Lögberg - 22.10.1903, Blaðsíða 4

LÖGBERG 22. OKTOBER 1903

KubtWtMd otjr1 Tbsrwi* • brr THR LÖOBEKG
ntlNHNG 4 PUBIJSHIN i 'a In-wrpursted,
at Cat Vajutu 4« •»! *»» St Wtsxu-Bp
jtu. - csobceriprVM nrtcj <»»>« rw w«bi»
io •dvasc*. SlníU tnpíw <
bitptkUu 1*™«.-’
M<t«naa P«<u»«.
>tw»m ■»•••■>
Johc A. Blottdoi.
BOOLÝSCTGAll r-*má~tu ntaM
4 oont fyrir •• orB «8« I þtttnl dálli
tout am aautaBtnn A aiio.rt «oti
. *' 1 »ta —
, ilkalenndar ..
„„ ......... .......... «Q« <oiniítMD IKU
tlma. atalátnn oftir suumtaai
BOBTABA-SKIFTI kaopootta wta
kytma akrifless o* «•» trrmaal
Uí
Otaaáahrlfl tíl ilsraið^vaurfi b'alhtai •»
Th« U>íh«rg Pr'* ^ ^
F. CX
I2i2,
ar^i
■«o»M
efl rtmadr+^ *•
e o »•« I23?. wumiw !«•*.
»«C»f.tukvæini iardsVöffn^ •r’ ippsOgb Uöpaodl
Á biaöi dgiid uetua aaun •«» »koJd:aoc öan*
lagu ui«p. -E; kaupa.idl »€111 ar I akuld r:ð blaoia
íytur vÍBtfOiluui án þesc að tiíky'nna beirmIt8eKlrb,
fc þ4 er það fyrir ddmr-ilunutu aliiin •ýmjag
ibiiD'Ui fyrir prettvísieíum tilganíi ^
Fimtuda'jinn 22. Oltóber 1903.
og C. N. R. hafa alls ekkert viB
niðurfærsluna að gera, því að ‘þar er
þð sannarlega hvorki Roblin né C.
N. R. félagið við að keppa.
Hefði Roblin haft ráðin í sfn-
um höndum, mundi lmnn þá ekki
hafa staðið við loforð sín og stjórn-
arsamþykt? Hann hefir margtekið
það fram, að C. N. R félagið standi
vel við að flytja hveiti frá Mani-
toba fyrir lOc. 100 pd. og hvað hefði
honum þá getað gengið til að svfkja
loforð sitt? Svar: Roblin lofaði
vísvitandi upp í ermina sfna, lofaði
því, sem hann ekki gat efnt og
hann vissi fyrirfram, að hann ekki
gat efnt, því hann ræðnr alls ekki
ytir flutningsgjaldinu með C. N. R
hvað þá heldur með C. P. R. Til
þes3 að sannfærast um slíkt þarf
ekki annað en lesa samningana
milli C. N, R. félagsins og fylkis-
ins. þar er það skýlaust tekið
fram, að stjórnin geti ekki lækkað
flutningsgjald nema með fullkomnu
samþykki félagsins. Reyni stjórnin
að beita nokkuru gjörræði í því
efni, getur féfagið skotið máli sfnu
til dómstólanna.
Fyrstu áhrif Grand Trunk
Pacific járnbrautarinnar.
Snemma í þessum mánuði tók
C. P. R. fólagið sig til og lækkal
flutningsgjald andir hveiti og aðra
komTorn frk Norðvesturlandmu oj
Manitoba Austur fcil Fort William
sem nemur að meðalfcali 2c undir
hver 100 pund frá Norðvesfcurland-
inu og flc. frá Manitoba. Hveiti,
hveitimjöl, bran og shorts verður
h^r effcir flutt frá Winnipeg og stöð
um ausfcar f fylkinu fyrir lOc hver
100 pd. og llc. og upp eftir þvf sem
vestar dregur. Flutningsgjald und
ir hafra, barley, rág, haframjöl o. s.
frv. er einu til tveimur centum
hærra. SamskoDar lækkun hefir
verið gerð með Can. Northern járn-
brantinni. það er að segja, flutnin,rs-
gjald rneð þeirri braut hefir lækkað
nm eifcfc eent, og f sjálfu sér er þetta
góðar fróttir fyrir bændurna í Mani
fcoba; en þó gætum vér trúað því, að
einhrerjnm brigði í brún eftir öll
loforð Roblins um lOc. flutnings-
gjaldið, sem hampað var framan í
menn um síðustu fylkiskosningar.
Allir atkvæðasmalar Roblins með-
*ram C. N. K brautinni voru þá út-
búnir raeð stjórnarsamþykt um lOc.
flutningsgjald og kjósendum talin
fcrú um, að undir hana yrði C. N. R.
félagið að beygja sig; og sum þing-
mannsefui Roblins hótu að segja af
sór þingmenska ef þessa árs hveiti
ekki yrði flntt eftir C. N. R. braut-
inni fyrir lOc. flutni igsgjald.
Og þessi mikilsverða niður-
færsla á flutningsgjahii er þökkuð
Roblin-stjórninni. það er að segja:
Roblin-stjórnin þakkar sér þetta
sjálf og lætur blöð þau, sem hún
ræður yfir, gera hið sama. Ro'olin
sjálfur segist hufa komist að sainn-
i igum við C. P. ,R. félagið um lækk-
uaina og það hafi verið mjcg auð-
sveipiö og þægt viðfangs. Honum
heimskari menn af hans sauðahúsi
seg a, að C. P. R. félagið hafi neyð^t
til nð færa niður flutning«gjaldið
vegna niðurfærslu C. N. R. félags
ins.
Hvortveggja er tilhæfulaus
staðhæfing og hlægileg í mesta máta.
Að C. P. R. félagið ekki lækk-
aði flutningsgjalclið í fyrra þegar C.
N. R. félagið færði sitt niður, það
sýnir ljóslega, að hið fyrnefnda fó-
lag getur dæmalaust vel siglt sinn
gjó án alls tillits til hins síðarnefnda.
C. P. R. félagið hefir meira til að
flytja en það kemst yfir og mun
hafa meðan viö ekkert er að keppa
nema C. N. R. og er auðskiljanlega
ekkert upp á þaö komið—nó lík-
legt til—að láta slíkt kríli setja sér
lífsreglurnar.
Að C. P. R. télagið færir niður
flutningsgjald frá Norðvesturland-
inu sýnir ennfremur og ef til vill
betur en nokkuð annað, að Roblin
það er þvf hvorki Can. North-
ern j^rnhrautarfélagið né R P. Rob-
lin, sem þakkirnar á fyrir flutnings-
gjaldslækkunina með Can. Pac járn
brautinni. það er hinni fyrirhug-
uðu Grand Trunk Paeific
járnbraut aö þakka og engu öðru.
Can. Pac. járnbraatarfélaginu stend-
ur nákvæmlega á sama um Can.
Northern. þar er ekkert að óttast.
þess sáust óræk merki f fyrra. En
af hinni fyrirhuguðu Grand Trunk
Pacific járnbraut stendur C. P. R—
og þá ekki síður C. N. R.—beygur.
þar er um hættulegan keppinaut að
ræða, og eðlilega gera járnbraufcar-
félög vor hér (C. P. R og C. N. R.)
alfc upphugsanlegfc fcil að láta þá járn-
br&ut aldrei leggjast hingað vestur-
það er vitanlegfc, að með komu G.
T. P. brautarinnar inn f Manitoba
og Norðvesturlandið hljóta félögin,
sem fyrir eru, að lækka sfcórum
flutningsgjald og bæta flutningsfæri
öll. Hjá slíku verður ekki komist.
það skilja allir hér vestra og þess
vegna greiða þeir atkvæði með G. T.
P. járnbrautinui við næstu kosning-
ar. Verði hægt að telja mönnum
trú um, að sanngjörn flutningsgjalds-
lækkun fáist í Manitoba og Norð-
vesturlandinu án aukinnar járo-
brautar-samkepni þá borgar það sig
vel fyrir C. P. R. að færa niður
flufcningsgjaldið fram yfir næstu
Dominion-kosningar.
Fái járnbrautarfélög vor hér og
afturhaldsflokkurinn í Canada að
ráða, þá verður Grand Trunk Paci-
fic járnbrautin ekki lögð. í því
skyni hafa járnbrautarfélögin st'gið
fyrsta sporið. Og hafi R. P. Roblin
setið þar á ráðstefnu með félögun.
um, þá hefir hann ekki gert slíkt
sem stjórnarformaður Manitoba-
fylkis, heldur sem fulltrúi eða verk-
færi R. L. Bordens og annarra póli-
tískra andstæðinga Grand Trunk
Pacific járnbrauthrinnar.
Skattálögur með tollum.
IV.
„öllum skattgjöldum ætti að
vera þannig hagað, að enginn maður
greiði skatt án eigin vitundar, en
með tollfyrirkomulaginu er þessu
ekki þannig háttað. Með því fyrir-
komulagi er maður stöðugt, óaflát-
anlega að greiða skatfc: við að éta,
drekka, vinna, leika sór eða jafnvel
sofa, og alfc manni óafvitandi. það
íefir verið tekið fram að skattgjald
ætti að vera ákveðið og vist eftir
efnum manna, en með tollfyrir-
komulaginu gefcur slíkt ekki látið
sig gera. Menn greiða skatta undir
því fyrirkomulagi eftir því hvað
miklu þeir eyða, en ekki effcir því
ívernig þeir eru efnum búnir. þess
vegna greiðir fátæklingurinn oft og
einatfc hærri skatta en auðmaöur-
^nn, og þess vegna koma tollskatt-
arnir líka svo ranglátlega niður,—
miðað við efni manna. það hefir
einnig verið sýnt fram á, að fótæk-
lingar, sem berjast í bökkum, ætti
alls enga skatta að greiða, en sliku
verður ómögulega komið við,. þar
sem skattnr eru iunheimtir með
tollum. Sem betur fer er ekki um
sérlega miklafátækt að ræða í þessu
góða landi, en ekki verður því á
hinn bóginn neitað, aðtil eru hér fá-
tæklingar, sem mjög þung byrði er
lögð á með tollunum, — og mjög
ranglát byrði þegar þess er gætt,
hvað létfc þeir koma niður á hina
ríku.
þá hefi eg reynt að benda á
hvað illar, ranglátar, skaðvænlegar
skattálögur með tollum eru. Nú
vil eg spyrja: Getur fyrirkomulag
það verið æskilegt og hagkvæmt,
sem jafn ranglatlega ójafnt kemur
niður á menn? Sögufróðir menn
geta bent á ýmislegt í sögu þjóð-
anna, sem hefir réttlætt þess konar
fyrirkomulag; en ekki nema um
stundarsakir, Háir útflutningstoll-
ar á vörum eða jafnvel útflutnings
bann getur verið réttlætanlegt og
jafnvel nauðsynlegt á ófriðar- og
hallæristímnm til þess að afstýra
neyð f löndunum, og siglingalög
Englendinga voru í alls staði af-
sakanleg á sínum tfma. Enginn
mundi þó leyfa sér að halda því
fram, að shkfc gæti átt við nema til
bráðabirgða, enda kættu Englend-
ingar við tollana þegar þeir sáu, að
þeir gátu komist af án tolltekjanna;
og siglingalögin vorn numin úr
gildi þegar nóg var hægt að fá af
góðum og dugandi sjómönnum.
En eg ætla hér að binda mig
eða athugasemdir mínar við yfir-
standandi tímann einungis og bera
það undir menn, hvort C&nada eigi
að baka sér tjón það, sem tollunum
er samfara, fyrir tekjur þær, sem
fásfc ( aðra hönd. Eg ætla mér ekki
að prédikahér „tekjutolla einungis";
slíkfc verður aldrei nema óekta,
vegna þess, að tekjnr fást eingöngu
af vöru þeirri, sem innflutfc er, en
skattnrinn legsfc á alfc, sem neyeln-
þurfi ksupir,—jafnt á innleadu vör-
una. það er gagnstætt kenningn
minni í ritgerð þessari, að menn eigi
að greiða stórfó í skatta og ekki
nema mjög lftill hluti,*þess renni í
landssjóð. Ekki get eg heldur
gengið inn á það, að tekjutollar
verndi innlendu vöruna. Sú kenn-
ing virðist mér sjálfri sér ósam-
kvæm. Tollur getur ekki verið
verndandi nema að því leyti sem
hann varnar innflutningi útlendrar
vöru, og að svo miklu leyti, sem
sem tollurinn hnekkir innflutningi,
veitir hann engar tekjur.
í einu tilfelli, og einungis einu,
verður mælt fram með verndartoll-
um. Sé hægt eða hugsanlegt í ungu
landi eins og Canada að koma út-
lendum iðnaði á fót innanlands og
láta hann verða innlendan og til
þess útheimtist tollvernd, þá er
sjálfsagt að grípa til hennar. það
er stundum talað mikið ura að
vernda innlendan iðnað. Slík kenn-
ing er ekki rétt. Látum innlenda
iðnaðinn sjá um sig. Eigi nokkurn
iðnað að vernda, þá er það útlendur
iðnaður, sem verið er að gera inn-
lendan. Ungt land getur staðið illa
að vígi með að koma iðnaði á fót sé
samskonar iðnaður kominn á fastan
fót annars staðar. Til að innleiða
iðnaðinn í nýju landi getur verið
nauðsynlegt að grípa til verndar-
tollanna. það má með miklum rök-
um halda þvl fram, að ósanngjarnt
só frara á það að fara, að vissir ein-
stakir menn beri kostnaðinn af því
að koma iðnaði á fót og hafa strax
í byrjun við samkepni sér sterkari
útlendra manna að stríða. í slíkum
tilfellum getur verið ráðlegt fyrir
þjóðina að grípa til þess, þó ekki sé
gott, að leggja skatfc á sjálfa sig í
bráðina með verndartolli. Hvað
mikið slík byrjunartilraun kostar
þjóðina sést meö því að reikna, hvað
mikið varan hækkar í verði við
tollinn, eða, hvað mikið minna mað-
ur þyrfti að borga fyrir vöruna
væri tollinum létt »f henni.
En því má ekki gleyma, að
svona löguð tollvernd á ekki að
vera nema til bráðabirgða, eða þang-
að til iðnaðurinn er kominn á jafn
fastan fót eins og samskonar út-
lendur iðnaður, sem við er að keppa,
Verksmiðjumennirnir verða að
skilja það, að þjóðin leggur ekki
skatt þennan á sig þeim til hjálpar
leDgur en nauðsyn krefur. SHkur
verndartollur ætti stöðugt að fara
lækkandi eftir því sem kringum-
stæðurnar leyfa, og loks hverfa með
öllu.
Hér er maður þi kominn að
því, sem pólitísku flokkarnir í Can-
ada aðallega skiftast um á ytirstand-
andi tíma. Afturhaldsflokkurinn
vildi helzt leggja toll á alfc, nema þá
hluti, sem hann ekki þoi;ir að leggja
fcoll á, með þeirri hugmynd, að á
þann hátt komi hinir tollskyldu
hlutir upp úr jörðrani eða falli nið-
ur úr skýjunum einungis vegna
þess tollur sé á þá lagður Hvort
heldur varan verður framleidd í
Canada eða ekki, hvort jarðvegur-
inn er hæfur fyrir framleiðslu efnis-
ins eða ekki, slíkfc gerir akki hið
minsta til, þá er sjálfsagt að sefcja
þmð alt undir adequate protection.
Fijálslyndi flokkurinn meðhöndlar
tollmálið — þetfca óhjákvæmilega
ranglæti — með mikln meira rótt-
lssfci og skyasemi. Eg álít Clififord
Sifton einhvern mesfca vitmann í
Canada. Fyrir skömmu síðan
heyrði eg hann skýra frá því,
hvernig Lanrier-sfcjórnin reyndi að
gera tollskattana sem allra léttbær-
asta. Eg gat ekki sfcilt mig um að
óska, að R L. Borden með síua
adequnte protection, Mr. Blaine með
takönnunar og skegghnífanar.og Mr.
Northrop með alla vitleysuna, hefði
verið viðstaddir til að svara hinni
ljósn og djúphngsuðu röksemda-
farslu hans. Frjálslyndi flokknr-
inn fcrúir á það að leggja fcoll á jafn
f-fct og hann getur. Affcurhalds-
flokkurinu fcrúir affcur á nsófci á það
að leggja toll á alla þ& hluti, sem
hann gefcur hugsað sér eða láfcið sig
dreyma um. óunnið efni, sem ekki
verðnr fr&mleitt í Canada, leyfir
frjálslyndi flokkurinn að flytja inn
fyrir lífcinr eða engan toll, til þess
verksmiðjurnar geti framleitt vör-
una sem allra ódýrasta handa mönn-
um. Og með þessu missir stjórnin
engar tekjur, því að það er nú full-
saunað, að með auknum viðskiftam
er hægt að láta tollinn lækka og
tolltekjurnar samt vaxa. Afturhalds-
menn aftur á móti vilja láta verk-
smiðjurnar borga hátt verð fyrir
óunna efnið og vinna það aftur upp
með tollvernd á vörunuro; þannig
borga menn ireð þeirra fyrirkomu-
lagi hærra verð fyrir vöruna og
jafnframt verða landsjóðstekjurnar
minni.
Almenna sjúkraln'isið í
Winnipeg.
Undanfarin ár hafa nokkurar
íslenzkar konur tekið sig fram um
að safna gjöfum til Almenna sjúkra-
hússins meðal íslendinga hér f bæn-
um og þeim orðið mikið ágengt sér-
staklega síðastliðið ár, pá fengu þær
inn í gjöfum $255.40. Nú eru kon-
urnar að búa sig undir þessa árs
fjársöfnun a sama hátt og að und-
anförnu og til þess sem mesfcur á-
rangur sjáist af starfinu er þeim
mikil þægð í því, að fslendingar láti
sig sitja fyrir annarra þjóða konum
■ sem á ferðinni verða í satmkyns er-
j indum. Allar konur þær, sem góð-
fúslega vilja hjálpa til við fj irsöfn-
unina, eru vinsamlega beðnar að
mæta í húsinu 550 Sargeanfc st. mið-
vikudaginn 28. þ. m. klukkan 3 síð-
degis. þv{ fleiri sem hjálpast atf
verkinn, því léttara verður það og
því meiri verður árangurinn.
Og íslenzku koaurnar út i sveifc-
unum. Finst þeim ekki eiga vel
við, að þær einnig gangisfc fyrir dá-
lítilli fjársöfnun til Almenna sjúkra-
hússins í Winnipeg? Sú ftgæta vel-
gorðastofnun stendur jafnfc opin öll-
um fylkisbúum, og er i stöðugri fjár-
þröng eins og von er með þvi stöð-
ugb er verið að auka húsrúm og
bæfca allan aðbúnað eftir því sem
fylkisbúum fjölgar og aðsóknin fer
▼axandi,
í sumnm íslendingabygðunum
hafa konurnar gangist fyrir fjár-
söfnun í þessu skyni á undanförn-
nm árum og veitfc stofnuninni á
þann hátfc mikilsverða hjálp. En
slíkt hefir ekki verið nógu alment.
í mörgnm bygðarlögunnm hafa kon-
urnar enn ekkerfc gert í þessa átfc.
það þarf einungis eina konu í hverjn
bygðarlagi til að ganga á vaðið og
þá koma hinar á effcir, og það er
naumast nokkur sá til, sem ekki af
ljúfu geði lætur fáein cent af hendi
til þessarar ágjsfcu almennu sfcofnun-
ar só þess farið á leit við hann. f
Verkfall íWinnipeg. *
Trésmiðir i Winnipeg gerðu
verkfall á þriðjudagsmorguninn.
Samningarnir, sem smiðir vilja gera
▼ið verkgefendur fara fram á 9
klukkutíma vinnu fimm daga vik-
unnar og 8 tfma vinnu á laugardög-
um. Lægsta kaup skal vera 35c. á
klukkufcínann og hálfs annars
klukkutíma kaup fyrir hvem
klukkutíma við yfirvinnu. Vinnu
skal ekki sagfc upp á hvoruga hlið
með minna en eins klukkutíma fyr-
irvara og kaup borgast um leið og
vinnu er sagt upp. öllum smiðum
skal borga kaup þeirra á tveggja
vikna fresfci. Verkgefendur mega
hafa einn lærisvein við vinnu á
móti hverjum fjórurn lærðum smið-
um. Meðlimir mega ekki taka að
sér verk eftir klukkan fimm, hvorki
fyrir klukkutíma kaup nó upp á
samning Reglur þessar skulu gilda
á firam mllna svæði úfc frá Winni-
Vægir hbj 1 5 g~y Lán'ef
borg. 11111 cr
skilm. beðið.
Hafid þér reont þægilega afborganarfyrirkomulagið okkar, Ef ekki
mundi það borga sig fyrir yður nú. Þér fáið vörurnar strax með því að
borga lítinn part og það sem eftirstendur í vikn eða mánaðar borgunum
eftir því sem yjur er þægilegast. Við höfum lagt til & þennan hátt, hús-
gögn á hnndrvð heimili. Því ekki að njóta heimilisþæginda nú þegar, við
skulum sýna yður hvernig þér getið það: Vöiurnar okkar eru margbreytt-
ari nú en áður og getum boðið sérlega góð kaup á borðstofu- og setustofu-
gögnum.
Steele Purniture Qo,
298 Main St.
n
• :