Lögberg - 27.08.1903, Blaðsíða 4

4
LÖGBEKG 27. ÁGÚST 1903
?aSmNG 'TSbEESS&iS s
nÓ2^«A^ a?"*&d»ViSrsiíÆ
•yrta fnun. BtaMfik «1. < canl
PnblWvsd awn Ttavlu b» THB LÖGBBRO
MUNTING ft POBUSHING Co. 'Lncorporated).
tCov. Wfiuuif An «ad Hai St.. vVnNina.
jl — BnttacrÍDtaoa i»rlc« Koo p« rmv. oayabl*
iftmca. Sln*l* oooix* i orau.
nmifti
John A Bloodai,
ADGLÝStHGAR r—9mLan*1«n*«r < attt akffll
Jt oeot tyrlr jo orB aBa t þumi (Mlkalenídar. 71
•ant dq mifcnBiTui. A atærri aiwlMuitltna tua
iansri t<mn- aMUttar eftir atmainsi
BCSTABA-SKllTI kaopvcda TarBar «8 ttr
kjnna skjriflaa* o* aata ata trrraraadl boaaa
lnfrifrftmt
DuaXakrita til *t»r»tð«:w«toío btaBataa ar i
Tho Logbarv <u 5’ab. Oo,
Si*. O. Bim 1232.
,r tartiMUiMB: •
VrmUioiia *J1 *itaU^*»n» m
Sditor LOftwrg.
t G. »oi 1282. *«“«• *»*
««,Satukvini:t l«t datoitotn or opooogn aaapandt
í buoi díiid oema Uorm »d sknkimaa þferfcr ;ian»
<egirapp.—B; kaupaadt. aem er i skuld við blaBi&
Irtnr vietleilum .'m þosr a8 tiikyrma heimilissKlfh
ht. þá er þaB fjrir dámsrálurmm íhtta ajntlea
tönnun fjTir prett /islegum tilsantt
F Fimtudagirm 27. Ágiiat 1903.
,,Hver trúir }>ví?“
he tir einkennilega skrítin grein
4k tölublaði „Heimskringlu“. Grein
in b/rjar á því ab bera blaðið „Frei
Pre<s“ fj rir því, að síðan Laurier
stjórntn komst til valda árið 1896
hafi hún ekki veitt eina einustu
ekrur af landi til járnbrautarfélaga
og vill svo fá að vita, „hver trúi
þvf".
Vér höfðum trúað því, að þetta
sem bliðið „Free Press“ er borið
fyrir, væri satt og því söktum vér
o js með mestu forvitni niður í þessa
„Heimskringlu“-grein. Oss kom
ekki annað til bugar en hér ætti að
sýna fr8in á, að Laurier-stjórnin
hefði veitt járnbrautarfélögum
land jafnvel þó oss kæmi það á óvart
og þættumst hafa fylgt nokkurn
veginn með í þeim málum.
En það, sem gerir greinina svo
einkennilega skrítna er, að algerlega
er þar við það kannast, að Laurier-
stjórnin hatí alls ekkert land veitt
járnbrautarfélögum.svo greinin verð-
ur að líkindum fremur til að styrkja
menn ( trúnni en hið gagnstæða.
Auðvitað er blaðið að reyna að
gera mönnum það skiljanlegt, að það
sé afturbalds flokkurinn, sem hafi
tekið fram fyrir hendumar á stjórn-
inni, með þvi sá flokkur trúi ekki á
landveitingar til jórubrautarfélaga.
Eins og slíkt þurfi að taka fram!!
Laurier-stjórnin befir frá þv(
fyrsta—eius og frjálslyndi flokkur-
inn áður en hann komst til valda—
verið því algerlega mótfallin, að
yrkileg lönd væri látin lenda í
höndunum á jórnbrautarfélögum oe
þvf hefir hún fram fyigt. En það
er satt og við það hika frjálslyndir
menn sér ekki að kannast, að til
þes.s að halda Yukon-viðskiftunum
innan takmarka Canada með al-
canrdiskri jórnbraut vildi stjórnin
veita landspildu, sem aldrei gæti
undir neinum kringumstæðum orðið
að bændalandi og mikill vafi leikur
á, hvort er neins virði. það getur
farið svo, að þar finniat auðugar
námur, en það er þó mjög vafasamt,
og eftirspurn eftir landi því, sem fé-
lagið átti að fá, er enn sem komið
er bókstaflega engin.
þegar afturhaldsmenn eru við
völdin, þá láta þeir vini sína og
félaga veiða ungann innan úr skóg-
löndunum og hveitilöndunum án
nokkurs minsta tillits til þess, hvað
bezt er fyrir bændurna og bygðirn-
ar; en þegar frjálslyndi fiokkurinn
er tekinn við stjórn landsins, þá
kemur annað hljóð í strokkinn; þá
er það álitið óþolandi.að gefa óbyggi-
lega kletta, sem getur verið og get-
ur verið ekki að feli í sér einhverja
málma, til þess að fá jafn þýðingar-
miklu fyrirtaeki framgengt eins og
canadiskri járnbraut inn í Yukon- [
landið.
þvi trúa náttúrlega allir, að
Laurier-stjórnin bafi ekki veitt jórn-
brautarfélögum eina einustu ekru af
landi síðan hún kom til valda árið
1896. Sé nokkur í vafa uui það, þó
bendum vér þeim manui á „Heirns-
kringlu“-greinina bonum til trúar-
styrkingar.
Oeinlægni í landsmálum.
Fátt'^eða jafnvel ekkert hefir
amað jafnmikið að hér í Yestur-
Canada á síðustn árum eins og
tíutnlngavandræðin. Landinu hefir
það staðið ósegjanlega mikið fyrir
þriium, bvað allir vöruflutningar
hafa gengið seint, og bændur hafa
stórskaðast á því, hvað seint og illa
hefir gengið að koma hveiti þeirra
og öðrum afurðum til markaðar.
Og þó hafa jarnbrautarfélögin sjálf-
sagt ekki legið á liði sfno, því að
fyrst og fremst hefir—að nafninu til
að minsta kosti — verið samkepni
milli C. P. R og C. N. R. brautanna
með flutninga, og auk þess hafa
flutningar, sérstaklega bveititíutn-
ingar, lent að allmiklu leyti í hönd-%
um útlends járnbrautarfélags, seu.
hin félögin myndi ekki hafa lotið
viðgangast befði annars verið kost-
ur. Og þó vandræðin hafi verið
rnikil á síðustu árum, þá getur eng-
um kunnugum manni blandast hug-
ur um það, að örðugleikarnir með
flutninga hljóta að fara sivaxandi
ar frá ári, eftir því seui bygðin þétt-
ist og landbúnaðurinn eykst, eig:
ekki framvegis að vera upp á önnur
flutningsfæri að byggja en þessar
núverandi tvær jórnbrautir. Iþessu
efni geta skoðauir manua í Vestur-
Canada ekki verið skiftar. Hér
hljota allir að vera á einu máli. Og
menn hafa eðlilega bvað eftir annaó
borið upp kveinstali s na fyrir
stjórninni í Ottawa og farið franr n,
að úr þessu yrði bætt sem fyrst, og
nú befir Mr. Sifton, fulltrúi Vestur-
Canada í stjórninni, með sínum al-
kunna dugnaði komið málinu svo
vel ó veg, gert félöguoa sínum þörf
Vesturlandsins á auknum og b»tt-
um flutningsfærum svo akiljanlega,
að stjómin hetir samið um byggingu
nýrrar járnbrautar frá hafi til hafs,
til þess ekki einasta að mæta jrörf-
um þeirra mauna, sem nú búa i
landinu, heldur einnig til að opna
mönnum aðgang að nýju landi, sem
til akuryrkju ekki stendur á baki
hveitisléttunum í Manitobi, þrefalt
víðáttumeira hveitilandi en C. P. R.
brautin opnaði mönnum aðgang að;
sem veitir mönnum aðgang að svo
þúsandum mílna skiftir af skip
gengum stórfljótum; sem veitir
mönnum aðgang að mikilsverðum
stórskógum og dýrmætri kolatekju.
Vegalengáin austur með braut þess-
ari verður miuni en með hinum
brautunum og þá eðlilega flutnings
gjaldið lægra. Og til þess að geta
látið Vestur-Canada fá þessa ómiss-
andi járnbraut byggir stjórnin sjálf
brautina vestur til Winnipeg og
semur um að leigja hana landinu að
skaðlausu fyrstu fimtíu árin, eða
þann tímann, sem hún er líkleg að
borga sig sízt. þeir, sem eftir járn-
orautum í austurfylkjunum hafa
ferðast, geta um það borið, hvað
brautirnar, vagnarnir og allur út-
búnaður er iniklu betra og full-
komnara þar eystra en hér vestra.
I samningum stjórnarinnar er það
áskilið, að þessi nýja járnbraut með
vögnnm o. s. frv. standi að engu
eyti á bakijGrand Trunk járnbraut-
inni austur frá.
Ein8 og okki er að undra er
von þessi um nýja járnbraut bænd-
um og íitmTiess-mönnum ( Vestur-
Canada hið meeta fagnaðarefni, og
?að ekki sízt þegar ekki er á neinn
íátt gengið nær einum hluta lands-
ins en öðrum til að fá hana bygða.
Business-menn’hér vestra hafa hver
( kapp við annan lýst yfir þvf, að
nauðsyn beri til að brautin verði
bygð og látið i ljósi ánægju sina ytir
sainningunum, og það jafnt hverjam
pólit ska flokknniri sern mennirnir
tiiheyra. Og Öll þau blöð landsins,
sem um samningana tala og ekki
lata vissa menn eða félög tyggja alt
í sig, lýsa yfir því ( einn hljóði,
að samningar þessir só beztu jarn-
brautarsamningar sem gerðir hafi
verið í Canada.
En samt eru til menn bæði í
Austur- og Vestur-Canada, sem eru
samningum þessum mótfallnir og
reyna »f öllum mætti að spilla fyrir
þeim. þnð er reynt að sýna frarn á,
að óhæfiiega hátt verð sé borgað fyr-
ir brantina, landið sé ekki þess virði,
að járnbraut sé lögð eftir þv!, Vest-
nrlandið bafi nú þegar nógar jórn-
brautir og m. fl ; og alt þetta á að
vern sagt og ritað af eintómri brenn-
andi umönnun og áhuga fyrir vel-
ferð landsins. En hór er í flestum
ef ekki öllnm tilfellum um óeinlægni
að ræða. Mennirnir hlióta að vita,
að jnrnbrautin er alls ekki óþörf og,
að sftmningarnir eru svo góðir, að
engar minstu likur eru til, að aðra
hagkvæmari og betri samninga væri
hægt að gera.
LeiPtogi afturhaldsflokksins (
JlominioD-þinginu veit það undur
vel, að Vestnrlandið þarf járnbraut-
ar við, og hann skilur það einnig,
að Grand Trunk Pacific samning
arnir eru margfalt betri fyrir þjóð
ina en C. P. R. samningarnir voru—
betri fyrir þjótina en nokkurir járn
brnutarsamningar, sem afturhalds
stjóin mundi gera. Hann er auð
vitað i hjarta sínu samþykkur þv(,
að brautin verði bygð, en bann er
því mótfallinn, að það só frjálslynd
stjórn, sem lætur byggja hana. það,
sem hann mundi helzt vilja, er, að
hann kæmist sjólfur til valda áður
en samningarnir eru fullgerðir; ekki
af umhyggju fyrir velferð Vestur-
landsins—fyrir velferð þees ber hann
sjalfsagt mjög litla umhyggju —
heldur vegna leiðtoga afturhalds
flokksins, sem með samnÍDgum um
jórnbraut hafanna á milli mundu
með lagi geta orðið vellauðugir
menn ekki síður en fyrirrennarar
þeirra um árið meö bygging C. P. R
brautarinnar. Can. Pac. jórnbraut-
arfélagið er, að vonum, þessum nýju
samningum mótfallið, og til þess að
fá fylgi þess öfluga félags við næstu
almennar kosningar álítur leiðtogi
afturhaldsflokksius viturlegt fyrir
sig, að andæfa þeim af öllum mætti.
þannig er því varið, að afturhalds-
flokkurinn ( Domionion-þinginu
berst á móti G. T. P. jórnbrautar-
málinu. það er eigingirni og ó e i n-
1 æ g n i, sem þar ræður.
Roblin-stjórnin veit það allra
manna bezt, að lifsnauðsynlegt er
fyrir Vestur-Canada að fá járnbraut
i viðbót við þær, sem nú eru; að
tneð hinni fyrirhuguðu járnbraut
má vænta aukinna framfara og vel-
raegunar og þæginda í fylkinu og
Norðvesturlanainu; að akuryrkja
og griparækt borgar sig betur og
eignir bænda hækka stórum í verði.
En Roblin býst við því, að þessi
nýja járnbraut muni draga frá Can
adian Northern brautinni, að tíutn-
ingsgjald muni lækka meira en
braut þeirri er fyrir beztu o. s. frv.
Hann r(s því öndverður upp gegn
G. T, P. járnbrautarmálinu. Og
með því viðurkend er þörf Vestur-
Canada á auknum járnbrautum,
sem hjálpar málinu aðallega áfram
eystra, þá gerir stjórnarformaður
Manitoba-manna sér ferð austur um
fylki til að reyna að prédika þaö
inn í menn þar, að Manitoba-menn
hafi pú allar þær járnbrautir, sem
þeir þarfnist. Dáindis þokkalega
að verið! óefað, auðskiljanlega, ó-
neitanlega er hér um óeinlægni
að ræða.
Einn af ráðgjöfum Laurier-
8tjörnarinnar hefir sagt af sér vegna
þess, segir hann, að G. T. P. samn-
ingarnir sé að hans áliti ekki ákjós-
anlegir fyrir landið; en grunur leik-
ur á því, að hann hafi viljað láta
brautina liggja til vissrabæja í New
Brunswick, þar sem hennar var
minni þörf, en honum kom hún bet-
ur persónulega, og þegar þetta ekki
fékst snerist hann á móti. Hér er
því einnig um óeinlægni að ræða.
Strathcona lávarður, sem um
þessar mundir er staddur hér í Can-
ada, hetir nýlega, eftir því sem blað-
ið „Telegram" segir, lýst yfir þv(, að
þó ekki væri nægilegar járnbrautir
til að flytja nveiti manna til mark-
aðar síðustu árin, þá sé engin ástæða
til að ætla, að slíkt þurfi að óttast
framvegis, vegna þess, að þau ár hafi
verið óvanalega mikil hveitiupp-
skera. Maður þessi er einn at eig-
endum C. P. R. brautarinnar og lít-
ur eðlilega þennan tilvonandi öfluga
keppinaut illu auga. Annars muudi
hann, jafn gáfaður og kunnugur
maður, ekki tala svoua. Setjum
svo, að uppskeran at' hverri ekru
hafi verið meiri síðasta ár en sann-
gjarnt er að ætla að verði órlega
framvegis, slíkt er sjólfsagt rétt að
gera; en þá er ekki síður sanngjarnt
og rétt að ætla, að ekrufjöldinn,
sem í verður sáð, aukist miklu
meira en því nemur, sem uppskeran
kann að verða minni nf ekru hverri.
Uui slíkt blandast víst manui þess-
um ekki hugur. En það er C. P. R.
brautin og hans eigin vasi, sem
hann er hér um að hugsa, og því
sjálfsagt að reyna að spiila fyrir
málinu eftir föngum. Tillögur han»
stjóinast því af eigiugirni og óein-
iægni,
Somu mennirnir, sem nú níf a
niður járnbrautarsatnninga Laurier-
stjórnarinnar, dýrðast yfir gömlu
C. P. R. samningunum sem því iiezta
og lofsverðasta, er eftir Macdonald-
stjórnina salugu liggur. það er
sýndur samanburður á þessum tveim
sanmingum s siðasta blnði Lögb -rgs.
Haftt menn veitt þeim saman-
bur'i nókvæma eftirtekt?
það lítur út fyrir, að Roblin-
stjórnin ætli þó ekki að svikja öll
kosningaloforð sín, því nú er bún
farin að reka menn úr embættum f
því skyni að stinga þar inn öðrum,
sem gert hafa embætti að skilyrðr
fyrir fylgi sinu við síðustu kosa-
ingar.
Minni Islands.
Ræða flutt af O. T. Jónssyni á íslend-
ingadeginum í Alberta 3. Ág.
í dag er íslendingad igur. 1
dag komum við saman, Islending-
arnir í þessari bygð, eins mikþr ís
lendingar og okkur er mögulegt að
vera; komum saman ekki einungis
til ,.að hrista upp lamað fjór“ og
njóta sem bezt þeirra skemtana, sem
hér verða, heldur líka til að staldra
svohtiö við á lífsieiðinni hver með
I
!
Gísli Þorláksson.
Diinn 6. Jún( 1903.
Gísli sálugi þorláksson bóndi;XSFrostastöðum í
Skagafirði og einn af merkustu bændum sýslunnar var
dóttursonur séra Hannesar Bjarnasouar, sem lengi var
prestur að Ríp í Hegranesi, systursonur^Filippfu móður
þeirra bræðra Magnúsar og Jóns Markússona, hér í
Winuipeg, og bróðir þeirra Ouðmundar h ískólamanns í
Reykjavík og Sigríðar, ekkju Björns sálnga þorláksson-
ar frá Sleitustöðum í Skagafirði, sem nú mun búa í ís-
lendingabygðinni í North Dakotu. Gísli mun hafa verið
um sextugt þegar hann lézt.
* *
•*
Sól er hnígin, komið kvöld,
kalt er lík á fjölum,
sveitiu grætur gildan höld,
grúfa blóm ( dölutn,
drúpir valinn bó ;dabær
byrgður sorgar-húmi,
vinir tárast, helja hlær
hörð of dains rúmi.
Dauða-fregn um dal og völl
dynur þungum rómi,
hinstu kveðju flytja fjöll
föllnu sveit-ir-blómi,
sem á traustum stofni stóð
styrk og ljósi vatíð,
nú við táralaug og ljóð,
lágt í mold er gratið.
Stórt er höggvið skarð f skjöld.
skeið á enda farið;
þannig fjör og fé og^völd
fellur veikt sem skarið.
þó að hverfi þrek og mól,
það er-eitt, sem lifir :
mannsins háa, helga sál
hatin jörðu yfir.
þeim er leið á lífsins dröfn
langa farið hefur,
víst er gott að hitta höfn
hvíld og ró sem gefur;
þegar endar æfi-verk,
eru launin goldin,
geymist vinar minning merk
mold þó byrgi foldin.
Fús þú varst að veita lið,
vinur æ þeim snauðu,
virtir háleitt mark og mið
meira gulli rauðu;
nú er fræiö fögur rós,
fengin eru gjöldin:
eilíft sumar, líf og ljós
ljómar bak við tjöldin.
M, iilurkiíssoa.