Lögberg - 22.02.1900, Blaðsíða 4

4
LÖGBERQ, FIMMTUDAGINN 22, FEBRÚAR, 1900.
LÖGBERG.
GefiO út afl 309 J* Elgin Ave.,WiNNlPttG,MAN
af The Lögberg Print’g & Publising Co’y
(IneorporatedMay27,1890) ,
Ritstjóii (Editor); Sigtr. Jónasson.
Business Manager: M. Paulson.
aUGLÝSINGAR: Smá.anglýsingar í eltt akiftl26c.
fyrir 30 ord eda 1 þml. dálkslengdar, 76 cts um
mánndlnn. A atærri anglýsingnm nm lengrl
tíma, afsláttur efiir samningl.
BÚSTAD A-8KIFTI kanpenda verdnr ad tllkynna
sk a lflega og geta'um fyrverandl b ástad jafnfrnm
Utanáskripttil afgreldslustofubladslns er i
The Logberg Printing & Publlshing Co.
P. O.Box 1202
Winnipeg.Man.
, Utanáskrip ttilrltstjórans er:
Editor Lágberg,
P O.Box 1202,
Wlnnlpeg, Man.
.. ■ samkvnmt landslðgnm er uppsOgn kanpenda á
oladi dgild, nema bannaje sknldlans, þegar bann seg
r npp. — Ef kaupandi, sem er 1 sknld vid bladid flytn
Tl .tferlnm, án þess ad tllkynna helmllasklptln, þá er
þad lyrir dðmstdlnnnm álltln sýnlleg sðnnnmfyrr
rettvísum tllgangl.
FIVI MTUDAGINN, 22. I’EBB. 1900.
Fínanzfjœði „Hkr.“
Ritstjóri „Hkr.“ hefur viö og
við verið að vella um það í blaði
s'nu, að það hafi verið svo og svo
mikil s^ód^wrcThjáGreenway-stjóm-
inni, og er ritstjórinn svo ósvífinn
að staðhæfa, að fyrverandi fjárrn&la-
ráðgjafi fylkisins, McMillan ofursti,
hatí játað að sjóðþurð ha.fi verið, og
að Lögberg hafi játað hið sama.
Um leið og vér lýsum þessar
staðhæfiDgar ritstj. „Hkr.“ helber ó-
sannindi.skulum vér taka það fram,
að þó ritstj. sé óvandaður til munns-
ins og manna ósvífnastur í ræðu og
riti, þá má vera að hann hafi ekki
vísvitandi og af yfirlögðu ráði farið
með ósannindi í þetta sinn. Fá-
fræði has 1 stjórnmálum og skiln-
iugsleysi á ensku og íslenzku máli
er sem sé jafn stórkostlegt eins og
ósvífni hans. þegar maður les bull
ritstjórans um „sjóðþurð", getur
maður nefnilega eins vel komist að
þeirri niðurstöðu að hann, af fávizku
sinni, viðhafi orðið sjóffþv/rð' í stað-
inn fyrir orðið teJcjuhalli, sem er,
eins og allir skynsamir, upplýstir
raenn vita, sitt hvað. Orðið sjóð-
þurð er sem sé vanalega viðhaft um
það, að I einbvern sjóð eða fjárhirzlu
vanti fé, sem þar hafi átt að vera,
og að því, sem vanti, hatí verið stol-
ið eða verið ranglega varið. En
hér er ekki spursmál um að neitt
þessh&ttar hafi átt sér stað, heldur
að það hafi orðið tekjuhalli, að viss-
ar tekjur, sem ráð var gert fyrir í
fjárlaga-frumvarpinu að kæmu inn,
hafi ekki komið inn. Og það er
einmitt þetta, sem Mr. McMillan og
Lögberg hafa sagt að hafi átt sér
stað, en alls ekki að nein sjóðþurð
hafi verið. Sjóðþurðar-hjal ritstj.
„Hkr.“ er annaðhvort ryk, sem hann
er að reyna að kasta í augu lesenda
blaðs síns, eða þá misskilnings- og
fávizkuhjal. það er ámóta við það
þegur hann á Islandi þýddi enska
orðið people með „pöpull“. Eins og
allir vita þýðir orðið people fólk eða
þjóð, en orðið „pöpull“ þýðir nú á
Islandi- „skríll", og er þaðafbökun á
danska orðinu Pöbel, er þýðir skríll.
Mr. McMillan og Lögberg hafa
margsiunis tekið fram, að það hafi
orðið tekjuhalli árið sem leið, og að
sá tekjuhalli liggi í því, að það hafi
ekki komið inn $300,000, sem fylk-
isstjórnin bað um úr skólalandasjóði
Manitoba, er sambands-stjórnin í
Ottawa hefur í vörzlum sínum, og
sem ráð var gert fyrir í áætlaninni
yfir tekjur fylkisins, er lögð var
fyrir síðasta þing og samþykt, að
kæmi inn á árinu. En eins og vér
höfum margsinnis tekið fram, neit-
aði efri deild sambands-þingsins
(sem afturhaldsmenn eru í meiri-
hluta f) að láta Manitoba-fylki fá
þessa upphæð af sínu eigin fé, og
þess vegna kom hún ekki í fylkis-
sjóðinn á árinu. Af þessu varð
tekjuhalli, sem þó nemur miklu
minna en $300,000 eftir því sem
„Hkr.“ sjálfri segist frá. það býst
víst enginn skynsamur maður við,
að fé sem aldrei hefur komið inn í
fylkissjóð sé þar. En ffnanzfræð-
ingurinn, ritstj. „Hkr.“, virðist þó
búast við því. En fyrst þessir
$300,000 hafa ekki komið í fylkis-
sjóð.þá hljóta þeir að vera 1 höndum
sambands-stjómarinnar í Ottawa,
nema þeim hafi verið stolið, sem er
eins líklegt að ritstj. „Hkr.“ fari að
halda fram næst.
Ofursti McMillan fór nokkuð
frekar út í fjármál fylkisins í sam-
tali við fréttaritara blaðsins „Mani-
toba Free Press“, er birtist í blaðinu
9. þ. m., en vér höfum ekki pláss
fyrir þýðingu af því í þessu númeri
blaðs vors. það kemur í næsta
blaði.
,,)>jóðólfs“-durgarnir.
Vér birtum á öðrum stað í þessu
númeri blaðs vors durgslegan bréf-
kafla, er hinn durgslegi ritstjóri
hins durgslega Reykjavíkur-blaðs,
„þjóðolfs", prentaði í því númeri
blaðsins er koin út 24. nóvember
síðastl., og hefur durgslegi ritstjór-
inn hnýtt sínum eigin durgslegu
athugasemdum aftan við durgslega
bréfkaflann. Fyrirsögniu fyrir
dellunni (bréfkaflanum og athuga-
semdum ritstj. „þjóðólfs”) or: „Bak
við tjöldin“, og segir durgslegi
ritstj<Srinn að það, sem hann birtir,
sé „Kafli úr prívatbréti til ritstjóra
þjóðólfs, dags. Winnipeg 4. sept.“
1899. Brófkaflinn er nafnlaus, eins
og nærri má geta, en margir, sem
þekkja hugsunarhátt og rithátt
afdankaða Tjaldbúðar prestsins, séra
Hafst.Péturssonar, eru ekki í neinam
vafa um, hver höfundurinn muni
vera.
Vér álítum að það skifti allmiklu,
hver höfundur bréfkaflans er, og,
þar eð einhverjir kunna að efast um
að afdankaði Tjaldbúðar-presturiun
só höfundur hans, þá ætlum vór að
færa nokkur rök að því, að svo sé.
í þessu skyni prentum vér þá fyrst
og fremst greinarstúf er birtist í
„ísafold" 2. des. síðastl., er hljóðar
sem fylgir:
„MÓTMÆLI GKGN ÞJÓÐÓLFS-ÓSANN-
INDUM.
,Djóðólfur‘ hefur upp & síðkastið
gert sér einkarmikið far um að telja
ísleDdingum trú um, að ég leggi kapp
& að koma nönnum héðan af landi
burt ve3tur um haf. Og hann áréttir
þá langvarandi viðleitai sfna með
bréfkafla fr& Winnipeg, sem reyndar
er nafnlaus, en sýnilega saman settur
af uppgjafaprestinum Hafsteini
Péturssyni, sæmdarmanni peim, er
einkennilegastan orðstlr hefur getið
sór meðal Vestur íslendinga fyrir
sannsögli.
Ég hefi ekki lagt í vana minn að
troða illsakar við ,Djóðólf út af pess-
um né öðrurn tilraunum hans til þess
að vekja óvild gegn mór hér & landi
og ætla ekki að gera pað.
En eitt Soifti fyrir öll lýsi ég hór
með dylgjur hanns I þ& i»tt, sem hér
er sérstaklega um að ræða, tilhoefu-
laus ósannindi.
Og jafnframt skal ég trúa ritstjóra
,Djóðólfs‘ fyrir því, að með atferli
slnu fær hann mig ekki til að taka
upp þann sið, er hann fylgir andspæn-
is Vestur-íslendingum. Eg mun
eftir sem &ður verða jafn-sannfærður
um, að gffarasælla sé að öllu leyti að
tala af beztu samvizku og sannfæring
um menn þeirra og m&lefni, heldur
en að taka upp h&ttsemi ,Djóðólfs‘-
ritstjðrans og Hafsteins Pétursssnar,
og, til dæmis að t&ka, hafa einurð & að
telja mönnum trú um að séra Jón
Bjarnason sé vesturferða agent
Cacadastjórnar og að aðalm&l kirkju-
félagsins (vestur-Islenzka) eé I raun
og veru orðið fyrir löngu innflutn-
ingur fr& íslandi“. E. H.
Greinarstúfur þessi sýnir, að
Mr. Einar Hjörleifsson gengur ekki
að því gruflandi hver höfundur
bréfkaflans er, enda játar ritstj.
„þjóðólfs” svo gott, að það sé séra
Hafsteinn Pétursson, þótt hann geri
það á sinn vanalega durgslega hátt,
en ekki hreint og beint og blátt
áfram eins og drenglyndir menn
gera. I skatmnagrein til Mr. Ein-
ars Hjörleifssonar, útaf hinum ofan-
prentuðu kurteisu mótmælum hans
gegn nokkru af lygunum í bréfkafl-
anum, farast ritstj. „þjóðólfs“ orð
sem fylgir í blaðinu er út kom 8.
desember síðastliðinn:
„Tilgáta E. H. um höfund
bréfsins í „þjóðólfi" er dálítið und-
arleg. Heldur hann, að enginn
nema séra Hafsteinn Pétursson hafi
einurð til að sýna fram á, hverskon-
ar blað ,Lögberg‘ er, hverjir standi
á bakvið það og á hverju það og þeir
félagar allir lifa".
Hver einasti maður með heil-
brigðri skynsemi skilur það, að ef
séra Hafsteinn Pétursson væri ekki
höfundur brófkaflans—þótt ritstj.
„þjóðólfs" hafi ef til vill bætt nokkr-
um setningum inn í hann og lagaÖ
hann dálítið til—þá hefði ritstj.
„þjóðólfs“ blátt áfram neitað að séra
Hafst. væri höfundurinn, í staðinn
fyrir aö fara þessa durgslegu króka-
vegi. En þótt þessar sannanir um
faðerni bréfkaflans væru ekki fyrir
hendi, þá veit hver maður, sem
þekkir séra Hafstein, hugsunarhátt
hans og rithátt, að bréfkaflinn, eða
mest af honum, er eftir afdankaða
Tjaldbúðar-prestinn. Séra H. P.
hefur verið með mest af sama rugl-
inu og gutlinu í ræðum, er hann
hefui haldið, hann hefur verið með
sumt af því í einum Tjaldbúðar-
bæklingi sínum, og hann hefur ver-
ið með þaö í „Hkr.“ það er að
miklu leyti sama upptuggan, og
sver sig greinilega í ættina.
Ritstj. „Hkr.“ var nýlega að
myndast við að mótmæla sumu at'
lygaruglinu í brófkaflanum, en þótt
ritstj. viti eins vel eins og vór og
aðrir að bréfkaflinn er eftir sóra
Hafstoin Pétursson, þá læst hann
enga hugmynd hafa um hver höf-
undurinn er, og er meira að segja
að reyna að afvegaleiða lesendur
blaðs síns því atriði viðvíkjandi.
Ritstj. „Hkr." sýnir með þessu, að
hann álítur að bréfkaflinn sé höf-
undinum til skammar, og þess vegna
er hann að fela hann í skugganúm.
það stendur líka ritstj. „Hkr.“ næst
að bera blak af séra Hafsteini, því
afdankaði Tjaldbúðar-presturinn
ferðaðist um með honum í vor er
leið til að selja „Hkr.“ og útbreiða
„Heimskringlu“-trú, sem eftir því
var orðin „Tjaldbúðar-trú“ hvað
séra Hafstein snerti.
Sumir hugsa nú ef til vill svo,
að það geri ekki í rauninni mikið til
hver sé höfundur bréfkaflans, lygi
og rugl sé lygi og rugl hver sem
höfundurinn sé, og maður geti mót-
inælt því án alls tillits til þess hver
höfundurinn sé. En vér lítum alt
öðruvísi á þetta mál hvað snertir
bréfkaflann, sem hér ræðir um, og
skulum vér nú gera grein fyrir,
hvernig á þvi stendur, aö það hefur
mesta þýðingu í þessu sambandi
hver höfundurinn er.
Eins og Ijöldamörgum af les-
endum vorum er kunnugt um, JA
hefur altaf verið mikið spursmál
um það hvort séra Hafsteinn Péturs-
son hafi veriö með öllum mjalla eftir
að hann kom hingað vestur og á
meðan hann dvaldi hór. Yér vitum
af bréfum frá Kaupmannahöfn, aö
maðurinn var geggjaður á vitinu á
meðan hann var þar, skömmu áður
en hann fór hingað til Ameriku.
þar að auki lýsti læknir einn, er
þekti séra Hafst. Pétursson ( Khöfn,
yfir því á kirkjuþingi fyrir nokkr-
um árum síðan, að Hafst. Pótursson
hefði verið geggjaður á vitinu í
Khöfn og hefði vart verið ábyrgðar-
fullur fyrir gjörðum sfnum síðan
hann kom hingað til landsins. þetta
er ástæðan fyrir, að kirkjufélagið
(slenzka, prestar þess og leiðandi
menn í því hafa ekki skift sér neitt
af rugli sóra Hafsteins. þeir hafa
sem só skoðað ruglið sem afleiðing
af geggjuðum geðsmunum, og hKfst
við að eiga orðastað við manu sem
álitinn var geggjaður. þessi hlífö
hefur jafnvel gengið svo langt hjá
þeim, að þeir hafa ekki opinberlega
gert grein fyrir, hvers vegna þeir
mótmæltu ekki rugli sóra Hafsteins
um kirkjufélagið og leiðandi menn í
þv(. Ástæðan fyrir, að Lögberg
hefur ekki tekið séra Hafstein í
hnakkann fyrir árásir hans og bull,
eru hinar sömu. Vór höfum álitið
að maðurinn væri geggjaöur á geðs-
munum ogekki ábyrgðarfullur fyrir
því er hann talaði og ritaði. En
allir hlutir geta gengið svo langt, að
„hlífö hættir að vera dygð“.' þ#ss
vegna er það, að vér skerum nú upp
úr með þetta mál og skýrum opin-
berlega frá ferli séra Hafsteins Pét-
urssonar hér vestra og mótmælum
óráðsrugli hans með fáum orðum.
það fór ekki fram hjá þeim
mönnum í Argyle-söfnuðunum, er
mest áttu saman við séra Hafstein
að sælda um safnaðamál o. s. frv.,
að það var eitthvaö bogið viö mann-
inn. Og loks yfirgaf hann söfnuð-
ina þar til fulls á mjög skyndilegan
og einkennilegan hátt. Forseti
kirkjufélagsins, sóra Jón Bjarnason,
hafði verið veikur um all-langan
tíma, og var séra H. P. fenginn til
3(52
„Við verðum að halda &fram“, sagði ég. „Við
megum ekki tefja hér. Hin eina von okkar er I þvl
fólgin að h&Ida &fram“.
„Von? Von um hvað?“ sagði hún með ofur
l&gri, örvæntingarfullri röddu. „Hvert get ég far-
ið? Hvl skyldi ég halda bar&ttunni áfram?“
„Viljið þór komast & vald Mouraki’s?“ spurði
ég og prýsti vörunum saman.
„Nei; ég þarf ekki að gera það“, sagði hún.
„Ég hef stinghnífinn minn & mói“.
„Guð varðveiti yður frá að þér notið hann!“
hrópaði ég, en snöggur hryllingur fórl gegnum mig;
og þr&tt fyrir ásetning minD, að kæfa tilfinningar
mfnar niður, fann óg að hönd mln þrýsti höfði henn-
ar ósj&lfr&tt að mór. Hún fann það einnig; húu
reis upp 6 olboga, sneri andlitinu að mér og horfði I
augu mé". Hvaðasvargat éggetiðþessu augnatilliti
hennar? Ég sneri mér undan; hún lét höfuð sitt
hnfga niður & milli handa sinna & klettagólfinu.
„Við megum til að fara & stað“, sagði ég aftur.
„Getið þér gengið, Phroso?*'
„Ég tók ekki eftir nafninu, sem ég nefndi hana,
og hún virtist heldur ekki veita því eftirtekt.
„Ég get ekki farið“, stundi hún. „L&tið mig
vera eftir hérna. Ég get m&ske komist til baka I
húsið“.
„Nei, ég vil ekki skilja yður eftir hér“, sagði ég.
„Ég vil ekki skilja yður cftir handa Mouraki“.
„Dér munuð ekki skilja mig eftir h&rda Mour-
nki, heldur handa—“ sagði hún.
*?1
sloppið fr& Constantine einungis til að lenda 1 klón-
um & herra hans. Detta var svo Hkt Mouraki; ég var
svo hissa en undraðist samt svo lítið, fallið var svo
snögt, ósigur okkar svo skringilegur, að óg held að
ég hafi brosað um leið og ég sneri augum mfnum fr&
Phroso og leic & landstjðrann.
Ég hefði m&tt vita það, eins og þér skiljið“,
sagði ég upph&tt.
XVIII. KAPÍTULI.
HINN ÓKUNNI VINUK.
Báturinn var enn & ofurlítilli hreifingu, sem af-
leiðing af hinu sfðasta árartogi mtnu, svo hann flaut
hægt og hægt fram hj& Mouraki, er stóð eins og
einhver stór sjófugl uppi & klettinum. Ég svaraði
ekki þessari mannvonzkulegu spurniogu neinu—
spurningin sýndi ósvífnislega hvaða verk hann »tl-
aði að l&ta verkfæri sitt vinna. Ég gat brosað af
kýmnisblandinni beiskju, en I nokkur augnablik var
mór varnað m&ls. Phroso sat og horfði niður fyrir
sig og vafði hendurnar hverja utan um aðra; land-
stjórinn lét sér nægja, sð svara brosi mfnu með brosi.
B&tinn ckkar bar fram hjá klettinum, og þegar hann
kom fyrir hornið, varð fyrir ckkur annar stærri b&tur,
8®m fjórir af hermönnum Mouraki’s voru I, og sem
36«
nærri út I hollirinn. Eruð þér ekki orðinn þreyttur,
l&varður minn?“
„Ekki hið allra minsta“, svaraði ég, og Phroso
lót sór lynda þetta svar mitt.
Dað skaðar samt engan þó ég j&ti nú, að ég var
orðinn þreyttur, ekki þó eins mikið af að bera
Phroso eins og af áreynslunni, er óg hafði mætt nótt-
ina og daginn fyrir; þess vegna gladdist ég mjög
þegar óg s& birtu dansa fyrir augum mér við endanD
& löngum, beinum kafla f göngunum. Dað hallaði
nú mikið undan fæti; og br&tt heyrði óg sj&varhljóð,
er virtist bjóða okkur velkomin út I hið hreina loft
og birtu veraldarinnar fyrir ut&n; því dagur var
runninn fyrir stundu þegar við komum fram úr hin-
um þiöngu göngum. Birtan, sem ég s& fram undan
nér, var rauð af geislum hinnar nýuppkoinnu sólar.
„Æ“, sagði Phroso áuægjulega, „ég heyri sj&far-
suðuna. Ó, óg finn lyktina af sjónum. Og, l&varð-
ur minn, litið & birtuna!“
Ég leit burt frá birtunni, þótt gleðilegt væri að
8j'& hana, og horfði & andlit hennar, er hvíldi rótt við
vanga minn. Ég gat nú fyrst séð þetta andlit glögt.
Augu okkar Phroso mættust. Ofurlítill roði breiddi
sig um kinnar hennar, en hún 1& grafkyr og horfði &
mig; og svo sagði hún með bllðlegri, l&gri, mjúkri
röddu:
„Dór eruð mjög þreytulegur. L&tið mig nú
ganga, l&varður minn“.
„Nei, við skulum dú halda áfram svona áfangann
& 9nda“, sagði ég.