Lögberg - 31.10.1901, Blaðsíða 4

4
LÖGBERQ, FIMTUDAGINN 31. OKTOBER 1901
LÓGBERG.
er srefi ð fit hvern fimtxidair af THE LÖGWBWJ
RIWTING & PUBLISHING CX)., (ínggiH), ad Cor.
WWlinm Ave. og Nena Str. Winnipeg, Man-—Ko«4-
ar $2,00 um árió [á íslándi 6kr.]. Borgtet fyrir
fmm. Einstok nr. 6c.
Pnblished every Thursday by THE LÖQJBERG
PRINTING it PUBLISHINGCO., rincorpomtedj, at
Cor Willlam Ave & Nena St„ Winnipeg, Man —
Sobecription price I;».ft0 per year. payable in id-
vance. Síngle croplea 6c.
Business Manager: M. Paulson.
aUGLTSINGAR: Smá-anglýtdngar i elttskifti25c
fyrir 30 ord eóa 1 þml. dálkslengdar, 75 ots um
mánuðlnn. A stærrl auglýsingnm um lengrl
tíma, afsláttur efíir sammngi.
BUSTAD \-SKIFTI kaupenda veróur aó tilkynna
skriflega og geta um fyrverandi bústaó Jafufram
Utanáskript til afgreidslustofa bladsips er:
Tht Logberg Printing & Publiehlng Co.
P.O.Box 1292
Tel 221. Wlnnipeg.Man.
VUnAakripfttn rit*t)órans er i
Editor LAghergt
P *0. Box 1 2 92,
Wlnnipeg, Man.
—— Samkvœmt landelögum er nppsfígn kaupanda á
bladl ógild,nema hannsé skaldlaus, þegar hann seg
rupp.—Ef kanpandi,sem er í skuld vi«3 bladidflytu
vlstferlum, án þess að tilkynna heimilaskiptin,þá er
að fyrir dómstólunum álitin sýnileg sönnum fyrir
prettvfeom tílgangi.
— FIMTCDAGJNN, 31. OKT. 1901 —
Svertingja-hatríð.
Fyrir skðnamu slðan bauð Rooee-
velt Bandarikjaforaeti Booker Wa»h-
ington frá Tuskegee, Alabama, tii
miðdagsrerðar beima hjá sér í Wasb.
ington. Maður pessi er komiun af
brltum mönnum, svertingjum og Indí-
ánum að jöfnum blutföllum, en er að
f>rl leyti í tölu svertingja, að jafn-
framt f>vf, sem hann hefír látið sér
umhugað um velferðarmál sfns rlkis
yfíileitt, pá heflr bann einnig gert
aér far um að menta avertingjana og
bœta samkomulagið & milli peirra og
hvítra msnna, aðallega með f>ví að
fá tvertingjana til pess að slaka til
fyrir hinum hvitu mönnum. Booker
Waahington er lœrður maður og við-
urkent mikilmenni, sem allir hafa
hingað til borið sérlega mikla virð-
ingu fyrir og mikið trauat til pegar
vandamál hafa verið & ferðum. Ilar n
hefir Btofnað iðnaðarskóla og kennara-
skóla i Tuske^ee; hann hefir ætíf
staðið fremstur i flokki i öllum fram-
faramálum par; og pegar sunnan-
menn hafa sent menn á fu: d stjórn-
arinnar i Wtshington, pá hefir vana-
lega verið til hans gripið, og hann
æfinlega fengið viðurkenningu fyrir
að fylgja málum sinutn manna bezt
og fá sinu framgengt ef unt var fyrir
nokkurn mann að geta f>að.
En nú risa sunnanblöðin upp og
úthúða forsetanum fyrir að hafa sví-
virt hvlta húsið og forsetastöðuna með
pví að sitja til borðs með „negra“, og
eitt blaðið segir að forsetinn hafi nceð
pessu „drýgt pá fyrirdæmanlegustu
svívirðing,sem nokkur borgari Banda-
ríkjanna hafi nokkurn tima gert sig
sekan um“, og skorar fastlega á hvita
menn að gera nppreist gegn pví, að
svertingjum sé s/nd slik viður-
kenning.
Hver sá maður í Suð jr-ríkjunum,
sem getur gengið undir nafninu
„negri ‘, fyrirgerir öllu tilkalli til
að umgangast hvíta menn eða srt.ja
til borðs með peim, en pað var fyrir
löngu síðan hætt að kalla Booker
Washinjfton pvi nafui á meðal hvitra
manna. Rfkisstjórar og senatórar I
Alabama hafa hvað eftir annað gefið
manni pessum viðurkenningu íyrir
frábæra hæfilegleika og hið mikils-
verða starf hans bæði á meðal livítra
manna og svartra. Hann hefir tekið
á móti fleiri heldri mönnum bæði
fiá Norður-r kjunum og 8uður-rikj-
unum en nokkur anuar maður i Ala-
bama, ef ekki i öllum Suöur-ríkjunum
til samans. McKinley og ráðaneyti
hans, og m&rgir fleiri heldri menn,
heimsóttu hann fyrir tveimur firum
og borðuðu við borð hans. Hann
var gestur í heiðurssamsæti í Psrís á
Frakklandi, par sem sendiherra
Bandarikjanna, fyrrum forseti Harri-
son, og Ireland erkibiskup voru við-
staddir, og hann borðaði einu sinni
kveldverð með Viktoriu drotningu i
Bnckingham-kastalanum á Eut-landi.
Og pegar hann kom heim úr peirri
ferð sinni til Norðurálfunn&r, pá kocu
heiðni til haDS úr öllum áttum frá
hvítum mönnum um að halda fyrir-
lestra, og pá var hann í heimboðum
hjá rikisstjórunum í Georgis, Virgin-
ia, West Virginia og Louisiana.
t>ó Booker Washington verði
öðru hvoru að pola móðgun svipað
pví, sem hór er sagt frá, vegna pess
hann páði pað boð forsetans, pá kipp-
ir hann sér aldrei upp við p.ð og
læst helzt hvorki heira pið né sj'i.
Hann fer nákvæmlega að I slíkuia
tilfellum eins og hann er &ð
reyna að innræta svertingjunum tð
fara að til pess að afstýra óeirðum.
Margir sunnan-menu, sem heim-
sækja Booker Washington til pess að
leita til hans ráða og hjálpar í vanda-
málum, verða á nfilum ef að matmáls-
tíma líður áður en eri»di peirra er
lokið, og finna upp á allra handa
skröksögum til pess að losast uudan
peirri niðurlægingu að s'tja til borðs
með honum og fólki hans. E>eir segj-
ast mega til að ná í lestina, -eða hafa
mælt sér mót við mann, eða vera
boðnir til máltiðar, n. s. frv. Booker
Washington veit pá æfinlega ofan i
menn pó hann láti ekki á pvi hera,
og segir mönnum pessum pá vana-
lega, að nú sé búið að bera á borð
handa peim í sérstakri siofu uppi á
lofti og ef peir fari pangað og borði
fi meðan hann sé að borða með fjöl-
skyldu sinni, pá geti peir haldið á-
fram samtalinu strax á eftir. Pessu
boði er sjaldau eða aldrei hafnað;
menn geta vel venð pektir fyrir að
láta Booker Waskington gefa sér &ð
borða ef hann situr ekki sjálfur við
borðið. I>eir vilja heldur borða hjá
honum en flestum öðrum, pví par er
alt betra og margbreyttara en víðast
hvar annars staðar—ef peir fá að
sitja einir við borðið. Þjónar hans
mega stjana undir pá við máltiðina,
en hann má ekki s'tja við borðið með
peim. Og svo eftir máltíðina heldur
viðræðan áfram pangað til erindinu
er lokið og aðkomumenn fara, vel á
sig komnir af andlegum og likamleg-
um veitingum hjá Booker Washing-
ton, og ánægðir við sjálfa sig íyrir að
hafa ekki setið til borðs með hoDum.
Roosevelt’forseti gerir ekki nema
brosir að pessum fyrirlitlega gaura-
gangi Snnnan-manna, og saina er að
segja um Norð&n-menn yílrleitt.
Hann hefir setið til borðs áður með
Booker WashingtoD, og pó kann vilji
gjarnan ekki móðga neinn mann með
framkomu sinni, pá ætlar hann hvorki
að láta Sunnan-menn né neina aðra
segja sér fyrir um pað, hverjir sitji
til borðs við prívat-máltíð með honum
og fjölskyldu hans. Hann er ákveð-
inn i pví að sýna öllum mönnum pað,
sem hann álitur sjfilfsagða og viðeig-
andi kurteisi á meðan hann situr i
forsetasætinu, engu siður en hann var
vanur að gera áður og býst við að
gera eftir á, hvort heldur peir eru
hvitir, svartir eða rauðir.
„Að svo miklu leyti, sem eg hef
bezt vit fi“, segir forsetinn, „pá er
Booker Washington frægasti' maöur-
inn í Alab&ma rikinu. Fyrir tveimur
vikum siðan sendu leiðandi demókrat*
ar í rikinu Booker Washington á
fund forsetans til pess að mæla með
pvi, að Joues, fyrverandi ríkisstjóra,
yrði veitt dóraaraembætti. E>ar kom
Booker Washington sfnu máli fram,
dómaraembættið var veitt eins og um
var beðið, og pá könnuðust demó-
kratar við dugnað pessa mikilmenn-
is, sem peir höfðu seut. En nú halda
blöðin pvi fram, að pessir sömu leið-
andi menn léu æsíir yfir pvi, að for-
setinn skuli hafa gefið pessum sendi-
manni peirra að borða með sé:“.
Svona Jangt gengnr svertingja-
hatrið í Suður-ríkjunuro; og sam-
komulagið á milli hvítra manna og
3vertingja fer versnandi ár frá ári,
hvað lengi sem pað heldur áfram að
versna og hvernig sem pyi lýkur.
Nýtt blað á Akureyri.
Siðustu fréttir frá íslacdi skýra
frá pvi, að hra. Einar Hjörleifsson
meðritstjóri ísafoldar og fyr ineir rit-
stjóri Lögbergs só nú í pann veginn
að byrja nýtt blað á Akureyri við
Eyjafjörð. Blaðið ísafold segir frá
fréttunum á pessa leið:
„Ekki er þar yfirleitt með tíðindum
teljandi, þótt blað læðist einhverstaðar
á landi hér. Það er ekki svo fátítt orö-
ið. Þau spretta nærri því eins og liljur
á lækjarbökkum, og — eiga sér alloft
jafnskamma æfi. Þau eiga og fæst
nokkurt skyldarerindi í heiminn eða
nytsemdar, enda tíðum feigðarsvipur á
þeim undir eins í vöggunni.
Öðru vísi er, sem betur fer, háttað
um blað það, sem verið er að koma á
stofn um þessar mundir á Norðurlandi.
Þeim eru engir gullhamrar slegnir,
Norðlendingum, þótt taldir séu að ýmsu
leyti hinn gerfilegasti og myndarlegasti
hluti þjóðarinnar. Það er eins og hrein-
viðrin nyrðra hafi gert kynslóðina þar
bragðlegri og fjörmeiri en í liinum
landsfjórðungunum yfirleitt. Mentalíf
hefir þar verið oft og tíðum og er enn í
sumum greinum öllu fjölbroytilegra og
engu þróttminna en í hinum landsfjörð-
ungunum.
Þar hefði því mátt búast við góðum
gróðrarskilyrðum fyrir nýtilega blaða-
mensku. Sú var og tíðin, fyrir rúmum
fjórðung aldar og meir, að þar voru
samdar og birtar beztar blaðagreinar á
landi hér, þótt blaðamenskunni þeirra
væri að öðru leyti heldur ábótavant.
En nú um langa hríð hefir Norðurland
verið sama sem blaðlaust.
Þess var von, að Norðleodingar
yndu því ekki til langframa, að vera hér
eftirbátar annarra landsbúa. Enda hafa
þeir nú tekið rögg á sig, stofnað inynd-
arlegt hlutafélag til aðhalda út almenni-
legu blaði, og látið sér ekki lynda minna
en úrvalsmann til að hafa á hendi rit-
stjórn þess, Þeir hafa haft glöggan
skilning á því, að því að eius var vit í
að ráðast í annað eins fyrirtæki; því að
eins von um, að því yrði nioiri þrifnaðar
auðið en ,,liljunum“, sem fyr var á
minst.
Þeir hafa ráðið sér ritstjóra Einar
Hjörleifsson, einn hinn færasta og
snjallasta blaðarithöfund á vora tungu.
Blaðið á að verða vikublað, í lítið
eitt minna broti en ísafold, og hefja
göngu sína í byrjun næsta mánaðar.
Það á að heita ,,Norðurland“, og verður
prentað í hinni nýju prentsmiðju hr.
Odds Björnssonar. Hr. E. H. lagði á
stað héðan norður í byrjun þessa mán-
aðar, meðfram til að undirbúa útkomu
þess, kom til Akurcyrar 11. þ. mán. og
er seztur þar að. Fólk hans fer norður
með strandskipi 9. næsta mán.
Hlutafélagið nefnist og „Norður-
land“ og meðal stjórnenda þess eru þeir
nafngreindir, alþingismennirnir Ólafur
Briem og Stefán Stefánsson kennari á
Möðruvöllum.
Ekki þarf þoss að geta, að ísafold
muni meir en lítil eftirsjá í hr. E. H.
En því að eins er þessi hreyting á
orðin, og það með vilja og ráði eiganda
og ábyrgðarmanns þessa blaðs, að það
yar leiðin til að tryggja sér lið hans á-
fram í baráttunni,—hinni hörðu og ðrð-
ugu baráttu fyrir viðrsisn landsins, í
móti hinum mörgu skaðræðisöflum, sem
halda vilja þjóðinni niðri í hinu sama
feni örbirgðar og umkomuleysis, inent-
unarskorts og ósjálfstæði, er hún hefir f
legið um langan aldur, eða jafnvel vilja
sökkva henni enn dýpra. Hr. E. H.
hefir með þessari hreytingu ekki gert
nema fært sig úr stað í fylkingunni, fært
sig út í annan fylkingararminn, þar sem
var forustu vant, en á engum völ honum
jafnsnjöllum, og mun hann berjast þar
engu óvasklegar en áður.
Fyrir því er það, að um leið og ísa-
fold minnist með miklu þakklæti margra
ára frábærlega lipurrar samvinnu og 6-
metanlegs fulltingis meðritstjóra síns, er
henni það mikið gleðiefni, að vita svo
vel skipað rúm það, er nú hefir hann ag
sér tekið“.
Lögberg samgleBst Norðlingum
fyrir pað lfin, sem peir verða fyrir,
að fá hra. Einar Hjörleifssou til sín,
pó pvi með pvl bregðist vonir,
sem pað hafði geit sír um, &ð hacn
færðist nær p vi, en ekki fjrer; og pað
er vonandi, að peir kunni betur að
meta hsnn en Reykvíkingar og Snæ-
fellingar.
Á síðasti firatug hsfir mikið
m&nnval safnast sam&n á Akureyri
og par nærlendis, og nú, pegar par
verður gefið út bezta blað landsins,
má óhætt búast við, að paðan úibreið-
ist nýtt ljós, sem Norðlendingafjórð-
ungi og öllu íalandi ekin andleg
biita af.
Mutuai Roserv©.
Á öðrum stað í blaðinu birtist skýrsla
frá Mutual Reserve, sem sýnir útkomu
þess í samanburði við önnur lífsábyrgð-
arfélög eftir tuttugu ára starf. Skýrslan
sýnir, að eftir fyrstu tuttugu árin hefir
Mutual Reserve meiri lífsábyrgð í gildi,
meiri iðgjaldatekjur, borgað meira til
skirteinishafa, veitt meiri hagnað með
minni kostnaði og borgað meiri dánar-
kröfur en hin félögin, sem þarerunefnd.
Ennfremur birtist bréf frá Mr. A. R.
McNichol i blaðinu, sem tíu og fimtán
ára mennirnir eru beðnir að lesa meðat-
hygli, vegna þess, að þar er gerð grein
fyrir misgkilning, sem komist hefir inn
í sambandi við a.ikaborganir (special
calls). Eins og auglýsingin sýnir er nú
Mr, Th. Thorlackson aðal umhoðsmaður
fólagsins á meðal íslendinga.
Getur ]>að verið Hafsteinn
Pétursson?
Einhver náungi hefir nýlega sett
saman og birt á prenti skýrslu yfir
mannfallið I Suður Afrfku eins og frft
pví hefir verið sagt I vissu blaði í
París á Fr&kklandi, sem haldið hefir
taum Búanna og miklað hreysti peirra,
en reynt að leggja , Bretum alt út á
veiri veg og g>.rt litið úr hermensku
peirra. Eftir pvf, sem blað petta
segir, hafa 3,189,180 B^etar verið
drepnir, par á með&l 00,000 foringjar;
198,000 Bretar verið teknir til faDga,
par á meðal 8,000 foringjar. Úr liði
Búanna voru drepnir alls 181 maður,
par af 23 foringjar; 300 Búar teknir
fangar, par af 17 foringjar. Að
minsta kosti 71 hershöfðingi úr liði
Breta er látinn vora drepinn—fimm
peirra eru drepnir prisvar. Kelly-
Kenny hershöfðingi er lfttinn missa
höfuðið í premur orustum hvað eftir
annað, og nákvæmlega gerð grein
fyrir hvernig hann misti höfuðið 1
hvert skifti. Roberts lávarður var
búinn að missa fimm fætur og níu
hægri handleggi áður en hann lagði
10
það var orðið framorðið þegar Larún kom upp
og þegar hann hafði gengiö úr skugga nm það, að
börnin voru sofandi, afklæddi hann sig og lagðist
fyrir í hinu rúminu; og eftir litla stund heyrðiet
hinn þungi andardráttur hans og hrotur, sem var
svo óþýtt og einkennilega hjáróma við lótta þýða
andardr&ttinn barnanna, sem í hinu rúminu sváfu,
Langt í burtu á öðrum stað í kóngsríkinu var
ótti og kvein. þar hrópaði maður hamslaus og
yfirkominn á barnið sitt—á börnin sfn—og kallaði
árangurslaust. Ljósberar og blys lýstu upp alla
króka og kima, sem börnin voru vön að aö leika
sér í, en þau fundust ekki. Lækirnir voru slædd-
ir, og það var leitaö í skóginum og meðfram girð-
ingum, en týndu börnin fundust hvergi. Um mið-
nætti var maðurinn á hnjánum og bað sfiran um
börnin sín—en hin ákafa bæn hans var ftrangurs-
laus.
II. KAPITULI.
l'LÍUA ANTiLLA-EVJANNA.
í öðru skifti var bjartur og blíður sumardag-
ur. Á brjóstum hins mikla Atlanzhafs—hór um
bil á sama breiddarstigi eins og Trinidad, en um
6
að sjá um þig þangað til eg kæmi nftur. Og þegar
eg kom til baka tók eg þig. Kannske annars hann
hafi haldið, að eg væri dáinn. það er mjög líklegt
hann hafi gert það. Mundu nú þetta; og ef ein-
hver spyr þig hvað þú heitir, þá segðu, að þú heitir
Páll Larún. Mundu það nú. þú kærir þig þó lík-
lega ekki um, að eg drepi þig, en það geri eg ef þú
ekki talar eins og eg segi þér. Heldurðu að þú
getir nú munað það?“
„Já.“
„Og þú œtlar að muna það?"
»Já.“
Varir litla drengsins titruðu, og hann hefði
brostið í grát ef augnaráð mannsins ekki hefði
aftrað því.
,.Marja,“ sagði Larún, mjög blíðlega, „þú ert
þreytt, er ekld svo?“
„Jú,“ stamaði barnið.
„Segðu,jú frœndi.“
„Jú fœndi,“ hafði hún upp eftir honum eins
vel og hún gat.
„Marja er frænka þín, Páll'. Vissir þú það?“
„Já.“
„Gott. Og nú skalt þú, Marja mín litla, fá að
ríða spölkorn í fangi mínu; og svo getur verið eg
beri Pál líka eftir dftlitla stund ef hann verður
mjög þreyttuf.1'
Að svo mæltu tók þcssi þrekvaxui sjómaður