Lögberg - 03.10.1901, Blaðsíða 6

Lögberg - 03.10.1901, Blaðsíða 6
6 LOGBEKG, FIMTUDAGINN 3. OKTOBER 1901 vití! Me'ðferð á ungbörnnm. Eftir dr. Moritz Halldörsson, Park River. IV. Jpg hef áður sagt 1 grein 1 Lögb , að f>að sj.e hin helgasta skylda hverr- ar móður, að hafa barniðsittá brjósti; sú kona, sem getur alið börn, er og íaer um að hafa J>að á brjósti, og að e'ns veikindi og lasburðir eptir barns- burðinn geta rjettlætt hana frá að gegna peini skyldu.—Sje aptur svo, að hön er veikluð og vanti næga og hagfelda fæðu til að geta mjólkað barninu, pá verður pað bezt bætt npp með kúamjólk. Sú rrjólk er pó hvergi cærri eins póð barninu og mjólk móðurinnar. í henni er minna sykur og meira ostaefni, sem barnið á öhægt með að melta og getur pví fengið vindgang og óþægiodi f mag- anum af. i>að verður pví að blanda hana með vatni og jjóða pað pó áður. Blöndunin fer eptir gæðum mjó'.kur innar; á sumrin, pegar grís eru f gróða, má blacda hana allt að tveim priðjungum af vatni, en á vetrum er mj ílkin megri og oægir pá að blanda ha ía að helmingi, en pá er gott að láta í hana dálftið af rjóma til að fita hans, og auk pess verður ávallt að láta f hana lítið eitt af sykri, bæði Bumar og vetur. Með pessu móti verður kúamjólkin lfkari brjósta- mjólkinni; pví að í henni er minna ostaefni en meiri fita og sykur. Algildar reglur verða pó eigi settar um petta, pví bæði eru k/r ó- lfkar nð gæðum og ýmislega fóðraðar. I>að verður og að breyta til með blöndunina eptir pví sem barninu hagsr. En aldrei ætti að gefa börn- um mjólk úr öðrum kúm en ungum og hraustum; og súpu, graut og brauð ætti engu barni að gefa fyrr en pað tekur tennur, pangað til nægir pví mjólkin. Meltingafæri barnsins eru svo fyrst í stað, að pau geta eigi melt nema rojólk og allt annað er pvf gagnslaust og veikir pað. En að prjedika petta fyrir maðrum er opt- ast hið satna og að bjóða blindum manni bók eða berja á blágrýti. I>»ð eru alltaf sömu svörin, að reynslan hafi kent peim að börnin pegi bezt við graut eða pessháttar. I>etta er latt. J>egar barnið er hungrað, gleypir pað f sig með ákefð bæði graut og nærri pví allt annað til pes3 maginn er fullur. I>að er pá mett, pagnar og sofnar á eptir. En pegi r svo barnið stundarkorn eptir vaknar með hljóðum, pá kemur móðurinni sízt til hugar, að grauturinn eigi nekkurn pátt í pví, og pví síður kemur henni pað til hugar, pegar bnrnið fær útbrot og önnur veikindi, eð pað geti verið af blessuðum grautnum, sem pað pagnaði svo vel af. I>að faar pvf auðvitað grautinn meðen pað getur móti tekið og deyr seinsst frá honum. Hjer skal pess lfka getið, að pað er ópolacdi ósiður og viðbjóðslegur, sem jeg yíða hef sjeð á meðal íslend- inga, að fóstran tyggur brauð fyrst sjálf, lætur í dulu og stingur svo dulunni í munn barnsins, svo pað pegi; petta er skrælingja siður, ó- hóllur og getur veikt barnið; hrædd- ur er jeg pó um að mæðrum íslenzk- um lærist seint að hætta peim ósið. Heppilegast er að gefa barninu mjó'kina á pann hátt sem mest lfkist pvf, að pað sjúgi hana úr brjÓ3tinu. Vandlega útbúin p'pa, er gengur niður f pela eða glas, er pví hið hent- ugasta, sje trafinu vafið pægilega um endann fyrir munn barnsins; í lyfja- búðum fást tilbúnar tottur, sem smeygja má upp á ecda pfpunnar eða stút pelaus. Sje tottunni eða trafinu haldið hreinu og pelinn pveginn 2 eða 3 á degi hverjum, er pað barninu miklu hentara, að fá fæðuna á pann hitt, en að pað sje matað með skeið eða spæni. Barnið kingir fremur munnvatnið með pví að sjúga, og pað hefur mikla pýðingu fyrir melt inguna, og eins er pað pægileg og mátuleg áreynsla fyrir barnið og get- ur vel verið styrkjandi fyrir pað í fyrstu. A’drei skal gefa mjólkurblandið á pelanum kalt heltur ávallt gæta pess, að pað sje vel cýmjólkurvolgt og gefa pað á reglubundnum tiras. I>egar barnið hefur tæmt peKnn, skal taka tottuna og pelann og ieggja í vatn, og er gott að láta lítið eitt af matarsalti í vatnið; pað ver sýru og dregur sýrugerð. Gott er við og við að sjóða pelann f vatni og gjöra pað að minnsta kosti einusinni eða tvisvar á viku. I>ess ættu og mæður að gæta, sem börn hafa á brjósti, að ák&far geðshræringar hafa mjög slæm áhrif á br jóstamjólkina og gjöra hana ó- holla barninu og jafnvel eitraða eins og móðirin væri veik og pað engu síður. Ósteðjukonur og skapityggar ynnu pvf manckyninu hið pægasta verk með pví að eiga sem minnst við barneign, pvf að bæði ala pær opt börn fyrir mál og börnin bera opt frá móðurlífi pennan ópægilega arf að vara óstillt, og eru ef til vill pá orðin veik af gauragangi móðurinnar, og á petta eykur hv^r geðshræring hencar meðan barcið er á brjósti, og verður pvf opt að fjörlesti við pað að mjólkin gjörspillist. Birni er pví hollari kúamjólk heldur en mjólk mislycdrar konu. Auk pess er pað fieira sem spillir brjóstamjóikinni en heiptahamfarir einar, pað gjöra allar snöggvar geðshrreyfingar, bráð hræðsla, snögg gleði og eins lacg- varandi angur og áhyggjur. Með tanntökunni má fara að breyta til með mataræðið. Bezt er að gjöra pað pó svo, að umskiftin verði sfm minnst fyrir barnið. Brauð og mjólk og vel soðinn grautur er pá barninu hagfeldast. Blautur fiskur og n/tt kjöt er pví og hollt, ef pvf verður við komið, soð af nfju kjðti, sfað, er og hollt barninu, en eigi má pað vera saltað að mun. Linsoðin egg eru og hentug, par sem pau eru til, eics og víðast hjer í landi. Barna er pó svo mikill munur, að sumum virðist eigi neitt meint pó út af beri með fæðuna, en misjöfn fæða og ó- hentug heptir pó ávallt framfarirnar og getur vel hleypt í pau kyrkingi, sem pau ná sjer aldrei eptir. E>að er pó allur porri barns, sem veikjast við misjafna fæðu,og eigi segir máltækið satt, sem segir, að á misjöfnu prífist börnin bezt. Á prifnaði og hreinlæti rfður barnin u m jög mikið, cg er sannast að segja, að pað er gagnmeikilegt hv*ð börnin pó tóra, pó pessa sje ekki gætt sera skyldi. Húð ungbarnsins er alsett óteljandi smá opum, svita- holum, en um pessi op berast mörg efni úr líkamanum, sem börnum eru Óholl og skaðvæn; hörundið er sem sje eitt af peim Ifffæruro, sem losa lfkamann við pessi efni, hin eru lung- un osr cfrun. Dvf fleiri svitaholur sem stfflast, pvf meira purfa lungun og nýrun að vinna; ef pau ofpreytast og vinna eigi sem skyldi, veikist barnið, og ef allar svitahelur stífluð- ust, pá myndi barnið innan skamms deyja. I>að er pví auðsætt, hvað mjög rfður á að hörundi barnsins sé haldið hreinu. Fyrstu vikuna og jafnvel lengur rlður á að pvo alían lfkama barnsins úr heitu vatni; skal vatnið vera svo heitt, að vel er polanlegt, ef móðirin lætur olbogann í vatnið. Forðast verður að kul komi að barninu, með- an verið er að lauga pað og eÍDS verð- ur að perra lfkamann vandlega með ullardúk. Seinna er nóg að pvo barnið með njarðarvetti tvisvar á dag. Fataskifti verður að hafa einu sinni á dag að minnsta kosti, og hreina rýju verður að láta á pað í hvert skipti og pað hefur vætt sig eða óhreinkað. Ruggufataskipti verður að hafa við og við cg aldrei má leggja ungbarn f vota eða kalda sæng, HVERNIG LÍST YDUR Á þ ETTA? Vér bjódnm ®100 í hvert skiftl sem Catarrh lækn - aat ekki meo Hall’s Catarrh Cure. F. J. Chency Jt Co eigendnr, Tolelo, O. Vér undirskrifatJir hófum þekt F, J. Chency í flídastl. 15 ár ng úlitum hann mjttg áreidanlegan mann í öllum vidskiftum, og œflnlega fwrán um ncJ efna öll þau loford er fóiag hans gerir. West & Traux, Wholesale Druggist, Toledo, O. Waiding, Klnnon & Marvln, Wholeaale Druggi«tfl,Toledo, O. Hiill’a Catarrh Cnre ertekid.inn og verkar beín- línis á blódid og slímhlmnurnar, vero 75c. flaskan, Selt í hverri lyfjabúd. Vottord flent íritt. Hall’s Famlly Pills eru þœr beztu. SERSTÖK TILHREINSUNARSALA ÞESSA VIKU. t>ér getið valið úr 300 buxum úr french og englisb woisted. Vesti úr english og scotch tw -edi. Buxur frá $3.75 til $5.50 virði. t>ér megið velja úr peim pessa viku fyrir $2.25. 200 pör af hinum vfðfrægu Dallas skóm fyrir karlmenn $1-85 virði pessa viku fyrir $1.00. 75 pör af hneptum eða reimuðum kvenskóm úr geitarskinni með gljá- leðurtám $2 25 virði, pessa viku á einungis $1 35. Föt úr Irisb Serge, vkstin tv'hnept $10 50 virði. Til pess að verða af með pau bjóðum við pau fyrir $6.75. Tle Cr«at West Olothing C #. 577 Main Street, WINNIPEG. REGLUR VID LANDTÖKU Af öllum sectionum með jafnri tölu, sem tilheyra sambandsstjórn- inni f Manitoba og Norðvesturlandinu, nema 8 og 26, geta fjölskyldu- feður og karlmenn 18 ára gamlir eða eldri, tekið sjer 160 ekrur fyrir heimilisrjettarland, f»að er að segja, sje landiö ekki áður tekið,eða sett til síðu af stjórninni til viðartekju eða einhvers annars. INNRITUN. Menn meiga skrifa sig fyrir landinu á peirri landskrifstofu, sem næst liggur lacdinu, sem tekið er. toyfi innanríkis-ráðherrans, eða innflutninga-umboðsmannsins f Winnipi g, geta menn gefið öðr- um umboð til pess að skrifa sig fyii* kndi. Innritunargjaldið er $1C, og hafi landiö áður verið tekið parf að borga $5 eða $)'' fram fyrir sjerstakan kostnað, sem pví er samfara. HEIMILISRÉTTARSKYLDUR. Samkvæmt nú gildandi lögum verða menn að uppfylla heimilis- rjettarskyldur sfnar með 8 ára ábúð og yrking landsins, og má land- neminn ekki vera lengur frá landinu en 6 mánuði á ári hverju, án sjer- staks leyfis frá innanrfkis-ráðherranum, olla fyrirgerir hann rjetti sín- um til landsins. BEIÐNI UM EIGNARBRÉF ætti aö vera gerð strax eptir að 3 árin eru liðin, annaóhvort hjá næsta umboðsmanni eða hjá peim sem sendur er til pess að skoða hvað unn- ið hofur verið á landmu. Sex mánuðum áður verður maður pó að hafa kunngert Dominion Lands umboðsmanninum í Ottawa pað, að hanc ætli sjer að biöja um eignarrjettinn. Biðji maður umboðsmann p&nn^sem kemur til að skoða landið, um eignkrrjett, til pess að taka af sjer ómak, pá verður hann um leið að afhenda slfkum umboðam. $5. LEIÐBEININGAR, N/komnir innflytjendur fá, & innflytjenda skrifstofunni f Winni- peg sr á öllum Dominion Lands skrifstofum innan Mauitoba og Norð- vestuii&udsin, leiðbeiningar um pað hvar lönd eruótekin, ogamr,sem á pessum skrifstofum vinna, veitainnflytjendum, kostnaðar laust, leið- beiningar og hjálp til pess að ná í lönd sem peim eru geðfeld; enn fremnr allar upplýsingar viðvíkjandi timbur, kola og námalöguro All- ar slfkar reglugjörðir geta peir fengið par gefins, einnig geta menn fengið regiugjörðina um stjórnarlönd innan járnbrautarbeltisics í Bntish Cclumbia, með pvf að snúa sjer brjeflega til ritara innanrfkis- deildarincar f Ottawa, innflytjenda-umboðsmannsins í Winnipeg eða til einhverra af Dominion Lands umboðsmönnum 1 Manitoba eða Norð- vesturlandinu. JAMES A. SMART, Deputy Miniater of the Interior. N. B.—Auk lands pess, sem menn geta íengið gefins, og átt er við í reglugjöröinni hier að ofan, pá eru púsundir ekra af bezta landi,sem hægt er að fá til leigu eða kaups hjá járnbraut&rfjelögum og /maum atdsölu félögum og einstaklingum. 395 Og sVo bið eg guð alm&ttugan að miskunna mér. og fel honum mál mitt. Endie, 5 € J>ví hvíldi, og kaupa lífcið hús í óæðri parti bæjar ins. Svo var einhver lífsábyrgð, og ekkjan fékk lítilsháttar tekjur af erfSafé hennar sjálfrar, en það var óhjákvæmilegt, að sonur hennar hætti við skólann, sem hann var báinn að gangá á í eifcfc ár, og færi að afla sér peninga á einhvern hátt. Hann komst aS vinnu í Franklín-bankanum, og fyrir heppilegar kringumstæSur, og góða hæfileika og ástundun, var drengurinn fljótt færður upp; og þegar saga þessi gerðist hafði hann verið gjald- keri nálægt þremur árum af þeim sjö til átta árum, sem hann hafði unnið í bankanum. Hvað viðskiftamagn áhrærði, var Franklín- bankinn helzta peninga-stofnunin í Chesterton. Alfred Samnó var í stjórnarnefnd bankans og ein- hver stærsti hluthafmn. Hann starfaði aðallega að tilbúningi kemtskra vóla, en var þar fyrir utan auðmaður, og tók þátt í ýmsum fyrirtækjum. Hann var ekki upprunninn I Chesterton, heldur hafði hann flutt þangað fyrir eitthvað fimtán ár- um, þá auðugur maður. Hann var ekkjumaður og átti tvö börn— dreng sem Karl hét, nú nálægt seytján ára gamlan, og dóttur eitthvað fimm árum eldri. Helena Samnó hafði að mestu leyti verið bústýra hjá föður sínum síðan hún útskrifaðist af Farmington-skólanum, því móðir hennar hafði leg- ið rúmföst í heilt ár áður en hún dó. Bróðir He- lenu var á tólfta árinu þegar hún kom heim. Hún 4 bókina; minnisbókina,—og í þriðja sinn hafði hann talið alla peningana. það var enginn minsti efi á því: það vantaði fimm dollara upp á. „þetta gerir eitt hundrað níutíu og tvo dollara á síðastliðnum sex mánuðum," sagði hann rauna- lega við sjálfan sig. „Eg verð að tala um þetta við fjárgæzlumanninn á morgun.“ II. Ojaldkerinn tilheyrði einhverri beztu fjöl- skyldunni í Chesterton. Læknirinn (faðir gjald- kerans) hafði ekki einungis náð iniklu áliti og vin- sældum fyrir lækningar sínar, heldur var hann sér- lega kurteis og vel mentaður maður. Konan hans var mentuð og af góðum ættum. Á meðan lækn- irinn lifði, höfðu þau haldið sig vel, alt að því rík- nmnnlega, og gjaldkerinn hafði verið alinn upp eins og ríkismanns sonur. En þegar læknirinn dó, þá kom það í Ijós, að hann haf ði ekkert lagt fyrir: það innheimtist lítið meira en nóg af útistandandi skuldum til þcss að borga áfallnar skuldir. Gamla húsið, sem gjaldkerinn fæddist í, var selt, og fékkst nóg fyrir það til þess að borga veðskuldina, seui á

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.