Lögberg - 04.01.1900, Blaðsíða 4

4
LÖUBKKÖ, FlMMTUDAUINN 4. JANL'AR löUO.
LÖGBERG.
GcfiC út að 309'fy Elgin Ave.,WlNNlPEG,MAN
af The Lögbkrg Print’g & Publisino Co’y
(Incorporated M»y 27,1890) ,
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónaíson.
Business Manager: M. Paulson.
^UOLÝSINGAR: Smá-anglýgingar í eltt skifti 26c.
fyrir 30 ord eóa 1 þml. dálkslengdar, 76 cts um
rninadlnn. A stærri anglýsingnm um lengri
tíma, afsláttar efiir samningi.
BÚ8TAD \-SKIFTI kaupenda verdur aó tilkynna
sk^iflega ög geta]um fyrrerandi bústad jafnfram
Utanáskrlpttll afgreióslustofublaósins er:
The Logberg Printing & Publishing Co.
P. O.Boxl292
Winnipeg.Man.
U tanáskripfttil ritstjórans er:
Edltor Liigberr,
P O.Box 1292,
Winnipeg, Man.
m— Samkvæmt landslögum er uppsögn kaupenda á
oladióglld,nema hannsje skuldlaus, þegar hann seg
r npp. —Ef kaupandi, sem er í skuld við bladid flytu
»irfferlam, án þess að tilkynna heimllaskiptin, þá er
fyrlr dömstólunum álitln sýnileg sönnumfyrr
rettvísum tllgangi.
PIMMTUDAGJNN, 4. .JAN. 1900.
Árið I 891).
þá er árið 1899 liðið og seinasta
ár 19. aldarinnar byrjað. Árið, sem
leið, htfur að mörgu leyti verið þýð-
ingarmikið ár, einkum fyrir vissar
þjáðir—ef til vill þýðingarmestB ár-
ið síðasta fjörðung þessarar aldar —
og ómögulegt að gizka á hver áhrif
ýmsir atburðir, sem skeð hafa á því,
kunna aö hafa á framtíðina. Vér
ætlum því stuttlega að minnast á
nokkur af þeim málum, sem verið
hafi á dagskrá árið sem leið og vér
álítum þýðingarmikil, og rifja upp
nokkra merka atburði, sem skeð
hafa á árinu 1899.
Engin mjög dimin ófiiðarský
virtust grúfa yfir heiminum í byrj-
un ársins, engar stór-sóttir geisuðu
um löndin og ekkert stór-hallæri
átti sér stað í neinni heimsálfunni.
það leit meira að segja út fyrir það í
byrjun ársins, að stórveldin mundu
ekki einasta tryggja hinn „vopnaða
frið", heldur koma sér saman um
aðferð til að útkljá deilumál þjóð-
anna með gjörðardómura og tak-
rnarka, að minsta kosti, hinn voða-
lega kostnað, sem samfara er hin-
um sívaxandi herbúnaði þjóðanna,
ef ekki tækist að minka hann og
heratlann niður úr því sem nú á sér
stað. En því miður varð árangur-
inn aí friðarþinginu í Hague sama
sem enginn og þingið vonbrigðin
tóm.
Fyrsta dag ársins höfðu Spán-
verjar herlið sitt burt úr höfuðstað
Cuba eyjar, Havana, samkvæmt frið-
arsamningnum á milli þeirra og
Bandaríkjanna, sein þá tóku eyna
undir sína vernd til bráðabirgða.
En þetta Cuba-mál var ekki fyr út-
kljáð en Aguinaldo, leiðtogi Tagala-
þjóðflokksins á Philippine-eyjunum,
gaf út áskorun sína til eyjarbúa um,
að hefja uppreist þá og ófrið gegn
Bandaríkjunum, sem síðan hefur átt
sér stað á stærstu eynni í Philipp’ne-
eyjaklasanum, Luzon. En það bend-
ir nú margt til, að Bandaríkin séu í
þann veginn að yfirbuga uppreistar-
menu, og að þeim takist innan skams
að friða eyjarnar og að koma þar á
hagkvæmri og mannúðlegri stjórn
aður langt um líður. það virðist
enginn vafi ó, að stefna Bandaríkj-
anna sé sú, að innlima Philippine-
eyjarnar í sig, á svipaðan hátt og
Porto Rico-ey, en leyfa Cuba búum
að mynda sjálfstætt lýðveldi, svo
fljótt sem þeir eru því vaxnir.
í janúarmánuði tóku Bretar
Soudan-fylkin, sem þeir og egypzka
liðið bftfði aftur unnið af kalifanum,
formlega undir slna vernd samkvæmt
samningi við stjóm Egyptalands. I
þeim mánuði byrjaði líka gjörðar-
nefndin, sem sett hafði verið til að
útkljá landaþræluna milli Breta og
lýðveldisins Vcnezuela í Suður-Am-
eríku, starf sitt i París, og heíur
nefndin síðan gefið úrskurð sinn í
málinu, svo það ar útkljáð, og báðir
málspartar virðast ánægðir.
í febrúarmánuði háðu Bretar
ýmsa bardaga á norðveStur Innda-
inærum Indlands (Afganistan) við
þjóðflokka, er gert höfðu árásir á lið
þeirra þar, og yfirbuguðu þá, svo
friður befur haldist í þeim hluta af
hinu brezka veldi síðan. — 1 þeim
mánuði dó forseti franska lýðvéldis-
ins, Faure, og í hans stað kaus þing-
ið hinn núverandi forseta, Loubet.
— þá gaf Rússakeisari út auglýs-
inguna sem svifti Finra stjórnar-
skrárlegum réttindum, sem þeir höfð
haft síðan Finnland komst undir
rússnesk yfirráð. Fjöldi Finna hef-
ur flutt burt úr landinu síðan til
Ameríku, og útlit fyrir að mesti
fjöldi af þeim flytji til Canada og
Bandaríkjanna á þessu ári í viðbót.
— 1 febrúar komu forsætis-ráðgjaf-
ar hinna ýirsu fylkja í Australíu
saman á fund í Melbourne, og komu
sér saman um öll spursmál í sam-
bandi við að mynda samskonar
fylkja-samband eins og á sér stað
hér í Canada. Síðan hafa íbúarnir
í þremur af Australíu-fylkjunum
(New South Wales, Victoria og Tas-
mania) samþykt með atkvæða-
greiðslu, að ganga í sambandið.
Snemma í marzmánuði veitti
efri deild Bandaríkja-congressins
jiær 20 milj. doll., sem stjórnin hafði
lofað að borga Spánverjum, sam-
kvæmt friðarsamningnum við þá,
fyrir Philippine-eyjarnar, og má
heita að þar með væri öll mál í sam-
bandi við ófriðinn milli nefndra
þjóða útkljáð. — í sama mánuði
leiddist athygli allra hinna mentuðu
þjóða heimsins að spursmálinu um
tilkall og áhrif Evrópu-stórveldanna
í hinu mikla, en hrörnandi, Kína-
veldi. Af umræðunum um þetta
mál varð það ljóst, að afstaða Breta
var sú, að vilja viðhalda hinu kín-
verska ríki, en ekki sundurlima
það, og að allar þjóðir skyldu hafa
jafnan rétt til að verzla á þeim höfn-
um, sem útlendum þjóðum væri
leyft að sigla á. Bandaríkin og
jafnvel þýzkaland studdu þessa
stefnu Breta, sem var gagnstæð
stefnu Rússa og Frakka. Nokkru
seinna (í maí) voru birt bréf þau er
farið höfðu milli brezku og rúss-
nesku stjórnanna viðvíkjandi því,
yfir hvaða svæði af Kína áhrif
hvoirar þjóðarinnar um sig skyldu
ná. Samkvæmt bréfum þessum
hafði samist svo um, að norðurhluti
Kínaveldis (Manchuria) skyldi vera
undir rússneskum áhrifcm og Rúss-
ar hafa þar herlið, en hinn mikli
Yang-tse-dalur (miðbik Kína og
þéttbygðasti hluti landsins) skyldi
vera undir brezkum óhrifum og
Bretar hafa herlið í San Chun (í
landinu bakvið Hong Kong og Kow
Loon). — þá horfði og til mikilla
vandræða milli Breta og Banda-
ríkjamanna annars vegar, og þjóð-
verja á hina hlið, útaf konungs-
kosningu á Samoa-eyjunum, en sið-
an komu stjórnir þessara þjóða sér
saman um, að láta nefnd rannsaka
hver réttindi þær, hver um sig, hefði
og gera út um málið, og hefur sú
nefnd nú lokið starfa sínum og allir
málspartar virðast ánægðir. — Um
sömu mundir gerðu Bretar og
Frakkar út um deilu sína útaf landa-
mærum þeirra í efri hluta Nílár-
dalsins (hið svonefnda Fahsoda-
þrætumál). Og þi varð einnig lýð-
um ljóst, að Bretar höfðu keypt
Tonga-eyjaklasann í Kyrrahafinu
(vafalaust í sambandi við lagning
hins fyrirhugaða hafsbotns-telegraf-
þráðar frá British Columbia tií
Australíu). — 1 marzmánuði Iiepn-
aðist hinum ítalska hugvitsmanni
Marconi að senda telegraf-skeyti
vírlaust yfir sundið milli Euglands
og Frakklands, sem sannaði til fulln-
ustu hin praktisku not, sem hafa
má af þessari merkilegu uppfundn-
ingu—telegrafskeyta-sendingu vír-
laust.
í aprílmánuði rná heita að hinn
fyrsti þáttur í atburðum þeim, er
leiddu til hins vfirstandandi ófriðar
milli Breta og Transvaal-lýðveldis-
ins í Suður-Afríku, hafi byrjað, því
þá héldu útlendingarnir í Johannes-
burg hinn mikla fund sinn, til að
ræða um ástand sitt, og sömdn og
samþyktu kröfuskjal um, að fá al-
menn borgaraleg réttindi í lýðveld-
inu — þar á meðal atkvæðisrétt í
sveita, bæja og ríkismálum. S'ðasta
dag mánaðarins áttu þeir Sir Alfred
Milner, fulltrúi Breta í Suður-Afr-
íku, og Kruger, forseti Transvaal-
lýðveldisins, fund með sér í Bloom-
fontein (höfuðstað Orange-fríríkis-
ins, sem er í bandalagi við Trans-
vaal) til að ræða um kvartanir og
kröfur útlendinganna, en sá fundur
varð árangurslaus.
í júní og júlí bar viðburðanna
rás Breta og Transvaalmenn mikið
nær því sem fram varð að koma á
endanum—ófriði. í júlí bar for-
sætisróðgjafi Canada, Sir Wilfrid
Laurier, fram tillögu um það í sam-
bandsþinginu, að Canada-Jijóðin lóti
i Ijósi hluttekningu með útlending-
unum í Transvaal og álíti, að það
ætti að rétta hluta þeirra sem
brezkra þegna, og var sú tillaga
samþykt. — þá bar og póstmálaráð-
gjafi Mulock fram tillögu um það i
sambands-þinginu, að Stórbretaland,
Canada og Australia leggi hafsbotns-
telegrafþráðinn frá British Columbia
til Australiu í sameiningu, og var
tillagan samþykt. Svo langt er þá
þetta þýðingarmikla inál komið.
í fyrstu viku ágústm. byrjaði
bin slðari herréttar-rannsókn 1 máli
Dreyfusnr kapteins, í Rennes á
Frakklandi, og stóð sú rannsókn yfir
þar til 9. september, að hann var
fundinn sekur og dæmdur t 10 ára
fangelsi. En svo náðaði forseti lýð-
vcldisins Dreyfus 10 dögum s'ðar,
og var hann þá látinn laus. það
hefur ekki verið komið eins nærri
borgarastr'ði A Frakklandi á þess-
um stðasta aldar-fjórðungi eins og
var útaf þessu Dreyfus-m&li — sem
Gyðinga-hatur var grundvöllurinn
til. — Ófriðarskýin voru að draga
sig saman og verða dimmri í ígúst-
mánuði í S.-Afríku, og hinn 19.sept.
tilkynti Sir Alfred Milner forseta
Orange-fríríkisins, Steyn, að Bretar
krefðust, að nefnt lýðveldi yrði
hlutlaust ef í ófrið slægi milli Breta
og Transvaalmauna, en þing Or-
ange-frírikisins svaraði þessari kröfu
Breta tveimur dögum seinna á þá
leið, að það skyldi eitt yfir bæði
lýðveldin ganga.
Hinn 10. október sendi Kruger
forseti brezku stjórninni þannigorð-
aö kröfuskjal, að hún svaraði tafar-
laust að það væri ómögulegt að ræða
kröfurmir. þær þýddu sem sé hvorki
meira né minna en það, að Bretar
hefðu sig algerlega burt úr Suður-
Afríku. Hinn 12. okt. óðu þrjár
Hvernig vard-
veita skal heilsu
sina ad vetrin-
um.
Veturinn er reynslutími fyrir
allflesta—ekki sízt fyrir það fólk
sem veikbvgft er. Kvef, Ja ^rippe
og lungnabólga ná þá yfirráðunum.
Er yður gjarnt til að fá kvef V
Það sýuir, að líkamsbygging yðar
er ekki í því ástandi að veita veik-
indnm mótstöðu. þér eruð heppinn
ef þér komist hjá að fá lungnabóleru
Náttúran er sí og æ að. berjast við veikindi. Hin rótta
tegund af meðulum eru þau sem hjálpa náttúruuni til þann-
ig, að þau endurnæra og styrkja líkamann svo að hann
geti veitt veikindum mótstöðu. Slíkt styrkjandi afl finst að
eins í Dr. Williams Pills for Pale People- Með þv{ að byggja
upp blóðið og styrkja tauerarnar komast pillur þessar að rót-
um sjúkdómsins, gefa heilsuna aftur og gerir fólk glatt, fjör-
ugt og hraust-
Mrs. R. Doxsee, Oravenhurst, Ont,, skrifar:— „Það er álit ínitt, að Dr. Will
iaius Pink Pills hafi frelsað líf mitt. Þegar ég byrjaði að brúka þær var óg svo
veik, að ég gat med naumindum farið úr rúminu og það var auðséð á öllu að mér
var að vej-sna. Eg var föl og inögur, hafði iðulesra höfuðverk og þjáðist af tauga.
slekju. Ég brúkaði Dr. Williams Pink Pills for Pale People í tvo mánuði og þær*
hafa gert mig algerlega heílbrigða1'.
• Til sölu í öllum lyfjabúðum, eða fást sendar með pósti
fyrir 50c. askjan eða 6 öskjur fyrir $2.50 með því að skrifa
til Ðr Williams’ Medicine Co., Brockville, Ont.
280
„Daft er þó vissuiega ekkert leyndarmál?“ sajrfti
hann. „Það er alkunnugt, eöa er ekki svo?’‘
„Hvaft er alkunnugt1*, öskrafti óg upp f gremju,
aem yfirbugafti alt vald er ég haffti yfir sjálfum reér.
Landstjóranuin varft ekki hift allra u.insta bilt
vift. Hann 1 élt á bréfa-böggli i vinstri hendinni, og
fór nú að fiokka þau niður. Loks tók hann eitt
brétíft og hélt þvl upp frammi fyrir mér, en illgirnis-
legt gler.s skein úr hinum smáu augum undir hinurn
loðnu augnabrúnum hans.
,,Ég verð á eftir með að lesa bréf mfn og svara
þeim þegar ég er á sjóferðum“, sagfti banti. „£>etta
biéf kom til Rhodes fyrir eitthvaft viku sfftan, ásamt
heilum bagga af opinberum skjölum, og óg opnafti
þaft fyrst nú f morgun. t>að snertir yður“.
„Snertir mig?“ spurði ég. „Á hvern hátt snertir
það mig, má ég spyrja?-*
„Eða öllu heldur, pað er minst & yftur l því“,
sagfti Mouraki.
„Frá hverjum er paft?“ spurfti ég. Andlit land-
stjórans var fult af sigrihrósandi illgirni, svo reér fór
ekki að verða um sel.
„Bréfið er“, sagði Mouraki „frá secdiherra tyrk-
nesku stjórnarinnar f London. Ég held að pér Réuð
bonum kunnugur“.
„Já, dálftið“, sagfti ég.
„Einm’.tt pað“, sagði hann.
„Jæja?“ 88gði ég.
„Hanu spyr aft, hvernig yður vegni í NeopaHa,
«i}« Jjvort ég hati feDgift uokkrar fróttir af jftur“.
289
um leið og hann fór, og prýsti henni hjartanlega. bá
var ég aftur einsamall parna f myrkrinu, en nú haffti
ég áform í böfOinu og vopn í hehdi, og ekkert af
tómu, gagnslansu ragni f munninum. Eg æffti mig f
ákefð í paettinum, tera ég ætlaði aft leika, og gakk
aftur um gólf eins hratt og áftur. Desai páttur, sem
ég ætlaði að leika, var erfiður páttur, en pað var
góður páttur; ég ásetti mér að sigra Mouraki með
hans eigin vopnum; mannhatur mitt skyldi yfir-
gnæfa hans, skeytingarleysi mitt um göfugleik skyldi
yfirgnæfa pað. hve svfvirðilega hann notaði sér ótta
annara eða beitti valdi. Landstjórinn skyidi ekki
hafa ánægjuna af að vera hinn eini, sem hefði ástæðu
til að brosa; ég skyldi einnig geta brosað, brosað
pannig, vonaði ég, að pað kæmu hnyklar f brýrnir
jafnvel á hinu slétta, órannsakanlega andliti hans.
Eg gekk hratt fram og aftur; alt í einu nærri
rak ég mig á mann, sem stökk til hliðar til pess að
verða ekki fyrir mér. „Hver er par?“ hrópaði ég og
bjóst til varnar, pvf reynslan hafði kent mér, að pað
væri byggilegt, að gera pað í Neopalia.
„£>að er ég—Demetri“, var svarað ólundarlega.
„Hvað eruð pér að gerabér, Demetri?“ sagði
ég. „Og pér eruö raeð bissuna yðar!“
„Ég geng um á kvöldin eins og pér, lávarður
minn“, svaraði Demetri.
„Göngur yðar á kvöldin hafa haft sérstakt
augnamið fyrr en uú“, ssgði ég.
wE>»r bofta^ftur ekkcrt ilt qú orftift“, sagftí baua,
284
retlun, hin auösæja ánægja hans var yfirlýsing um,
að hann var vies um sigur. Hann lét sér lynda, aft
Phroso lét ekki sjá sig nema pegar hann sendi eftir
henni; hann hafði skemtun af að sjá mig eiða tfman-
um einmanalega og ganga klukkutfmum saman um
gólf fyrir framan húsið. Hanu horfði stundum á
mig með duldum fögnuði, og skemti sér við að sýna
hluttekningarsemi meft pvf að óska mér hvað eftir
annað til haminfirju útaf trúlofun minni. Ég álít, sð
hann hafi ekki óskað mér burtu. Ég var fJffan með
rétti hans, laukurinn í káli hans, kriddið í sætmetinu,
sem hann sleikti varir sínar yfir. Dannig liðu átta
eCa tfu dagar, og óg varð dag frá degi f verra skapi,
súrari f einni, og enn ákveðnari f huga mfnum við
lok hvers dagsins. Denny hætti að biðja mig að
vera n:eft sér; paft var ómögulegt að poka mér burt
frá húsinu. Ég beið, landstjórinn beift; hann lagði
sér braut, en ég var í fyrirsátri við haua. Hann var
ákveðinn í að sigra Phroso; ég hafði ekkert augna-
miö, en ég hafði pann brennandi ásetning, að haun
skyldi verða að glíma við mig áður en honum hepn-
aðist að sigra hana.
£>á kom ilimt óveðurs kvöld og úr skýjunuui
féll pétt regn, en vindurinn blés f punglyndislegum
byljum. Ég hafði sloppið burt frá samtalinu viö
Mouraki, séð hann ganga upp á loft, og var farinn út
til pess enn elnu sinni að byrja hina gsgnslausu
göngu míua framau við húsið. Ég haffti ráfað uokk-
ur huudruft íet írá búsiuu og saúift uiér vift, lii