Lögberg - 09.05.1901, Síða 3

LOUBERO, F1MTUD4U1NN 9. AMA.1 1901.
3
Goðgá ,,Bjarka“.
Oss finst vel eiga við að prenta
hér—í sambandi vifi greinina úr
„Bjarka", mefi fyrirsögn: „Alda*
mötahugleifiingar“, sem vér prent-
uðum í sífiasta númeri Lögbergs—
afira ritstjörnargrein úr „Bjarka'*,
sem út kom 2. marz sífiastl., því
svipaðar skoðanir koma í ljós i
henni, sem hinni fyrri, viövfkjandi
dýrkun alls sem gamalt er, o.s.frv.
það leynir sér ekki, aö „Bjarki“ hef-
ur tekiö algerlega nýja stefnu í
þessu ofni síðan hinn nýji ritstjóri,
þorsteinn Gíslason, tók viö blaðinu
til fulls og alls, og aðra stefnu en
önnur fslonzk blöö hafa. það verð-
ur fróðlegt að sjá, hvernig liin blöð-
in á Islandi—og þjóðin þar yfir höf-
uö—taka þessari nýju stefnu. Oss
skyldi ekki undra þó hún verði for-
dæmd sem hrein og bein goffgá, og
að útaf henni spynnist allmiklar
blaðadeilur á íslandi. Sórílagi má
vænta þess að ritstjóri „Pjóðólfs“ og
skáldið Bencd. Gröndal verði alveg
úthverfir við þessa goffgá „Bjarka",
og yfir böfuð allir er hugsa á þann
hátt pem eitt ísl. skáldið svo heppi-
lega lýsti í þessum vísuorðum:
„Bara' ef lúsin íslenzk er
er þér bitið sómi“,
Ofannefnd ritstjórnargr. í „Bjarka"
2. marz hljóf ar sem fylgir:
„TIL BHNEDIKTS ORÖNDALS.
I’að kom mér svo sem ekkert á óvart
að heyra syngja í tálknunum é honum
Gröndal eftir ritdórainn um kvæðin
hans, som stóð hér í blaðinu 15. des. síð-
astl. Og þó var síður on svo að þar væri
gert lítið úr skáldskrp hans. En rit-
dómurinn rar alls ekki skrifaður til að
þóknast Gröndal, þó hann sé uppáhalds-
maður minn að mðrgu loyti, heldui til
þess að rcyna að sýna manniun eins og
hann er, og svona skoða eg þig nú, góð-
nrinn minn, hvort sem þér líkar það bet-
ur eða ver.
Eg sagði meðal annars um Gröndal:
,Nær alt, sem hann hefur ritað nú í
mörg ár, er ein endalaus ádcila gegn
öllu þvi som yngra er en sjálfur hann,
öllu þvi nýja sem fram hefur komið i
hugsunum manna og framkvæmdum
síðan sjálfur hann varð fullþroska, eða
síðan hann fór að eldast. Ilann getur
ekkert af því litið réttu auga“, o.s.frv.
Þetta lýsir Gröndal haugalýgi;* hann
segist ætíð hafa verið fús á að viður-
kenna það sem sér hafi íundist gott eða
fallegt. Alveg rétt, Gröndal! það hefur
enginn haft á móti því. En þér f i n s t
ekkert gott né fallegt nema það só jafn-
gamalt sjálfum þér eða eldra. Hanu
bondir á þrjú kvæði eftir yngri skáld
(Þ. E. og E. B.), sem sér þyki falleg,
En það er af þvi, að í lieim kvæðum er
engin hugsun sem ekki hefði eins vel
getað verið hugsuð árið 1850 eins og árið
1900. Þetta er ekki sagt sem last um
kvæðin, heldur til þess að sýua að þetta
varnargagu Gröndals saunar ekki neitt.
*) Svar haus stendur i „Fjallk." 19.
janúar.
Og hvað eru svo ritgerðir Grðndals frá
síðari árum; hvað eru blaðagreinir hans
um skáldskap Ibsens; hvað er aldamóta-
grein hans um Rvik; hvað er formálinn
fyrir kvæðabókinni hans, hvað er að
lokum þessi siðasta Fjallkonugrein hans,
t. d. vörnin fyrir kvæðinu .Þingvalla-
ferð'? — Alt saman ádeila gegn hugsun-
arhætti nútimans og samanburður á
honum og eldri timanum, þegar Grön-
dal var ungur. Eg hef ekki með hálfu
orði lastað Gröndal fyrir þetta í rit-
dómnum, að eius sagt, að svona væri af-
staða hans á eldri árum við hugsunar-
hátt samtimans. I síðasta kvæði sínu
um Island segir Gröndal:
,Vér elzkum þig, þó ei þú sért
í ánatið hverja tekinn,
þó fossinn ei við bjargið bert
í búnaðinn só rekiun.
Það var einmitt það. Fossarnir eru
svo fallegir; þeir eru til þess að horfa
á þá, skemta sér við þá. Það stór-
hneykslar fegurðartilfinning Grðndals
að menn skuli hugsa sér að leggja fjðtur
á fossana, taka þá liárómantisku herra
í þrældóm, fara að láta þá vinna. Það
er, eftir skoðuu hans, ein af smekkleys-
utn siðari tima. Og það er fjarri mér að
halda því fram að þessar hugmyndir
lians séu ljóter eða óskáldlegar, en hitt
gct eg ekki látið eftir honum, að játa að
þær seu í samræmi við hugsuuarhátt
manna alment nú á dögum.
Það sem Gröndal segir um hið ,unga
Island' kemur þessari þrætu okkar ekk-
ert við, or talað alveg út í bláinn. Þar
vaka víst fyrir Gröndal einhverjar end-
urminningar um deilur hans við Hannes
Hafstein og Verdandi-mennina fyrir eitt-
hvað 20 árum siðan En eg hef aldrei
verið neitt við það riðinn og finn enga
ástæðu til þess að fara að rifja það upp.
Eg hef heldur ekki lastað föðurlandslof-
gerð hinna eldri skálda, hvorki Grön-
dals né annara. Mór þykir mðrg af
kvæðum þeirra mjög falleg. En sífelt
bergmál af þeim hlýtur samt gem áður
með tímanum að verða leiðinda-söngur.
Og þar á ofan álít eg hina æstu íöður-
landstilbeiðslu og þjóðernisdýrkun
reyndar tóma heimsku, þótt hvorttveggja
hafi haft mikla þýðingu og jafnvel orðið
aðalkjarninn í lífshreifingum margra
þjóða fjrr á öldinni, og þó enn sé reynt
að viðhalda þessu af öllum þeim sem eru
á eftir timanum, bæði hér og annars-
staðar. Eg get vel ímyndað mór að á
síðari tfmum verði þetta lesið með likum
tilfinningum og við nú lesum kvæði um
konungatilbeiðslu eldri tima, t. d. lof-
drápur Eggerts Ólafssonar, og fleiri
skálda frá 18. öld, um Danakonunga.
Eg skammast min ekki fyrir að játa, að
mér þykir Lögbergs kvæði séra .Matthi-
asar, sem mest hneykslið vakti fyrir
nokkrum árum og Gröndal nefnir í skopi
í sambandi við þetta mál, mjög gott
kvæði. ,Ubi bene, ibi patria1 segir
málanna móðir, latínan, þ. e.; Þar sem
mönnum liður vel, þar or þeirra föður-
land. Og þessa setningu tel eg rétta.
Grðndal er að hlakka yfir einhvorri
róraantiskri endurfæðiug hér. Það væri
garaan að vita hverjahugmynd eða hug-
myndir hann vildi þá fela f orðinu róra-
antík. Eg hef f ritdómnum um kvæði
hans euga dóma felt yfir rómantík og
ekki rómantík, en eg benti á öfgarnar í
fornaldar- föðurlands- og þjóðernis-dýrk-
uninni i kvæðum nær allra íslenzkra
skálda á siðastl. öld. Þetta þurfti ekki
að ,rísa upp\ eins og Gröndal segfr að
það hafi gert, nú við aldamótahátíða-
haldið; það hefur altaí legiðhór í landi.“
AHjrj-~~
Vilja Spara Peninga
Þagar t>ið þurfið skó þá komið og
verziiö við okkur. ViO höfum alls
konar skófatnaO ogverOiö hjá ofck
ur er lægra en nokkursstaöar
l)!?nnm. — Viö höfum isleuzkan
verzlunar)>jón. Bpyrjiö eftir Mr,
Gillis,
The Kilgoop Bimer Co„
Cor. Main & James St.
WINNIPEG.
Giftiuga-loyflsbréf
selur Magnús P&ulson liæði heima hiá
sér, 6Ö0 Iloss ave. og & skrifstotu
LöJbergs.
CAVEATS, TRADE MARKS,
COP YRICHTS AND DESICNS.
8end yonr bnsinesfl direct to W ashingtoni
SATes time, costs less, bett-er service.
IIf offlce cloee to U. S. Patent Offlco. FREE prellmls-
ary •x&minatlona rande. Atty’e fee not due nntil patent
ls secnred. PERSONAL ATTENTION OIVEN-19 YEARP
ACTT7AL EXPERIENCE. Book “How to obtain Patonte,"
etc., sent free. Patents procnred through E. O. 8iggen
■MÉÉÉBB ‘Ic«
receive epecial not
without charge, in the
INVENTIVE ACE
lllustrated monthly—Eleventh year—ternu, $1. a year.
E.G.SIGGERS,HE^K:
Canadian Pacific Railwaj
Tlme Tatole.
Montreai, Toronto, New York &
east, via allrail, daily. ex Frí
Montreal, Toronto, New York
& east, via rail, daily ex Tues
Owen Sound.Toronto, NewYork,
east, via lake, Mon.. Thr.,Sat.
OwenSnd, Toronto, New York&
east, via lake, Tucs.,Fri..Sun..
Rat Portage, Ft. William & Inter-
mediatc points, daily ex. Sun..
Portage la Prairie, Brandon.Leth-
bridge,Coast & Kootaney, dally
Portage la Prairie Brandon & int-
ermediate points ex. Sun.....
Portagela Prairie,Brandon,Moose
Jaw and intermediate points,
dally ex. Sunday.............
Gladstone, Neepawa, Minnedosa
and interm. points, dly ex Sund
Shoal Lakc, Yorkton and inter-
mcdiate points....Tue,Tur,Sat
Shoal Laká, Yorkton and inter-
mediate points Mon, Wed. Fri
Can. Nor. Ry points......Tues.
Thurs. and Sat...............
Can. Nor, Ry points......Mon,
Wed. and Fri.................
Gretna, St. Paul, Chicago, daily
West Selkirk.. Mon., Wed., Fri,
West Selkirk. .Tues. Thurs. Sat,
Stonewall,Tuclon,Tue.Thur,Sat.
Emerson.. Mon. and Fri.
Morden, Deloraine and iuterme-
diate points....daily ex. Sun.
Glenboro, Souris, Melita Alame-
da and intermediate points
daily ex. Sun................
Prince Albert......Sun., Wed.
Prince Albert......Thurs, Sun.
Edm. ton. Sat Sun, Mon ,Tue, Wed
Edm.ton Thur, Fri, Sat. ,Sun, Mon
LV,
16 Oo
8 00
16 30
7 8o
7 3o
7 3°
7 3t
7 30
14 Io
18 30
12 2»
7 4o
S £0
9 o5
16 Oo
16 oO
AK.
lo 15
18 Ot
I4 lo
22 30
22 30
22 3 J
22 3o
22 3o
13 35
Io oC
18 66
17 10
15 45
14 3o
I4 20
14 2o
JAMES OBORNE,
General Supt,
C. E. McPHERSON,
Geu Pas Agent
MEOI8.
- W W. McQueen, M D..C.M , *
Physician & Surgeon. SXl r '
Afgreiöslustofa yflr State Bank.
TAXLÆRMR.
J. F. McQueen,
Dentist.
Afgreiöslustofa yflr Stvte Bank.
DÍRAL.lvli VIR.
0. F.'Elliott, D.V S.,
Dýralæknlr ríkislus.
Lxknar allskonar sjikdóina á skepnum
Sanngjarnt verö.
LYF8ALI.
H. E. Close,
(Prófgenginn lyfsali).
Allskonar lyf og Patent meööl. Uitföug
&c.—LæknisforBkriftum nákvæmur guum
ur gefinn.
Dr. O. BJORNSON,
6 18 ELGIN AVE-, WINNIPEG,
Ætíö heima kl. x til 2.80 e. m. o kl. 7
til 8.80 m.
Telefón 115«,
Dr. T. H. Laugheed,
GLENBORO, MAN.
Hefur ætíö ó reiðum hðndum allakonar
meööl.EINKAT.mriS-MEÐÖL, 8KUIF-
FÆRI, BKO'-ABÆKUR, SkRAUT-
MUNI og V S'ÍU JAPAPPIR, Vei.*
láirt.
Strarahsn & Hamre,
PARK RIVER, - N. DAK
SEI.JA AI.I.«SKON\R MEDÖL, BŒKUR
SKRIFFÆKI, SKRAUTMUNI, o.s.frv.
tW~ M*'nn geta nú eins Og áönr skrifaö
okkur ó islenzku, (ægar keir vilja fó meööl
Munið eptir aö gefa núraeriö ó glasinu.
Dr. M. Halldorsson,
Stran&han & Hamre lyfjabúö,
Park River, — . 0 i\ jU
Er aö hifta 6 hverjum miövikud,
i Grafton, N. D., frá kl.5—6 e. m.
Dr. G. F. BUSH, L. D.S.
TANNLA.KNIR.
Teunur fylltar og dregnar út án sáre.
auka.
Fyrir »8 draga út tðnn 0,50.
Fyrir fcð íyllfc tönn $1,00.
527 Míii St.
DK- J. E. ROSS,
TANNLÆKNIR.
Hefur orö ó sér fyrir aö vera meö þeim
beztu i bænum.
TdefOfl 10*0.. 3t2 Main Sl.
QanadianPacifícRairy
Are prepared, with the
Openicg of..—
~ ~~=Navigal,im
MAY 5th.
To offer the Travelliug Publio
Holiflau...
Via thc -^
Oreat Lahes
Steamers
“ALBERTA“
“ATHABASCA”
“M ANITOBA”
Will leave Fort William for Oweu
Souud every
TUESDAY
FRIDAY and
SUNDAY
Coiinectioiis made at Owen 8ound foi'
’IORONTO, HAMILTON,
MONTREAL
NEW YORK
AND [ALL POINTS EAST
For full information apply to
Wm.STITT, C.B.nicPHERSON,
Asst. Gen. Pass. Ageut. Gen. Pass, Agt
"WINNIPEG.
I. M. Cleghorn, M H.
LÆKNIR, og 'YFIR8ETUMADUR, Kr,-
’lclur keypt lyfjabúðina á Baldur og helur
þvl sjálfúr umsjón a öllum meðölum, sem bann
ætur frá sjer.
KKIZABKTH ST.
BALDUR. - - MAN
P. S. Islenzfcur túlkur viö hendina hve
nær sem þörf ger.ist
Dr. Dalgleish.
TANNLÆKNIR
kunngerír hér meö, aö hann hefur set.t
niöur verð ó tilbúium tönuum (set of
teeth), en þó með (>ví sfcilyröi aö borgaö só
út í höud. Hann er sá eini liér S bænum,
sem dregur út tennur kvalalaust, fyllir
tennur uppá nýjasta og vandaöasta mát i,
og óbyrgist alt sitt verk.
416 ^clntyre Block. Main Street,
185
óðartnfcnni siuum“, sagði Mitchel. „f’að, sem þjónn-
inn fttti að gera, var mjög einfalt verk“.
„llvað meinið péri“ sagði Barnes. „Ilvað hef-
ur skeð?“
„Eg kom hingað snemma, og hef eytt tim&num I
veitingahúsinu binumegin i strætinu altaf siðan",
»agði Mitohel. „Nokkru eftir að eg var kominn
Hingað, kom vagn akandi að liúsinu og maður, sem
var klæddur I fötin er Mr. Mora var 1 þeg&r hann
kom til húss mins i morgun, steig út úr honutn. Eg
nú samt strax að það var ekki Mr. Moifc. Ilanu
för inn I húsið og taföi J>ar einungis i nokkrar mln-
útur; 0g f>egar hann kom út aftur fór hann burt fót-
gangandi, en skildi vagninn eftir fyrir fr&m&n húsið.
^að var auðsóð, aö honum hafði einungis verið falið
afhenda bréf“.
„Til Mrs. Morton!“ hrópaði Barnes. „Jft! Dór
Lafið rótt fyrir yður! Haldið &fram!,‘
„L'að loið nærri hcill klukkutlmi, og eg var altaf
að vona að f>ér kæmuð“, aagði Mitchel. „I>á kom
kona út úr búsinu og fór inn 1 vagninn. Dar næst
hom maður út með kistu, sem var Ifttin & vagnsætið,
t>g svo var vagninum okið burt“.
„Og pór veittuð okki vagninum eftirföi?‘‘ sagði
Barnos.
„Uvernig gat eg gort |>að?'‘ rar hið ófullnægj-
andi svar Mitchels.
„Dér hafið rétt að mæla, sem fyi!“ sagði Barnes.
pt>»0 cr okki hægt að Í4 ncina lciguvsgna í Jicssn
192
hvar haun sefur oða hvoruig hvila hans er, ft meðan
engin leiga er heimtuö af honum, hcfur numið land
[>ar uppi og hefur hafst þar við til brftðabyrgða I
nokkra undanfarna daga“.
„í hvað marga daga?-‘ spurði Mitebel.
„Ah, eg skil hvað þér eruð að fara!“ sagði Jim
prédikari. „Vður langar til að læra að þekkja sögu
vinar yðar? Jæja, til að fara n&kvæmlcga út I það,
þft hefur hann hafst þar við i fttta daga. Að minsta
kosti segir hann þ&ð sjftlfur, og eg trúi því, vegna
þess—jæja, regna þess, að eg ftlit að Sam h&fi ekki
hugrokki til að ljúga að Jim prédikara'*.
„Eg býst við, að þór hafið verið að heimsækja
hann“, sagði Mitchel.
„Ó, nei, alls okkil“ sagði Jim prédikari. „Eg
hef aldrei fyr komið inn i húsið, þótt mér hafi auð-
vitað verið kunnugt um hvar Sam hefur haldiö til,
altaf siðan að hann flutti sig þangað. Detta er i sam-
ræmi við aðforð okkar, som eg held að cg hafi skýrt
fyrir yður. En fyrst þér virðist vera forvitinn að
heyra, hvernig eg komst inn I húsið og hvcrs vegn»
eg kom þ&ngað, þ& hof og enga ftstæðu til &ö hylja
sannloikann fyrir yður.
„Eg skal ckki ncita þvi, að mór þætti gauan að
hcyra um þetta“, sagði Mr. Mitchel.
„Jæja, [>ft, eg kom uiður I þetta nftgreuni i sau
bandi við vist m&lcfni, til þess að hafa sj&lfur gætur
á Samúel i nokkra klukkuttma“, sagði Jim prédikari.
„Dess vego» golið þér verið vtss uœ, &ð eg hciuisótti
181
þ&ng&ð. llann kom sem sé & lögreglustöðvarnar til
að leggja fram kæru gegn njósnarmauninum, sem
hann hafði lfttið taka fastann; og Mr. líarnes til mik.
illar skapraunar var njósnarmaður hans sektaður unt
tiu dollara, fyrir að ónftða Mr. Mora, og var þar aft
auki varaður við að gera það ekki aftur,
Mr. Barnes gat falið sig svo i ganginum, að
Mora sft hann ekki þcgar hann fór út; en hinn ungi
maður gekk nú svo hratt, að B irnos þorði ekki aft
biða til að tala nokkur orð við njósnarmann sinn,
sem v»r að borga sekt sfna, [>ví hann var hræddur um
að miesa þ& sjónar ft Mora. Barnes var nú sannfærð.
ur um, að Mora heiði dvalið þar niöri I borginni ein-
utigis til að mæta fyrir lögregluréttinum ft þeim tfma,
sem hann hafði lofað, og að þar sem það mftl var nú
útkljftð og njósnarmanninum haíði verið bannað aft
veita honum eftirför, þ& mundi hann nú flýta sér að
framkvæma það, sem hann hafði ftsett sér að gera og
vildi ekki l&ta neinn vera sjónarvott að eða vita um.
l>að eru stöðrar á yfirjarðar-járnbrautiuni ein.
ungis f& skief frft Jeilðrson-markaðar lögregluréttar.
húsinu, og bljóp Mora upp tröppurn&r og stökk upp
3 tröppur 1 hvorju spori. Ilann virtist vera mjög
mikið að flýta sér. Mr, Birnes flýtti sór ft eftir hon-
um, þvi lost var að renna inn á stöðvarnar. Ilann
neyddist til að hælta á, að Mora tæki eftir honum, af
ótta fyrir að hsnn misti alveg af Mora, ef hann væri
of varkár. En þótt Barnes væri einungis tiu fet á
eftir Mora, þegar þcir fóru i geguum bliðið þar scn;