Lögberg - 20.09.1900, Blaðsíða 4

4
LÖGBEKG, FIMTUDAGINN 20. SEPTEMBEK '1900.
LÖGBERG
er arefið út hvern fliritodHe af THE LÖGBERG
PIUNTING & PUBLISHING CO., (nggiU). að 309
Eltfin A ve , Winoipeg, Man.— Koetar $2.00 um ário
|á fslandl 6 kr.]. B«»rgist f» rirfram, Einstök nr 5c.
Pnhlisliei every Thursday by THE LÖGBERG
PRINTING & PUBLISHING CO., |lncorporatedj, at
309 Elgin Ave., Winnipeg, Man. — Subscription price
00 per year. payable iu advance. Singlecopies 5c
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Business Manager: M. Paulson.
aUGLY SINGAR: Smá-auglýaingar í eltt skifti 25c
fyrir 30 ord eda 1 þml. dálkslengdar, 76 cts um
máuudinn. A stærri auglýsingnm um lengri
tíma, afsláttur efíir samningi.
BUSTAD\-SKIFTI kaupenda verdur ad tilkynna
sk riflega Og geta um fyrverandi bústad jafnfram
Utanáskript til afgreidslustofu bladnins er:
The Logberg Printing & Publishing Co.
P. O.Box 12»2
Wlnnipeg.Man.
t ' Unáskrip ttil ritntjórans er:
Editor Légberg,
P -O.Box 1292,
Wiunipeg, Man.
— Samkvwmt landnlögum er uppnögn kaupenda á
t■ f)\ óalld, nema hann sje skuldlaus, þegar hann neg
opp — Ef kanpandi, sem er í skuld vid bladid flytu
f erium, án þesw ad tilkynna heiniil.iHkiptin, þá er
þ íyrír dómntólunum álitin sýnileg nönnumfyrr
— FIMTUDAGINN, 20. SEPT. 1900.—
Tollinál Canada, o. fi.
Ekkert mál, sem sambands-
stjórnin í Canada hefur að fjalla
um, snertir almenning—allar stéttir
rnanna í landinu—jafn mikið sem
toll-löggjöfin, enda hafa liinir tveir
miklu pólitísku ílokkar landsins
gert tollmála-stefnuna að aíal-spurs-
máli við ýmsar kosningar.
þegar frjálslyndi • flokkurinn
sat að völdum árin 1874 til 1878,
fylgdi stjórn hans (McKenzie-stjórn-
in) þeirri stefnu, að leggja eins lága
tolla á innfluttar vörur og unt var
til þess, að tekjurnar nægðu fyrir
hinum Dauðsynlegu og óhjákvæmi-
legu útgjöldum landsins, og lagði
tollana á liinar ýmsu vörutegundir
án alls tillits til hagsmuna einstakra
manna eða félaga, sem framleiddu
sömu vörutegundir í landinu. það
hittist nú svo á, að all-mikil deyfð
átti sér stað í verzlun og iðnaði um
alla Norður-Ameríku, og jafnvel í
Evrópu, á þessu tímabili, sem, eins
og vant er, stafaði af því, að menn
höíðu farið of geyst um nokkurt
tímabil á undan.
Afturhalds-flokkurinn, undir
forustu Sir John A. Macdonalds,
notaði sér verzlunar- og iðnaðar-
deyfðina í Canada við næstu kosn-
ingar (1878) og taldi kjósendum trú
um, að deyfðin orsakaðist af rangri
tollmála-stefnu, að ráðíð væri að
breyt* toll-löggjöfinni þannig, að
leggja afarháa aðflutnings-tolla á
allar vörutegundir sem einnig væru
búnar til í Canada—vernda iðnað-
inn, eins og þeir kölluðu það—og þá
mundi rísa upp verksmiðjur um
þvert og endilangt landið og allir
verða ríkir! Leiðtogar flokksins
gyltu þessa kenningu svo fyrir
kjósendum, að mikill fjöldi þeirra
glæptist á henni og Sir John A.Mec-
donald og flokkur hans komst til
valda Afturhaldsmenn skýrðu
þessa hátolla eða verndartolla stefnu
sína hina „þjóðlegu stefnu“, til þess
að gera hana sem mesta í munni og
glæsilegasta í augum lýðsins. Svo
samþykti afturhalds-flokkurinn á
næsta þÍDgi hina alræmdu verndar-
tolla- og hátolla-löggjöf s(na, þvert
ofan í og þrátt fyrir öflug mótmæli
frjálslyndra manna í þinginu—not-
aði afl sitt „þrælslega", eins og
„Hkr.“ er vön að komast að orði
þegar frjálslyndir menn eru í meiri-
hluta og samþykkja lög, sem aftur-
haldsmönnum gcðjast ekki að.
þann’g hi'ifst verndartolla- og
hátolla-tímabilið, og þ.að hittist svo
á að fyistu ár þess færðistnýtt fjör í
veizlun og iðDað í Canada. Og, eins
og skiljanlegt er, spöruðu aftur-
haldsmenn ekki að þakka það hinni
„þjóðlegu stefnu", þrátt fyrir að
allir hugsandi og athugulir menn
sáu, aðnýtt velgengnis-tímabil hafði
runnið upp í allri Norður-Ameríku,
ef ekki um allan heim, af alt öðrum
og eðlilegum orsökum. En brátt
„kom breyting á anda draumsins“.
Löngu áður en tvö kjörtíinabil (10
ár) voru liðin, voru kjósendur farnir
að sjá að hér var hætta á ferðum,
að afturhalds-flokkurinn var að
magna auðvalds- og einokunar-
draug I landinu með verndartolla-
stefnu sinni, að verndartollarnir úti-
lokuðu alla heilnæma samkepni
milli canadÍ3kra verksmiðju-eigenda.
og útlendra verksmiðju-eigenda
Kurinn var orðinn svo megn fyrir
kosningarnar 1888, að Sir John A.
Macdonald varð að nota sér það að
hann hafði sagt, áður en verndar-
tolla-stefnan var lögleidd, að það
þyrfti 12 til 14 ár til þess að full-
komin reynd kæmist á haua. Og
með því þessi tími var ekki útrunn-
inn, sárbændi hann kjósendur um
að kjósa flokksmenn sína og lofa
sér að reyna verndartolla-stefnuna
þriðja kjörtímabilið. Meirihluti
kjósenda varð við þessari áskorun,
þótt fjöldi hinna samvizkusömustu
af þessum meirihluta gerði það nauð-
ugur, eða á móti einlægri sannfær-
ingu sinni. *
En á þriðja kjörtímabilinu óx
kurinn og ó'mægjan með tollvernd-
unar-stefnuna svo mjög, að Sir John
A. Macdonald og aðrir leiðtogar
afturhalds-flokksins s4u sér ekki til
neins að skora á þjóðina að kjósa
sig sökum hennar. Sir Johnvarnú
orðinn gamall maður, og hér um bil
lagstur í rúmið, þegar leið að næstu
almennum kosningum, og var mönn-
um því ljóst, að hann ætti ekki langt
eftir. Hann og leiðtogarnir tóku
því það ráð að segja, að þetta væri í
síðasta skiftið, sem Sir John A.
Macdojiald leitaði kosningar hjá
þjóðinni, Og með því Sir John hafði
verið manna mest riðinn við stjórn
Canada, frá því að fylkjasambandið
myndaðist, og var viðurkendur sem
gáfaður og þjóðbollur maður, þrátt
fyrir hinar mörgu og skaðlegu yfir-
sjónir stjórnar hans og hinahóflausu
spillingu afturhalds-flokksins, þá
hafði þessi skýring og ákallið í sam-
bandi við hana, að kjósa liðsmenn
Sír Johns, áhrif á fjöldamarga kjós-
endur, sem ella mundu hafa greitt
atkvæði á móti flokkuum. það var
nú samt annað og ógöfugra, sem
réði úrslitunum við þessar kosningar
(1891). það sem reið baggamuninn
við þær, það sem braut á bak aftur
vilja og ósk almennings í landinu,
var—mútur oghverskyns kosninga-
svik. Afturhalds-flokkurinn hafði
ótakmarkað fé yfir að ráða, ekki
einasta við síðast nefndar kosningar,
heldur við kosningar þar á undan.
Og þetta fé fékk flokkurinn á þann
hátt er fylgir: Allir sem höfðu stóra
samninga um að vinna opinber verk
fyrir sambands-stjórnina, lögðu stór-
fé í mútusjóð flokksins—eins og
uppvíst varð við rannsóknir, sem
frjálslyndi flokkurinn í sambands-
þinginu neyddi stjórnina til að gera,
þótt bún reyndi að komast hjá því
og breiða yfir hneykslinjjárnbrauta-
félögin, sem afturhalds-stjórnin gaf
marga tugi miljóna ekrur af hinu
bezta landi hér í fylkinu og Norð-
veHurlandinu, og marga tugi milj-
óna af dollurum í peningum að auk,
lögðu stórfé í mútusjóðinn; en þeir
sem lang-mest lögðu í mútu-
sjóðinn voru hinir tollvernduðu
verksmiðju-eigendur austur í
fylkjum, , er voru orðnir vell-
ríkir á fáum árum fyrir vernd-
artollana—orðnir miljóna-eigendur
á þann hátt, að afturhalds-stjórnin
leyfði þeim með toll-löggjöfinni að
rýja og féfletta almenning um þvera
og endilanga Canada. í hvert skifti
sem kosningar voru í nánd og leið-
toga flokksins vantaði fé í mútu-
sjóðinn, var farið til hinna tollvernd-
uðu verksmiðju eigenda og þeir
beðnir um fé.' Leiðtogar þeirra
voru vanir að hitta fulltrúa aftur-
halds-stjórnarinnar í „rauðu stof-
unni“ á alkunnu hóteli einu í Tor-
onto. í hvert skifti sem aftur-
halds-flokkurinn. bað verksmiðju-
eigendur um meira fé í mútusjóðinn,
heimtuðu þeir meiri tollvernd, hærri
aðflutningstolla á þeim vörum sem
þeir bjuggu til leyfi til að ræna
almenning, er sökum verndartolls-
ins neyddist til að kaupa vörur
þeirra með uppsprengdu verði, enn
gífurlegar en áður,—og þeir fengu
áheyrn, svo altaf hækkuðu tollarnir
og altaf stigu vörur þeirra í verði.
En svo dó Sir John A. Mac-
donald skömmu eftir kosnÍDgarnar,
og á kjörtímabilinu dóu tveir aðrir
Jónar (Sir John Thompson og Sir
John Abbot), er urðu forsætisráð-
gjafar eftir hann. þi varð Sir Mc-
Kenzie Bowell forsætisráðgjafi, en
sumir af meðráðgjöfum hans gerðu
sumsæri gegn honum (hann kallaði
ráðaneytið „nest of traitors" = svik-
ara-hreiður) nokkru fyrir siðustu
ahnennar sambandsþings-kosningar
(1896) og kölluðu SirC’narles Tupp-
er frá Englandi —hann var þi há-
umboðsmaður Cnnada þar, og sumir
segja að hann hafi verið potturinn
og pannan að svikabrugginu—og
gerðu hann að leiðtoga afturhalds-
flokksins og að forsætisráðgjafa
Canada. En það var sama hver
þessara manna var forsætisráðgjafi
hvað verndartollana og spillingu í
stjórninni snerti. Hvorttveggja var
orðin föst stefna hjá afturhalds-
flokknum, og altaf var almenningur
rændur og féflettur meir og meir, og
altaf urðu auðvalds púkarnir feitari
og feitari á kostnað almennings—
sérílagi bændanna og verkamann-
anna.
Strax eftir að Sir Charles Tupp-
er varð leiðtogi afturhalds flokks-
ins, myndaði hann nýtt ráðaneyti
og gerði Hugh John Macdonald (son
Sir John A. Macdonalds) að innan-
ríkisráðgjafa í þvf. Sir Charles
ætlaði þá, eins og nú, að nota Hugh
J. Macdonald sem agn eða beitu fyr-
ir kjósendurna. „Contractor“-ar og
járnbrautafélög, |ea sérílagi hinir
| tollvernduffu, lögðu ógrynni fjár í
mútusjóðinn, og þá var afturhalds-
flokkurinn albúinn í kosninga-bar-
dagann. Afturhaldsmenn voru
fullir og feitir, eftir að hafa setið að
völdum í samfleytt 18 ár, og mútu-
sjóður þeirra var í þann veginn að
1 springa af offylli, en þeir sjálfir ætl-
uðu að rifna af vindi—eins og nú.
þeir höfðu Sir Chsrles Tupper fyrir
| leiðtoga—manninn, sem var járn-
brautaráðgjafi í stjórn Sir John A.
Macdonalds þegar hinn alræmdi
samningur var gerður ura býggingu
Can. Pacific járnbrautarinnar, sem
‘hælir sér af þessum samningi, sem í
^ opnu þingi sagði, að hann .skyldi
leggja lífið í sölurnar til þess að
smelia hinum ahæmdu kúgunar-
lögum (útaf skólamálinu) á Mani-
toba-fylki, sem segist hafa skapað
Canada.hinn mikla sannleiks-þenjara
o. s, frv.; þeir höfðu Hugh J. Mac-
donald—-manninn, sem er frægastur
fyrir »ð vera viljalaust verkfæri í
höndum Sir Charies Tuppers, sem
reyndi að hjálpa honum til uð kúga
Manitoba, sem er kunnastur fyrir
hvað oft bann hefur sagt af sér (í
eitt skifti fyrir svik f kosningu
hans), sem alla síra tíð hér vestra
hefur lifað á Can. Pacific-járnbraut-
arfélaginu og verið og er auðmjúk-
ur þjónn þess, sen» hefur lagt þunga,
beina skatta & almenning hér í fylk-
inu, en ekki gert nokkurn skapaðan
hlut því til framfara eða hagsmuna
síðan hann staulaðist hér til valda
fyrir mútur og lygar fylgifiska
sinna, sem hefur svikið þvínær hvert
einasta kosninga-loforð sitt, sem er
ekkert nema agn fyrir kjósondur;
þeir höfðu alt kaþólska klerkavald-
ið með sér; þeir höfðu alla stjórnar-
„contractor“-a, öll fituð jámbrauta-
félög, alla tollverndaða ræningja að
baki sér; þeir höfðu ótæmandi mútu-
sjóð; þeir höfðu alla samvizkulausa
atkvæðasmala, meinsæriunenn og
kosninga-svikara í fylgi með sér;
þeir höfðu öll svívirðilegustu og
lýgnustu blöð í landinu með sér.
þeir voru heldur en ekki búnir und-
ir bardaga!
Mótstöðumennirnir (frjálslyndi
flokkurinn) höfðu enga af þessum
eða þvflíkum bakhjörlum; þeir höfðu
ekkert nemagott málefni og hinn
fátækari hluta fólksins að styðja sig
við; kosninga-vélin var 1 höndum
afturhalds-flokksins, fjölda af frjáls-
lyndum kjósendum hafði verið „stol-
ið“ af kjörskrám, og fjöldi af þeim
settur á skrárnar svo fjarri heimil-
um þeirra, að þeim var ómögulegt
að greiða atkvæði. En hvemig urðu
leikslokin? Frjálslyndi flokkurinn
vann kosningarnar (1896) með
miklum meirihluta (hafði yfir 40
menn umfram í þinginu), hinnmikli
afturhalds- og auðvalds-flokkur
hröklaðist frá völdum, hinn stóri Sir
Charles Tupper hrapaði úr valda-
sessinum (sem hann hafði náð fyrir
svik, eins og að ofan er bent á).
hinn litli Hugh J. Macdonald hrap-
aði úr ráðgjafa-tigninni, labbaði
heim, sagði af sér þingmensku og
fór aftur að vinna fyrir járnbrautar-
félagið sitt. Og hvert var þetta afl.
sem steypti hinum mikla aftur-
halds-flokk? það var hans eigin
spilling í öllu stjórnarfarinu og sú
J stefna, að auðga hina auðugu enu
! meir og leyfa þeim að rýja hina fá-
i tækari með svívirðilegri toll-löggjöf,
þjóðin reis upp, og rak hinn ótrúa
ráðsmann frá ráðsmenskunni.
- 200
að & þann hátt að hundrað manns gæti borið um, að
hann hefði verið frarainn innan hins ákveína tfma. í
millitiðinni þykist hann hafa ágæta sönnua fyrir að
hann hafi verið annarsstaðar. Veikur á hóteli f
Philadelphia! Bah! Er þá enginn maður til, sem
ég get troyst?“
Þegar Mr. Btrnes kom á 42. stræti, fór hann í
lest á jfirjarðar járnbrautinni, og að tuttugu mfuút-
um liðnum var hann kominn á skrifstofu sína. I>ar
hitti hann njósnarmanninn, sem liafði fylgt Mr. Mit-
chel eftir til Philadelphia.
„Jæja“, sagði Barnes reiðuglega, „hvað eruð
f>ór að gera hér?“
,,Ég or viss um“, svaraði maðurinn, „að Mitchel
er kominn aftur til New York. Ég kom hingað f
peirri von að ná honum, eða til þess að gera yður
aövart að minsta kosti“.
„Aðvörun yðar kemur alt of seint“, sagði Barnes
hryssingslega, „Skaðinn er þegar skeður. En
höfðuö þér ekki vit á að telegrafera mór?“
„Ég telegraferaði yður rétt áður en ég la^ði á
3tað“, svaraði njósnarmaðurinn41. Telegraf-skeytið
va- é skrifborði Birnesar og hafði ebki verið opnað.
I>að hafði komið eftir að hann fór af skrif-
stofunni á sainkomuna.
,.Jæja, jæja“, sagði Mr. Birnes gremjulega.
„Ég býst við, að þér hafið gert yðar bezta til. t>essi
náungri hefur fjandans hepni með gép. FTvers vegna
hélduð þér, að hann befði farið aftur til New York?
Var hann ekki veikur í rúminuþf
209
að prjónninn virtist hreifast f hári mfnu. Ég hélt, að
hann hefði ef til vill flækst einhvern veginn f kápu
soldánsins. Svo byrjaði klubkaa að slá, og þá flaug
mér strax í hugs að Mr. Mitchel vttri ef ti: vill að
taka prjóninn, til þess að vinna veðmál sitt. Þess
vegna þagði ég. t>ér skiljið nú vafalaust þvf ég
hagaði mér eins og óg gerði?“
„Já, algerlega“, sagði Barnes. „Ég á þá að
skilja það svo, að Mr. Mitchel hafi ekki sagt yður frá
því fyrirfram, að hann ætlaði að gera þetta?“
„Nei, hann gerði það ekki, og það er ástæðan
fyrir að óg bað yður að finna mig“, svaraði hún.
„Ég skil yður ekki“, sagði Barnes.
„Nú, jæja, altaf á meðan óg fmyndaði mér að
Mr. Mitchel heföi prjóninn, setti ég tapið ekki fyrir
mig. Ég meira að eegja fór svo langt, að ég gerði
mér upp gremju við forstöðunefndina strax á sam-
komunni. Ég gerði það að surnu leyti til þess að
villa yður sjónir. Mig langaði til að hjálpa Mr.
Mitchel í íyrirætlan hans. Ea þegar mér datt f hug
f gær, að ef Mr. Mitchel hefði retlað að taka prjónian
hefði hann vafalaust sagt mér frá þvf fyrirfram, þá
sá ég að hin fyrsta hugmynd mfn hafði verið röng og
að rúbfninn minn væri vissulega tapaður. I>egar ég
komst að þessari uiðurstöðu, skrifaði 6r yður“.
„I>ór eruð þá alveg viss um, að Mr. Mitchel hefði
sagt yður frá þessu fyrirfram?“ sagði Barnes.
„Já, algerlega viss“, sagði M'ss Remsen.
„G»t hann ekki haf i óttast, að bendla yður við
204
í laumi og stela gimsteini unnustu sinnar hér í New
York. En það er nú samt sem áður sitt hvað að
skilja bragðið, og að geta sannað það á hann. Raod-
olph heldur, að bæði Thauret og Fisher séu sak-
leysið sjálft. Jæja, ég er hræddur um að honnm
skjátlist í því“. Sfðan tók Barnes eitt bréfið til og
las. I>að hljóðaði sem fylgir:
„Philadelphia, 2. jan.
Kæri Mr. Barnes.
Fyrirgefið hvað ég geri mér dælt við yður, en
ég álít að við séum farnir að kynnast hver öðrum
býsna vel. Ég er rétt búinn að lesa New Vork-
blöðin, og sé f þeim að hinum dýrmíta rúbin-prjón,
sem ég gaf Miss Remsen nýlega, hefur verið stolið
frá henni. Þór munið vafalaust eftir þv*, að ég sýndi
yður gimsteininn sama daginn og ég tók bann út úr
geymsluhvelfingur.um, til að láta setja hann í um-
gjörð. Ég er mjög órólegur útaf þessum stuldi,
einkum þar sem veikindi mín hindra mig frá að geta
komið til New York, og læknirinn hefur sagt mér, »ð
það verði að lfða nokkrir dagar enn þá áður en ég
megi svo mikið sera fara út úr herbergi mfnu. Vilj*®
þér nú gera mér mikin greiða? Gleymið að ég gerði
Iftið úr leynilögregluliðinu, sem þér vafalaust eruð
skfnandi meðlimur af, og takið þetta mál að yður-
Ég skal gefa yður eitt þúsund dollaia ef þér h*®®
upp á gimsteininum fyrir mig, og er það ekki mibi*
upphæð, þegar tillit er tekið til verðmætis steinsins-
Ég sendi yður hór moð banka-ávfsun fyrir tvö hundr.