð hann fjekk ekkert
svar, opnaði hann aðra hurð, sem var fyrir dyrum
aðal gestastofunnar.
Bjartur eldur logaði glatt á opnum arni í innrí
enda stofunnar, og snarkaði hátt í brennibútunum.
öðrum megin við eldinn sat kona f bakháum eikar-
stól, og sneri andlit hennar fram að dyrunum. Elds-
birtan skein á andlit hennar, og Alleyne fannst að
hann hafa aldrei á æfi s’nni sjeð jafn mikinn drottn-
ingar-svip, þvílfkan göfugleik og styrkleik á andliti
nokkurrar konu. Hún leit út fyrir að vera um 35
ára gömul, nefið var dálftið fbogið, rr.unnurinn lýsti
einbeittri, en þó viðkvæmri lund, augabrýrnar voru
dökkar og bogamyndaðar, en augun lágu djúpt inn í
höfðinu og skinu og tindruðu með breytilegri birtu.
Þótt konan væri fögur sýnura, þá var það ekki feg-
urðin, setn hreif þann er horfði á hana; það var
styrkur hennar, hið andlega afl, sem skein út úr and-
litinu, viturleikinn, sem lýsti sjer í hinutn breiðu
kjálkum og ffnmynduðu höku. Rós úr perlum
tindraði f hinu svarta hári hennar, en smágert net úr
silfurþræði lá yfir hárið og lagðist niður á herðar
hennar. Hún var í dökkri kápu, sem hún sveipaði
þjett að sjer, og hún hallaðist aptur á bak f stólnum,
eins og hún væri að hvíla sig eptir ferðalag, sem hún
væri nýkomin úr.
í horninu hinumegin við eldinn, rjett á móti
konunni, sat mjög digur og herðabreiður maður, seut