Lögberg - 10.01.1901, Blaðsíða 2

ö
LOflBBRÖ, 1T5LTUDAGLN5 10 JAITUAR.
Nýjar helgidagaprédikanir.
Ouðapja llamdl.— Prédikanir á
aunnudögum og hátíðum
kirkjuársins, eftir Jón Bjarnu.
*on.—Kostnaðarmaður Sigurð-
ur Kristjánsson, Reykjavik
1900. VIII + 750 bU., með mynd
höf. framan við.
Eigi verfur f>ví neitað, að ýms
i hrif eru farin aB berast hÍDgaö til
íands vestan um haf, frá lönduo vor-
um i Vesturheimi. Einna aterkuat
<ru hin andlepu áhrif, áþrifin í kriat-
indðmsáttina. Margir hér á landi hafa
nfi um allmörg ár lesið „Sameiniog-
una“ og „Aldamót“; en, eins og sllir
vita, vÍDDa baeði ritin að einu og sama
málefni, að efla kristilegan áhuga með-
al íslendinga. Og áhrifin munu vaxa
/yrir pessa nyju bök, sem nú er dý
prentuð á kostnað Sigurðar Kristjáns-
sonar, helgidagaprédikanir eftir séra
Jón Bjarnason, prest í Winnipeg.
t>eir, sem unna starfsemi séra J. B-,
hafa beðið útkomu bókarinnar með
mikilli eftirvæntiog; svo mikið orð
hefur af honum farið sem ræðumanni.
I>aB er meiri vandi en margur
hyggur, að standa f prédikunarstóln
um sunnudag eftir sunnudag, ár út og
ár ion, og flytja mönnum boðskapinn
um guðs rfki, og gera pað pannig, að
fólkinu, jafn-mismunandi og pað er
bæði að greind og ment og kristileg-
um áhuga, veiði ljúft að koma og á
að hlyða Pað er vandaverk, ef vel á
að gera. Kennimaðurinn verður að
hafa mikinn andans auð af að miðla,
eiga miklar vistii í forðabúri sínu, ef
tilheyrendurnir eiga að fara heim
auðgari en peir komu. Prédikunar-
starfið hefur verið erfitt á öllum tím
um, en aldrei örðugra en nú. Kröfurn-
ar fara sívaxandi f pessu sem öðru;
mentun fólks er ávalt að fara fram; og
með mentuninni vaxa kröfurnar, einn-
ig kiöfurnar, sem gerðar eru til prest-
anna. t>að parf meira til pess að öðl.
ast nafnið „góður kennimaður“ nú
en I byrjun pessarar aldar eða um
aldamótin 1700, pá er meistari Jóo
var uppi.
Góðar gáfur, mikla mentun og
einlægan kristilegan áhuga—petta
prent má eDgan kennimann skorta nú
f lok 19. aldar, eigi hann að verða
kirkju Krists til eflingar og varan-
legrar blessunar. Um pað finst mér
ég hafa sanofærst enn betur en áður
einmitt á pví, að lesa pessar 63 pré-
dikanir, sem bókin hefur að geyma.
Aliar bera prédikanirnar vott um pað,
að séra J. B. er miklum gáfum gædd-
ur og á djúpsæjan aoda; og eigi sfður
um hitt, hversu vff tæk mentun hans
er og hve frjóvandi áhrif hið lesna
hefur haft á huga hans. En öllum er
áður kunnugt, hve brenoandi áhuga
hann hefur á málefnum kirkjunnar og
kristindómsins. En pað er fleira en
petta prent, sem gert hefur hann svo
mikinn og frábæran kennimann, sem
hann nú er orðinn. I>að er bersýni-
legt á ræðunum, að pjáningar og strfð
hans eigin lffs hafa átt mikinn og góð-
an pátt f pessu. öll hin persónulega
lffsreyns'a hans hefur dýpkað farveg
sálar hans.
Ég sk8l segja pað nú pegar, að
mér finst mjög mikið til bókarinnar
koma. Ræfurnar eru flestar mjög
huglaöandi og svo lirffandi, að maður
les pær ireð áfergju. Hugsaniroar
eru veigamiklar, og mælskan prótt-
mikil; og pað er frábær myndarskap
ur yfir allri framsetningunni.
X>ó býat ég við pvf, að ýtnsir
tnenn hér á landi kunni miður vel við
sumt í bókioDÍ. Séra J. B. hefur leogi
verið „tákn, sem móti hefur verið
mælt1, og svo mun og verða um pré-
dikanir hans; sumir munu ekki kunna
a!ls kostar við pær. Bókin var naurn-
ast fulJprentuð, er sá orðrómur barst
út, aö hún væri alt of veraldleg; f
ræðunum væru sögð æfÍDtýri og pjóð.
sögur og vitnað í ýms kvæði verald-
legs efnis; fyrír pessa sök átti svo
bókin að vera hálf-vanheilög og með
öllu óhæf til afnota við húslestra, með
öðium orðum: ekki reglulegt „guðs
orð“, í sama skilnjugi og aðrar post-
illur vorar,
f>að leynir eér eigi, að séra J. B.
piédíkar að sumu lejti á aunan hátt
en vér erum vanastir að heyra hér á
landi. Maðurinn er eitthvað einkenni-
lega blátt áfram og tilgerðarlaus.
Hann gerir sér ekkert far um að
varpa neinum tilgerðar-helgiblæ yfir
orð sfn; en hann reynir að fá fólkið
til pess að hlusta á eða taka eftir
pvf, er hann ritsr eða fer með. Og
einmitt pess vegna segir hann æfin-
tyrasögur, vitoar f veraldarsöguna og
náttúrusöguna, og tilfærir ljóð og
ljóðabrot eftir helztu skáld pjóðarinn-
ar. En ljóðin og sögurnar eru panoig
valdar, að í peim felst einhver djúp
sóttur og mikilvægur sannleiki —
sannleiki, sem varpar skwrri birtu á
pa*, sem hann er einmitt pá að tala
um. t>essi Ijóð og pessar ,,veraldlegu“
sögur veiða nú einmitt til pess, að
festa aðalhugsun ræðunnar—og séra
J. B. hefur alt af emhverja mikilvæga
hugsun fram að bera í hverri ræðu—
f huga áheyrandans eða lasandans,
neglir hana par fasta, ef ég mætti svo
að orði komast, Og petta er mikill
kostur. t>ví að vafalaust verður pað
eitt hið fyrsta hlutverk kennimanns.
íds, að fá fólkið til pess að hlusta,
hlusta pannig, að pað, sem sagt hefur
verið í kirkjunni, gleymist ekki óðara
en heim er komið. t>að er ekki nóg
að sá; pað verður að annast um, að
sáðkornin festist í jarðveginum. Ég
fyrir mitt leyti ætla að gera pá játn.
ingu, að mér pykir vænna um bókina
fyrir petta. t>ó hefði vísan á bls. 452
eftir Kristján Jónsson („Yfir kaldan
eyðisand11) að minni hyggju mátt missa
sig, Hún nær hvort sem er hvergi
nærri hugsunum hins glataða sorar;
enda mun pað, að hún er ort á Kalda-
dal, hafa orðið pess valdandi, fremur
en efni hennar, aO henni var pessi
sómi sýodur. Viðfeldnara hefði og
verið, að mér finst, að nefna eigi nöfn
kvæðahöfundanna inni f sjálfum pré-
dikununum, heldur vfsa til peirra neð-
anmáls, lfkt og gjört er á bls. 148, eða
pá öllu heldur aftan við bókina.
En auðvitað er pað eitt engan
vegicn nóg, að fá fólk til pess að
hlusta á eða lesa. Mest er undir pví
komið, hvers efnis pað er, sem fólkinu
er boðið. Og pað er nú lfka mesta
gleðiefnið, að bókin flytur mönnum
hreinan og heilbrigðan kristindóm. Ef
nokkuð sameiginlegt verður sagt um
allar prédikanirnar, pá er pað petta:
t>ær prédika allar „Krist og hann
krossfestan". Hvað sem umtalsefnið
er, pá felst petta ætíð á bak við; að-
altilgangurinn er ætfð sá, að vekja lif-
andi trú á frelsaranum. Höf. er eigi
ávalt að berja inn f fólk pungri og
torskilinni trúfræði, en hann stendur
bjargfastur á grundvelli hinnar lút-
ersku trúar. Og hann berst jafo-
ósleitilega gegn árásum vantrúarinnar
sem prönesýnum öfgakenningum
sumra bindicdismanna, sabbatista og
annara bókstafspræla. En ofstæk s
maður er hann enginn; pað verður nú
ilt úr pessufyrir óvinveitta menn hon-
um, að fá fólk til pess að trúa slikum
vitnisburði um hann lengur.
Ég skal eigi fara út f neinn sam-
anburð á pessum prédikunum og eldri
postillum vorum; til pess er ég pess-
ari bók og peim of ókunnugur enn.
Ed pað fullyrði ég: engin fveirra held-
ur kristindóminum að mönnum með
meiri flvöru en pessi; eDgin poirra
leiðir eins' rök aö pví, hvílfk blessun
pað er, að eiga sanna, lif&ndi trú í
hjaita 8fnu; engin peirra bendir eins
glögt á pað, hvflfka blessun kristin-
dómurinn flytur inn í pjóðlífið,og eng-
in peirra er eins hrffandi, en jafnframt
buggandi, eins og pessi—„verald-
lega ‘ postilla. Lese: dur mega ekki
láta aðrar eins yfirskriftir og petta
fæla sig: „Bjargræðismál almenn-
ings“, „Rétt og rangt sambaud stjórn-
mála og tiúmála“, „Æskan—undir-
búnÍDgur undir æfistarfið“. Pótt ver-
aldlegar kunni að pykja á svipinn, pá
eru allar pessar prédikanir ágætar,
allar acdlegar f fylsta skilningi, allar
guðrækilegar mjög; en pær eýna pað
ljóst, að höf. tekur meira tillit til hins
daglega og veraldlega lífs en alment
geriat meðál presta vorr»; og pað er
til gófs. Hann man betur eftir pví
en almcnt gerist meðal vor, að Krist-
ur ííkti guðs ríki við súrdeig, er
gagnsýra á maiiiilífið.
Rithittur séra J. B. er mjög ein-
kennilegur; maður parf að venjast
honum til pess að kunna alls kostar
vel við hann. X>að er eitthvað stór-
karlalegt við hann stundum; en ó-
sjálfrátt læsa orðin sig inn f huga
lesandans; og orðgnóttin er mikil.
Hann lýsir viðburðunum, sem frá er
sagt f guðspjöllunum, einkarnákvæm
lega; og bókin er full af kristilegum
fróðleik. Eln fyrir pá sök eru inn-
gangarnir stundum f lengra lagí. Höf.
er oft lengi að undirbúa aðalhugsun-
ina, og draga að efniviðinn; hann er
stundum lengi að búast heiman, og
ríður jafnan hægt og gætilega úr
hlaði; en sprettirnir eru pví snarpari,
pegar á líður.
A stöku stað ber setningaskipun-
in ktim af útlendu máli, enda er pað
eigi nema eðlilegt, par sem höfundur
iun hefur lifað mikinn hlutaæfi sinnar
í Vesturheimi, og talar og ritar jöfn-
um höndum 3 tungumál: ensku, norsku
og íslenzku. Til dæmis skal ég
nefna: bls. 391 sælar eins og aldrei
ádur (e. as never before), f stað: sælli
en nokkuru sinni áður; bls. 335: Brút-
us tók ai sér lífiá, í stað: réð sér
bana, sbr. og bls. 391, 8. 1. n.; bls.
513 og 514: á undan öllu öðru, f stað:
framar öllu öðru. En petta er að
eins f örfáum stöðum, og gætir pess
mjög lítið. Prentvillur eru fremur
fáar f bókinni og engar stórvægilegar,
svo að ég hafi var við oröið. Einna
lakastar eru pessartvær: bls. 517 2. 1.
hús f. hún, og 524 18. 1. stækka f.
smækka.
Ég pykist sannfærður um pað, að
eftir skara'ca hrið ve ður bókin svo
metin, sem hún á skilið og ávinnur
sér hylli almennings. En pá má lfka
búast við pvt, að hún vetði til pess,
að söfouðir hér á landi yfirleitt geri
meiri kröfur tii presta sinna eftir en
áður. Svo mun hún og verða mörg-
um prestinum kærkominn gestur og
verður efalaust til pes' að beina sum-
um peirra inn á nýjar brautir,
Bókin er prýðisvel prentuð, með
glöggu og skýru letri, en pó drjúgu,
og pví einkar-notaleg aflestrar. Hún
fæst og keypt í mjög smekklegu, en
látlausu bandi. Herra bóksali Sigurð
ur Kristjánsson, sem kostað hefur út-
gáfuna, á miklar pakkir skilið fyrir
pað, hve vel er frá bókinni gengið.
Og að gefa út slfka bók var eitt af
pví allra b«zta, sem unt var að gera
til að hlynna að kristinni kirkju með-
al vor og henni til blessunar. í>að er
oft svo erfitt að komast til kirkju hér
á íslandi. Fyrir pvf fá prentaöar
ræður meira gildi hjá oss en nokkurri
annari pjóð.— Og vonandi seljast
pessar helgidaga.prédikanir vel, pví
að pað mun reynast satt, sem haft er
eftir einum mikilsvirtum manni and
legrar stéttar hér f bænum: bókin
pessi er framtlðarinnar bók.
H. N.
—Isafold. 20. nóv. 1900.
Enn um árlestur hárra
talna.
Fyrir nokkrum tíma síðan las ég
f Lögbergi svar til íslendingsins f
Selkitk, um úrlestur hárra tslna, ritað
af barnaskóla kennara. Ég er að
eim búinn að lifa tæp prjú missiri I
pessu landi, og var pví eigi búinn aö
inndrekka kynningu pessara breyti-
legu mynda stærðfr*ðinnar pegar ls-
lendinguricn í Selkirk vakti rnáliö.
Ég beið pví Öpreyjufullur svarsins,
en kann nú hinum heiðraða barna-
skóla kennara pökk fyrir úskurð hans.
Nú langar mig til að læra meira
af hinu franska úrlestrar-formi hárra
talna („'franska systemið“, sem barna-
skóla-kennarinn nefnir svo, en sem
eigi mun pó heppilegt orð, par pað er
enskt orð með fslenzkum greinir), og
pess fremur sem pað er að ná meiri
útbreiðslu og öðlast frekara gildi,
Hvort heldur fylgja peirri aðferð peim
mun fleiri upphæðaflokka nöfn, sem
stafirnir eru færri f hverjum flokk,
ellegar er aamkvæmt peirri niðurröð-
un lesið úr peim mun fæiri stöfum f
hæsta 1ið undir sama nafni, og pá að
margfalt minni upphæðir fclist f pvf
formi en hið vanalega, sem við hefur
gengist f Evrópu, hefur í sér fólgið?
— Ég ria; bér eftirfvlgjandi langtum
hærri tölu en áður um ræddi (en pó
engu hærri en svo, að auðið sé að lesa
úr henoi samkværat vanalegum evóp
iskum t rlestrar--ejrlnn ). og vil vin-
stmlegast bið a hinn >áttvirta barna-
skóla-kennara, sem ritaði svarið, eðnr
aðra mentamerm, sem pess væru um-
komnir, að gjöra svo vel og 1< sa úr
henni samkvæt íeglum hins franska
úrlestrai-forms, »-f nokkur ment vfssr
úrlestur svo hárra talna undir peirri
aðferð. Upphæðin, sera lesa 4 úr, er
pessi:—512 345,678 901,234 597,890,-
123,456.789 012 345 678 901.234 567,-
890,123,456 789 012 345,678 901,234,-
567 890,123.
Að ir en éj vík frá málinu og
legg nið ír pennann, dettur mér f hug
»ð frambera p\ ósk til pess, sem svar-
ar, að hann vildi gjöra svo vel og
birta nsfn sitt. Sérstaklega vildi ég
pö óska pess til hins kæra herrn,
barnaskóla-krtnnarans. Ég er svo
gjörður, að mig langir til að vita við
hvern ég tala, pótt pað áhræri eigi
málefnið.
Akra, N D, 30 des. 1900.
Ingim I.ev-í Guðmundbson.
HINN þÖGULI LÆKNIR
ER SÍFELT AÐ
VINNA-----—-ö.
E/dred's Antiseptic Hat Pad
læknar áreiðanlega og kemur i
veg fyrir væringu í höfði
og varðveitir hárið.
Það er á stærð við silfurdollar að þykt
og ummáli og fagurt á að lita.
Það innifceldur rotvörnunar- og sóit
varnar-lyf, sem jafnframt eru hressandi
og læknandi, er gufa upp seint og hægt
af hita blóðsins. Það hreinsar loftið í
hattinum og eyðir róttnæmi þess og
drepur rnaurinn sem lifir á þvi að éta
hársvörðinn og eyðileggja hárið,
Það læknar kláða, styrkir hárpípurn-
ar, gefur rótinni næring og þrótt, gerir
hársvörðinn hreinan og heilbrigðann og
framleiðir ljómandi fallegt og mikið hár.
Til sölu hjá
KARL K. ALBERT,
268 McDermott Ave., Winnipeg.
Skrifið eftir upplýsingum á blöðura og
bæklingum sem fástfrítt.
BEZTU
FOTOGRAFS
í Winnipeg ern búnar til hjá
w-
ELFORD
COR. MAIN STR’
& PACIFIC AVE'
Winnipegf.
Islendingum til hægðarauka
hefur hann ráðið til sín Mr.
Benidikt Ólafsson, mynda-
smið. Verð mjög sanngjarnt.
AHir^—
VHja Spara Peninga.
Þegar þið fcurflð skó f>á komið og
verzlið við okkur. Við höfum alls
konar skófatnað og verðið hjá okk-
ur er lsegra en nokkursstaðar
bænnm, — Við höfum íslenzkan
verzlunarþjón. Spyrjið eftir Mr,
Gillis,
The Kilgour Rinier Co„
Cor. Main &. James Str.,
WlNNfJif*
PANADIAN . .
.... PAf.lFK
PACIFIC R’Y.
THE QUICKEST and
BEST ROUTE
. . . to the . . .
EAST
AND
WEST
No Change of Cars to
TORONTO
MONTREAL
VANCOUVER
andSEATTLE
TOURIST SLEEPINC CARS
to . . .
BOSTON, MONTREAL, TOR-
ONTO, VANCOUVER
AND SEATTLE.
Excursion rates to
CALIFORNIA and other
WINTER POINTS
For full particulars consult nearest
C. P. R. agent or
C. E. McPHERSON,
G. P. A., WlNNIPBS.
Wm. Stitt.
As»t. Gen. Pass. Agt.
NORTHERN
PACIFIC--
RAILWAY
TU
St. Paul
Mixmea
poilH
IJVlllitlli
til staða
Austur og Sudur.
TEil
tfnth
2)ílena
^poksiu
^íflttls
^Latoma
^ortlaní)
Œaltforitia
Japan
®hma
JUaelta
JUonhike
Srcat gkitain,
(Kurope,
. . . JUrira
Fargjnld með brautum í Manitoba 8
cent á míluna. 1,000 mflna farseðla bæk-
ur fyrir 2% cent a míluna, til sölu hjá Cll-
um agentum.
Nýjar l»st’r frá hafl til hafs,’ „North
Cost Limited“, beztu lesiir 1 Ameríku,
hafa verið settar íj gang, og eru )>vi tv»r
lestir á hverjum degi ^bæði austur., og
vestur.
J, T. McKENNEY,
City Passenger Agent, Winnipeg.
H. SWINFORD,
Gen. Agent, Winnipeg.
CHAS. 8. FEE,
O. P. & T. A„ St.,Paul,
50 YEARS’
EXPERIENOE
Trade Mark*
Designs
COPYRIQHTS *C.
Anyone sendlng a wketeta and descrlptlon maf
qulckly ftscertaln onr oplnlon free whether aa
Inrentlon is probably potentabie. Communloa-
tionastiiotlyconOdentlal. Handbookon Patest*
eent free. Oldest aaency for seouringpatente,
Patents taken through Munn A Co. reoetre
tpecial notice% wlthour cliarge, ln the
Sciemifíc JHmrkan.
A handsomely illnstrated weekly. Larreat dr-
enlatlon of any sclentlflc lournal. Terma, tl a
year; four months, |L Sold by all newsdealera-
MUNN&Co.36,B'Md*^NewYQrk
Branch Offlce, 62b F Ht., Washtngton, D. C.
SEYHÐUR HOIFSE
Marl^et Square, Winnipeg.j
Eitt af beztu veitingahúsum bæjarins
Mfiltlðir seldar á 25 cents hver. $1.00 á
dag fyrir fæfii og gott herbergi. Billiard-
stofa og sérlega vönduö vlnföue og vindl-
ar. Okeypis keyrsla aö og frá járnbrauta-
stöövunum.
JOHN BAIRD Eigandi.