Lögberg - 05.12.1907, Blaðsíða 1

NR. 49
20 AR.
Winnipeg, Man., Fimtudaginn, 5. Desember 1907.
Fréttir.
Þýzka stjórnin hefir nýlega lagt
fram fjárlagafrumvarp sitt. Hún
leggur til, at5 aukin verCi at> mun
fjárframlög til hers og flota. Út-
gjöld til hersins eru tveim miljón
dollurum meiri en í fyrra og hálf
áttunda miljón er ætluö til ný;ra
víggirBinga. Útgjöld til flot'tns
hækka þó enn meir, eöa um ful’ar
fimtán miljónir frá því 1907. Þ.ati
er i ráCi a« byrja á ári hverju aS
byggja þrjú ný herskip á stærö viö
drekann brezka “Dreadnougbt’.
Nærri tveim miljónu má aö verja
til tundurbáta. Liöuga hálfa mi’-
jón dollara vill stjórnin veita til
tilrauna meö loftbáta meö sama
lagi og þann er Zeppelin greifi á.
Nýlendustjórnin biöur líka um
aukin fjárframlcjg. Yfirmaöir
hehnar, Dernburg/hefir veriö aö
feröast um nýlendurnar í Afrík'i i
sumar og leggur til aö ým>ur
breytingar séu geröar um stjórn
þeirra. í lendum Þjóöverja í Suö-
vestur-Afríku var uppreist er kost-
aöi æriö fé. Sex miljónum á aö
verja til hergæzlu þar næsta ár.
horfí í sumum sveitum meö mut-
björg, ef Þvi linnir ekki bráö-
lega. Hungursneyö hefir veriö á ]
þeim stöövum undanfariö. Bretar
gera alt, sem þeim er unt til þess
aö verkfalliö hætti sem fyrst, svo
þaö dragi ekki arinan verri dilk á
eftir sér, uppreist.
stiga í veröi og eins önnur skulda-
bréf.
Rockefeller kvaö nýlega hat’a
gefiö hálfa þriöju miljón til lælcna-
skólastofnunar í New Ýork. Sum r
segja, aö hann sé aö olibera san>-
vizkuna meö þessu.
Stjórnin í Portúgal ber nú til
baka uppreistarfréttir þær, sem
sagöar voru í síöasta blaöi. En
blööin halda fast við aö ekki sé
alt meö feldu þar í landinu og aö
ráöaneytiö meö Franco í broddi
fylkingar muni ekki eiga sér lang-
an aldur. Svo er sagt, aö íhalds-
menn hafi tekiö höndum saman viö
lýöveldismenn um aö koma á fót
lýöríki, ef þingbundin stjórn vetöi
ekki sett Þar aftur. Nýlega sprakk
í loft upp nokkur hluti byggingar í
Lissabon. Þaö kom þá í ljós, aö
þrír menn höföu veriö aö fást þar
viö sprengikúlugerö: Það vora
tveir mikilsvirtir læknar og sjótiðs-
foringi. Tveir létu lífiö viö spreng-
inguna, en einn særöist mikiö. —
Fjöldi manna kvaö hafa veriö tck-
inn er grunaðir voru um samsæri
viö stjórnina. Þá er og sagt, aö
missætt hafi oröiö meö ríkiserf-
ingja og Carlos konungi. Kongs-
son vildi fá fööur sinn til aö
kalla þingiö saman og víkja Fran-
co úr sessi, en konungur tekiö Þvi
fjarri. — Annars eru allar fregnir
frá Portúgal mjög óljósar, þvi
stjórnin kvaö gæta Þess vandlegn,
aö ekkert berist þaöan út annaö
en þaö, sem hún vill vera Iáta.
Það veröur ekki annaö sagt, en
aö fjárhagur ríkisins hafi stórum
batnaö undir umsjón Frauco.
Tekjuhallinn var áöur 6 milj. dol'-
arar, en nú ekki nema 2 miljónir.
Samt kvaö landsbúum ekki hifa
verið íþyngt meö sköttum.
Nokkrir aöalsmenn rússnesk'r
kváöu ætla aö heimta 400 miljóub*
dollara af Englandsbanka bráö-
lega. Einn af forfeörum þeina
haföi lagt fé á Englandsbanka
1720, en aldrei krafist þess affur.
Þaö fé er nú oröiö þetta mikið
meö rentum og renturentum.
Skiptapi varö viö Nova Scot'a
ströndina á mánudaginn. Fóks-
flutningsskipiö Mont Temple, er
gengur milli Antwerpen og St.
.Johns, hleypti upp á sker í bh.nd-
'hríöarbil nálægt Bridgewater, N.
S. Á skipinu voru hálft sjöunda
hundraö innflytjendur, en fy*-r
góöa framgöngu skipstjóra og
skipshafnar tókst aö bjarga öl’u
fólkinu upp á litla ey, en nokk-a
hafði kalið, því aö frost var mik'ö.
Nýlega hefir komist upp sim-
særi gegn Nikulási Svartfjal’i-
lands-prinzi. Einhverjir þeir, er i
samsærinu voru, hafa sagt svo frá,
aö þeir heföu ætlast svo til,aö t> g-
ar búiö væri aö myröa Nikulás
prinz yröi almenn uppreist hafin a
Balkanskaganum, og aö öll ríkin
yröu sameinuð í eitt riki, 0g skyldi
höfuöstaöur þess vera í Belgra 1 i
Servíu.
Mælt er aö Morgan miljónera í
New York hafi nú tekist að koma
á sættum milli járnbrautarkong-
anna miklu, Hill og Harriman,sem
eins og kunnugt er hafa um mörg
ár undanfarin svo aö kalla staöiö i
hári hvors annars, og gert hvor
öörum allan þann óleik í samkepn-
isbaráttunni, sem þeir hafa mátt.
Morgan er báðum vandabundinn í
peningámálum og sá því þann kost
beztan aö koma á samvinnu meöal
þeirra.
hagnýta sér þessi skilyröi, írá Stone; 6. kjörd.: dr. R.S.McMunn
ganga aö Því vísu, aö iönaöarfram og F. Palmer; 7. kjörd.: dr. T. G.
för hennar veröi meiri og stórstíg-! Hamilton og Alexander Brown.
ari en nokkurrar annarar borgac 1
Austur-Canada á ókomnum tima
eigi síöur en nú.
Svo er sagt, aö Nobelverölanin í
ár veröi veitt Sir William Crookes
fyrir uppgötvanir hans í efna-
fræöi.
Mælt er aö hlutleysi þaö, er
Noregur hefir eignast, muni
veröa ráöaneytinu í Svíþjóö að
falli. Sumir ráöherrarnir þar,
einkum Trolle utanríkisráöherra,
hafði ekki viljaö vera meö í hlut-
leysinu og muni því segja af sér.
Páfin sendi út fyrir nokkru um-
buröarbréf til kaþólskra manna
eins og vér höfum áöur getiö um.
Hann gaf Þeim þar ýmsar fagrar
lífsreglur og varaöi þá viö snörum
heimsins, einkum lestri slæmra
bóka, og þá sérstaklega þeirra, e-
hann taldi fylgja nútíöarstefnitnni
fModernismJ. Hann lýsti þá
margar bækur vanhelgar, sem rit-
aöar voru af kaþólskum mönnnn'.
ÍÞaö lítur út fyrir aö sumum ítöisk-
um prestum hafi ekki þótt mikiö til
um þessar ráðstafanir páfa. Nokkr
ir þeirra rituöu bækling og gáfu út
og mótmæltu páfabréfinu. Þeir
voru þá strax bannfæröir, en sagt
er aö þeir syngi tíöir eftir sem áö-
ur. Þeir segja aö páfinn sé á
valdi óhlutvandra manna, sem vi’li
honum sjónir, og því sé bannfær-
ing hans einskis viröi. Þetta frcra
Þeir sér til afsökunar.
Skipskaöar miklir hafa oröiö á
Svartahafinu. Eitt skip fórst þar
með hundrað og tíu manns á og
nokkur smærri. Alls tvö hundruö
manns fariö í sjóinn 1 sama vcör-
iuu í vikunni sem leiö.
1 Marokko berjast þeir um vöíd-
in, Abdul Azis soldán og bróö.r
hans Mulai Hafid. Þeir háöu or-
ustu allmikla á miövikudaginn var
og beiö soldán ósigur. Því va:
kent um aö flokkur í liöi soldáns
snerist alt í einu móti honum meö-
an bardaginn stóö sem hæst.
Irinflutningur til Canada hefir
veriö miklu mmun meiri frá 1
Apríl til 31. Október þ. á. en ha m
var um sama skeiö í fyrra. Þessa
sjö mánuöi komu fimtiu þúsunl
manns fleiri en um sama leyti i
fyrra. í Október fluttu hel útr
færri úr Bandaríkjunum til Cin-
ada, en á sama mánuði áriö sem
leið.
Á sextugasta rikisstjórnardegi
sínum nýlega kvaö Austurrík’s-
keisari hafa gefiö öllum hermönn-
um austurrískum, liöhlaupum og
brotthlaupnum upp sakir, bæöi ut-
anrikis og innan.
Um þessar mundir er verkfall
mikiö meö járnbrautamönnum á
Indlandi. Sagt er aö til vandræöa
Fyrir skömmu seldi Vancouv* -
borg skuldabréf fyrir 85 ct. dollars
viröi. Félagiö sem keypti, seldi þau
aftur skömmu síðar í Lundúna-
borg fljrrir 91 ct.. Borgin tapaöi á
því 75 Þús. dollara. Mælt er að
rannsókn eigi að fara fram um,
hver valdur liafi veriö aö því, aö
þessu boöi var tekið.
Sagt er aö helzt líti út fyrir all-
mikla hungursneyö í Litlu Asíu.
Uppskeran þar brugðist. Soldán
Kvað hafa lagt blátt bann fyrir að
bygg veröi flutt út úr landinu í ár.
Undanfarið hefir útflutningur
byggs verið mikill þaöan, og hafa
keypt Þaö mest erlendir ölgeröar-
menn. Sagt er og að soldán hafi
afnumiö hveititoll, aö því er Litlu
Asíu snertir til Janúannánaöar-
loka næstkomandi.
Ársskýrsla um Panamaskuröinn,
frá hlutaöeigandi nefnd, kvað nú
nýbirt. Er þar stuttlega drepiö á
helztu atriöi, í sögu þessa máls frá
byrjun og skýrt frá verkinu, sem
unniö hefir veriö. Eins og kunn-
ugt er var áætlaö aö skuröurinn
mundi kosta fullger nær hundraö
og fjörutíu rrtiljónum dollara.
Nú er búiö aö verja til hans liöug-
um fjörutíu og átta miljónum fyr-
ir utan þær fimtiu miljónir, sem
greiddar voru félaginu franska og
Panama.
Úr bænum.
og grendinni.
Smábrunar uröu víöa i bænum í
vikulokin siöustu. Á laugardags-
kveld brann steinhöggvaraskúr
þeirra Kclly bræöra á Ross ave.
Þar skemdist mikiö af dýrum vél-
um og verkfærum. íbúðarhús í
St. James brann lika þaö sama
kveld.
Goodtemplarastúkan Skuld er aö
undirbúa til stórkostlegrar sam-
komu til arös fyrir sjúkrasjóö fé-
lagsins. Einn ágætur ræöuskór-
ungur hefir veriö fenginn til að
halda fyrirlcstur. Og svo hefir og
tekist aö fá einn af hljóöfæraic.ik-
endaflokkum bæjarins: The Au-
rora Orchestra (um 20 spilara J,
til Þess aö skemta meö niúsík, og
er slikt alveg ný “traktéring” fyr-
ir okkar fólk. Mun Því mega bú-
ast viö húsfylli. Þessi samkoma á
aö haldast á föstudagskveldiö þ.
13. Des.— En um leið skal þ*ss
getið aö stúk. Sktild var ekkert
undanfæri aö hafa samkom ina
þetta kveld, sem kom til af þvt, aö
fyrirlesarinn, sem flytur aöal-
stykkið á prógramminu, er stadd-
ur hér í ba num aö eins þennan til-
tekna dag, nefnil. 13. Des. — P'ó-
grammiö nákvæmar auglýst í
næsta blaöíT * (Aðsentý.
Gleymiö ekki aö sækja skemti-
fund ísl. liberal klúbbsins næsta
mánudagskveld í fundarsal Good-
templara. Þaö kostar ekkert og
vindíar veröa veittir ókeypis. Allir
, velkomnir, hvort þeir tilheyra
klúbbnum eöa ekki.
í oröi er aö Canada eignist her-
skipaflota meö tímanum, ef ríkis-
stjórnin brezka samþykkir ákvæöi
Canadastjórnar i því efni. En þau
eru á þá leiö, aö bygö veröi tvö
varöskip og fjórir tundurbátar, er
eiga aö hafa stöö sína yið Esqui-
mault og Canadastjórn aö standast
kostnaö af þeim. Skip þessi eiga
líka aö vera æfingarskip handa
ungum mönnum. Þetta á qö vera
fyrsti vísir til flota, er Canada-
stjórn hafi sjálf umráö yfir og
hafður verði til strandvarna.
Þess var getið fyrir nokkru, aö
sum af járnbrautarfélögum í
Bandaríkjunum heföu látið hætta
vinnu. Nú er Harriman járn-
brautakonungur farinn aö láta
byrja á brautalagningum aftur.
Veröbréf járnbrauta eru farin aö
Montreal Witness.
flutti í sérstöku blaði 26. f. m. íta *-
lega skýrslu um vöxt borgarinnnr
Montreal. Þar er sagt aö spá
manna sé, aö íbúatala þeirrar borg-
ar veröi oröin full miljón aö ' :.u
árum liönum,og horfur hennar séu
einhverjar þær glæsilegustu sein
hægt er að hugsa sér.
Sakir legu sinnar, er Montreal
prýöilega fallin til Þess aö vera
vagga iönaðarins hér í Canacia,
j enda er hún það. Hún liggur viö
! St. Lawrence fljótiö þar sem
skipaflutningur mætist aö austan
] og vestan, utanlands og innan. N t
bendir alt til þess, aö iönaöurinn't
Austur-Canada aukist aö sama
skapi og akuryrkjuræktin í Vestur
Canada. 1 Austur-Canada eru skil-
j vrðin fyrir vaxandi iönaöi mörg.
Þar eru skógar miklir, vatnsafl
auöfengiö til afnota og rná’tr-
gnægö mikil, og meö þvi aö
Montrealborg er flestum öörutrt
borgum betur í svcit komiö til aö
Á síöasta fundi liberal klúbbsins
spilaði fjöldi manna “Pedro” um
verðlaun. Verölaunin hlutu þeir
J. Julius ('gullhnappj og O. J. Ol-
afsson fsilfurhnappj — Á næsta
fundi ,næsta mánudagskveld, verö-
ur aftur kept um Þessi verðlaun.
Á fund þennan býöur klúbburinn
öllum íslendingum, sem hlyntir
eru stefnu frjálslynda flokksins,
hvert sem þeir eru meölimir
klúþbsins eöa ekki. Vindlar veröa
veittir þar ókeypis, og búist er viö
aö menn skemti sér vel. Fundar-
salurinn er samkomusalur Good-
templara á horni Sargent og Mc-
gee stræta.
Oss láöist aö geta þess í síðasta
blaöi, aö Smith sá, er skaut Oscar
Gans, var sýknaður og slept laus-
um snemma í fyrri viku.
EIVIND AAKHUS.
fiöluleikari hélt concert eins og
auglýst haföi veriö i skandinaviska
samkomusalnum á homi Patrick
og Henry stræta, næstliðiö laugar-
dagskveld. Hann lék þar ýms
norsk danslög á fiölu og auk þess
ýms þjóölög, svo sem “Paa Solen
jeg ser” eftir Ola Bull, og þjóö-
song Finna. Á milli laganna sagöi
hann svo sögur. Þó aö eigi væri
margt manna þar, fékk Aakhus
beztu áheyrn, enda er hann viður
kendur fiöluleikari bæöi hér og
i Noregi. — Á föstudagskveld-
iö kemur heldur hann annan
concert í íslenzka Goodtemplara-
húsinu á Sargent ave, eins og aug-
lýst er hér í blaöinu á öörum staö,
og hefir hann valið þenna sam-
komustaö til aö gefa íslendingum,
sem flestir búa i vesturhluta bæj-
arins, hægra fyrir aö hlýöa á sig.
Vænta má aö landar færi sér þaö í
nyt og sæki vel skemtun þessa.
Bréf
til ritstj. Lögbergs
frá
Jóni Jónssyni frá Sleðbrjót.
11. Okt. 1907.
Góöi vin I
Þú baöst mig síðast er viö sá-
umst, aö skrifa Þér eitthvaö um
framtíðarútlitið hér 'í Álftavatns-
bygð. Lögberg hefir nú oft í
sumar getiö um vandræöi bænda
hér um heyannatiinanna, sem bæöi
stöfuöu af stirðri veðráttu og
vatnsflóði eftir rigningamar, svo
eg hef þar litlu viö aö bæta. Alt
aö þessu hafa margir veriö að
vinna aö heyskap, og hefir tals-
vert reizt saman af heyi Þessar
síöustu 3 til 4 vikur, því aö tíöar-
fariö hefir veriö nokkru skárra, og
-------- jvatniö fjaraö dálítið meira, svo
Þessir voru útnefndir á þriöju- þaö eru nú orðnir fáeinir bændur,
daginn til aö fcera í kjöri til bæjar-! sem ekki þurfa aö lóga gripum að
| stjórnar og skólanefndar viö í mun, vegna fóðurskorts. Hér
höndfarandi kosningar: Borgar-! fyrir noröan, ^lt þangaö til kem-
[ stjóri: J. H. Ashdown fkosinnJ.| ur noröur aö Dog Creek er hey-
Bæjarráðsmenn: J. W. Baker, J. i byrgðaskortur meðal bænda engu
Burridge, J. W. Cockburn, W- S.
Evans, J. G. Harvey, W. G. Gar-
son og J. G. Latimer.
trúar: 1. kjörd.: F.
minni. En í Siglunesbygöinni
segja nýkomnir feröamenn, aö
Bæjarfull- flestir bændur muni hafa aflaö
W. Adamsinægra lieyja. Héöan úr bygöinni
ékosinnj; 2. kjörd.: F. O. Fowler hafa fjórir búendur, sem eg hefi
°fí J- R- Wynne; 3. kjörd.: R. T. frétt itm, fariö vestur þangað til
Riley og A. H. Pulford; 4. kjörd.: heyfanga, og ætla aö reka gripi
W. G. Douglas og A. T. Davdison; sína þangað til fóöurs þegar isa
5. kjörd.: C. A. Baskerville og A. leggur. Tveir bændur héöan úr
A. McArthur; 6. kjörd.: F. J. Cox, bygöinni hafa flutt búferlum norö- „ 0..............
Thos. Fairbairn, J. Jastremsky og j ur fyrir Narrows, Ólafur Magnús- Að koma hér á sveítarstiórn sem
Petpr ThnrnCnn • <7 kinrrl . PUoe fcA t»___J I___■ . r r , . J ’
inni þurft aö sækja til heyafla frá
io og alt að 20 mílur, og þurfa aö
draga heyið alla þá leiö í vetur, og
er það kostnaöur allmildll. Fóöur-
corn er hér mjög dýrt, og skortur
á því hjá kaupmönnum alloft.
Manitobavatn stendur hér um
óil tveim til þrem fetum hærra, en
um þetta leyti í fyrra.
Flestir menn eru nú í aðsigi til
aö búa sig undir fiskiveiöarnar, og
sumir byrjaöir. Mjög veröur erf-
itt fyrir þá, sem þurfa aö draga
fisk norðan frá Narrows og þar
umhverfis, því meöfram allri
brautinni er taliö víst aö ómögulegt
veröi aö fá keypt hey handa hest-
um, og veröa Því þeir, er fiskinn
draga, aö flytja fóöur hestanna
meö sér, sem bæöi veldur miklura
kostnaöi og erfiöleikum. — Veg-
irnir hér norövestur meö vatninu
eru ákaflega skemdir eftir vatns-
rensliö í sumar. “Mission”-braut-
in, aöalvegur bygöarinnar, er víöa
svo sundur grafin, aö fara verður
út af henni út í hálfófæra forar-
flóa til aö komast áfram, og norö-
vestan úr Siglunesbygöinni er
taliö alófært aö koma sláturgripum
hér suður til markaöar, fyr en á
ísum.
Gott heföi nú verið aö hafa átt
oröheldna stjórn undanfarin ár,
því eftir loforöi Mr. Roblins atti
nú jámbrautin aö vera komin í
haust noröur hjá Narrows.
En í staö þess er nú sá, er verk-
iö var faliö, aö bisa viö irautina
meö io eöa 12 Galicíumenn og ðr-
fáa Islendinga, á fyrstu tveimur
eöa þremur mílunum noröan viÖ
Oak Point, en hleypur yfir alla
forarblettina, aö sögn. En búiö er
nú aö byggja allgott brautarstööva
hús á Óak Point. Þaö varö allur
árangurinn af 100 manna sendi-
nefndinni, þeirri í sumar. Farið
fyrir hvern mann í nefndinni frá
Oak Point kostaði 2 doll, og var
þaö góöur styrkur fyrir C. N. R.-
félagiö, til aö létta kostnaöinn viö
hú bygginguna, enda var loforðiö
um húsbygginguna þá loks efnt.
Veröi nú ekki lagt drjúgum fé
til vegabóta hér næsta vor.þá verö-
ur alómögulegt aö fara hér um
nokkur svæöi í bygöinni,og er slíkt
ekki álitlegt, enda er í allmrirgum
hér talsvert fariö aö brjrdda á burt
farar-hug og telja hér ehgra fram-
fara von. En “ekki eru allar sóttir
guði- aö kenna”, segir gamalt mál-
tæki. Löndin hér eru aö vísu ekki
stór kostalönd, saman borin viö
beztu lönd hér í fylkinu. En væri
eitthvaö gert til aö bæta þau, þá
tel eg víst aö hér mætti vera all-
gott griparæktarhéraö. Landiö er
ekki langt frá stórmarkaöi (í Win-
nNpegJ og ætti aö vera hægt aö
gera búendum auövelt aö koma af-
urðum búa sinna til markaöar.
Fiskiveiði er hér talsverö, og meö
betri griparæktun, kynbótum og
betri meðferö, mætti eflaust hafa
hér allgóöa gripi. Væri flóalöndin
rist fram meö haganlega lögöum
skurðum, mundi ákaflega mikiö
aukast hér engi og hagar. Ög þaÖ
sem reynt hefir veriö hér aö vinna
aö komyrkju, hefir hepnast fretn-
ur vel, svo teíja má vist, aö hér
mætti rækta nokkurn veginn nóg
korn til gripafóðurs. En til alls
þessa Þarf samtök meðal bænda
og stuðning stjórnarinnar. En þaö
eina, sem stjórn og bændur hafa
veriö samtaka 5, er þaö aö vinna
aldrei neitt aö kalla má aö fé-
lagslegum framförum.
w A _0____.. ... bv^Sinj.
mn); 2. kjörd.: John McKechnie ur í vetur, þvi auk þessara er getiö En fjöídi manna hér óttast sveit-
og Frank W. Russell; 3. kjörd.: var aö noröur fóru til heyskapar arstjóm, og þaö er hægt aö hræöa
t m ^osmn); 4' kÍ°rd-: °S hurfa aö reka gripi sína 40 til Þá með henni.eins og bömin heima
Geor.?e Aflam; 5. 60 milur og byggja Þar yfir þá;áíslandi vom í ungdæmi minu
kjord. D. A. Sulhvan og W. H. vetrarskýli, hafa margir í bygö- fFramh; á 4 blsj