Lögberg - 22.08.1901, Side 4

4
LÖGBERQ, FIMTUDAGINN 22 ÁGÚST 1901
LÖGBERG.
cr refl A út hvern flTntndne «f THE LÖGBERO
RINTIVG Jfc PUBLT8HING CO . (lögpilt), nd Cor.
\VI ILm Are. og Nena 5tr. Wlnniprg, Man.— Kost-
ar f‘2.00 nm áríd [á inlnndi 6kr.). Borgist f>rir
fmm. Einstíik ur. 5c.
Pnhlielied every Thnrsday hy THE LÖQBERG
PRINTING t PUBLISHING CO., flncorporatedj, at
Cor W llinm Are k Nena Winnipep, Man —
Subscription price W.00 per year. payable in ad-
yance. Single copies 5c.
Business Manager: M. Paulson.
aUGLYSINGAR: Smá-anglýsingar í eltt skifti26c
fyrir 30 ord eda 1 þml. dálkslengdar, 7b cts um
mánndinn. A stærri anglýsingnm nm lengri
tíma, afsláttur efllr samnmgi.
BUSTAD V-SKIFTI kanpenda verdur ad tilkynna
skriflega og geta nm fyrverandi bústad jafnfram
Ctanádcrtpt tll sfgretdnluntofn bladslns er t
Th* Logberg Printing & Publishing Co.
P.O.Box 1292
Tel 221. Wlnnlpsi.Maii.
Utanáskrtplttl I rltitjórans sr t
Editor Lðrbsrf,
P'O.Box 1292,
Wlnnlpsg, Man.
— SamkTnmt landslögnm »r nppsögn kanpsnda á
b:adl dglld, n.ma hannsé sknldlans, þegar hann seg
r npp.—Ef kaupandl^em er í sknld vid blaðlð flytn
Ttstfarlnm, án þess ad tilkynna balmllaskiptín, þá er
'rrlr ddmstólnnnm álltln sýnlleg sðnnamfyrlr
prettvísum tilgangi.
—F IMTUPAGINN, 22 AGUST. 1901—
Alping.
þeir, sem a8 undanfrtrnu hafa
veitt stjdrnar.skrármáli íslendinga
heima á Fróni eftirtekt, hafa ef-
laust énœgju af að fá sem allra ljós-
ast ágrip af því, sem nú er veriS aS
gera í því máli á alþingi. í því
skyni að láta það ekki algerlega
fara fram hjá mönnum hér, höfum
vór tekið upp í þetta blað aðal-atrið-
in úr frumvarpi meirihlutans (Val-
týinga) og meirihluta álit nefndar-
iunar, sem málinu var vísað til.
Allar likur eru til þess að Val-
týingar hafi sitt fram á þingi í báð-
um deildum, en á hinn b^ginn ekki
jafn miklar líkur til, að það nái sam-
þykt konungs eins og gera hefði
mitt ráð fyrir í þingbyrjun eftir
boðskap konungs að dæma. Lands-
höfðingi hefir, at því er sóð verður,
snúist gegn meirihlutanum og jafn-
vel gefið það í skyn, að gjörðir hans
(meiri blutans) nái ekki staðfesting.
Mælist framkoma landcshöfftingja
illa fyrir hjá meirihlutamönnum og
era þau blöðin, er þeim fylgja, all
harðorð 1 garð landshöfðingjans og
stj,',rnarinnar fyrir hringlandahátt-
inn.
Minnihlutinn bcrst um á hæl
og hnakka til þess að höggva skarð
í lið meirihlutans með öllum hugg-
anlegum vopnum, og minnihluta-
málgögnin láta ekkert ógert til þess
að gera frumvarpið að grýlu í aug-
um þjóðarinnar. Eru svo hróðug
yfir því, að þó Valtýingar komi mál
um sínum fram á yfirstandandi
þiugi, þé verði hjörtu kjósenda orð-
in svo undirbúin við næstu kosn-
ingar, sem hljóti að fara fram á
næsta ári, að alt verði gert ónýtt
með kosningaúrslitunum.
Blöðin frá báðum hliðum fara
mjög vægðarlausum orðum um aud-
stæðinga stna. Lesi maður ekki
aunað en það sem afturhaldsblöðin
segja, þá væri ástæða til að ímynda
sér, að í flokki framfaramanna væri
enginn heiðarlegur maður — allir
föðurlandssvikarar og þaðan af
verra. Hið sama má segja um hin
blöðin.
Væri jafn mikið hægt að segja
í blöðunum á Islandi eins og 1 blöð-
'um þessa lands án þeai aö • komast
undir manna hendur, þá grunar oss,
að þar yrði „setinn Svarfaðardalur."
Kaiipamennirnir að austan.
Eins og áður hefir verið getið
um í Lögbergi, sendi fylkisstjórnin
menn austur um öll fylki til þess
að útvega að minsta kosti 20,000
kaupamenn handa bændunum í
Manitoba. Margir stóðu f þeirri
meining, að óþarft væri að sækja
allan þann mikla fjölda og ef til
vill væri skynsamlegast að láta það,
sem blöðin sögðu um uppskeruhorf-
urnar og mannekluna, nægja, menn
myndi koma og bera sig eftir vinn-
unni svo engin hætta væri á, að
bændavinna ynnist ekki í tíma; |það
kom líka á daginn, að auk alls þess
mikla mannfjölda, sem stjórnin lét
sækja, þá koma menn alls staðar að
til vinnu.
En látum það gott heita, þó
stjórnin gerði þetta hefði hún ekki
gert sig seka í þeirri ófyrirgefan-
legu meðferð á mönnunum, sem þeir
hafa orðið fyrir frá hennar hendi.
þegar mennirnir voru ráðnir austur-
frá, þá hefir þeim verið gefin vissa
fyrir vinnu og góðu kaupi strax og
vestur kæmi, og þeir því lagt af
stað heiman án þess að taka pen-
inga með sór, en í stað þess að líta
eftir þegar hÍDgað kom, að þeir
kærnist að vinnu eða í þá parta
fylkisins, sem mest þörf er á vinnu-
mönnum, þá lætur stjórnin sér sæma
að hrúga þeim þúsundum saman
hingað f bæinn og sleppa þar alger-
lega af þeim hendinni. Og svo vita
þessir manngarmar ekkert hvað þeir
eiga við sig að gera, ókunnugir,
heimilislauslr og félausir. Ekki
nóg með það, heldur er það fireiðan-
legur sannleikur, að með allar þess-
ar þúsundir vinnulausra manna f
bæjunum, sem fyrir hvern mun vilja
komast í vinnu, eru bændurnir enu
þá í mannhraki víða hvar.
þessi ráðsmenska Roblin stjórn-
arinnar er ófyrirgefanleg með öllu;
ófyrirgefanleg vegna mannanna,
sem svona skammarlega hefir verið
farið með, og ófyrirgefanleg vegna
bændanna f Manitoba, sem árlega
eru raeira og minna upp á það komu-
ir, að fá utanfylkismenn til vinnu,
og sem búast má við að fari vax-
andi ár frá ári. það má nærri geta
hvort svona löguð ráðsmenska kem-
ur ekki óorði á fylkið þegar menn
þessir koraa hver heim til sín og
segja frá því, að þegar vestur hafi
komið, þá hafi þeir ekkert fengiS að
gera og öll loforðin, sem þeim voru
gefin þegar verið var að fá þá vest-
ur, hafi reynst svik eintóm.
það hefði verið innanhandar
fyrir stjórnina að láta þetta fara
myndarlega úr hendi, og það var
skylda hennar. Hefði hún verið
fyrirfram búin að fá vissu fyrir þvf,
hvað marga menn þyrfti f hvert
bygðarlag og svo sent þá þangaö
beina leið, þl hefði hún fyrst gert
skyldu s!na, en 1 stað þess veit hún
hvorki upp nó niður hvar menn
geta fengið vinnu eða hvort nokk-
ura vinnu er nokkurstaðar að fá
þegar útsendarar hennar eru búnir
að fylla hór bæinn með þúsundir af
allslausum mönnum.
það kveður svo ramt að þessu
fyrirlitlega háttalagi, að jafnvel
blaðið „Telegram," Roblins eigið
málgagn, getur ekki stilt sig um að
taka stjórn hans í hnakkann fyrir
það.
Svo gætum vér trúað því, að
verkamenn í Winnipeg væri ekki
stjórninni sérlega þakklátir fyrir
alla þessa keppinauta við vinnu hér
í bænum, sem náttúrlega gefa nú
kost á sér hér til hvers sem er og
fyrir hvað lítið sem er.
Holdsveiki í Bandaríkj-
unum.
í sí^astl. tvö ár hefir þriggja
manna nefnd, sett af congress Bríkj-
anna,verið að leita sér upplýsinga og
gera]rannsóknir til þess að vita hvað
margir hafi holdsveiki (líkþrá) í
Bandaríkjunum og safna öllum fá-
aulegum og nytsömum upplýsingum
áhrærandi veikina. í nefndinni
eru tveir læknar og einn leikmaður.
Hún hefir komist að þeirri niður-
stöðu, að í Bandaríkjunum sé að
minsta kosti eitt þúsund manns
holdsveikir. Flestir sjúklingarnir
eru innflutt fðlk, og verður mikil
áherzla á það lögð að f4 congressinn
til að útrýma veikinni meö því að
stofnaSir séu holdsveikraspftalar,
I New Orleans ríkinu er sagt að
muni vera um eitt hundrað sjúkling-
ar, sumir þeirra vel efnað fólk af
góðum ættum. Um 20 hefir orðið
vart við í Minnesota, flest á meðal
Skandinava út um sveitir. 1 New
York er sagt að 7 sjúklingar séu,
en í Chicago hafa ekki fundist neina
3. í San Francisco eru 15, þar af
12 einangraðir. 1 North Dakota
eru 15 og 2 ( South Dakota. I New
Mexico ekki færri en 12; og svo
tíningur á víð og dreif hér og þar.
Farið verður þess á leit, að holds-
veikisspítalar verði bygðir 4 ýmsum
stöðum—að öllum líkindum einn í
New Orleans, annar í New Mexico
og þriðji í Minnesota eða Montana.
Hugmyndin er að fá nóg fé til þess
að spítalarnir og alt þar að lútandi
verði svo vand ið og ánægjulegt, að
sjúklingarnir uni þar sem allra
bezt hag sínum. Er það álitið fyrsta
og mesta skilyrðið fyrir þvl að
sýkinni verði útrýmt, því annars
haldi vinir og vandamenn sjúklinga
þeim leyndum. Nefndin segir, að
jafnvel þó sýkin sé á víð og dreif
um landið, þá só engin sérlcg hætla
á ferðinni. Holdsveiki só hvorki
Kkt því jafn banvænn sjúkdómur nó
jafn sóttnæmur eins og tæringar-
veikin. Enn fremur segja þeir, að
í mörgum tilfellum verði sjúkling-
unum haldið lengi við með meðul-
um. Maður er—eftir þv( sem nefnd-
in segir—í hundrað sinnum meiri
hættu fyrir því að taka tæringar-
veiki af öðrum heldur en holdaveiki.
Yægir kostir.
í yfirlýsing brezku stjórnarinnar,
sem Kitchener lávarður hefir gefið út
í Suður Afrlku, lítur út fyrir, *ð bréf
Botha til Steyn hafi verið haft til
hliðsjónar. B )tha segir í bréfinu:
„Ekki er nóg með þ&ð, að þjóð vor
farist, heldur verður 4litið að leið-
togum hennar hafi skjátlast. ö 1 von
um það, að þjóðareinkenni vor hald
ist við framregis er farin.“ I>i er
hætt við, að útlegðardómur særi til-
fiuningar Botha og annarra leiðtoga
Búanna. Þ&ð ætti að vera öllum
peim, i«m velferð Búanna hafa &
hjarta, nóg og óuiótstæöileg ástæða
til að gefast upp hvað svo sem gamli
Kruger segir. Haldi þeir ófriðinum
nú áfram, eftir að ákvæðin 1 yfirlýs-
ingunni gang* i gildi, pá eru þeir
með þvl vísvitaudi að l&ta fóik sitt
verða framvegis &n leiðtoga, og jafn-
framt eyðileggja þeir alla sína fram-
tíð, sem þó ekki er mjög ó&íitleg.
Ákvæðið er vægara en þ&ð hefði get-
að verið og við hefði m&tt búast; það
snertir leiðtogana eingöngu, en sneið-
ir algerlega hjá almúgart.önnum.
Ákvæðið viðvíkjandi upptekt
eigna er mjög sanngjarnt og ( mesta
máta vægt. Sanngirni Breta gengur
svo l&ngt, að nýlega gáfu þeir þann
úrskurð, að alt land, sem þeir þörfn-
uðust hsnda brezkum ini.flytjendum,
yrði að kaupnst. ]>*n' ig h«fa Búar
þeir, sem teknir eru til fanga, fullan
rétt til að krefjast jarða sinna. E tg-
inn maður, hvað stækur meðhalds-
maður Búa sem hann svo er, getur
álitið það ósanngjarnt, að Búarnir
beri hostnaðinn af frxmfærslu fjöl-
skyldu þei'ra á raeðan þeir eru i ó-
friði. Haldi Búar ófnð uppi eftir að
yfirlýsingin gengur 1 gilfi, þá verður
brezka stjórnin ekki lengi að komast
yfir lanaeignir. Dað virðist nohkuð
einkennilegt og að sumu leyti órótt-
látt gagnvart hinum brezka hluta
manna, setn skattskyldir eru, að
kostnaðurinn við viöh&ld fólks þeirra,
se n i ófriði standa, skuli ekki hafa
verið lagður & eignir þeirra; en,brezka
stjórnin er sérstaklega að hugsa um
h»gsmuni Búa sjálfra. Aðferðin er
sjálfsrgt mjög hyggileg j&fnframt því
að vera kristileg. Þýðingarmest af
öllu, til þess að fólkið verði löghlýð-
ið, og góðir borgarar, og grwði & því,
sem fyrst og sem mest, að komast
undir stjórn og vernd Breta, er það,
að l&ta strsx i byrjun koma fram f
allri meðferð á þeim, að þeir njóti
fullkomlega allra þeirra réttinda og
hlunnirida, sem þvi fylgir, hvar I viðri
veröld sem er, að vera brezkur borg-
ari. Hefði verið, eins og margir
bjuggust við og sumir ftlitu réttast og
sjálfsagt, geDgið rikt eftir þvi, að
Búar borguðu allan hinn mikla kostn-
að, sem & fjölskyldur þeirra hefir fall-
ið siðan ófriöurinn hófst, eða siðan
Bretar n&ðu fullri yfirhönd og lýð-
veldia bæði voru gerð að brezkum
lendum, þ& mundi sltkt h&fa gert
fjöld* þeirra eignalausa og alla fjöl-
skyldumenn meira og minna skyld-
uga. Mundi sú aðferð hafa leitt til
enn þá megnari óvild&r i garð Breta
og gett Búum það óaðgengilegra ef
ekki mörgum þeirra alls ómögulegt
að fella sig við brezka þegnskyldu.
Sumum þykir Bretar hafa gefið
Búum alt of langan frest til þess að
leggja niður vopn; það eru fimm vik-
ur frá því yfirlýsingin var gefin út og
þangað til hún gengur I gildi, og
virðist sltkt ónelt&nlega nokkuð langt
þegar um slikt getur verið að ræða
að fyritbyggja önnur eins ofbeldis og
hryðjuverk eins og lið Búa gerir sig
daglega sekt I. En reynslan er búin
að sýn&, að engar yfirlýsingar verða
gerðar kunnar & meðal óvinahersins
þar á mjög stuttum tima. í Ágúst-
m&nuði síðastliðið &r voru ýmsar yfir-
lýsingar gefnar út og sendar til her-
búða Búanna og reyndist það mjög
350
£>eir &t(u skamt að fara, og var þeim tafarlaust
fýlgt inn til heimilis-læknisins; það var ung kona,
góðleg k svipian af daglegri meðaumkvun með hin-
um sorgmæddu sjúklingunt. Henni var strax gert
það ljóst, að hér væri faðir að leita eftir barni sinu,
sem hann ætlaði að bjóða föður&st sína og umönnuD.
Að því búnu voru bækurnar lagðar fram, og fanst
þá strax nafnið, sem móðirin hafði gengið andir. I>ar
stóð einnig hvenær barnið fæddist og hvað það var,
og i aftssta dálkinum stóð skrifað með rauðu letri
þettx þýðingarmikla orð: „Gefið“ og m&naðardagur-
iun neðanundir.
„Hverjum var barnið gefið?“ spurði Mitehol.
„Ó! við höldum engar bækur yfir slikt,“ ssgði
lækairinn.
„Er það meinirgÍD, að þér sleppið algerlega
h mdinni af börnum, sem yður er trúað fyrir?“
„Nei, svo slæmt er það ekki. Ea við álítum
réttara að h&lda leyndum nöfnum þeirra, sem ganga
börnunum í foreldra stað, vegna annara, sem kunna
að vilja þeim ilt. Við lökum hér á móti sjúklingum
án þess að krefja þá um réttu nöfnin þeirra, til þess
óhægra sé að finna börnin. Oetta gerum við í ein-
tómu kærleiksskyni. Dannig stendur 6 því, að við
íærum ekki til bókar nöfn þeirra, sem f& börnin.
Nöfnum hinna nýju fore'dra er haldið eins leynt og
þeir frekast óska. Alt þetta er gert barnanna vegna.“
„En hvernig vilið þið, að ekki er farið illa með
bÖrnin?“
359
„Hvers vegna er það svo merkilegt? Geiðar
eins og þær eru, svo nauða líkar hvor annarri, þá er
það ekkert undarlegt þó þeim geðjist vel b&ðum að
sama manninum. En ekki hjálpar að eyða timanum
1 að brjóta heilann um slikt. Eg verð að halda minu
verki áfram.“
„Hvernig h&fið þér hugsað að haga yður?“
„Eg hef ekkert hugsað mér. t>að er að segja,
eg hef ekki hugsað mér neina vissa aðferð, að eins
að koma þvi fram & einhvern h&tt, sem eg hef sett
mér fyrir. Smá atriði öll verða að leiða til hins fyr-
hugaða takmarks og I þeim öllum verður maður að
haga sér eftir ýmsum kringumstæðum. Alt, sem eg
get sagt í br&ðina, er það, að eg ætla mér að frclsa
báðar stúlkurnar undan þeirri voðalegu hættu, sem
yfir þeim vofir. Nú verð eg að flýta mér heim að
borða. í kveld ætlum við hjónin að heimsækja Mrs.
Van CortIandt.“
„Einmitt það! Pér ætlið þangað? Þangað rePa
eg líka. Eg hitti yður þar. Ferð mín þangað I
kveld hefir nýja þýðing fyrir mig, er mér meira &-
nægjuefni en áður. Mér býr nokkuð nýtt i sinni,
hugn ynd frá fyrri timum, sem eg hélt að væri dauð
og grafin. Kannske æskudraumar minir eigi enn
eftir að rætast. £>að væri kannske bezta úrlausnin
úr vandamáli þvl, sem nú hefir komið upp. Ef til
vill get eg nú, þegar barninu minu mest & liggur,
látið föður&st mlna koma fram & því, og það án þess
að veikja traust þess á móður siuai moö því að leiða
354
XVIII. KAPÍTULI.
ÁSKOBUN TIL II.TAKTANS.
Strax eftir að þeir voru farnir I burtu af fæðing-
arstofnuninni varð ofurstinn óþolinmóður yfir að fá
ekki frekari upplýsingar um þessa aðra dóttur sína.
„Mitchel,“ sagði hann, „I h&mingju bænum hald-
ið mér ekki I þessari óvissu. I>ér vitið auðsjáanlega
hver og hvar dóttir min er. Segið mér það tafar-
laust!“
„t>að er alt i hæsta m&ta einkennilegt, ofursti,“
sagði Mitchel, „og mjög raunalegt. Einlæglega að
segja, þá er f&ðir barnsins, sem út var borið, og elsk.
hugi yngn dóttur yðar i undirbúuingi meðaðstrjúka
með eldri dóttur yðar.“
„t>að er ómögulegt! Yður getur ekki verið aL
vara með það! Guð mundi ekki leyfa slikri svivirð-
ing að viðgaDgast! Að yfirgefa Lilian mina litlu og
barnið hennar, og giftast systur hennar? Eg get
ekki hugsað mér jafn óttalegt.“
»En gætið þér að, hann veit ekkert um skyld-
leik þeirra. Hver mundi hugsa sér, að jafn náið
samband gæti verið á milli Fimtu götu og óþverra
leiguhúsanna? Og þó,“ bætti hann við i hálfum
hljóðum, „sýnist það liggja svo i augum uppi, að eg
skil ekkert f, hvernig það hefir getað farið fram hjá
manninum.“