Lögberg - 12.04.1906, Qupperneq 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 12. APRÍL 1906
GULLEYJAN
skáldsaga eftir
ROBERT LOUIS STEVENSON.
Alt í einu tók eg eftir einhverjum ókyrleika í
sefinu og sá glögglega aö eitthvaö kvikt var þar á
ferC. Villiönd ein flaug fyrst upp og önnur fylgdi
þegar á eftir, og eftir örfáar mínútur kvaö alt loftiö
vi5 af kliS fuglanna, sem flugu fram og aftur eftir
votlendinu. Mér flaug undir eins í hug aS einhver há-
setanna vaeri á næstu grösum í skógarjaörinum öCru
hvoru megin mýrarinnar. Mér skjátlaöist ekki
heldur, því skömmu siðar heyröi eg óglögt lágt
mannamál, sem varð smámsaman skýrara og. auðA
heyrðara, og dró eg af því að þeir, sem ræddust við,
væru að færast nær.
Eg varð lafhræddur, því eg fór nærri um það,
hverjir væru þar á ferð, og skreið inn undir krækl-
óttu greinarnar á einni síbleiku eikinni, og lét þar
fyrir berast. Var þar gott fylgsni, því greinarnar
beygöu enda angana út og niður að jörðu, en alt að
því manngengt undir þær fast við eikarbolinn.
Eg þekti brátt að annar þeirra, sem eg hafði
heyrt til, var Silfri. Mennirnir töluöu býsna hátt og
um eitthvert alvarlegt mál, því eg heyröi að þeir voru
aestir, þó eg gæti eigi greint nein orðaskil.
Svo varö þögn, og leit helzt út fyrir, að mennirn-
ir hefðu annaö hvort snúið brott eða hætt viöræöun-
um, og sett sig niður, þvi brátt varð sama kyröin á
öllu, eins og verið hafði, áður en eg varð var við þá,
og fuglahóparnir röðuðu sér á sínar fyrri stöðvar á
ánni og tjörnunum í mýrinni.
Mér duldist það engan veginn, aö eg hélt illa við
áformið sem og eg hafði sett mér, þegar eg fór í land,
með því að liggja aðgjörðalaus þar, sem eg var núj
Úr þvi eg hafði verið svo óhygginn að yfirgefa skip-
ið með þessum glæpaseggjum, þá var það minsta sem
eg gat gert það, aö sæta færi til að komast aS ráða-
gerð þeirra, ef mögulegt væri. Skylda mín var því
aS færa mig nær mönnunum, sem eg haföi orðiö var
viö, og reyna aS komast eftir, hvaS þeir væru aS tala
um, því öll likindi voru á þvi, aS eitthvaS yrði á þvt
aS græða fyrir mig og minn flokk. Eikiskógurinn,
sem eg hefi áöur minst á, geröi mér létt fyrir meö að
framkvæma þaS.
Eg vissi vel áttina, sem eg þurfti aS stefna í, til
þess að hafa upp á mönnunum, og þó eg hefði ekki
vitað hana, gáfu fuglarnir það ljóslega til kynna, því
þeir voru allir sestir, nema einn hópur, sem alt af
flögraöi yfir sama blettinum, þar sem þessir friSar-
spillendur höföust viö.
Eg skreið á fjórum fótum í áttina til þeirra, hægt
eg gætilega; loksins nam eg staöar, þar sem víð rauf
var á liminu og skygndist eg í gegn um hana. ÞaSan
gat eg séð greinilega ofan eftir lítilli ræmu, annars-
vegar við mýrinu, sem girt var af feysknuðum trjá-
bolum beggja megin; þar sá eg Jón Silfra og einn há-
setanna, hvern andspænis öörum, ræðast við alvar-
. . ' • * /
lega á svipinn.
Sólin varpaöi ljósi sínu á þá, björt og heit. Silfri
hafði tekiS af sér hattinn og lagt hann við hlið sér,þer
sem hann sat, og sneri stóra, föla og sléttleita andlit-
inu aö hinum manninum, sem stóð upp yfir honum.
Silfra var auðsjáanlega mjög heitt, því aS svitinn
pípti af honum og hann virtist vera í talsveröri geðs-
hræringu, þó hann talaði mjög slétt og eins og honum
var lagið, þegar hann var aS telja einhvern á sitt mál.
ÞaS fyrsta sem eg heyrði af viSræöunni voru
þessi orð hans:
„Af því að mér er vel til þin, og veit hvernig á-
statt er, hefi eg aðvaraö þig. Alt er felt og smelt nú,
og engin brejAing verður gerð á því, hvorki af þér né
öSrum. Eg hefi látiö þig vita þetta til aS bjarga lífi
þínu. Ef einhver af óróaseggjunum vissi um aö eg
væri að segja þér frá þessu, hvaS heldurðu mín biöi,
Tom, ímyndarSu þér ekki aS þeir mundu fljótlega
stytta mér stundir?“
„Silfri,“ sagði.hinn maðurinn, og eg sá að hann
var eldrauöur í framan af geðshræringu, hann talaöi
ótt og títt og það skalf í honum röddin. „Silfri,“
sagSi hann, „þú ert roskinn og ráöinn maður, og hef-
ir að minsta kosti orö á þér fyrir aS vera drenglund-
aöur, og í tilbót ertu vel efnaður, þar sem flestir aðr-
ir hásetarnir á þessu skipi eru öldungis eignalausir;
eftir því sem eg ímynda mér ertu enn fremur djarfur
maöur. Eg ætla nú að skora á þig að segja mér.hvort
þ ú ætlir að láta þetta blóðþyrsta illþýöi draga þig
með sér til ódáðaverka. Eg vona að þú gerir það
ekki. Sjálfan mig vona eg aldrei hendi slikt. Eg
kýs heldur að láta líf mitt, en reynast ótrúr yfir-
boð—“
Hann lauk ekki við setninguna, því nú heyröist
hávaöi. Þ’arna hafði eg auðsjáanlega rekist á éinn af
þeim, sem enn voru á okkar bandi, og rétt á eftir
sagöi annar slíkur maður til sín. Innan úr skóginum
öðru megin mýrarinnar, kvaS viö hljóö, líkast gremju-
ópi, svo heyrSist annaö óp, og síöast hræSileg, lanjf-
dregin angistarstuna, sem bergmálaSi hvaö eftir ann-
að frá Sjónarhólsklettunum. Fuglarnir flugu á staS
aö nýju og langa hríð á eftir hljómaði þetta voöalega
helvein í eyrum mér. DauSaþögn, sem á eftir fylgdi,
gerði það enn átakanlegra, því dö um stund raskaöi
ekkert kveldkyrSinni nema vængjablak fuglahópanna,
sem tyltu sér aftur niður á fenin, og niður brimsins
við eyna, sem heyröist í fjarska.
Tom haföi tekiö snögt viðbragð þegar hljóðið
heyrSist, en Silfri brá sér hvergi. Hann var staöinn
á fætur studdist við hækju sina og einblíndi á mót-
stöðumann sinn, eins og höggormur, sem býr sig til
fleygja sér á bráö sína.
„Jón,“ sagöi hásetinn og reiddi upp hnefann.
„Ekkert ofbeldi," hrópaöi Silfri, og hoppaSi nokk
ur skref aftur á bak, meö því snarræði og lipurð, sem
enginn fimleikamaöur hefði þurft aS blygSast sin
fyrir.
„Eg ætlaöi ekki aö sýna þér neitt ofbeldi," svar-
aöi hinn. „ÞaS er hin svarta samvizka þín, sem kem-
ur þér til aS óttast mig. En segðu mér í öllum ham-
ingjunnar bænum, hvaö er þetta?“
„Þetta?“ svaraöi Silfri, og leit undan hálf kýmn-
islega, en tók þó nákvæmlega eftir öllum hreyfingum
hins, og litlu augun í stóra hvíta andlitinu á honum
glönzuöu eins og glerkúlur. „Þetta? Ja, Mér þykir
líklegast aS þaö hafi verið hljóöin hans Allans.“
Þó að Tom yrði hverft viS orð Silfra bar hann
sig eins og hetja.
„Allan,“ endurtók hann. „FriSur sé með hon-
um. "Hann lifði og dó eins og trúum og dyggum sjó-
manni sæmdi. Slíkan hefi eg og álitiö Þig, Jón Silfri,
alt til þessa, en eg hlýt aö sannfærast um, aö þú átt
það ekki skiliö. Hvort sem eg kemst lifandi brott af
þessari eyjueða ekki, ætla eg aldrei aS veröa drottins-
svikari. Þú hefir látiö drepa Allan. Er ekki svo?
Láttu drepa mig líka, eða gerSu þaS sjálfur, ef þú
getur, eg óttast þig ekki, en eg býS þér byrginn.“
Þegar hinn djarfi háseti hafði mælt þessi orö,
sneri hann bakinu við brytanum og lagði á staö ofan
til lendingarinnar. En hann átti ekki að komast
þangað. Langi Jón rak upp grimdaróp, greip annari
hendinni um trjágrein, til aS styöja sig, brá hækjunni
á loft með hinni og sendi þetta undarlega banaspjót að
mótstööumanni sínum.
Broddurinn á hækjunni hitti Tom rétt á milli
heröablaðanna. Hann teygði upp hendurnar, dró
þungt andvarp og féll til jarðar.
Hvort hann var særöur mikið eða lítiS gat enginn
vitað. Liklegt er samt, eftir hvininum af högginu aö
dæma, aö hann hafi oröið fyrir mjög hættulegum á-
verka, en hann fékk eigi tíma til aö rakna viö aftur,
þó hann hefði aö eins falliö í ómegin. MeS lipurð,
sem i engu gaf apans eftir, var Silfri, þó hækjulaus
væri, á næsta augnabliki kominn ofan á hann, og rak
sjóhníf sinn tvisvar sinnum upp aö hjöltum í hinn
meSvitundarlausa líkama. Eg var svo nærri þeim.aö eg
heyrði glögt másiö í Silfra þegar hann var aö veita
hinum banasáriö.
Eg get ekki lýst yfirliSi, því þaö hefir aldrei liSið
yfir mig algerlega, en þetta haföi þær verkanir á mig,
aö í nokkur augnablik fanst mér og alt, sem eg sá,
fara á þotferö í kring um mig, og eg gat ekkert greint
nema óljósa umgerð hlutanna eins og í þoku. Silfri,
fuglamir, Sjónarhóll og alt,.fór á staö, og þúsund und
arlegar og geigvænar raddir hljómuðu fyrir eyrum
mér.
Þegar eg náði mér var Silfri búinn að koma sér í
sinar vanalegu stellingar aftur. Hann haföi sett upp
hattinn, cg komið hækjunni fyrir undir holhendinni.
Rétt við tærnar á honum lá Tom hreyfingarlaus, en
morðinginn virtist ekki veita því neina eftir tekt, þar
sem hann var að þerra blóðið af hníf sínum á gras-
inu. Annars var alt óbreytt, sólin skein vorkunnar-
laus á mýrina eimhjúpuöu og fellsbeltin, og eg gat
varla talið sjálfum mér trú um, aS í raun og veru væri
nýbúiö að myröa mann þarna, enda þótt eg hefði ver-
ið sjónarvottur að því.
En nú stakk Jón hendinni ofan í vasa sinn, dró
þar upp hljóðpípu og blés í hana nokkrum sinnum, til
aö gefa til kynna, auðsjáanlega fyrir fram ákveðiS
merki; hann blés svo hátt, að það hlaut aS heyrast
langar leiðir. Eg vissi vel hvaö þetta þýddi, og varS
óttasleginn. Eg átti á hættu að verða auðveldlega
fundinn, héldi eg kyrru fyrir, þar sem eg var. Þeir
voru þegar búnir að taka tvo af þeim mönnum af lífi,
er trúir höfðu reynst okkur. Lá ek''; næst við að
halda, að á eftir Tom og Allan kæmi rööin aö mér?
Eins hljóðlega, op meö svo miklum hraða, sem
mér var mögulegt, lagði eg því á stað út úr skógar-
þykninni, sem eg hafði falist í, á leiðinni í gegn um
þaö gat eg glögglega 1 yri og harkið á bak
viö mig, þegar félagar Silfra söfnuöust til hans, og
herti vitneskjan um komu þeirra ekki all-lítið á mér.
Strax og eg kom út úr þéttskógnum 0g yfir á greiö-
færara svæði, hljóp eg svo hart, sem fætur toguðu, en
hugsaði ekkert um í hvaöa átt eg flýði og stóS á sama
um það, ef eg aS eins kæmist brott frá óvinum mín-
urn. Á hlaupunum óx óttinn hjá mér um allan helm-
'ngr. og síðast varð hann svo ríkur að við lá að eg
yrði óður af hræöslu.
Satt að segja voru líkindin fyrir því að eg kæm-
ist lifandi brott af eynni sama sem engin. Hvernig
átti eg aS komast um borð aftur? Þegar skotið yröi
úti á skipinu, til að kveöja hásetana úr landi, var auð-
vitað hvaö þeir mundu gera viö mig, kæmi eg ofan í
fjöru til þeirra .nýkominna frá manndrápum og
hrySjuverkum. Þeim mundi eigi þykja það árenni-
legt, að eiga það undir von, að eg hefði ekki orðiö ein-
hvers vísari um glæpi þeirra á eynni, þar sem þeir
höfðu ekki séS mig allan daginn, og eg flýöi frá þeim
strax og viö komum að landi, án þess að gera nokkra
grein fyrir því tiltæki minu. Mér gat ekki dulist, að
hverju alt stefndi. Eg kvaddi i huganum Hispaniola,
friödómarann, læknirinn og kafteininn. Mín beið ekk-
ert á eynni, annað en hungur-dauðinn eða að verða
myrtur af upreistarmönnunum. Meðan eg var aö
hugsa um alt þetta, linti eg ekki á hlaupunum, og án
þess að taka eftir því, , hafði eg nálgast þá hæöina,
sem eg sá fyrst um daginn, eftir að eg kom að auða
rjóðrinu. Á henni voru tvær strýtur. Þar sem eg
var nú staddur uxu síbleiku eikurnar ekki eins þéttar,
cg líktust meir hávöxnu skógarbelti tilsýndar. Innan
um þær glitti á furutré á einstöku stað, og þau voru
há, fimtíu til sextiu fet. LoftiS var léttara og betra
þarna fjær mýrinni og fenjunum sefgrónu. Alt í einu
heyröi eg hávaða og eg stansaði meö áköfum hjart-
slætti.
XV. KAPITULI.
Eyjarbúinn.
Ofan fellshlíöina, sem eg stóS neðan við, og var
bæöi brött og grýtt, ultu smá hnöllungar niður á milli
trjánna. Eg leit strax í áttina þangað, og sá ein-
hverja fígúru hlaupa meö miklum hraða bak við eitt
stóra furutréð í brekkunni. Hvort þ.að var maður,
api eSa björn gat eg alls ekki vitað með vissu. Svip
af öllu þessu þrennu sýndist mér fígúran hafa. Og
eg fyltist felmtri af að sjá hana.
Nú leit svo út, sem eg væri króaður á báða vegu.
Moröingjarnir voru aö baki mér, en fram undan þessi
ókunna vera, sem lá nú í leyni. Og í huganum kaus
eg undir eins fremur að mæta þeirri hættunni, sem
eg þekti, en hinni, sem eg þekti ekki. Silfri sjálfur
leizt mér ekki eins ógnarlegur og þessi hulda vera
skógarins. Eg sneri því viS áleiðis til bátanna og
horfði um öxl á ganginum.
Alt í einu kom ókunna veran aftur í ljós, og eg
sá að hún lagöi á staö, hljóp til hliöar og stefndi í veg
fyrir mig. Eg var alveg uppgefinn af hlaupunum
um daginn, en þó eg hefSi veriö öldungis óþreyttur,
sá eg skjótt, aö mig skorti mikiS til aS jafnast á við
hana i flýti. Þessi skepna hoppaði af einum trjá-
stofni á annan, eins og fráasta skógardýr, þó var hún
tvífætt, og að því leyti manni lík, en engum þeim, sem
eg hafði samt séð áður, því hún fór svo álút, aö höf-
uöið nam því nær viö jörðu. Samt var þetta maður;
eg gat ekki efast lengur um það.
Eg fór aS rifja upp í huga mínum sögur þær,
sem eg hafði heyrt um mannætur, og rétt að því kom-
inn að kalla á hjálp. En þaS eitt fyrir sig, að þetta
var maður, þó viltur væri, hélt mér frá aö gera það,
og óttinn á Silfra og félögum hans vaknaði aftur á ný
þegar eg var oröinn þess vís, að hér var að eins við
einn óvin aö eiga sömu tegundar.
Nú mundi eg líka eftir þvi, að eg bar skamm-
byssuna mína á mér. Þegar eg var búinn að gera
mér grein fyrir, aö eg var ekki varnarlaus með öllu,
óx mér aftur hugur, og eg sneri beint að þessum eyj-
arbúa og gekk einbeittur móti honum. Þá stundina
var hann hulinn bak við eitt stóra tréð; en hann hlýtur
aö hafa haft vakandi auga á mér, því strax og eg
stefhdi í áttina til hans, kom hann aftur í ljós og kom
beint á móti mér. Svo hikaði hann við, og gekk nokk-
ur skref aftur á bak, færSist nær á ný, og að síðustu
fleygöi hann sér á kné, og rétti út hendurnar friðmæl-
andi á móti mér, sem var alveg forviða af undrun.
Eg stóð grafkyrr og spurði:
„Hver ert þú?“
„Eg er Ben Gunn,“ svaraði hann með óþýðri og
hásri rödd. „Eg er aumingja Ben Gunn, sem ekki
hefi séð kristinn mann í full þrjú ár.“
Eg hafði nú séS mannninn svo nærri mér, aö eg
gekk úr skugga um það, að hann var aö eðlisfari hvít-
ur á hörundslit eins og eg, og bauö af sér fremu'r góð-
an bokka. Þar sem sá í bert hörund á honum var
haí.11 samt blakkur af sólarhitanum og útivistinni; '
jafnvel varirnar á honum voru dökkbrúnar, og augun,
sem voru falleg, ljósgrá að lit, sýndust undarlega hjá-
leit í þessu dökka andliti. Enginn beiningamaöur,
sem eg hefi séð eöa gert mér hugmynd um, gat i bún-
aöi sínum jafnast viS útganginn á þessum mann-
garmi. Hann var í buxna staö vafinn í sundurlausar
segldúksdruslur, sem bundnar voru og heftar saman
með leöurræmum úr fornum sjóstigvélum, mjóum
krossspýtum, stórum koparhnöppum og ýmsu öðru
því líku. Hann var nakinn aö ofan, en haföi um
mittið breitt leðurbelti, sem var eini heillegi hluturinn
af öllum búningnum.
„Þrjú ár segist þú hafa veriö hér; rak þig hing-
aö upp af skipbroti?“ spurði eg.
„Nei, sú var ekki orsökin, félagi,‘ svaraöi hann;
„eg var settur hér á land sem liðbrautingi."
„Eg haföi heyrt getið um þessa refsingu, sem al-
tíða meöal sjóræningja, og vissi að hún var mjög illa
tæmd; og er í því fólgin, aS hinum seka er skotið á
land á eyðiey, og fengið í hendur dálítiö af skotfærum,
og svo skilinn þar eftir, ofurseldur auöninni og ein-
verunni.
„SíSan eg var skilinn hér eftir fyrir þremur ár-
um síðan,“ mælti hann enn fremur, „hefi eg lifað á
geitum, berjum og skelfiski, og eg segi, og hefi fengið
aö reyna það, að hvar sem maSurinn er á hnettinum
getur hann bjargast, geri hann alt sem honum er
mögulegt til aö viðhalda lífinu. En mér er nýnæmi á
mat siðaöra manna ; ekki vænti eg aS svo heppilega
standi á fyrir þér, að þú hafir, þó ekki væri nema ost-
skorpu í vasa þinum til að gefa mér? Þú mátt trúa
því, aS marga nótt hefir mig dreymt osta og rjúkandi
„toast,“ og þaö var annaö en gaman fyrir mig, sem er
matmaður í verunni, aS vakna svo dag eftir dag upp
í þessu allsleysi, sem hér er.
„Komist eg einhvem tima út á skipiö aftur,skaltu
fá nægju þína af hverri matartegund, sem þar er til,
cn eg hefi engan bita á mér,“ svaraði eg.
MeSan hann var að tala hafði hann þuklað á mér
öllum —eg held til aö ganga úr skugga um, hvort eg
hefði ekkert matarkyns meSferSis — strokið hendurn-
ar á mér, klappaö mér og látið öll hugsanleg ánægju-
merki í ljósi, yfir að hafa fundiö aöra veru sér líka.
En við síðustu oröin sem eg talaði varS hann eins og
hálf-hissa, og horfði á mig um stund hugsandi þang-
að til hann sagöi:
„Ef þú kemst einhvern tima út á skipið, sagöiröu;
hver skyldi hindra þig frá því?“
„Eg veit þú gerir þaS ekki,“ svaraði eg.
„ÞaS er dagsatt,“ svaraði hann. „En segðu mér
hvað þú heitir.“
„Jim,“ svaraöi eg. v ■
„Jim! Jim!“ hrópaði hann undraglaður. „Nú,
jæja, Jim, eer hefi átt viö ill kjör að búa, svo ill, aö þú
mundir aldrei hafa getaS ímyndaö þér neitt svipað
því, sem eg hefi orðiö að reyna. Eftir útliti mínu nú,
mundir þú tæpast geta trúaS aö eg heföi veriö borinn
og barnfæddur í siöuðu landi af guöhræddri móður.“
„Nei, eg hafSi ekki myndað mér neitt sérstakt á-
lit um þaS.“
„Eg trúi því,“ svaraSi hann, „en móöir min var
samt einstaklega guðhrædd, og eg var sjálfur, um eitt
skeið, góSur og guShræddur drengur, sem kunni kver-
ið mitt alt utanbókar spjaldanna á milli. En mín saga
er nú svona: Eg byrjaöi á aö spila „dibbspil"*) á
steinlögðu götunum í fæöingarbæ mínum á Englandi.
Þar af hófst ólán mitt. MóSir mín sat með mig og
taldi um fyrir mér á ýmsa vegu, blessuð gamla kon-
an, en alt kom fyrir eitt. Eg fjarlægöist því meir rétta
veginn, sem mér var ákveönar bent á hann. Að síS-
ustu þóknaðist forsjóninni, að láta mig lenda hingað.
Eg hefi hugsað mikiö um hiö liöna líf mitt, hér á þess-
ari eyðiey, og eg er orðinn guShræddur aftur. DÞú
skalt ekki sjá mig neyta víns,— þó eg eigi kost á'því
eftirleiðis. Eg hefi einsett mér aS bæta ráö mitt, og
eg ætla að gera það, og veit hvað eg á aö gera. Og
eg skal segja þér enn eitt“ — hann leit í kring um sig
og sagöi síðan í hálfum hljóðum — „eg er stórríkur
maður.“
Nú efaðist eg ekki lengur um að þessi mfinn-
garmur var oröinn geggjaður á geSsmununum af ein-
verunni, og eg er viss um, aö á svip mínum hefir hann
séð, hvaö eg hugsaði; því hann tók upp aftur það sem
hann hafði sagt með enn meiri áherzlu:
„Þú mátt trúa því, eg er stórríkur; eg sé þú trú-
ir því ekki, — en það er samt sátt, og eg skal gera
mann úr þér, því skal eg k>fa þér. Jim! þú ert fyrsti
maðurinn, sem fanst mig hér á þessum eyðistaS, og
þú skalt fá það borgpö.“
Alt í einu dró skugga yfir gleðisvipinn, sem ver-
ið haföi á andlitinu á honum, hann tók fastara utan
um hendina á mér, tók hinni hendinni ógnandi í treyju
barminn á mér og spuröi: ✓
„Er það skip Flints, sem þú komst á hingað?“
Mér flaug strax heppilegt ráS í hug. Eg sá, að
hér mundi eg hafa hitt fyrir bandamann og svaraði
því vafningalaust: ,
*) Barnaleikur enskur. t _i-. . ' i'l :ÍJ