Lögberg - 14.06.1900, Blaðsíða 4

4
LÖGBEKG, FIMTULAGINN 14. JUNÍ 1900.
LÓGBERG.
GefiC út aö 309'/t Elgin Ave.,WiNNlPKG,MAN
af Thk Lögberg Print’g & Poblising Co’v
(Incorporatad May 27,1890) .
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Business Manager: M. PaolsON.
aUGLYSINOAR: Smá.anglýaingar i elUskifti26c
fyrir 30 ord eda 1 þml. dálkelengdar, 75 cte nm
mánndlnn. A eta-rri auglýeingnm um lengri
tíma, afaláttur efiir aamningi.
BÚSTAD \-SKIFTI kaupenda verdur ad tilkynna
akriflega úg geta.um fyrverandi búetad jafnfram
Utanáakripttll afgraldslustofubladsinser i
The Logberg Printing & Publishing Co.
P. O.Box 1298
Winnipag.Man.
( Utanáakrip ttllrttstjdrans ari
Editor lAgbarg,
P -0. Box 1292,
Winnipeg, Man.
__ SamkvKmt landslOgum ar uppsðgn kaupanda á
oladidglld, nama hannsje sknldlaus, þegar hann seg
rupp.— Kf kaupandi, sem ar i skuld vid bladid flytu
, tstrerlnm, án þess ad tilkynna helmllaskiptin, þá er
|ad fyrlr dómstdlunum álitln sýnllag sðnnumfyrr
rettvisnm tllgangl.
KIMMTUDAGINN, 14. JUNÍ 1900.
Sbýisla lamisókijar-nefnd-
arinnar.
í því blafii Lögbergs, sctn út
koin 31. f. iu., birtum vér ísl. þýðingu
at' abal skýrslu nefndarinn&r, er
Macdorialds stjörnin sællar minning-
ar setti til að ranns^ka gjöröir
Greenway-stjórnarinnar, undanfarin
12 Ar, og til að gefa skýrslu um
fjárbags-ástand fylkisins við byrjun
þessa árs, o. s. frv. Vér lofuðum þá
að biita ísl. þýðingu af reiknings-
skýrslum nefndarinnar um fjárhag-
inn.og þýðingu af helztu atriðunum
úr hinni miklu ræðu fyrrum fj6r-
málaráðgjafa McMillans um sama
efni, innan skams, en höfum því
mifur ekki getað sýnt lit á því fyr
cn nú, að uppfylla þetta loforð.
}iað er sem sé mikið og vandosamt
verk að þýða það á Islenzku, sem
liér er um að ræða—óllkt vanda-
meira verk en að prenta það á
ensku—, en vér vouum aö lesendur
vorir bafi meira gagn af því á móð-
urmáli slnu, en á ensku. í þetta
sinn höfum vér þó einungis pláss
fyrir reiknings-skýrslurnar, en at-
hugasemdir McMillans ofursta verða
að bífa í þetta sinn. Reiknings-
skýrslurnar hl jóða sem fylgir:
Skýrsla ytír eignir og skuldir
Mauitoba-fylkis, eins og þetta er
sýnt 31. desember 1899:
KIGNIR.
InnstæPa hjá sambands-stjórn
CaDada (eins og innstæðan er viður-
kend af samb.-stj.) $3,578,941.20.
Viðbótar-krðfur fylk'sins (á hendur
samb.-stj,) $128,255.11. Til samans
bj& samb.-stj. $3,707,196.31.
Óborgað í tillags reikningi sam-
b»nds-stj. ásarnt vöxtum til 31. des.
1899, $156,180.92.
Manitoba & Southwestern land-
náms-j&rnbrautar skuldabréf $697,-
980.64. Geymslufé, tilheyrandi sömu
járnbraut (upp í afborgun skulda-
bréfa bennar a sínum tíma) $201,-
866.02. Til samans $899,846.66.
Fylkisbyggingar, o.s.frv., $795,-
292.53; að frádregnum 10 af hundr.
fyrir fyrningu, $79,529.25. Eftir
er þá $718,763.28.
Áhalda-reiknÍDgur, núverandi
virðingarverð $10 931.35.
Fylkisland : — Man. & North-
western járnbr. Jand, 542,560 ekrur,
virðingarverð $l,15s,784.34. Win-
nipeg & Hudsons Bay-járnbr. land,
256,000 ekrur, virðingarverð $424,-
583.24. Mýrlendi, 1,067,385 ekrur,
virðingarverð $1,067,385 Kynblend-
inga veðskuldabréfa-land, 6,896 ekr-
ur, virðingarverð $86,479.83, Sam-
tals $2,735,232.41.
Lombardstrætis-eignin, $ 10,000;
fylkis-bókasafnið, $45,000.
Allar ofaDgreindar eignir sam-
tals $8,280,150.91.
Fjárhirzlu-eignir:
Emerson-bæjar lénreikningur,
upprunal. upphæð $22,928.76; vextir
á sama $4,757.04. Til samans $27,-
703.80.
Minnedosa-bæjar lánreikning-
ur, upprunal. upphæð $1,938. Vext-
ir af sanoa $885.08. Til samans
$2,473.34.
Morris-sveitar lánreikningur,
upprunal. uppbæð $5,000; vextir á
sama $728 08. Til samans $5,728.08.
Skóla-skuldabréfa lánreikniug-
ur, upprunal. upphæð $370; vextirá
sama $15.50. Til samans $385.50.
Sveitalána-reikningur 1889,
upprunal, upphæð $4,927.55; vextir
á sama $1,911.40. Til samans $6,-
838.95.
Sveitalána-reikningur 1894,
upprunal. upphæð $4,355.33; vextir
$846.82. Til samans $5,202.15.
Mjólkurbúa lánreikningur, upp-
runal. uppbæð 10,707.34; vextir a
sama $1,979.84. Til samans $12,-
687.18.
Landþurkunar-hérað nr. 1, ó-
goldnir vextir $15,647.33; ógoldnir
vextir nr. 2, $] 89.90. Til sarnans
,$16,737.23.
Stjórnarprentara-reikningar, ó-
borgaðir, $3,730.11; óinnkomið gjald
til stjórnar-prentara fyrir löggild-
inga-bréf (charters) $410. Til sam-
ans $4,140.11.
Eftirstöðvar af láni til nefndar
Mið-dómþings-hóraðsins $1,250.
Mælingar-reikningur gömlu
veganna $59.00.
Reikningur Whiteheads & Co.
$40,729.10. ’
Peningar í sjóði $600.29.
Fjárhirzlu-eignir eru samtals
$157,345.64.
SKULDIR:
F y 1 kis-veðsk uldabréf.
Flokkur A, járnbrautarstyrks-
skuldabréf, falla í gjalddaga 1. júlí
1910, bera 5 prct. vexti, $787,426.67.
Flokkur B, járnbrautastyrks
skuldabréf, falla í gjalddaga 1. júlí
1910, bera 5 prct. vexti, $899,846 66.
Flokkur C, járnbrautarstyrks-
skuldabréf, falla í gjalddaga 1. júlí
1910, bera 5 prct. vexti, $255,986.66.
Flokkar A, B og C gera samtals
$1,943,259.99.
Flokkur E, opinber kostnað-
ur, fellur í gjalddaga 1. júll 1923,
ber 5 prct. vexti, $1,498,933.33.
Flokkur F, opinber kostnaður,
fellur í gjalddaga l. nóv. 1928, ber
4 prct. vexti, 8997,666 66.
Flokkar E og F gera samtals
$2,496,599.99.
Skuldirnar að ofau samtals
$4,439,859.98.
Skuld í peninga-reikningi við
Imperial bankann fyrir yfir-útborg-
anir $76,036.77; fylkisstjórnar
geymslufjfir-reikningur $15,485,75.
Til samans $91,522.52.
Ymislegir reikningar: Opin-
berraverka-deildin, $23,67 4.76; dóms-
mála-deildin, $7,530; uppfræðslu-
mála-deildin, 864,476.69; akuryrkju-
og innfiutningsmála-deildin, $14,-
938.08; járnbrautamála-deildiri (sjá
neðar); framkvæmdar-ráðið, $15,-
955.16; fj&rmáladeildin, $7,002.76;
landþurkunar-héruð, $18,537.79;
fylkislandið, $4,058.95; innbyrðis-
ráðið, $439.69. Til samans $156,-
6J 3.88.
Halli í peningareikningi (við
bankann) og hinir ýmsu (óborguöu)
reiknÍDgar, sem taldir hafa verið,
gerir til satnans $248,136.40.
Athugasemd: Skuld samkvæmt
loforði Greenway-stjórnarinnar um
styrk til að frainlengja ýmsar járn-
brautir, $148,750, sem Macdonalds-
stjórnin neitar að borga, er ekki
talin með skuldum fylkisins að ofan.
Samandregið yfirlit yfir eignir
og skuldir fylkisins, samkvæmt
skýrslunum að ofan, við árslok
1899, er sem fylgir:
Eignir í alt........$8,437,496
Skuldir í alt....... 4,687,996
Eignir umfr. skuldir $3,749,500
Afturhaldsmenn hóldu því fram,
áður en rannsóknarnefndin var sett,
að fylkið væri gjaldþrota, en eins og
sóst að ofan sýnir skýrsla nefndar-
innar, að fyikið átti hinn 31. des.
1899 rétt um 3| miljónir dollara
fram yfir skuldir. En þess ber að
gæta að auk, að nefndin hefur auð-
sjáanlega gert sór far um að gera
sem minst úr eignum fylkisins, en
sem mest úr skuldunum. þannig
telur nefndin ekki með eignum
fylkisins hvorki skólaland þess
(margra miljóna dollaTa virði) og
ekki einusinni peningasjóð fylkisins
í höndum sambands-stjórnarinnar
(yfir | milj. doll.) fyrir selt skóla-
land. Ennfremur virðir nefndin
ekki mýrlendi fylkisins nema á
einn doll. ekruna, í staðinn fyrir að
óhætt er að meta það á 2 til 3 doll.
skruna, og ennfremur telur hún
ekki nema tiltölulega lítinn hluta
at' öllu mýrlendi fylkisins, Svo er
þess að gæta, að hún virðir annað
land (járnbrautarland stjórnarinnar)
einungis á 2 doll. ekruna. sem er
miklu minna en það mun seljast
fyrir. Ef eignir fylkisins eru virt-
ar eins og sanngjarnt er, þá hlaupa
þær á nál. 16 milj. doll., svo fylkið á
í raun og veru nær 12 rnilj. doll.
iram yfir skuldir »fnar,l staðinn fyrir
tæpar4 milj., sem nefndin telur um-
fram. Fylkið á nú miklu meira
umfram skuldir en það átti þegar
Greenway-stjórnin tók við, þrátt
fyrir alt sem ufturhalds-málgögnin,
„stór og smá“, segja.
þegar ræða er um fjárhag fylk-
isins, þá er ekki nóg að einblína á
livað fylkisstjórnin hefur undir
höndum. það er rétt að taka tillit
til hvað stjórnin gerir fyrir almenn-
ing til þess að auka efnahag hans.
Greenway-stjórnin fékk því komið
til leiðar, með styrk af fylkisfé, að
1,000 mflur af nýjum járnbrautum
voru lagðar (auk þess að auka styrk
til opinberra fyrirtækja, skóla o. s.
frv. stórkostlega). Járnbrauta-lagn-
íngar þessar hafa orðið orsök til
þess, að eignir fylkisbúa (einkum
bændsnna) hafa aukist um marga
tugi miljóna dollara, íbúatala fylk-
isins meir en tvöfaldast o. s. frv.
þótt eignir fylkisstjiirnarinuar hefðu
því rýrnaö—sem er algerlega ósatt
—þá befði mismuuurinn farið í vasa
fylkisbúa, þvl stjórnar-kostnaðurinn
sjélfur var árl. um -SIOO.OOO minni,
á meðan Gretnway-stjórnin sat að
völdum, en áður átti sór stað. Hin-
ar undraverðu framfarir fylkisins
síðastl. 12 ár eru mest að þakka
hinni viturlegu stefnu Greenway-
stjórnarinnar, sem hjálpaði íbúum
fylkisins ú allan mögulegan h&tt á
frumbýlings-árum þeirra', en lagði
engar byrðar á þá, eins og Macdon-
alds-stjórnin er að gera.
Enn um ,,Eiuir.“—
í grein vorri í síðasta blaði, um
hið nýkomna tvöfalda hefti „Eim-
reiðarinnar” (VI. ár 1—2), gerðum
vér ráð fyrir að minuast frekar á
„ritsjána“ í heftinu, og ætlum vór
nú að gera það.
Fyrst er ritdómur, eftir Mr. E.
Hjörleifsson, um þrjú leikrit séra
Matth. Jochumssonar, nefnilega um
Skuggasvein, Vesturfarana og Hinn
sanna þjóðvilja. Höf. ritdómsins á-
lítur, að réttara uefði verið af séra
M. J. að gefa út nýja ljóðabók eítir
sig—hin nýrri kvæði sín—en *ð
vera að gefa leikrit þessi út að nýju.
Haun álítur að vísu, aðsjálfsagt hatí
verið að gefa Skuggasvein út að
nýju og að leikurinn hatí tekið
breytingum til bóta í hinni nýju
mynd sinni, en hin leikritin telur
hann lítils virði og kemst að þeirri
niðurstöðu, að séra M. J. sé ckki
leikskáld.
þá er ritdómur (eftir E. H.) um
hið nýja safn Jóns þorkelssonar,
„þjóðsögur og Munnmæli4-, og þykir
höf. ritdómsins lítið til safnsins
koma.
þar næst er ritdómur um sjón-
ieik Indrlða Einarssonar „Syerð og
Bagall“, eftir danska skáldið Ólaf
Hansen, og þykir ritdómaranum að
höf. leiksins bafi tekist eftir öllum
vonura að fara roeð jafn-örðugt efni
og hér er um að ræða—það er frá
Sturlunga-öldinni.
Svo er ritdómur (eftir A. Th.)
um tvö rit, er nefnast „íslenzkur há-
tíðasöngur" og „Sex sönglög", er
Bjarni þorsteinsson gaf út árið sem
leið. Höf. ritdómsins lýkur miklu
lofsorði á bæði ritin.
þar næst keinur ritdómur (eftir
ritstj. „Eimr.") um „Heima og er-
Iendis", nokkur ljóðmæli eftir Guðm.
Magnússon, og þykir ritd. ljóðasafn
þetta fremur bragðdauft.
þá minnist ritstj. „Eimr.“ á hiu
nýútkomnu hefti af tslendingasög-
um, sem í er: Gísla saga Súrssonar,
Fóstbræðra saga, og Vígastyrs saga
ok Heiðarvíga, og ræður sem fiest-
um til að kaupa bæði þessi hefti og
íslendingasðgurnar ytír höfuð.
þar á eftir kemur ritdómur
(eftir ritstj. ,,Eimr.“) um hið enda-
sleppa tímarit Jóns Ólafssonar,
„Nýja Óldin“, og fær ritið allharðan
dóm—eins og maklegt er—fyrir
hlutdrægni í frásögnum og Heiri
galla.
Næst er ritdómur (eftir ritstj.
,,Eimr.“) um „Lögfræðing", tímarit
lögfræðilegs efnis, sem Páll Briem
(amtm.) gefur út, og fær ritið hrós
yfir höfuð.
32
„Ég hef ekki mist gimsteina-stáss, heldur gim-
Steina", sagði konan. „£>eir voru ekki settir í neina
umgjörð, og voru fágætir hvað snerti fegurð þeirra—
demantar, rúbiar, perlur og aðrir dýrmætir stcinar.
L>egar maðurinn minn dó, pá lét hann eftir aig mik-
in auð; en það hvlldu líka miklar skuldir á búinu,
og svelgdu pær upp alt saman, mmaþað sem einn
maður skuldaði honum. Skuldunautur pessi var
Italskur aðalsmaður—ég þarf ekki að nafngreina
hann—er dó næstum f>ví á sama t(ma sem maðurinn
minn. Framkvæmdarmenn erfðaskrár lians flkrifuð-
ust á við mig um skuldina, og varð niðurstaðan sú,
að ég samþykti, að taka gimsteina þessa sem borgun
& skuldinni. Ég veitti f>eim móttöku í Boston 1 gær,
og hef nú mist f>á strax aftur. Það eru grimm örlög,
alt of grimm“. Hún spenti greipar, eins og hún
hefði sinateygjur, og nokkur tár runnu niður eftir
kinnum hennar. Mr. Barnes var h igsi I nokkur
augnablik og virtist ekki veita henni neina eftirtekt“.
„Hvers virði voru gimsteinar pessir?-4 spurði
hann siðan.
„I>eir voru eitt hundrað þúsund dollara virði“,
svaraði konan.
„Með bvað.t braðsendinga-félagi voru gimstein-
arnir sendir til yðar?'‘ spurði hann síðan. Spuming-
in var einfi'Jd, og Mr. Barnes bar bana upp eins og
uieira af v&na, pótt hann væri að hugsa um, hvort
pjófurinn mundi hafa komið yfir hafið—ef til vill frá
Frskk)«odi. Hann varð f»ess yfgqa forviða á áhrif-
41
„Að pér opinberið engum lifandi uianni pað, að
óg hef færst 1 fang að drýgja glæp“, svaraði Mitchel.
„I>ér hafið auðvitað rétt til pess að leika sporhund
sjálfur, og sanna sök á mig—ef pér getið“.
„Svo sanDarlega sem pér drýgið gl*p, eins
sannarlega skal óg sanna hann á yður“, sagði Barnes.
„X>að getur ef til vill verið sjálfum mér 1 hag að
geyrna pað, sem ég veit, með sjálfum mér, en pað
dugir ekki fyrir mig að lofa yður nokkru um pað.
Ég verð að hafa fríar hendur að fara eftir pvl sem
krmguuistæðurnar útheimta“.
„Gott og vel“, sagði Mitcbel. „Ég skal segja
yður hvar ég held til, og ég gef yður leyfi til að
heimsækja mig hvenær sem yður póknast, hvort
heldur er á nótt eða degi. Herbergi mín eru á Fifth
Avenue hóteli. Leyfið mér nú að spyrja yður cinn-
ar spurnÍDgar: Iialdið pér, að ég hafi frainið penn-
an pjófnað?11
,,Ég ætla að svara yður með spurningu“, sagði
Barnes. „Frömduð pér pjófnaðinn?“
„Þetta er ágætt“, sagði Mitchel. „Ég sé nú að
ég hef mðtstöðumann sem er pess verður, að eiga
vopnaviðskifti við hann. Jæja—við skulum láta
báðum spurningunum ósvarað, sem stondur“.
36
„Mr. Lestarstjóri, ég er hræddur um að yðuí
hafi virzt atferli mitt grunsamt. Ég get ekki skýrt
fyrir yður orsökina, en ég er nú samt sem áður al-
gjörlega reiðubúinn til að pér le'tið á mér. Satt að
segja er mér umhugað um, að pér leitið mjög vand-
lega á mér“. Síðan leitaði lestarstjórinn á honum,
en pað fór á sömu leið og við leitina á hinum öðrum
farpegum, að ekkert fanst.
„Hérna er nafnspjald mitt“, sagði hinn ungi
maður síðan. „Ég er Arthur Kandolph, úr banka-
félaginu J. Q. Randolph & Son“. Mr. Kandolph
rétti ofurlltið meira úr sér um leið og hann sagöi
pessi orð, og veslings lestarstjóranum fanst að hann
hafa gert honum manninum mjög rangt til. Mr-
Randolpb hclt áfram og sagði: „I>etta er vinuf
ininn Robert Leroy Mitchel, Ég skal ábyrgjaflt
bann“.
Þegar Mr. Barnes heyrði nafnið Mitchel, hnyktí
honum dálitið við. t>að var »ams nafnið og konaD>
er stolið hafði verið frá, hafði gefið honum sem nafu
sitt. En Mr. Mitebel, er virtist vera hálffimtugur að
aldri og liktist hinum fornu Grikkjum í audliti, tók
nú til máls og aagði :
„l>akka yður fyrir, Arthur, ég get séð um mif?
sjálfur“.
Lestarstjórinn hikaði sér við eitt augnablik, e°
sagði siðan við Mr. Mitchel:
„Mór pykir mjög mikið fyrir, að ég skuli ver»
neyddur til að biðja yður að lofa mér að leita á yðu*
cn það cr skylda mín“.