Lögberg - 12.05.1904, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGIMN 12. MAI 1904.
lögbcvg
cor. William Ave.[& Nena St.
cSIinniptg, ^Han.
M. PAULSON', Ticlttor,
J. A. BLONDAL, Bus, Manager,
UTANÁSKRIPT í
The LÖGB EKG PRlNTiNG Ai PtBLCo..
P. O, Boxl30., Winnipeg, Man.
W. F. McCreary,
þingmaöur Selkirknianna,
dáinn.
Miðvikudagskveldið 4. þ, m.
barst sú sorgarfregn hingað til
bæjarins, að W. F. McCreary
þingmaður Selkirk-manna hefði
fundist örendur í rúmi sínu í Rus-
sel hótelinu í Ottawa klukkan 6.2 5
þá um kveldið og ekki anuað sjá-
uiálum sem ekki komu honum við
sem þingmanni. Að honum er
því mjög tilfinnanlegur mannskaði
sem Vestur-Canada mun seint
bætast.
W. F. McCreary var lengi
bæjarfulltrúi í Winnipeg og þótti
þar svo mikið að honum kveða,
að hann var kosinn bæjarstjóri
árið 1897 með miklum atkvæða-
mun. Sama ár tók hann að sér
innflytjendamál Dominion-stjórn-
arinnar í Vestur-Canada, sem þá
voru í ólagi mesta, og kom þeim
í það horf sem þau nú eru með
sínum frábæra dugnaði og stjórn-
semi, Árið 1900 varð hann þing-
maður fyrir Selkirk-kjördæmið og
var síðastliðinn vetur tilnefndur í
einu hljóði á flokksþingi liberaia
þar sem þingmannsefni þeirra við
næstu Dominion-kosningar. Svo
miklu áliti náði hann á þessu eina
kjörtímabili, að ýms önnur kjör-
dæmi reyndu að fá hann sem þing-
W. F. McCREARY.
anlegt en að hann hefði dáið í
svefni nóttina áður—orðið bráð-
kvaddur. Ekki einasta nánustu
ættingjum og vinum, kjósendum
hans og pólitískum flokksbræðr-
um v^r dánarfregn þessi sorgar-
efni, heldur Manitoba-fylkinu og
Norðvesturlandinu öllu, því að
einlægari, velviljaðri og ötulli vin
og talsmann hefir Vestur-Canada
aidrei átt á þingi í Ottawa en W.
F. McCreary; enda er það sann-
ast að segja, að hann naut þeirr-
ar viðurkenningar áður en hans
misti við jafnvel á meðal póli-
tískra andstæðinga sinna, og var
hann þó ákveðinn flokksmaður og
meðhaldsmaður Laurier-stjórnar-
innar og þunghöggur á andstæð-
iugum hennar þegar því var að
skifta. Hann var maður óeigin-
gjarn og mundu stjórnmál aldrei
hafa gert hann ríkan þó honum
hefði enzt aldur; en hann hafði
allan hugann við að vinna kjör-
dæmi sínu gagn og vesturlandinu
öllu, sérstaklega Manitoba-fylki.!
Og með hyggindum sínum og
makalausum dugnaði vann hann
kjördæminu sínu, Winnipeg-bæ
og Manitoba-fylki meira gagn en
nokkur annar þingmaður héðan að
vestan hefir nokkuru sinni gert.
Hann var manna vinsælastur
þeirra er umgengust hann eða
höföu nokkur veruleg kynni af
honum, enda var hann sérlegt
ljúfmenni, sí-glaðvær og ætfð boö-
inn og búinn til að hjálpa öllum
sem til hans leituðu, jafnvel í
mannsefni sitt, þar á meðal
Winnipeg-menn, en hann áleit
ekki rétt að yfirgefa Selkirk-kjör-
dæmið og gaf því kost á sér þar.
Fjölda margir Islendingar í
Winnipeg og víðar voru McCreary
gagnkunnugir. Flestir þeirra
munu hafa meira og minna gott
af honum að segja og sakna hans
sem vinar og góðs liðsmanns.
McCreary var 49 ára gamall og
lét eftir ekkju með sjö börnum
hér í Winnipeg. Lík hans var
því sent hingað vestur og jarðar-
förin fór fram með mikilli viðhöfn,
undir umsjón hins opinbera, á
laugardaginn var. Líkfylgdin var
einhver sú fjölmennasta sem í
Winnipeg hefir sézt.
J. H. Haslam
scgir álit sitt á Laurier-stjórn-
inni og starfi hennar.
Margir íslendingar kannast við
J. H. Haslam þingmannsefni aft-
urhaldsmanna í Selkirk-kjördæm-
inu við Dominion-kosningarnar
árið 1900. Hann á ógrynni af
landi á ýmsum stöðum í Vestur-
Canada og framtíðar velgengni
hans er því undir framför og þroska
og vellíðan landsins komin. Hann
hefir íylgt afturhaldsmönnum að
málum og verið mjög ákveðinn
flokksmaður. En þegar hann sér,
að landinu væri það stórtjón að
flokksmenn hanskæmust tilvalda,
þá stenzt hann ekki mátið, vegna
þess framtíö landsins er framtíð
sjálfs hans svo samvaxin.
Fyrir skömmu sendi Mr. Has-
lam blaðinu Manitoba ,,Free
Press“ bréf það, sembirterút
legging af hér að neðan, og leyfði
að birta það ef það ekki, kæmi
út í blaðinu ,,Telegram“ sem
bréfið var -sent til birtingar. Bréfið
lá því meira en viku óprentað hjá
,,Free Press“ eða þangað til sjá'
anlegt var, að ,,Telegram“ ætl-
aði sér ekki að láta það koma
fyrir almenningsjónir
,,Til ritstjóra blaðsins ,,Tele
gram, “ Winnipeg, Man., Can.
Kæri herra,—
Ymsir vinir mfnir í Manitoba
og Austur-Canada hafa skorað á
mig að segja álit mitt á prenti á
sumum þýðingarmiklum málum
sem uppi eru á dagskrá í Canada
á yfirstandandi tíma. Eg veit af
engri sérstakri ástæðu til þess, að
álit mitt ætti að hafa almenna
þýðingu, en með því eg veiti gangi
málanna dálitla eftirtekt, sérstak-
lega að því leyti sem þau snerta
mitt eigið land, þá vona eg það
verði ekki tekið illa upp eða álitið
illa við eiga þó eg geri það.
Eg hefi úr mörgum áttum verið
beðinn að segja álit mitt um
hver áhrif hinn mikli innflutning-
ur Bandaríkjamanna til Vestur-
Canada sé líklegur að hafa á fraru
tíðar afstöðu landsins gagnvart
Englandi. Eg hélt einu sinni, að
sá innflutningur mundi verða til
þess að færa Norðvesturlandið í
anda nær Bandaríkjunum; en eg
hefi síðar þreifaö á því, að hinir
skynsamari og mest hugsandi
meðal Bandaríkjamanna þeirra,
sem sezt hafa að í Vestur-Canada,
eða mikið eiga undir velgengni
landsins, er orðnir hjartanlega á-
nægðir með þess núverandi póli
tíska ásigkomulag.
Næstkomandi fimtíu ár, að
minsta kosti, hlýtur Canada að
framleiða mikið af óunnum vör
um, sérstaklega matvöru. Það
er naumast hugsanlegt, að fólks-
fjölgunin verði svo bráð og að
verksmiðjur vorar nái svo miklum
þroska, að fólk vort þurfi á megn-
inu af afrakstri bændavinnunnar
og skóganna aö halda heima fyrir
eins og tilfellið er í flestum öðr-
um löndum. Úr því nú þessu er
þannig háttað, þá verðum vér að
miklu leyti að treysta á brezka
markaðinn fyrir vörur vorar, og
að því leyti verðum vér í stöðugrj
samkepni við Bandaríkin, því að
um langan ókominn tíma verður
fiutt paðan meira af óunninni
vöru en úr nokkuru öðru landi,og
það í mörgum greinum samskon-
ar vöru og vér framleiðam. Mér
virðist því, að öllum tilfinninga-
spursmálum sleptum, sem einatt
vilja mega sín mest, aö það sé
viturleg öiisint’ss-aftlerð að kom-
ast eins nærri hjarta og vasa
brezku þjóðarinnar og unt ér.
Og svo viðvíkjandi framför
Canada. Eftir því sem eg ferð-
ast meira um Bandaríkin og veiti
framför Bandaríkjamanna meiri
eftirtekt, eftir því sannfærist eg
betur og betur um það, að vara-
samt er að slá því föstu, að land
sé einskisvirði þó það sé hæðótt,
óásjálegt á yfirborðinu og óað-
gengilegt. Óefað er það, að lang-
auðugasti hluti Bandaríkjanna frá
náttúrunnar hendi er suðurströnd-
in meðfram Superior-vatninu. Það
eru landflákar í Mesaba hálend-
inu sem tíu miljón dollara virði
af járni er í; og hver mundi hafa
ímyndað sér fyrir tuttugu árum
síðan, aö Montana, Idaho og Ari-
zona mundu framleiða jafn ósegj-
anlega mikil auðæfi eins og nú er
komið á daginn?
þegar maður lítur á uppdrátt
Canada þá hlýtur manni að bregða
í brún að sjá hvað lítill hluti
landsins er bygður. Núverandi
ar þangað er komið. jframfarir landsins. Ekkert getur
Mér er kunnugt hverjir örðug- (fremur dregið úr starfsþreki þjóð-
leikar því fylgja að fá fólk til að anna og veikt stefnu þeirra en
flytja inn í Norðvesturlandið, og slík deilumál. Áhrif Sir Wilfrid
Lauriers og forysta hafa verið
þannig, að nú óttast menn enga
hættu úr þeirri átt. Kröftum allra
er sameiginlega beint inn á veg
arðberandi starfsemi. Sir Wil-
járnbrautir má heita að liggi allar að einhver mesti örðugleikinn er
í suðurjarðrinum; og eg álít þá1 mótspyrna Bandaríkja járnbraut-
menn frámunalega skammsýna' anna, aðallega Northern Pacific
sem efast um þörfina á því aðjog Great Northern brautanna.
reyna að leggja járnbrautir ann- j Eg áleit það mjög óviturlegt af
ars staðar um landið en þar sem Manitoba-stjórninnieinmitt í byrj-1 frid Laurier hefir betur en nokk-
menn vita nú af góðu jarðyrkju- un hreyfingar þessarar aö bola' urir samtíðismerm hans séð fram
landi eða málmtekju. Eg trúi Northern Pacific járnbrautinni út í ókomna tímann og hvað mikil
úr Manitoba, einkum þegar félag-1 og fögur framtíð Canada er, og
ið ætlaði aö auka við brautirnar í .betur skilið lyndiseinkunnir og
loftslagið er svo, að siðaðar þjóð- fylkinu og leggja þær vestur í! helztu og göfugustu eftirlanganir
ir geti lifað við það, að ekki megi Norðvesturlandið; og eg bjóst við þjóðarinnar.
því ekki, að til sé.sá landshluti á
yfirborði jarðarinnar, þar sem
nota hann til eins eða annars.
Þess vegna álít eg, að lagning
Grand Trunk járnbrautarinnar frá
Quebec og vestur að Kyrrahafi sé
verk sem hefir yfirgripsmikla þýð-
ingu fyrir Canada og leiðir til eins
mikils góðs eins og lagning Can-
adian Pacific járnbrautarinnar um
áriö, sem menn höfðu þá svo mik-
ið út á að setja.
Hér á vel við að sýna með fá-
einum tölum íramfarirnar í Can-
ada á síðastliðnum átta árum.
Öll útlend viðskiíti við Canada
árið 1895 voru uppátvö hundruð
tuttugu og fjórar miljónir, fjögur
hundruð og tíu þúsundir, fjögur
hundruð áttatíu og fimm dollarar
($224,410,485). Áriö 1903 voru
þau komin upp í $467,064,685,
eða höfðu meira en tvöfaldast.
megnri mótspyrnu frá félaginu
þegar svo væri komið, að því væri
ekki sjálfu hagur að því að flytja
fólk inn
Undir núverandi fyrirkomulagi
skilar oss fljótt og, að mínu áliti,
óhult í öllu þvíi sem útheimtist til
í vesturlandið. Það er^heilsusamlegraogvaranlegrafram-
álit mitt. að vér hefðum fengið að fara.
minsta kosti helmingi fleiri inn-
flytjendur frá Bandaríkjunum ef
vér hefðum volduga Bandaríkja-
Að skifta um stjórn og velja sér
þrekminni leiðtoga og afturhalds-
sama stefnu, sem því miður virð-
járnbraut, eins og Northern Paci- ist einkenna afturhaldsflokkinn á
fic, sem ætti um tvö þúsund míl-' yfirstandandi tíma, væri, að minni
ur af járnbrautum í landinu. jhyggju, hið mesta óvit og ófor-
Annar mikill örðugleiki við að
fá Bandaríkjamenn til að flytja til
Norðvesturlandsins er, hvað lífs-
nauðsynjar manna þar eru dýrar,
sérstaklega hlutir,sen* búnir eru til
í Bandaríkjunum og menn verða
að nota, til dæmis jarðyrkjuverk-
færi o. fl. Ekkert mundi fremur
verða til þess að draga
sjálni.
Apríl 28.
Yðar einlægur,
J. H. FIaslam. “
Trjáviðarverð.
ur mn-
flutningnum til Vestur-Canada en komið sér saman um og gefið út
Engin vafi er á því, að á tímabili i aðferð sein leiddi til þess að auka^krá yfir trjáviðarverð; þýðir slíkt
Nú hafa mylnufélögin í British
Columbia og C. P. R. félagið
Oft
þessu hafa innlendu viðskiftin, kostnað bænda, og þó get eg ekki
aukist tiltölulega enn þá meira þó betur séð en það sé stefna aftur-
slíkt ekki verði sýnt með tölum;
en þess sjást ljós merki á öllu.
Járnbrautatekjurnar á síðast-
liðnum átta árum hafa vaxið úr
$46,655,883 upp í 96,064,526,
eða meira en tvöfaldast.
Innlegg í canadíska banka hefir
aukist úr $190,916,939 upp í
$460,950,579, eða meira en tvö-
faldast.
Tala innflytjenda til Canada
árið 1895 var einungis 18,790; en
árið 1903 varð hin myndarlega
tala innflytjenda 128,364.
Á þessu sama tímabili hafa
tekjur stjórnarinnar því nær tvö-
faldast.
Það er því enginn vandi að
gera sér grein fyrir því að efnaleg
framleiðsla í Canada er nú meira
en helmingi meiri en hún var fyr-
ir átta árum, og að auðæfi lands-
ins hafa fullkomlega tvöfaldast.
Ymsir halda því fram, að alt
þetta stafi af almennri velgengni
í heiminum. Ekkert getur verið
fjær hinu sanna. Ekkert land,
að Bandaríkjunum einum undan-
anskildum, hefir haft af slíkri vel-
líðan að segja. Það er sannast j
að segja þvert á móti. í flestum
öðrum löndum — Þýzkalandi,
Frakklandi, Bretlandi hinu mikla
og Ástralíu—hefir verið verzlun-
ardeyfð mikinn hluta tímabilsins,
sérstaklega síðustu þrjú árin.
haldsflokksins að gera slíkt, þrátt
fyrir hina miklu vellíðan verk-
smiðjumannanna f Canada.
Eg álít að ekkert mundi hlynna
jafn mikið að bygging Vestur-
Canada eius og algert verzlunar-
frelsi við Bandaríkin; en semCan-
ada-maður veit eg, að slík við-
skiftastefna er ómöguleg. Oglít-
ilsháttar breyting á tolllöggjöfinni
getur verið nauðsynleg til þess að
halda verksmiðjuiðnaði vorum í
núverandi blóma. En að ætla
sér að hækka innflutningstollana
stórkostlega til þess að bola út
Bandaríkjavörum, slíkt væri að
gera út af við sjálfan sig hvað
Vestur-Canada snerti þó það kynni
að verða stundarhagnaður fyrir
verksmiðjumennina eystra. En,
eins og áður hefir veriö tekið
fram, er það þroskun jarðyrkj-
unnar í Canada sem færir oss
mesta vellíðan. Það getur eng-
um vafa verið bundið, að hin vit-
urlega og ötula starfsemi innan-
ríkismáladeildarinnar hefir átt
stórkostlega mikinn þátt í fram-
för vorri.
Eiít af því sem mjög mikil þörf
er á í stjórnmálum,
um, viðskiftamálum
öðrum störfum, sem
fyrir stafni, er öflug
forysta, og af slíku
sannarlega ekki haft
iðnaöarmál-
og hverjum
menn hafa
og dugandi
höfum vér
að segja í
Sem business- maður, sem hefi j afturhaldsflokknum síðanSirJohn
átt dálítinn þátt í að koma á- A. Macdonald féll frá. Menn
standinu í núverandi horf og á ■ hljóta að finna til þess, að ekki
nokkuð undir framhaldandi vellíð- j tjáir að veikja lið þeirra með
an, hlýt eg að taka til yfirvegun-! flokkaskifting, sem leiða þjóðina
ar hvern þátt Dominion-stjórnin
hefir átt í framför landsins. Er
þetta góðri dómgreind og vitur-
á vegi framfara og velgengni. Það
er enginn minsti vafi á því, að
Sir Wilfrid Laurier hefír verið
legri busittess-aX>ler§ stjórnarinn- j leiðtogi í öllum skilningi. Mr.
Tarte var á öðru máli, og reyndi
sjálfur að leiða, en leiddi ekkert
ar að þakka, eða er þetta nokkuð
sem fram hefði komið undir öll-
um kringumstæðum?
Eg geri ráð fyrir, að núverandi
vellíðan sé að miklu leyti því að
þakka, hvað mikill fólksflutning-
ur hefir verið inn í Vestur-Can-
ada. Og það er þýöingarmesta
ætlunarverkið canadískra stjórn-
málamanna á yfirstandandi tím-
um að láta slíkt halda áfram og
gera mönnum að og fráflutninga
sem greiðasta og þægilegasta þeg-
annað en eyðileggingu yfir sjálfan
sig. Mr. Blair setti sig réttilega
eða ranglega, upp á móti Grand
Trunk Pacific járnbrautar-fyrir-
tækinu, en stjórninni farnast mæta
vel án hans.
Þegar Sir Wilfrid Laurler kom
til valda þá voru íbúar Canada
hverjir upp á móti öðrum út af
þjóðernis og trúarbragða ágrein-
ingi sem hafði sérlega ill áhrif á
talsverða verðlækkun. Jafnframt
hafa trjáviðarsalar í Manitoba ög
Norðvesturlandinu gengið inn á
það við mylnumennina að selja
ekki trjáviðinn dýrara en svo, að
þeir hafi sanngjarnan hagnaö.
Hagnaður þessi hefir verið ákveð-
inn að skyldi vera 20 prct., sem
auðvitað legst á verðskrá mylnu-
manna og járnbrautar félagsins.
Þeir sem trjávið kaupa að trjá-
viðarsölum eru beðnir að gera
umboðsmanni járnbrautarfélags-
ins aðvart um það ef þeim er seld-
ur viðurinn fyrir óhæfilega hátt
verð, og eins ef þeir þurfa að við-
hafa nokkura eftirgangsmuni til
að fá það sem þeir þarfnast.
Það er tilgangur járnbrautar-
félagsins að greiða fram úr öllum
ágreiningi milli viðarsala og þeirra,
sem aö þeim kaupa. Komist eft-
irlitsmaður félagsins að því, að
viðarsalinn reynist mönnum ekki
vel á einhvern hátt, annaðhvort
hafi ekki viðinn eða selji of dýrt,
þá hefir eftirlitsmaöurinn vald til
að fara fram á að úr því sé bætt,
og sé það ekki gert, þá að mæla
meö því, að önnur trjáviðarverzl-
un verði sett upp jafnhliða.
Þetta nýja trjáviðarverð átti að
ganga í gildi 10. þ. m., og hefir
járnbrautarfélagið látið prenta
verðiö á spjöld og festa þau upp á
vagnstöðvunum meðfram braut
sinni mönnum til leiðbeiningar;
og með því að kynna sér þau er
hverjum manni í lófa lagið að sjá
um, að hann ekki sé Iátinn borga
meira fyrir viðinn én honum ber.
Stríðið.
Rússneski Vladivostock-flotinn
var nýlega á sveimi meðfram
austurströnd Kóreu og sökti þar
Japönsku flutningaskipi, sem hafði
orðið viöskila við samferðaskip
sín í þoku og hélt rússneski fiot-
inn væri skip sinna manna, og
sigldi fast að þeim til að afhenda
kol. Alls náðu Rússar þar 17
liðsforingjum, 20 hermönnum, 85
uppskipunarmönnum og 65 sjó-
mönnum; en yfir 200 hermenn
fóru undir þiljur og neituðu að
gefast upp. Þegar Rússar sjálfir
höfðu yfirgefið skipið, sprengdu
þeir það uppjstukku þá japönsku