Lögberg - 10.03.1904, Blaðsíða 4

A
LOGBERG, FIMTUDAGINX 10. MAKZ 1904
3föglurg
Ccr «3*IiJtbr. 4lcnaog 4§t.
Söinmpeg, ýftan
M. PAl'LRON, Kditor,
5,y . A. BLONDAL, Bu*. M«na«er.
L'TAMÁKKKirT :
Tb* LOGBKKG ÞRINTIHG St WBLCo.
P.O, Box 136., V¥i»nlpeg, Man.
Fimiudagi%n 10. Mars 1904
Grand Trunk Pacific
Járnbrautin.
Eins og áöor hefir veriö skýrt
frá hefir Dominion-stjórnm geng-
iO inn á vissar breytingar viO
Grand Trunk Pacific járnbrautar-
samningana, vegna þess lélagiO
neitaöi þegar til kom aðganga aö
upphaflegu samningunum, sem
gerðir voru í JúlímánuOi 1903 og
Dominion-þingiC staOfesti. EOli-
lega eru því breytingarnar félag-
inu í vil, en ekki stjórninni, en
]>Ar eru svo litlar, aö enn eru
samningarnir góðir og ganga
breytingarnar eingöngu út á þaO
aö gera fyrirtækiö álitlegra í aug-
uin íélagsmanna. Ber blööunum
s m ekki eru því óvinveittari
Dominion-stjórninni og íyrirtæk-
inn. saman um, aö Canada-menn
hafi enga ástæöu til aö kvarta,
samningarnir séu í mesta máta
aðgengilegir fyrir þá, enda ekki
nema um tvent aö gera fyrir
stjórnina undir kringumstæöun-
um, annaöhvort aö ganga að
brevtinguin þessum eða hætta viö
hiö þýöingarmikla járnbrauta-
íyrirtæki að öðrum kosti. Þeír
sem óánægöir eru. sem sjálfsagt
eirihverjir verða, geta kent aftur-
hahlsflokknum á þingi nm þaö,
aö járnbrautarfélagiö neitaði
samningunum. Eins og menn
rekur sjálísagt minni til héldu
aítnrhaldsmenn á síðasta þingi
því fram hver í kapp viö annan,
að mikill hluti landsins, sem járn-
brautin ætti að leggjast eftir, væri
einskisvirði og. að hér vestra væri
hún allsendis óþörf. Þannig hélt
einn afturhaldsþingmaöurinn frá
Manitoba því fram, aö hiö eina,'
sem félagiö gæti fengiö aö flytja
á vissum hluta brautarinnar. væri
tannstönglar og þvottaklemmur.
Það mátti viö því búast, að slík-
-ar fjarstæðnstaðhæfingar frá þeim
sem nógu mikið traust manna
haía til að vera sendir á þing, og
ekki sízt þegar þeir eru þingmenn
vestur landsins sjálf, veiki traust
peningamannanna á fyrirtækinu,
enda varð sú raunin á í þetta sinn.
Samkvæmt upþhafiegu samn-
ingunum átti tafarlaust aö byrja
á laguing vesturhluta brautarinn-
ar og hann aö veröa fullgerður
ianan fimm ára írá 1. Desember
1903. Nú hefir. með breyting-
unutn, tíininn verið framlengdur
Hm þrjú ár og þarf vesturhlutinn
þvf ekki að vera fullgeröur fyr en
1. Desember 1911.
Samkvæmt upphaflegu samn-
i ígunnrn átti félagið, innan þrjá-
tíu daga frá staðfesting þeirra, að
leggja inn hjá stjórninni fimm
miljón dollara til tryggingar því,
aö vesturhluti brautarinnar yröi
bygður samkvæmt samningurn og
íyrsti nauðsynlegur útbúnaður
settur á alla brautina. Ábyrgðar-
fé þessu lofaði stjórnin að skila
aftur þagar vesturhluti brautar-
innar væri fullgerður og öll braut-
in útbúin eins og um var samið;
og stjórnin lofaði enn fremur að
skila þeningunum smátt og smátt
ef sýnt yröi, að þeim yrði varið
til að íullgera brautina. Ef á
hinn bóginn félagiö bryti samn-
iuga viðvíkjandi lagning vestur-
hluta brautarinnar og setti ekki
allan nauðsynlegan fyrsta útbún-
að á hana, þá fyrirgerði það öllu
tilkalli til ábyrgðarfjárins og það
rynni inn til stjórnarinnar.
í upphaflegu samningumnn
gekk stjórnin inn á að hjálpa fé-
laginu við lagning vesturhluta
brautarinnar ineð því að ábyrgj-
ast höfuðstól og vexti skuldabréfa
sem svaraði 75 prct. af kostnað-
inum, er innleysast áttu eftir
firntíu ár. Skuldabréf þessi áttu
að vera gefin út og stjórnin að
árita þau þegar vesturhluti braut-
arinnar væri fullgeröur meö öll-
um útbúnaöi; en þaö var og á-
skiliö, aö austurhlutinn yrði út-
búinn og með því móti, að til-
kallinu til ábyrgðarfjárins ekki
hefði veriö fyrirgert. Samkvæmt
nýju samningunum á félagið til-
ka.Il til þess, að stjórnin ábyrgist
skuldabréfin þegar vesturhlutinn
meö fimtán miljón dollara útbún-
aöi er fullgeröur, þó stjórnin ekki
hafi þá fullgert austurhlutann; og
tilkall félagsins til ábyrgðarfjárins
skal ekki vera bundið viö austur-
hluta brautarinnar. Af áminst-
um fimtán miljón dollara útbún-
aði skal fimm miljón dollara viröi
þó vera merkt og ákveöið til
austurhlutans og vera þar til reiöu
þegar brautin er til. Þessi ná-
kvæmni félagsmanna sýnir, að
peningamennirmr eru veiktrúaöir
á þaö. aö stjórnin veröi búin að
láta fullgera austurhluta bratttar-
innar í tíma. í samningunum
lofaöi stjórnin að ábyrgjast 75
prct, af kostnaðinum við lagning
fjalladeildarinnar—frá Edmonton
og vestur að hafi—alt upp í þrjá-
tíu þúsund dollara á mfluna; en í
nýju eða breyttu samningunum
lofar stjórnin að ábyrgjast 75 prct.
af kostnaðinum hver sem hann
verður.
Eftir nýju samningunum getur
ekki stjórnin tekið lögtaki af fé-
laginu fyr en fallið er í gjalddaga
sem svarar fimm ára vöxturn af
allri skuld þess. Samkvæmt upp-
haflegu samningunum gekk Grand
Trunk Pacific félagið inn á að
láta Grand Trunk félagiö taka og
eiga tuttugu og fimm miljón doll-
ara viröi af hlutum félagsins, að
frádregnu því, sem stjórna.rnefnd-
in sjálf ætti, fer ekki mátti vera
yfir eitt þúsund hlutir, og þessa
hlutaupphæð átti Grand Trunk
félagið að eiga meðan nokkuð af
skuldabréfum þeim, sem stjórnin
ábyrgist, eru óinnleyst. Þetta
átti að vera trygging fyrir því, að
Grand Trunk félagið skoðaði hið
nýja fyrirtæki sem sitt mál oggóð
samvinna héldist; og viö þetta er
haldið í nýju samningunum þann-
ig, að áskiliö er, að Grand Trunk
félagið hafi nógu mikiöaf almenn-
um hlutum nýja félagsins f sínum
höndum til þess að geta ráðið
stjórn þess og stefnu. Nokkurar
fleiri breytingar hafa veriðgerðar;
en hér er allra þeirra getið, sem
nokkura sérlega þýðing hafa.
Síðastliðið haust gátu mörg
blöðin á íslandi þess, að hingað
vestur hefði strokið Jósafat Jón-
asson og Runólfur Þorsteinsson,
báðir uppvísir aö víxilfölsun og
fleiri stórglæpum; og eitt Reykja-
víkurblaðið(,, Reykjavík‘ ‘)hefir nú
birt glæpaferil manna þessara, í
þremur kapítulum, sem það seg-
ist geta fært eiðfestar sannanir að
ef æskt sé; og svo skorar það á
vestanblöðin aö taka upp sögu
þessa, sérstaklega ,,frásöguna alla
um viöskilnað Jósafats“ þar
heima ef þau ekki vilji ,,beinlínis
hlynna aö þjófum og bófum, sem
frá íslandi strjúka. “ Getnr Delaware, hefir getið sér góöan
gjarnan veriö, aö rangt sé að taka.oröstír fyrir dttgnaö og réttsýni.
ekki upp hér vestra þaö sem Harin var formaöur nefndar þeirr-
,,Reykjavfk“ hefir utn menn þessa | ar sern Roosevelt forseti skipaöi
sagt. Sé frásagan sönn þá eiga til að rannsaka kolanáma verk-
þeir piltar vissulega enga hlífð fallsinálið í Pennsylvania foröutn
skilið, og þá er líka engin van- (daga. P'yrir frammistööu sína í
þörf á að vara menn við þeim því mált fékk Gray dómari al-
með því aö sýna þá eins og þeir ment hrós og var þá undir eins
eru. En fór ekki einn enn huldu farið að tala um hann sem for-
höfði frá Reykjavík vestur yfir setaefni demókrata. Það erntal
haf skömmu áöur, setn jafnvel hefir af og til haldið áfratn síðan.
fleiri skildi eftir með sárt ennið Delaware er eitt af minniháttar
en þessir tveir? Hvernig stendur ríkjunum. Það hefir lítiö að segja
á því, að ,,Reykjavík“ getur ekki t forsetakosningum. Dómarinn
þess manns?QHann er þó öilu er sjálfsagt ágætnr maður að
þektari stærð en þeir Jósafat og mörgu leyti, en forsetaefni verður
Runólfur, svo ferð hans og við- hann líklega ekki ( þetta sinn.
skilnaður getur ekki hafa farið Edward M. Shepard var borg-
fram hjá blaðinu. Vér álítum stjóraefni Tammany-hringsins í
það góðra gjalda vert af íslenzku New York við næst-síðustu kosn-
blöðunum að lofa Vestur-íslend- ingar, en beið ósigur fyrir Seth
ingum að vita um alla stroku- Low. Hann er lögfræðingur, hér
tnenn, sem vestur fara og fyrir utn bil miðaldra maður, stórgáf-
hverskonar glæpi þeir hafa strok- aöur og tná óhætt teljast með
ið. En því að eins getur samt hinum allra ágætustu af leiðtog-
nokkuð orðið á slíku að græða, að um demókrata. F'ólk varð í
hið sama sé látið gauga yfir alla meira lagi hissa þegar Tammany-
s.rokumenn, hvort heldur þeir hringurinn nefndi hann til sókn-
standa hátt eða lágt á mannfélag- ar um borgarstjóraembættiö.
inu. Vér vitum ekki hvort held- Mönnum fanst Shepard veraaltof
ur þessi ein i hefir átt einhvers að góður maður til að hafa fylgi þess-
njóta, að hans er ekki getið, arar iliræmdu klíku. En Tamm-
eða þessir t v e i r eiga einhvers any hugsaöi sern svo, að eina ráð-
að gjalda; og meöan svo er, ið væri aö haía ágætan mann í
vonum vér engir útleggi það þann- boði, því aö eins væri hugsanlegt
ig, að Lögberg vilji „beinlínis að sigur fengist. Sigurinn var
hlynna að þjófum og bófum“ þó samt sem áður ekki inögulegur.
það ekki taki upp frásögu Tammany-menn vorubúniraðgera
, .Reykjav. “ urn þá Jósafat og svo fyrir sér, aö kjósendur voru
Runólf. ákveönir í aö losa sig við stjórn
Og svo enn eitt. Hvernig þeirra, hvaö sem í boGi væri. Eí
stendur á því, að strokumenn til vill spillir það meira fyrir Shep-
þessir ekki erti sóttir vestur séu ard en nokkuð annað, að hann
þeir eins sekfr og blöðin á íslandi hefir haft þessi mök viö Tamm-
sagja? Enginn hlutur er auðveld- any. Og svo bætist það ofan á,
ari undir sólinni en að fá þessa aö hann beið ósigur. Þetta tvent
pilta heim til íslands aftur og láta er sjálfsagt alveg nóg til að úti-
þá þar sæta hegningu þeirri, sem loka hann rneð öllu frá þvíað geta
þeinr ber. Það er meira að segja orðið í kjöri.
r.inglátt af stjórninni gagnvart | Dr. Garvin, ríkisstjóri í Rhode
þeim, sem fyrir glæpaverkum Island, er sérlega vel metinn og
inanna þessara hafa orðið, séu viusæll heima í ríki sínu, og mun
þeir nokkurir, að vanrækja þá umtalið um hann sem forsetaefni
skyldu sína kostnaðarins vegnaf?) hafa átt þar upptök sín. Engar
að fá þá heim aftur. Tæki ís- líkur viröast mér til að það geti
lenzka stjórnin rögg á sig og oröið. Heföi liann verið ríkis-
sendi vestur eftir nokkurum helztu stjóri í einhverju mannmörgu og
strokumönnunum frá síöustu ár-jvoldugu ríki, t. d. New York,
um, þá yrði slíkt til að varna því Pennsylvania eða Ohio,
framvegis, að menn á íslandi
freistuðust til fjárdráttar og ann-
arra glæpa vegna þess æfinlega
sé hægt að stökkva til Ameríku
ef illa fari.
Þó Ganada-stjórn sé ant um að
fá innflytjendur til aðbyggja þetta
inikla og frjósama land, þá er
henni, og Bandríkja-stjórninni
ekki síöur.illa við sakamanna-inn-
flutning. Og vegna þess vér vit-
um, að stjórninni á Islandi hlýtur
að vera kunnugt um, hvað undur
auðgert það er að fá sakamenn
hér framselda, þá trúum vér því
naumast, að þeir Jósafat og Run-
ólfur eigi ait sem að þeim er rétt
í íslenzku blöðunum ef hún leiðir
mál þeirra hjá sér.
Forsetaefni demókrata.
Kfllv JÓIIANN B.IAR.NASO.N.
III.
Henry Watterson, stjórnmála-
garpurog blaðamaður, á heima í
hinu róstusamasta ríki Bandaríkj-
anna, og virðist ,,draga dám af
sínum sessunautum. “ Haun er
maöur ákaflega tannhvass og ó-
hlífinn og er þó orðinn roskinn
maður, sjálfsagt um eða yfir sex-
tugt. Hann er held eg ofmikill
hávaðainaður til _þess að demó-
krataflokkurinn f heild sinni að-
hyllist hann sem forsetaefni sitt.
George Gray, dómari í ríkinu
þá hefði
verið öðru máii að gegna. Þá
gat það vel skeð. að hann hefði
fengið tiinefninguna. En eins og
sakir standa finst mér það tæp-
lega geta komiö til mála.
George E. Chamberlain, rikis-
stjóri í Oregon, er sömuleiðis mjög
vinsæll í sínu ríki. Hann er sá
eini í ríkisstjórninni sem er demó-
krat og náði kosningu að eins
fvrir sfnar almennings vinsældir.
En að verða forsetaefni stendur
hann sjálfsagt engu betur að vígi
en Dr. Garvin. Því þó hann j
þyki ágætur maður þar heima í
ríki sínu, þá er hann enn ekki |
neitt þjóðkunnugt mikihnenni sem
gert geti kröfu til alsherjar viður-
kenningar. Vinir hans geta tæp-
lega gert sér nokkura von um að
hann fái tilnefninguna.
Fyrrum ríkisstjóri Pattison, í
Pennsylvania, er einn með hinum
helztu stjórnmála-skörungum
demókrata í því ríki. Sern æðsti
valdsmaður ríkisins þótti hann
hann geíast mæta vel og hefir jaín-
an verið í miklu áliti. f fyrra
haust var hann nefndur til sókn-
ar urn ríkisstjóra embættið á ný,
á móti Pennypacker, en varð und-
ir í þeim slag. Hefði hann þá
borið sigur úr býtum gat meira en
verið, að hann hefði náð að verða
forsetaefni flokks síns næsta haust.
En af því það fór sem fór, þá er
alt öðru máli að gegna. Það
mun óhætt mega skipa honum á
bekk með þeim sem standa all-
fjarri þvf að vcrða f kjöri.
Þeir senatorarnir frá Te.xas,
Culberson og Bailey, eru náttúr-
lega með allra helztu görpunum
demókrata inegin í því ríki; og
flokkurinn er þar svo voldugur,
eins og raunar í öllum Suðurríkj-
unum, að hann ræöur þar lögum
og lofum. Báðir mennirnir eru
atkvæðamenn í efri deild con-
gressins. Culberson er maöur
roskinn, en Bailey mun vera um
eða innan við fertugt. Kailey
varð snemrna þingmaður í neðri
deild congressins og þótti brátt
svo mikill atkvæöamaður þar, að
farið var aö tala um hann sem
efni í allsherjar leiðtoga fyrir
demókrataflokkinn. Það umtal
hefir af og til haldist uppi til þessa
dags. En um tíma var þó Iítið
talað um liann í þesso sainbandi,
og var þaö fyrir atvik nokkurt
sem kom fyrir f efrideildar þing-
sainum í Washington fyrir eitt-
hvaft tveim árum síöan. Sena-
tor Beveridge, frá Indiana. varað
flytja ræðu og sagði eitthvað sem
Bailey mislíkaði. Stökk þá Bai-
ley á fætur með fasi miklu og
krafðist að Beveridge afturkallaði
orð sín. Þessu neitaði Beveridge
auðvitaö og réði þá Bailey á hann
og urðu menn að ganga í milli og
skilja þá. Þetta tiltæki þótti því
verra |þar eð Bailey er maður
mikill vexti og karlmenni að burð-
um, en hinn tnaður fíngerður,
fremur Iftill á velli og langt frá
því að vera nokkur áflogamaður.
Afleiðingarnar af þessu stilling-
arleysi Bailey komu óðar í ljós.
Lofgeröarummælin snérust upp í
álas og sp.ott. Mönnum fanst
leiðtogaefnið hafa sýnt, að hann
vantaöi heldur tilfinnanlega einn
ómissandi kost, sem flokksfor-
maður þarf að hafa, sem sé þann.
að geta stjórnað geði sínu. En
svo er nú farið að íyrnast yfir
þetta; það er aftur farið að tala
um Bailey sem væntanlegan leið-
toga demókrata í þingdeild þeirri
er hann situr í, og um möguleika
á því að hann geti oröið forseta-
efni. Sjálfur hefir Bailey enga
trú á, að hann verði í kjöri af
hálfu demókrata, og ber það fyrir
að engum Suðurríkjamanni sé
ætlað að hreppa það hnoss. Það
inunrétt ál.tið. Norðurríkin ráða
öllu sem þau vilja f pólitíkinni og
láta tilnefna einhvern af sínum
eigin sonum. Þeir senatorarnir
írá Texas verða líklega hvorngnr
í kjöri.
Arthur P. Gorman, senator í
congressinum, frá Mary’land, er
foringi demókrata í efri deiklinni.
Hann er maður hálfsjötugur. Um
langan aldur hefir hann verið tal-
inn í heldri röð stjórnmálagarp-
anna og jafnan þótt sjálfsagður
að vera senator frá sínu ríki, í
congressinum, þegar demókratar
hafa verið í meirihluta þar heima
í ríktsþinginu. Fyrir nokkuru
síðan virtist sem hann stæði næst
allra inanna að veiða forsetaefni
flokks síns, bæði vegna sinna
viðurkendu hæfileika sem stjórn-
málamaður og svo vegna stöðu
sinnar sem leiðtogi flokksins á
þingi. Fm á þessu hefir orðið
snögg og hastarleg breyting. Suð-
urríkin, sem höfðu hann í miklum
hávegum og eru aðal styrkur
demókrata, hafa snúist gegn hon-
um. Rifrildið um Panama lýð-
veldið varð orsök til þess. Gor-
man setti sig upp á móti aðferð
stjórnarinnar að viðurkenna þetta
nýja lýðveldi undir eins og það
var sett á laggirnar, og sumir af
fylgifiskum hans, t. d. senator
Morgan frá Alabama, héldu gífur-
lega stórorðar og skömmóttar ræð-
ur í tilefni af þessu. Þetta mis-
líkaði Suðurríkjunum. Þau vildu
fyrir hvern mun fá Panamaskurð-
inn og eina ráðið til að fá hann
virtist vera að viöurkenna þetta
nýja Panama-lýðveldi. Þau voru
því alveg samþykk aðferö stjórn-
arinnar í þessu málí. Leiðtogar
demókrata á þingi, sérstaklega í
efrideildinni, komust í ónáð þar
syöra. Og, eins og búist var við.
var þetta aðallega látið bytna á
sjálfum foringjanum, senator Gor-
man. Hann þótti bafa brugðist
vonum manna. A hann var ekki
treystandi aftur. Og sfzt af öllo
gat verið að tala um hann sem
forsetaefni. Svona snerust flokks-
menn Gormans, þar suður frá,
gegn honum, alt í einu. Veramá.
að skap þeirra mýkist ofurlítið þar
til flokksþing kemur saman. En
eins og nú er ástatt eru harla litl-
ar líkur til, að Gorman nái að
verfta forsetaefni flokks síns.
Fréttir frá Islandi.
ReyJsjavík, 6. Desember 1903.
Reknetjaveiðar við Ísland.
Hr. Th. S. Falek í Stafangri, sein
rekiö hefir reknetjaveiðar hér við land í
snmar og íyrirfarandi sumur, hefir sent
hr. Thor. E. Tulinius í Khöfn þessa
skýrslu, en hann hefir aftur gódfúslega
sent „Reykjavík’1:
Eins og eg skýrði yður fré í vor,
jókst síldveiði vid ísland með reknetj-
um stórum i ár. AUs stunduða hana
um 100 skip norsk og um 20 íslenzk.
Þessi n ikla h'luttaka í veiðinni
kom mjög á óvörum, þar sem veiðiað-
ferð þessí hefir mátt heita tilltöluioga
ný og óþekt.
Síðan eg byrjaði tilraunir með veiði
þessa hefir ekipafjöldinn, er hana hefir
stundað, og veiðin verið á þessa leið:
1900 — 2 skip; veiði 536 tu.
1901 — 4 — — 918 -
1902 — 20 — — 6006 -
1903—120 — — 40000 -
I ár var veiðin stunduð á eimskip'
um snekkjum (,,s’.upper,,< og skútum
og jafnvel á opnum báturo; og upp og
niður úiá kalla, að ailir hafi vel veitt.
Enaltumþað mun ábati á veiðinni
haía orðið lítill í ár hjá mörgum.
Veiðiu var byrjuð í árnálega mán-
iiimWMMMwamcneii.miij^iiiiM
KOSTABOÐ LÖGBERGS.
Kaupendur Lögbergs, sem borga fyrir yfirstandandi ár-
gang blaðsins fyrir lok þessa mánaðar, fá í kaupbætir hverjar
tvær, sem þeir óska sér af neðangreindum sögubókum Lögb.:
Sáðmennirnir...................554 bls.—50C. virði
Phroso.........................495 bls,—40C. virði
í leiðslu......................317 bls.—35C. virði
Hvíta hersveitin...............615 bls.—50C. virði
Leikinn glæpamaður.............364 bls.—40C. virði
Höfuöglæpurinn.................424 bls.—45C. virði
Pri.ll sjóræn. og Gjaldkerinn .... 307 bls.—40C. virði
Plefndin.......................173 bls.—400. virði
Ránið..........................183 bls.—35C. virði
Nýir kaupendur, sem senda oss borgun fyrir einn árgang,
fá í kaupbætir ,,Ritverk Gests Pálssonar“ (að eins fá eintök
eftir), eða tvær af ofangreindum sögum.
The Lögberg Printing & Publishing Co.,
P. O. Boi I 36. Cor. William Ave. A Nana St., WINNIPEG. Man.