Lögberg - 14.02.1901, Blaðsíða 5

LOÖÖERO, riMTUDAGINtf 14. PEBftUAR. 1901
5
Hellbrigð skynsemi.
Á öSram staö í þessu blaí'i
prentum vér uj>p úr „ísafold“ fyrsta
kafla af langri og merkilegri rit
gjörð eftir Pal Briem, amtmann yfir
Norður- og Austur-fjörðungum ís-
lands, með fyrirsögn: „Nokkur orð
Um búnað fslands“, og vonum vér
að lesendur Lögbergs athugi kafl-
ann nákvæmlega. Vér álitum þenn-
an kafla ritgjörðarinnar svo fróðleg-
an ( heild sinni, að vér vildum með
engu móti að (sl. almenningur hér
vestan Atlantzhafs færi á mis við
að sjá hann, en auk þess kemur hóf.
ritgjörðarinnar—einn af allra gáf-
uðustu, praktiskustu, sanngjörnusta
og pennafærustu mönnum a Llandi
■—við atriði, sem er og verður um
langan aldur brennandi spursmál á
hinni fornu fósturjörð vorri, setn sé
útflutninga-spursmálið. Höfundur
inn talar um það atriði, eins og ann-
að, af heilbrigðri skynsemi og litur
á það frá praktisku sjÓDarmiði, en
er ekki með neinar heimsku, öfgar
og föðurlandsástar-glamranda, sem
er svo algengt f því sem ritað er um
þetta og ýms önnur mál á fslandi —
einkurn í afturhalds-málgögnunum
þar. Höf. kaflans tekur þaDn sann-
leik skýrt fram, að sfðan menn á
Islandi fóru að fá þekkingu á öðrum
löndum og ástandi fólksins þar, þá
beri þeir land sitt og ástand hlift'ar-
laust saman við önnur lönd og á-
stand annara þjóða, að það ráði úr-
slitunum bjá fólki á Islandi, við-
vikjandi því hvoi t það sitji kyrt eða
flytji burt, hvar það ál ti að sér og
* num muni vegna bezt í heild sinni.
Höf, kaflíins alyktar þess vegna^
eins og allir skynsamir menn gera,
að eini vegurinn til að spekja fólkið
á fslandi sé sá, að bæta kjör þess
með því, að bæta atvinnuvegina, að
„framfarahjal, frelsisglamur og heft-
andi lagafyiirmæli" dugi ekki. Höf.
hefði mátt bætv þvi við, að lyga-
•ögur—munnlegar og skriflegar—
U>n Amerlku og ástand íilendinga
hér vestra, dygðu ekki til lengdar
til að stöðva útflutuiag, að það yrði
skammgóður vermir, þv( sannleik-
urinn yrði ofan á að lokum.
Aftuihalds blöðin á tslandi —
t. d. „þjóðólfur" og allir hans lyga-
audar — hafa haldið þv( fr im, að
Lögberg vinni sérstaklega at út-
flutningum frá Islandi, og að blaðið
geri það af því að það sé undir á-
hrifum stjórnanna hér í Canada.sem
vilji fyrir hvern mun fá fslendingi
inn ( landið hér. Jæja, vér skulum
þá benda á þann sannleika, að Lög-
berg hefur frá upphafi haldið fram
þeirri stsfnu, að á meðan forkólfar
(sleniku þjóðarinnar létu sér nægja
að royna að telja henni trú ura að
hún væri sælasta og ef til vill ment-
affasta þjóðin í heiminum, án þess
að vinna að hinum sönnu framför-
um hennar, eins og beztu menn
annara þjóða gera, þá væri engin
viðreisnar von og að íslendingar
sigldust æ meir og meir aftur úr á
fiamfara skeiðhlaupinu. þetta er
si stóri glæpur, sem Lögberg hefur
d'ýgt. Vér skulum t. d. benda á
grein, sem birtist ( Lögbergi fyrir
tíu árum síðan (eftir íslendmgafé-
lags-mann), þar sem bent er á ein-
mitt hið sama, sem Páll Briem amt-
maður bendir á, að pappírs-fram-
farir, gum og glatnur dugi ekki,
heldur verði að bæta atvinnuvegina
og koma landinu á framfarastig
annara þjó'a. En maðurinn, sem
skrifaN þá grein, var núverandi rit- ^
stjóri Lögbergs. Og Lögberg hef
ur ávalt haldið hinu sama fram, að j
á meðan forkólfar þjóðarinnar þar
láti sér nægja að telja þjóðinni trú
um að henni liði vel—að hún só ef
til vill sælnsta þjóð heímsins—þótt
hún etynji undir hinni t ltölulega
léttu byrði sinni og fari á mis
flestra þeirra gæða, sem mentaðar
þjóðir telja sér ómissandi. þ ið sé eng-1
um láandi þótt hann leiti gæfu sinnar
( Atner ku eða annarsstaðar á hnett-
inum, þvi hnötturinnséjafnteigu fs !
lendingasem annaramanna. þa'sem
Lögberg hefur haldið fram og held-
ur enn fram er þetta, að á meðan
stefnan er svo öfug á íslandi að það
er verið »ð reyna að telja þjóðinni
trú um að hún sé sæl, á meðan hún
er vansæl, þá sé réttast fyrir þá sem
nokkur kjarkur er i að fara að
dæmi forfeðra vorra— og allra kjavk-
mikilla manna í heiminum — að
leita sér nýrra bústað, þar sem
kraftar þeirra koma þeim og niðjum
þeirra að fullum notum. Forleður
Islendinga flýðu föðurland sitt og
óðul vegna þess, að þeir sáu, að
frelsishugmyndum þeirra — líkam-
legum og andlegum—var misboðið.
því ætti þá að ligsrja nútfðar íslend-
ingum á hdsi fyrir að fylgja sömu
náttúruhvöt sem forfeður þeirra
fylgdu —og allir kjarkmiklir menn
í heiminum fylgja,— að faraþangað
semþeirál ta að þeimog niðjumþeirra
vegni betur,
í þessu sambandi mættum vór
eins vel minnast á atriði, sem vissir
óþokkar, austan hafs og vestan,
hafa verið að núa oss Vestur-Islend-
ingum yfir höfuð um nasir, það sem
sé, að við séum að hylla fólk hingað
frá íslandi i einhverjum eigÍDgjöru-
um tilgangi. þessir óþokka-lygarar
gefa í skyn (sjá ritgjörð hins af-
I dánkaða „TjHldbúðar“-prests Haf-
steins Péturssonar í „þjóðólfi", níðrit

hans er „Tjaldbúð" nefnast, og ým-
islegt fleira, sem innblásið er af
sama anda), að þvínær alt fólk hér
vestanhafs gerist erindsrekar stjórn-
anna hér, til að fleka menn hingað
vestur í kvalir og þrældóm. þeir—
einkum aðal agent höfundar lyg-
innar, Hafsteinn Pétursson — hafa
haldið því fram, að jafnvel prestar
ev. lút. kirkjufélagsins hér, sem
ferðast hafa til íslands, hafi verið
launa&ir til að tæla fólk frá íslandi
hingnð vestur. þ ssar staðhæfingar
agenta höfunda lýginnar hafa verið
lýstnr ósannindi hvað eftir annað
opinberlega, en þeir halda engu síð-
ur áfram að tyggja þær upp, án
þess að reyna að færa hinar minstu
sönnur á mál sitt. Einn þeirra
þóttist geta það, og skorum vér nú
á hann að koma með sannanir fyrir
staðhæfingum sínum, ella beri hann
ura aldur og ætí það nafn, sem því-
l.kir menn verðskulda.
íslendingar hér vestan hafs
sendu uin §7,000 til Is’ands í fyrra, I
til að styrk ja n iuuga sína þar hing-1
að ve-tur, og lögðu menn hér þetta
fé fram fyrir sárbeiðni vandamanna
sinna á íslandi, sem margir sögðu,
að ekkert annað lagi fyrir sér þar
en að fara á sveitina, ef þeir kæm-
ust ekki burt. Ea svo segja agent-
ar lyginnar að þetta fé, sem sent var
til Islands í fyrra, hafi verið frá
einhverri stjórn hér vestra, og eru
það algerlega tilhæfulaus ósannindi.
Engum nemu óþokkum kemur til
hngar að ætla Vestnr-íslendingum
þann tilgang, að fleka landa sína á
íslandi—og það nánustu náunga—i
eymd og volæði. þeir menn hér
^ vestra, sem hvatt hafa landa sína á
Isl. til að koma hingað—-jafnvel
agentarnir—hafa gert það af því, að
þeir voru og eru einlæglega sann-
færðir um, að það yrði þeim til
blessunar, sem koma. Annars hefðu
þeir ekki gert það, hvað sem ( boði
hefði verið. það er þar að auki frá-
| munalega heimskulegt að trúa því,
að menn hér vestra kostuðu stórfé
til að koma náungum sínum og vin-
um hingað, og koma þeim á laggirn-
ar hér, ef þeir væru sjálfir óánægðir
og í basli, auk þess sem mönnum
hér væri ómögul^gt að leggja fé
j fram til þessara hluta — oft fleiri
hundruð dollara einn maður — ef
þeir væru efnalega á hausnum, eins
og vestuifara-féndur sft'elt prédika
að fslendiugar hér f ' Ame-
ríku séu í heild sinní.
En ósannindi og rugl tjand-
manna vesturflutninganna stöðvar
ekki burtflutning folks á íslandi
fremur en föðurlandsástar glamur
vissra manna, sem cinungis glamra,
en gera landi sínu ogþjóð ekkert til
| Rat Portago Lrnnliep Co., Limited, |
^ Gladstone & Higgin Str., WINNlPtG. ^
----- rs
S- Mestu birgðir S bsnmn oe fvMdnu sf -S
t RnHriuinim WhitePlne, Fir. Cedsr IVk OK'B>.-»• ^
S- UVlliUI lUUIli wood. Siriflð eftir verði.
fc: Utsnáikrift: Diiaweh t230, WINNIPEG.
Jno. M. Chisholm, ^
y— (fýrv. Manager iyrir Dick, Banning * Co.)
ÍÍiilUUillUUtiUUUIWUlUiUlUiUiWUWiiWUUiiWiUtlilWiU
MELOTTE

HAND CREAM
SEPARATORS.
NÝJA “A” STÆRÐIN pefur
20“/. meira srnjör, sem boigar
fyrbtu afborgun á fám mánuðum.
Melotte” vélin polir bvúkun. Það tekur briðjunfji minna afl að snúa
henni en nokkrum öðrum. Ilvað pýðir það? í*að Jiýðir, að núningur er
minni og slit þvi minna, minni áburður. minni vinna, minni óánægja, meira
verk, meiri ending. Sé ervitt að snúa vindunni, þá verður ekki hraðinn nég-
ur 02 svo verður eftir rjömi. Reynið “Melotte”. Skrifið eftir ókeypis verð-
lista til
The Melotte Cppam Sepapatop Co„ Limited.
243 King St , WINNIPEG.
£

framfara. þessir glamrarar yrðu
fyistu mennirnir til að flytja burt
af íslandi cf þeim byðust betri
kjör erlendis, og ástæðan fyrir að
þeir ern á móti burtflutningum er
yfir höfuð sú, að þeir álíta að þeir
sjálfir líði einhvern hnekkir við þá.
Ættjurðarástar glamur þeirra er því
sprottið af hreinni og beinni eigin-
girni.
NY SKILVINDA
Ekkert gamalt eða.úrelt, heldur
hiö hezta á nýju öldinni. Hið
lang þægilegasta, sterkt, ending-
argott og létt verkfæri til þess að
gera sitt verk. Látið ekki agenta
troða inn á yður verri skilvindum,
Skrifið eftir mtniun 116 hls. verð-
lista, sem yður verður seudur
frítt. Óskað eftir umboðsmönnura
( ö lura íslenzku bygðunum. Snú-
ið yður til min strax.
Sendið mér smjörið yðar og eg
ábyrgist að útvega ydur hæsta
verð.
Wm. SCOTT,
Fyrrum ráðsm. Lister & Co., Ltd.,
206 Pacific Ave., Winnipeg.
MILTON, N. PAK.
MEKMR.
W. W. McQuenn, M.9.,C.M>.
Physician & Surgeon.
Afgreiðslustofa yflr State Bank.
TANLÆKMR.
J. F. McQueen,
Dentist.
Afgreiðslustofa yflr Stvte Bank.
DÝRALÆIÍ4IR.
0. F. Elliott, D.V S.,
Dýralæknir rikisins.
l.æknar allskonir sjíkdírai á skepn itn
Sanngjarnt verfl.
LYFSALI.
H. E. Close,
(Prófge iginn lyfsali).
Allskonar lyf og Patant meðöl. Ritfðug
&o.—Læknisforskriftum nákvæmur gaum-
urgeflnn.
48
„ECn sstjum nú avo, að faðirinn hafi engin efni til að
forsorga barn sitt, eða, sem verra er, eetjum avo að
hann sé þegar giftur maf ur.“
„Ef hiö siðartalda á sér stað“, sagði Mitehel, .,þá
•r hjónaband auðvitað ómögulegt milli föðurains og
barnsmóður hans, en undir öllum kringumstæðum
væri hægt að neyða hann td að forsorga barnið, og
væri J>að ráttl&tara gagnvart J>vf, en að setja föður-
inn 1 fsngelsi“.
“En hvernig f ósköpunum væri bægt að neyða
föðurinn til að forsorga barn aitt, ef ongin hegning
lægi við að forsóma pessa akyldu?“ sagði ofuratinn.
„ó, eg héit pvf ekki fram, að engin hegning
•kyldi ligpja við“, sagði Mitohel. ,.Eg msslti ein.
ungis 4 móti fangelsi. í svona tilfellum ætti að við-
hafa hýðingu. Ltkamleg refstDg er oft éhrifameiri
en nokkur önnur hegning. Ef til dæmia allir giftir
menn er gera a:g seka 1 J>eim glæp, sem hér er um
að ræða, vseru opinberlega býddir einu sinni 1 mán-
uði 1 eitt ár eftir að sök væri sönnuð á hendur þeim,
|>é Imynda eg mér, að heil mikið éynnist 1 J>é étt aö
bssta siðferði pjóðfélagsins. En nú skal eg avara
pvi, sem þér sögðu? viðvfkjaudi J>vl, að neyða föCur
til að forsorga b»rn sitt. Ef faðirinn hefur efni, J>é
væri auðvelt fyrir dómstólana að úrskurða, aö móð-
nrinni og barninu skyldi borguð vias upphæð é
hverjum ménuði. Til J>ess að tryggja pessa borgun,
gætu dómstólarnir fengið hinum opinbera umsjónar.
manni þrotabúa part af eignum hins seka til gæzlu;
46
því fjögra daga sulturinn virtist ekki hafa megrað
limi barnsins til muna.
„Hún væri falleg, ef andfit hjnnar væri ekki
svoaa magurt“, vogaði Mr. Mitohel sér að segja, þótt
haun fyndi til þess með sjálfum aér, að hann vaeri
•kki góður dómari um svona ungt sýnishorn af mann.
•skju.
„Hún væri falleg?-* hrópsði f jrstöðukonan treð
gremju. „Hún e r falleg. Húa er fallegasta litla
stúlkan, sem komið hefur i petta 1 heibergi 1 langan,
langan tlma“.
Mra. Martin (forstöðukonan) hafði einusinni sjélf
étt ungbarn, svolftinn veiklulegan aumingja, sem
brétt hafði veslast upp og déið. En n,óðuré8tin, sem
þessi litli engill hennar ajélfrt>r haföi vakið, hafði
aldrei slðan déið til hlttar f brjósti hennar; og þegar
roaður hennar dð af slysi skömmu sfðar, svo að hún
varð einmana I veröldinni og hinar kæruatu vonir
hennar urðu að engu, þ& hafði hún með gleði þegið
þessa atöðu, sem hún nú rar 1. til þess hún gæti gert
það börnum annara, sem hún hefði viljað léta gera
•fnu eigin barni Sérhvert UDgbarn, sem henni var feng-
ið til umönnunar 1 nokkra diga, minti hana & hennar
•tgið d&na bam, og htn fékk avo sterka ést & Eér-
hvorju barni, sem hún anDaðist, að hún var ætlð
sorgbitin og mædd þegar hún varð að skilja við það
til fulls og alls, og varaði þessi harmur hennar þar
til nsssti útburðnrinn, sem fanst, var fenginn henni
til fósturs.
30
grafreitnum?“ sagði Mitohel. Honum þótti væat
um, að ofurstian hafði éhuga fyrir þessu mélefni, þvl
hann þóttist viis um, að hinn skrafhreifi, aldraði
maður mucdi segja sór meira I sambindi við þenaua
atburð, en hann hafði getað haft í.t úr manniaum
niðri & skrifstofunoi, sem skr fi nskan virtist hafa al.
gerlega ga untekið.
„Já“, sagði ofurstinn. „Dið er afaksplegt til.
felli. Að hugsa sér að mððir fleygi barni afnu, y»gra
en érsgömlu, inn 1 grafreit, til að l&ta það avelta þar
1 hell Eg ætla mór að leita konuna uppi og—“
„Á hverju vitið þór að það var móðir b&rnsins,
sem gerði það? ‘greip Mitohel fram í stillilega. „C>ið
gat eins vel verið fiðirinn, sem ætlaði sér að losast
þannig við afsprengi, er var honum til byrðar“.
„Auðvitað! Aaðvitað! sagði ofurstinn, graraur
yfir þvf að tekið hafði verið fram f fyrir honum, og
einnig yfir þvl, að gefið hafði verið I skyn, að hou-
um kynni að hafa skjétlast. „Ea hvaða mun gerir
það? Mór er alveg sama hvort það var móðirio efla
faðirinn. Eg ætia mór að leita hinn seka uppi, og
sjé um að hann f&i fulla hegningu“.
„Hegningu! Ætfð hegoingu!“ bugsaði Mitchel
með sér. „Hve ffkið mannfólagið er 1 að hegna!
En hve lítið gerir það ekki til að koma f veg fyrir! ‘
Sfðan sagði hann upphátt:
„Hvað álltið þór að væri hæfileg begning f
svona löguðu méli, ofursti?“.
„Mór þykir fyrir, að verða að segja það, að hug.