Lögberg - 22.11.1906, Blaðsíða 4

LOGBERG FIMTUDAGINN 22. NÓVEMBER 1906
y

er geflö út hvern flmtuda* aí The
LÖBberg Prlntin* & Publishing Co.,
(löggilt). aö Cor. William Ave og
Nena St., Winnipeg. Man. — Kostar
$2.00 um á,rið (6. íslandi 6 kr.)
Borgist íyrirfram. Binstök nr. 5 cts.
Published every Thursday by The
Lögberg Printing and Publishlng Co.
• (Incorporated), at Cor.William Ave.
& Nena St., Winnipeg, Man. — SUD-
■cription price J2.00 per year. pay-
able in advance. Single copies 5 cts.
S. BJÖRNSSON, Editor.
M. PAULSON, Bus. Manager.
Auglýsingar. — Smáauglýsingar í
eitt skifti 25 cent fyrir 1 þml.. A
stærri auglýsingum um lengrl tlma,
afsláttur eftir samningi.
Bústaðaskiíti kaupenda verður að
tilkynna sltriflega og geta um fyr-
verandi bústað Jafnframt.
Utanáskrift til aígreiðslust. blaðs-
lns er:
The LÖGBERG PRTG. & PGBh. Co.
p. o. Box. 136, Winnipeg, >lan.
Telephone 221.
Utanáskrift til ritstjörans er:
Editor Lögberg,
P. O. Box 136. Winnipeg, Man,
aðs, sem liggur sunnan viö sextug-
asta breiddarstig, suSur aö landa-
mæruntun aö austan, og hljóti
Manitoba þá Port Churchill alla,
sérstaklega meö tilliti til þess, aö
járnbraut verði lög’ð úr fylkinu til
hafnar við flóann.
Að þessu hefir mál þetta ekki
verið neitt ágreiningsefni milli pól-
itísku flokkanna. Þeir hafa verið
samhuga um Það, hingað til, í öll-
um aðal atriðum, og er vonandi að
það verði til lykta leitt erjulaust,
þannig að fylkið fái, sem mestan
og um leið hlutfallslega sanngjarn-
astan landauka mi'ðað við nágranna
fylkin.
----;—o-------
Ólíku samuii íið jafnn-
rfamkvæmt landslögum er uppsogn
kaupanda á blaði ógild nema hann |
jé skuldlaus þegar hann segir uPP-"~
Ef kaupandi, sem er t skuld við j
ttlaðið, flytur vistferlum án þess að j
tilkynna heimilisskiftin, þá er það j
Eyrir dómstólunum álitin sýnileg j
lönnun fyrir prettvíslegum tilgangi.
Skifting Keewatin héraösins,
Eins og minst var á í næsta blaði |
hér á undan hafa fylkin þrjú, Ont- j
ario.Saskatchewan og Manitoba öll
farið þess á leit við sambands-
stjórnina, að fá sinn hlutann hvert
af Keewatin-héraðinu, sunnan við
sextugasta breiddarbaug.
Ontario fer fram á, að landa- j
merkjalína Manitobafylkis að norð
an sé færð norður að Churchill-á,
og hljóti fylkið alla þá spildu aust-
ur að Hudsonsflóa. Aftur skuli alt
landið austan við austurlandainerki
Manitobafylkis leggjast til Ontario
fylkis. Með þessu móti mundi
landrými Manitoba-fylkis verða
tvö hundruð og þrjátiu þúsund i
ferhyrningsmílur, í stað sjötíu og 1
þriggja þúsund ferh. mílna, og
Ontario-fylkis fjögur hundruð og
sextíu þúsund ferh.m., í stað tvö j
hundruð og sextíu þús. atta hundr-
uð sextíu og þriggja mílna. Fengi
Ontario þá og suðurhlutann af
Port Churchill, en Manitoba norð-
urhlutann.
En í kröfum Ontario-fylkis er
eigi minst á neinn viðaukaskerf til
Saskatchewan-fylkis.
Saskatchewan fer fram á að fá
svæðið milli Nelson-ár og sextug-
asta breiddarbaugs,en að hinn hluti
héraðsins, sem um er að ræða.legg-
ist til Manitoba-fylkis. Eftir þeirri
sk'iftingu mundi Port Churchill,
sem er aðal keppikeflið,því þar er
bezta höfn sögð við flóann. falla í
hlut Saskatchewan-fylkis. Sas-
katchewan vill eigi, að Ontario fái
neitt í þessum skiftum.
f þriðja lagi krefst Manitoba-
fylki að fá alt Keewatin, sunnan
við sextugasta breiddarbaug, Port
Churchill óskifta og alla strand-
lengjuna suður méð flóanum.
Þegar þetta er ritað eru engar
úrslitafregnir komnar um það aust-
an frá Ottiawa, hvernig þessu.m
málum lýkur. En óhætt er að full-
yrða, að báðir pólitísku flokkarnir
hér í fylki séu samhuga um, að
Manitoba fái færð svo út landa-
merki sín, að það standi jafnfætis
grendfylkjunum. Liberalar hér
hafa verið fyrstu forgöngumenn
þess, áð rýmkað yrði um takmörk
þessa fylkis,-ug báru það upp á
fylkisþingi. Og í h'inni nýju
stefnuskrá flokksins er það eitt af
ákvæðunum, að fylgja því fram
að lagt verði til Manitoba, að
minsta kosti sá hluti Keewatin hér-
Ekert aðfinsluefni afturhalds-
blaðanna í garð Dominion stjórn-
arinnar er óviðurkvæmilegra, ent
þær ákúrur, sem þau bera á hana
út af sölu opinberra þjóðeigna.sér-
staklega þegar menn virða fyr'ir
sér hver munurinn er á söluaðferð-
inn'i hjá Dominion stjórninni og
afturhalds fylkjastjórnunum, og
liggur oss þá næst að fara ekki út
fyrir þetta fylki, eða fram hjá Rob-
lin-stjórnina, sem flestum löndun-
um hefir svift þetta fylki fvrir ör-
lítið verð.
Viljum vér þá virða fyrir oss
■nismuninn á söluaðferð fylkis-
stjórnarinnar hér og landsstjórnar-
hún selur þau aðallegþ bændum.
Eylkisstjórnin selur lönd þau, sem
hún hefir til umráða fyrir fylkið
með leynd, selur þau gróðabralls-
mönnum; Dominion-stjórnin selur
löndin ekki fyT en brýn nauðsyn
krefur, hún heldur í þau þangað til
vöxtur bygðarinnar í nýlendunum
gerir það óhjákvæmilegt, að salan
fari fram. Með þéirri aðferð er
auðið að fá sem fylst verð fyrir
löndin, og með því móti er se.m
hyggilegast séð fyrir fjárvænleg-
um árangri af sölunni fylkinu til
handa, og hinsvegar hafa kaupend-
urnir sjálfir, sem vanalegast eru
bændur. er reisa bú á löndunum,
aö sínu leyti óskertan haginn af
kaupskiftunum, þar eð löndin kom-
ast beint og krókalaust í eigu
þeirra (ál»úendanna). En fylkis-
stjórnin okkar selur stór landflæmi
í einu lagi. einstökum mönnum, til
þess að liinir útvöldu v'iðskiftavinir
hennar geta grætt á þeim ærið fé,
áður en þau komast í eigu ábúend-
anna.
við sölu opinberra þjóðeigna, enda
varð árangurinn af sölu þessari
jafn æskilegur og þegar hefir ver-
ið bent á.
En hvernig fer nú fylkisstjórnin
hérna að koma þeim löndum í
peninga, sem hún hefir umráð yfir
sem nú eru látnir, er þjóðinrn
munu óefað miklu kærari, en nokk
ur konungur heíir verið, sem hún
hefir orðið að lúta.
Að halda minningu einhverra á-
Samskotabeiðn i.
Lögbergi hefir bonst auglýsing
um fjárbeiðslu meðal Vestur-ís-
lendinga. til að reisa fyrir stand-
mynd af hinum nýlátna Danakon-
ungi, Kristjáni níunda. Eru Is-
lendingar heima að safna fé til
þess. Auglýsing þessi er birt á
. , öðrum stað í blaðinu.
ínnar a þeim londunum, sem þær .
hafa hvor um sig ho„d yfir fyrir í-! &>„ fr«nur hárust oss osk.r um
húa Manitoba fylkis. ' 16 m*la “!* í)afbe,6m ÞeSS-
_ , . .' , lari hér vestra. lil þess sjaum ver
Það eru ekki nema fair dagar i
v. 11 £ ■ loss ekki fært. Oss meira að segja
síðan að allmikil sala for fram a I ^ , ,
t ■ r-._í finst þetta hálf undarlegt tdtæki af
skolalondum þessa fylkis, er Dom- 1 , ,
, y v | Islendingum heirna, og þvi undar-
ímonstiornm hefir td umraða. Voru s . . .. . .
,, r ... ,. 1 legra og siður viðeigandi fyrir Vest-
þar seldar fyrst um seytjan þus- s s , „
, , , ,.v , , „ í ur-íslendinga, brezka; þegna, að
und ekrur 1 liðugum hundrað s . , .
. ■ . u 1,1 I leggja fé fram til þessa fynrtækis.
portum fyrir fulla fjortan dollara ! fefeJ , ...
v „ , „. ,x Það er ekki svo að skilja að oss
ekran, að meðalverði,og siðar þrja- „ ; -
’ ., .. , , „ komi til hugar að neita þ,vi, að
tiu og þrju þus. og fimm hundruð | , . r
. K 1 J. . , , , f • | hinn latni Danakonungur hafi ver-
ekrur, einmg í smaskikum, fyrir . , .
_ , ,, lið ástsæll af islendingum; það var
nær 400,000 doll. Mesta verð tyr- | <11
, .. , . 'hann vissulega. Hann var Islend-
ir ekruna nam þrjatiu og þremur , , ..„ „
1 n „ . _ f„r:r ingum harla kær eins og oðrum
dollurum og engin ekran tor fyrir s .. .
... , „ ! þegnum sinum. Og mundi eigi
minna en sjo dollara. 10 „ f , ,•___
, , nema sjaltsagt að Islendingar
Meginhluta þessara skolalanda 1 , rrö„,„r
, , , , . , . „. íreistu honum standmynd fremur
keyptu bændur a opinberu uppboði,
, v v „ ( . í en öllum oðrum konungum sinum.
sem boðað var með nægum fyrir- . . , , . ,
. . I—En eigi að siður þykir oss und-
vara, td þess að samkepm yrði sem s . . , .,
f \ arlegt ef þetta fyrirtæki fær mik-
bezt komið við, og fylkið fengi eins s ... ,, . BtóKinni al
, , Jmn bvr hja íslenzku þjoðinm al-
nnkið fyrir þessi lond og mogulegt ' , „ . , • , t fc.ior„i
. i,. . * ment, þvi að hvorki hafa Islend-
væri. Eins og ollum gefur að . . . , .. ,
‘ lingar veriö neimr konungadyrk-
skilja. er shkt eina retta aðterðin 1 s , .
J 1 endur hingað td, og hins vegar
eiga þeir óneitanlcga marga menn,
. . T, , , igætismanna íslenzku þjóðarinnar á
fynr fvlkisbua? Fer hun svonaís . .
, . , x , '5 tj 1, , , . , I lofti. með þvi að reisa af þeim
hremlega að þvi ? Heldur þykir þar ; ’ 1 . . . _.
, 6 , , .„ standmyndir í Reykjavik, hefði oss
oft oef tiöum skjota skokku við. " . . A-
TT/ • " „ . Isýnst miklu betur viö eigaiidi, og
Hun hefir eig. osjaldan selt storar ^ hef(Ji ef til vill ekki veriö
landspildur í einu lagi, á því verði, ! , ., , „ ,, ,„r
P . , I nema viðurkvæmilegt, að Vestur-
sem eigi er nema orhtið brot at 1 . , . . •
,. , „ „. . . . . ísl. hefðu hlynt að einhverju leyti.
gildandi markaðsverði, og hun hef- . , ,. , „
? , 1 - Oss hefði t. a. m. fundist samboðn-
ir gert bað með leynd og ymsum .... , ......
, , .. „ .„ ,'.•„ , ro ara þjóðinm ísl. að syna mein rogg
undanbrogðum.og verið latið heita lJ . .,
, , . , , af sér í fjárframlogum til minniis-
svo, að kaupendurmr væru kola- r, „
, , 1 . , *. 1 I varða yfir goðskaldið Jonas Hall-
mokarar, hirðingamenn (caretak- | •' „ , , .. ,
, ., grimsson, en að stofna til þessara
ers) og aðrar varaskeifur, þar sem s ,
, s „ • • konungs-standmyndar samskota.
alþvðu getur eigi dulist, að meiri-1 s
,. , , , sem ver efumst um að fai nokkurn
hattar gæðingarmr standi a bak ., . , „ ,
• x , , AT „ v,occor: tíma svo mikinn byr, að mynd geti
viö—1 myrkrinu. Með þessari að--------
ferð sér hver heilvita maður, að
fvlkið ber hallann af kaupunum, en
urum bæjarins skot’inn til bana og
annar særður all-hættulega. Var
það ein af svertingja-hersveitum
Bandaríkjanna, sem upphlaupið
gerði. Foringi hersveitarinnar, sem
ekki vissi neitt um upphiaup þetta
fyr en það var um garð gengið,
sendi hermálaráðherranum skýrslu
um atburð þenna hinn 22. Október
og er sú skýrsla löng og ítarleg.
Segir hann í skýrslu þessari, að
sannanir séu fengnar fyrir því, að
skotið hafi verið inn í hús ýmsra
borgara bæjarins, sem ýmist hafi
setið þar í ró og friði á heimilum
sínum, eða Verið gengnir til sæng-
ur, og að hermennirnir í tuttug-
ustu og fimtu deild fótgönguliðs-
ins séu valdir að verk'inu. Enn
fremur tekur hann fram, að eftir
nægilegan: umhugsunartíma, sem
meðlimum herdeildarinnar hafi
verið gefinn, þá hafi þeir néitað að
gefa neinar upplýsingar nm máíið.
Enginn þeirra hafi fengist til að
nafngreina néinn af félögum sín-
um, sem þátt tóku í upphlaupinu,
og virðast ákveðnir í að standa
stöðugir í þeirri fyrirætlun sinni;
þess yegna virðist það réttmætt að
láta eitt yfir þá alla ganga hvað
hegningu snertir. Ilann lagði til,
hersveitarforinginn, að allri her-
deildinni verði vísað burtu, í ónáð,
og öllum þeim, er í henni hafi
verið, skuli ekki framar gefast
kostur á að ganga í landherinn né
sjóliðið né öðlast neina atvinnu í
þeim greinum, sem stjórn Banda-
ríkjanna á yfir að ráða.
Hinn 6. þ.m. kom svarið frá for-
setanum og samþykkir hann þá
ofanskráðar tillögur, og 9. s. m.
var svo herdeiklin leyst upp.
Sumir aí mönnum þeim, er í
herdeildinni voru höfðu verið í
herþjónustu mörg ár undanfarið.
Svo er sagt, að þeir allir hafi
bundið það fastmælum, aldrei að
ljósta upp nöfnum þeirra manna,
er hlut áttu að upphlaupinu, og
sín á milli lagt við dauðahegningu
ef út af væri brugðið.
Mjög misjafna dóma hefir úr-1
skurður forsetans, um það að upp- j
leysa herdeildina; fengið í blöðun-
um, og hafa all-snarpar umræður!
spunnist út af þvi. Er það einkimi |
af hálfu margra þeirra, borið fram
sem vörn í málinu, að ekki sé rétt-
látt og láta svo marga af herdeild-
armönnmium, sem engan þátt hafi
tekið í upphlaupinu, og þvi séu
sýknir saka, þola svo harðan út-
skúfunardóm, þó fáeinir af félög-
um þeirra hafi gert sig seka með
framkomu sinni. En margir
munu það mæla, að þeir hafi sjálf-
ir felt dóminn yfir sér, með því að
rjóskast við að gefa til kvnna
nöfn afbrotamannanna, sem með.
framferði sínu hafi kastað svo
stórum skugga á herfána Banda-
ríkjanna. Með þvi að neita að
skýra frá þvi, sem þeir vissu um
upphlaupið hafa þeir gert sig með-
seka hinum, er fyrir framkvæmd-
unum stóðu. Að láta slikt fram-
ferði og hér var um að ræða óátal-
ið, væri að eins til þess að stofna
öllum heraga í bersýnilega hættu.
Þann veg munu flestir óhlut-
drægir menn lita á málið.
Greiðið atkvæði með Haryeyl
Til kjósenda í Winnipeg.
orðið í.
En blá.tt áfram óviðeigandi finst
groðinn rennur 1 vasa gæðinganna. ,, . •
T . , revta saman fe, til að reisa likneski
Þvi að 1 fylkis fja.rhirzluna kemur , . . , , , ...
, x-í .• , , „ af erlendum konungum, enda þott
kaupverðið, litill hluti af markaðs- , ,
p . , , . , ,. ! út á íslandi væri. Oss finst það
verðinu, en hitt 1 hina rumgoðu I ..................
, , bggja helzt til fjarri.
pyngju vinanna og bandamann- SSJ
anna.
Munurinn á landsöluaðferð Dom- Svertingialiersveit uppleyst.
inion-stjórnarinnar og fylkisstjórn-
arinnar hér í fylki er í fám orðum
þessi: Dominion-stjórnin selur
lönd þau, sem hún hefir til um-
ráða fvrir fyikið, opinberlega, og
oss að Vestur-íslendingar séu að
Svo bar til í siðastliðnum Ágúst-
mánuði, að upphlaup allmikið varð
i bænum Brownsville í Texas í
Bandaríkjunum. Var einn af borg-
Meðlæti og mótlæti.
CÚr sænsku.J
Það er um kveld.
Frú Brún, unga húsmóðirin, sat
við vinnu sina inni hjá barnsvögg-
unni í svefnherberginu.
Við og við leit hún upp og hag-
ræddi skygninu sem hún hafði sett
fyrir framan lampann á litla borð-
•nu til þess að ljósbirtuna ekki
kvkli leggja beint framan í and-
litið á baminu, sem svaf þar vært
og fast.
Samkvæmt áskerun frá hinum mörgu kunningjum mínum
víðsvegar í Winnipeg hefi eg afráöið að bjóða mig fram til þess
að sækja um að verða kosinn í ,,board of Control“ fyrir kom-
andi ár. Eg æski, virðingarfylst, eftir atkvæðum og áhrifum
kjósendanna, án þess að leggja fram önnur meðmæli en fram-
komu mína í síðastliðin níu ár sem eg hefi haft þann heiður að
vera bæjarfulltrúi. Á því tímabili hefi eg átt sæti í öllum áríð-
andi nefndum, sem bæjarstjórnin hefir sett, og oft verið for-
maður þeirra nefnda. Eg hefi einnig við og við veri£> fulltiúi
bæjarins í stjórnarnefndum almenna spítalans og iðnaðarsýn-
ingarinnar. Verði eg kosinn mun eg framvegis, eins og að und-
anförnu, gera ínitt ítrasta til að gæta hagsmuna bæjarins. Hin
langa reynzla mín sem bæjarfulltrúi, og praktíska þekking, sem
eg hefi öðlast á þörfum þessa bæjar, ætti hvorutveggja að
aíia mér trausts kjósendanna. Eg er málsvari daglaunavinnu,
ei nægilegt eftirlit er haft með henni. Eg mæli fastlega með
að bærinn haldi óskertum einkaréttindum sínum, geti fengið ó-
dýrt hreyfiatl til iðnaðarfyrirtækja og annars, sem þörf krefur,
eici kost á nægilega miklu af góðu vatni, til allra þarfa eins
fllótt og mögulegt er,og hagsýnni stjórn á fjármálefnum bæjar-
i 111. svo skattarnir verði eins lágir og frekast er unt enda þótt
ullnægt sé öllum lögmætum þörfum og kröfutn bæjarins.
Með virðingu
JAS. G. IIARVEY.
f THOS. McMUNN,
sem sækir um aö veröa kosinn í ..board of control“ hér í Winnipeg
hefir lengi að undanförnu haft um-sjón meö ýmsri bæjarvinnu, og á-
lítur hann sig, sökum þekkingar þeirrar er hann þannig hefir aflað
sér mörgum færari til að leysastarfið vel af hendi.
Ekkert virtist skorta á gæfu
hennar. Hún átti góðan mann, lag-
legt heimili og fallegt og vel hraust
barn.
Og máðurinn hennar kunni einn-
ig að meta vellíðan þeirra. Til
þess hafði hún margsinnis fundið
þegar hann, að a'floknu dagsverki
sat ánægður og rólegur heima og
annaðhvort las eitthvað sér til
fróðleiks og skemtunar eða ræddi
við hana.
Hún gat oft setið langa tíma í
kveldkyröinni þarna lijá barn:-
vöggunni og látið sig drcyma um
gæfusama framtíð við hlið manns-
ins sem hún unni svo heitt.
í þessum draumaheimi hafði
hún nú, éinnig þetta kveld, dvalið
all-langa stund, áður en hún reis á
fætur, kysti barnið á ennið og gekk
inn í herbergi mannsins síns.
Þegar hann heyrði fótatakið reis
hann á fætur, gekk á móti konu
sinni, lagði handlegginn utan um
mitti hennar og gekk með henni
inn í svefnherbergið.
„Hvernig líður prinsinum okk-
ar ?“, spurði hann brosandi um leið
og hann slepti tökunum og gekk
að vöggunni.
„Hafðu ekki hátt, hann sefur,“
hvíslaði hún og reyndi til að ýta
honum frá þar sem hann stóð og
studdi höndunum fram á ruggu-
bríkina, virðandi fyrir sér litla
drenginn.
„Hann er víst ekki sérlega
svefnstyggur,“ sagði hann.
„Viltu nú þegja,“ sagði frúin og
tók með hendinni fyrir munninn á
manni sínum.
| Svo gengu þau bæði fram í dag-
stofuna og settust í legubekkinn.
i „Ó, hvað við erum hamingju-
söm,“ sagði hann þvínæst.
,.Já,“ sagði hún lágt og blíðlega
og vafði höndunum um hálsinn á
honum. Henni fanst hún elska
liann heitar og innilegar me'ð
hverjum deginum sem Ieið.
Hann strauk hendinni hægt og
bliðlega um ljósgulu lokkana henn-
ar og þrýsti kossi á rjóða vangann,
silkimjúka.
* * *
' • Karl Brún var búinn að missa
atvinnu sina.