Lögberg - 02.01.1908, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 2. JANÚAR 1908.
5*
Glasgow, og þar bjó hann síöan
mestan hluta æfi sinnar. Þegar
hann var 11 ára byrjaBi hann nám
í háskólanum í Glasgow. Áriö
1839 fór hann þaöan til háskólans
j Cambridge og útskrifaöist Þaö-
an áriö 1845 me® bezta vitnisburöi
í stæröfræöi. Fá fór hann til Par-
ísarborgar á Frakklandi, og var
þar viö nám nokkra mánuöi en
hvarf svo heim aftur til Glasgow
og fékk þar kennaraembætti viö
háskólann, er hann hafði tvo um
tvítugt, áriö 1846, og þar var
hann síöan prófessor í náttúru-
vísindum í fimtíu ár.
Aldrei hafa ágætir vísindamenn
uppi veriö jafnmargir og á ofan-
veröri nítjándu öld, en þó var
Kelvin lávaröur einna frægastur
þeirra allra. í eölisfræöi átti hann
þá varla neinn jafningja sinn, og
auk þess var hann margfróður í jians og. dóttir
flestum öörum greinum náttúru-
vísindanna, og stæröfræöingur var
hann flestum meiri. Hann var
allra manna fjölhæfastur og hug-
vitsmaöur einn hinn mesti á sín-
um tíma. Uppgötvanir hans voru
margar og miklar, og rafmagns-
fræöinni hefir enginn einn maöur
unnið eins mikiö gagn og hann,
síðan Faraday dó. Hann uppgötv-
* aöi mörg og merkileg áhöld til aö
mæla rafmagn og segulafl, og
Njósnarinn.
Eftir
Francis J. Palmer.
iÞaö var áriö 1862. Herdeildin
okkar sat viö Richmond og Mac-
Clellan herforingi beiö eftir skipun
um aö leggja á móti Sunnan-
mönnum, en alt af drógst aö hún
kæmi.
Ofurstinn okkar var kynjaöur
sunnan úr ríkjum en haföi þegar
í upphafi ófriöarins hallast aö
stefnu Norðanmanna, þvert ofan
í óskir konu sinnar og ættingja.
Fyrir því var kali kominn inn
milli hans og fjölskyldunnar.Kona
seytjánda ári
höföu aösetur hjá mági þeirra,
en hann var eldheitur fylgismaöur
Sunnanmanna. Ofurstinn haföi
þar á móti gengið í félag Sam-
bandsmannanna í Washington.
Það vissum viö um hann aö
liann haföi getiö sér góöan orö-
stýr fyrir hreysti sína.
Hann unni mjög konu sinni og
þótti vænt um heimili sitt, og
þegar sæsími var fyrst lagöur yf- j hafði víst fallið þungt aö slita sig
ir Atlanzhaf, var mest farið aö
lians ráðum, og uppgötvunum
hans var Þaö aö þakka að haf-
sími sá varö aö notum. Kenning
hans um eiginleika efnis og afls,
var lengi í hávegum höfð og hefir
enn alment gildi. Rannsóknir
hans á eðli hitans eiga fáa sína
líka að vísindalegri nákvæmni og
skarpskygnis. Hann þótti ágætur
kennari og ritaöi fjöldamargar
vísindalegar ritgeröir. Hann var
hinn mesti starfsmaður alla æfi
og hélt andlegu fjöri því nær ó-
skertu til dauöadags. Bretar
kunnu vel aö meta þennan ágæt-
ismann, og sæmdu hann öllum
þeim heiöri, sem þeir gátu, hiö
sama geröu einnig Frakkar og
Þjóöverjar og fleiri þjóöir. Hann
var sæmdur aðalsmannsnafnbót
áriö 1892 og hét síðan Lord Kel-
vin; kunnu því flestir illa er hann
varö aö leggja niöur þaö nafn, en
hann haföi áður boriö og víö-
frægt var orðiö um allan heim,
en áöur hét hann Sir William
Thomson.
Stórborgin Lundúnir.
Hér á eftir ætlum vér að birta
f.iein atriði úr skýrslum um Lund-
únaborg síöastl. fjárhagsár.
Hinn 6. Apríl síöastl. voru x-
búar Lundúna fminni Lundúnaý
4,758,000, en í allri borginni, aö
meötöldum undirborgunum 7,281,-
000. Fæöingar á árinu 2,7^ prct.,
en dauðsföll 1.558. Lögreglan í
Lundúnum hefir að sjá ,um aö
frá hvorutveggja. Eigi að síöur
heyrði enginn hann kvarta um
þaö. Hann bar harm sinn í hljóði.
Eg var kafteinn um þetta leyti
og réð fyrir sendiliössveit nokk-
úrri. Eitt sinn lét hann kalla mig
til tjalds síns og mælti til mín á
þessa leið:
‘'Eg ætla aö láta yöur vita það,
herra kafteinn, aö eg hefi fengið
fréttir frá MacClellan um aö ó-
vinirnir fá með leynd upplýsingar
um herafla okkar. Það bendir til
þess að njósnarar hljóti aö vera
hér í hernum og í þá þurfum viö
aö ná. Virðing mín er í veöi ef
nokkur minsti grunur fellur á
mig um svikráð. Eg fel yður því
að hafa upp á njósnaranum, og
honum skal enga miskxmn sýna, ef
hann finst.”
“Grunur hefir þegar vaknaö
hjá mér, Thorton ofursti,” sagöi
esr.
“Einmitt Þaö,” sagði hann og
varö hissa. “Hvern grunið þér?”
“Hér var fyrir nokkru bumbu-
slagi í hemum,” sagöi eg, “en
nýlega var hann borinn hingaö til
tjaldanna dauöur. Hermenn okk-
ar höföu fundið hann út á víða-
vangi; andlitið á honum var meitt
svo afskaplega, að ómögulegt var
aö þekkja hann, nema á búningn-
um. Við vöföum fána utan um
hann og jöröuöum hann svo. En
'étt Þegar veriö var að láta líkiö
siga ofan í gröfina, féll húfan af
hofðinu á því og þá sá eg aö
maöurinn var svarthæröur. Eg
lmgsaöi ekkert frekar um þetjta
svipinn, en seinna mundi eg eftir
því að bumbuslaginn okkar haföi
verið ljóshærður, og síöan hefir
lá i skjóli við runna nokkum og
svaf vært. Þaö var ung stúlka, og
voru fðtin hennar öll táin sundur.
Þaö var auðséö, að hún haföi rifið
þau svona af því aö troðast gegn
um þéttvaxna skógarkjarriö.
Hún var mjög fríð sýnum og
þegar eg sá framan í hana fanst
mér strax aö henni svipa mjög til
bumbuslagans, sem viö vorum aö
leita að. Já, mér fanst öldungis
enginn vafi á því, andlitsfallið öld
ungis eins og ljósa háriö líka.
Eg fékk mikinn hjartslátt, þegar
mér kom í hug, aö bumbuslaginn
hefði veriö stúlka í dularklæöum,
er laumast heföi inn í her okkar til
aö njósna Þar,
Eg stökk af baki í mesta flýti og
beygöi mig ofan aö henni. Vegna
þess hvað hún var þreytt svaf hún
svo fast, aö hún rumskaðist ekki.
Eg dró upp úr vasa hennar ofurlít-
inn blaðaböggul. Þau bréf voru
stiluð til herforingja Suöurríkja-
manna. Eg braut innsiglið á bögl-
inum og sá þá strax, aö í bréfum
þessum var nákvæmlega skýrt frá
herafla okkar, fyrirætlunum og
horfum.
Engum blöðum var um það aö
fletta að unga stúlkan fagra var
njósnari.
“Gerið skyldu ykkar, piltar,”
sagöi eg og var ekki trútt um aö
röddin í mér skylfi dálítið.
Einn hermanna gekk strax tií
hennar og vakti hana.
“Nú er úti um mig!”
hún og hné út af aftur.
“Bindið hendur hennar og setjið
hana á bak á einum- hestinum,”
sagöi eg.
“Hvert ætlið þiö aö fara meö
mig?” spurði hún óttaslegin.
“Til Thornton ofursta,” svaraöi
eg-
“Nei, nei, fariö ekki meö mig
þangað,” mælti hún náföl og starði
i mig bænaraugum. “Drepiö mig
hérna. Eg hræðist ekki dauöa minn,
og biö engrar vægðar.”
honum í augum og hann sagöi í
hljóöi viö sjálfan sig:
“Eg verö aö heröa mig upp.”
Hann náði sér brátt aftur, horföi
hvast á hana og sagöi mjög rólega:
“Þú varst ljós lífs míns, Ida, og
allar vonir mínar hvíldu á þér. Eg
vonaöi aö eitt sinn rynni upp sá
dagur, aö eg sæi þig gifta íieiöar-
legum manni. En nú eru allar þær
vonir að engu orönar. Þú hefir
ekki aö eins svikiö ættland þitt,
heldur og fööur þinn líka.”
“Nei, nei, þig hefi eg aldrei svik-
ið, faðir minn!” hrópaði hún i of-
boði. “Þú veizt að móöurafi minn
æstur fylgismaður Sunnan-
um, þakka eg forsjóninni fyrir þaö
aö þaö varö hlutskifti mitt aö ó-
hlýðnast honum einu sinni.
Grænland.
fNiöurl.;
I fyrra gaf Knud Rasmussen,
maöur, sem fariö hefir rannsókn-
arferðir um Grænland, stjórninni
skýrslur um ástandið,
, og færiri fá sér hann. Hafi veiðimaðurinn
hann þar txl ummælx ymsra manna.; veris óheppinn svo do skifti,.f
Dönsku embættismennirnir og þ4 getur hann ekki k gér kaffi
starfsmennirnir þar nyröra kenna og þetta segir til sin kemur
vaxandi leti landsmaxma tim aftur- fram hægj j skapsmunum hans og
förina. En annaö hljoö er 1 þexm þoli Mér hefir vcrie ^ aB
ummælum, sem höfö eru eftir
Grænlendingum sjálfum. Fiski-
variö, því viö höfum bæöi nautn
og not af kaffinu. Drekki rnenn
góðan bolla af kaffi á morgnana,
Þá geta þeir róið allan daginn á
kajak, án þess að finna til þorsta
eða sultar, en þegar menn koma
heim, þreyttir og illa til reika, eft-
ir langt dagsverk verður því ekki
lýst, hve góöur heitur kaffibolli
I getur veriö hressandi. En því miö-
i ur hafa menn ekki ætiö efni á aö
haida uppi regiu á svæði sem er mig ajt af grunaS aS bumbuslag-
fermílur enskar. I log- inn hafi veris „jósnari, sem klætt
um 700
re?luliðinu eru 18,35° lögreglu-
þjónar. Áfengissala er þar i tíu
húsund greiðasöluhúsum m. m. og
opi berar skcmtictofnanir eru þar
348, og þar á meðal 56 leikhús. Á
götum borgarinnar deyja vofeif-
lega að meðaltali iy2 menn a ari,
f g get’ir Það naumast mikiö kall-
ast, en sýnir glögt hve vel hinni
afarmiklu umferð í borginni er
stjórnað. Lengd járnbrauta innan
aöalborgarinnar er talin 656 ensk-
ar mílur og stöövarnar 586, en
rafurmagnsbrautirnar 400 mílur.
Til ríkicteknanna lagði Lund-
ún'iborg á árinu rúmar 130 milj-
ónir do’lara eða liðlega 18 prct af
öllum ríkistekjunum.
er
manna, og eg lét tilleiðast fyrir
þrábeiðni hans að verða njósnari
Það er satt, að eg hefi aflað mér
upplýsinga um fyrirætlanir ykkar,
og hafði meðferðis bréf til eins
herforingja Sunnanmanna; en eg
ætlaði ekki að láta þau af hendi
nema meö því skilyrði, að þér yröu
gefin grið, hvað sem fyrir kæmi
“Hverju skyldi þig skifta það,”
svaraði faðir hennar harðneskju-
lega, hversu fer um hagi mína. Þú
verður nú að afplána glæp þinn,
og það getur ekki orðið með öðru
móti, en með lífláti.”
“En með lífláti!” hrópaði hún og
hné í ómegin.
* * *
Morguninn eftir var kalsaveður
með regni. Náttúran öll virtist
gráta; ofurstinn var samt "stiltur
hrópaöi vel og sag8i viíS mig mj°g kulda'
| !cga:
“Komið með fangann hingaö!”
Eg fór strax burtu, og kom aft-
ur að lítilli stundu liðinni.
“Herra ofursti, dóttir yðar er
látin,” sagði eg í mesta ofboði og
féll á kné.
“Látin?” hrópaði hann æstur.
“Já, hún er látin,” eg kom aö
henni dauðri og kaldri. Hún haföi
tekið inn eitur, því að í hendinni
hélt hún á þessu glasi.”
“Drottinn hefir kveöiö upp dóm-
inn,” sagði hann eftir stundar
Eg sinti vitanlega engu þessari
beiðni hennar — og endurtók aftur, ^og”\ , , ,
skipun mína. Hún tók þá aö hrópa Hun er nxi íöin a hurt, herra
hátt og stritast við, svo aö erfitt ofurst.1' Þer hafxö haldxö orö yöar
gekk að binda hana og koma henni V1* foðurlandxð. VxIjxB þer leyfa
á hestbak I mer sla um a® utfor hennar
' Um sólsetur komum við aftur til verSi gerS. virðuleg?” _
• . , I *’ Ta AC A X 1 r1
tjaldanna, og eg fór þá strax til of-
urstans.
Þegar eg kom inn spxlröi hann
strax hvort eg hefði njósnarann
meö mér.
komum meö hann/
“En bumbuslagafötin
dularbúningur. Þetta
“Já, viö
sagöi eg.
hans voru
er stúlka.”
“Stúlka !”hafði hann forviða upp
eftir mér,
Já, geriö þaö kafteinn,” svaraöi
hann og hné niður í stól harm-
Þrunginn.
Eg fór og bjó alt undir greftr-
unina. Ofxxrstinn var sjálfur viö-
staddur jaröarförina.
* * *
Þrjú ár voru liðin frá þessum
atburöi og ófriöurinn til lykta leidd
ur. Thornton ofursti var þá orö-
“Já, þaö er stúlka, herra ofursti.j inu herforingi- eu eSf ofursti
KÆRU LANDAR!
Nú eru ljóðmæli mín fullprent-
uð. Þau verða send út til hinna
ýmsu bygöa íslendinga í lok þess-
arar viku. Verð Þeirra er 50 cent.
eintakið. Útsölumenn verða aug-
•ýstir í næstu viku.
Winnipeg, 30. Des. 1907.
M. Markússon.
hafí dauðan dáta í föt sín.
“Og hvað var hann gamall
þessi bumbuslagi ”
“Hann var ungpxr til þess aö
gera. Hann leit út fyrir að vera á
seytjánda ári, pilturinn.”
“Og hvenær var þetta?”
“í gærmorgun.”
“Eg ímynda mér að grunur
yðar sé á rökum bygöur, og pilt-
urinn sé á leiðinni til herbúöa ó-
vinanna.”
“Ef hann er njósnari í ratrn og
veru, þá getum við náð í hann
enn þá,” sagöi eg. “Her Suður-
ríkjanna er í tveggja daga fjarlægð
Pilturinn reynir auövitaö að laum-
ast gegnum skóginn, og miklu rign
ingarnar hafa gert vegina nær því
ófæra. Ef eg færi að elta hann
ríðandi, býst eg við að ná honum.“
Ofurstinn var á sama máli og aö
fjórðungi stundar liðnum þeysti
eg á stað við sjötta mann. Allan
daginn og nóttina næstu riðum viö
um skóginn, og með þvi aö viö riö-
um g ö im hestum gekk okkur
ferðin fremur greiðlega.
í þaö mund er dagur rann geröu
Hún er hérna!”
í sömu svifum komu förunautar
mínir með fangann, er sleit sig af
þeim, sem með hana komu og
fleygði sér fyrir fætur ofurstans
og sagði:
“Faðir minn!”
“Ida, dóttir mín!” hrópaöi hann
óttasleginn.
* * *
Miðnætti var komiö, þegar her-
rétturinn var búinn að kveða upp
dóm sinn. Ofurstinn hafði ekki
verið viöstaddur réttarixaldiö, og
Við vorum báðir staddir í Wash-
ington og eg sendi honum boö um
að sitja brúðkaup mitt. Hann kom
seint og gestirnir höföu þegar safn
ast saman í veizlusalnum. Þaö lá
við að eg væri dálítið skelkaður
þegar eg leiddi brúðurina mína
yndislegu móti honum. Hún riyfti
andlitsblæjunni, féll á kné fyrir
honum og hvíslaði lágt:
“Faðir minn!”
Hann hrökk aftur á bak og virt
ist um stund eiga í miklu stríöi viö
sjálfan sig. En svo greip hann
sagt,
sumir Danir haldi, að í harðæri
látum við börn okkar fremur vera
án matar, en að við neytum sjálf-
um okkur um kaffi. En það er
svivirðileg lýgi. Og það er em-
bættismönnunum til skammar, að
þeir skuli hafa getað fengið af sér,
að skella skuldinni fyrir efnaleysið
á kaffidrykkjuna.”
Orð þessa manns sýna átakan-
lega, hve fátæklegt lif Grænlend-
inga hlýtur að vera.
Blaðið “Social-Demókraten”
hefir.tekið að sér að tala máli
Grænlendinga og ber þungar sak-
ir á stjórn verzlunarinnar. E11
merkilegt er það, að ekki einu
sinni “Social-Demokraten” skuli
láta sér verða það á, að benda á
auðveldasta og beinasta ráðið til
þess að rétta hlut þeirra, en það er
afnám einokunarverzlunarinnar.
Hitt er aðalatriðigð, jafnvel hjá
Blaðið hefir flutt fjöla greina um
málið, en sú hugsun gægist þar
hvergi frarn. Hitt er aðal atriðið,
jafnvel hjá “S.-D.” að gcra ein-
okunarverzlunina sem ábatasam-
asta fyrir ríkissjóðinn. Lengra er
mannúðin ekki komin enn þá, þar
sem Grænlendingar eiga i hlut.
—Lögrétta.
maður 1 Jakobshavn, Thomas;
Magnússen, segir:
“Þeir af okkur (Grænlending-
umj, sem að eins eru veiðimenn
eða fiskimenn, eiga oft illa og erf-
iða daga. Þar við bætist svo, að
borgunin, sem við fáum fyrir vör-
ur okkar, er svo lítil í samanburöi
við fyrirhöfnina, sem við höfum
við að afla hennar á köldum vetr-
ardögum. Sú fyrirhöfn er svo
mikil, að margir þola hana ekki og
verður hún orsök í dauða þeirra.
Oft erum við allan daginn út á ísn-
um í heljarkulda, og mishepnist
veiðin, þá fáum við enga fæðu,
sem því nafni getur nefnst, þegar
við komum heim. Slíkt þola ekki
aðrir en ungir menn og hraustir.
Ef vörur okkar væru betur borg-
iðar, en nú á sér stað, þá mundu
ýmsir af okkur geta safnað sér
nokkrum forða til elliáranna.” j
Annar grænlenzkur fiskimaöur,
x Qornoq, Adam Nielsen að nafni,
segir:
“Eg er hræddur um, að sumir
af þeim Dönum, sem hér hafa ver-
ið, beri okkur ekki rétta sögpxna viö
landa sína og spilli áliti okkar. Ný-
lendustjórar, sem hér hafa verið
og hafa komið hér fram með mikl-;
um stórbokkaskap, þeir hafa, þeg-!
ar heim kom, talað mjög niðrandi
orðum um okkur og svívirt okkur getic þér innunnig ySur meS þvi
a ?ann hatt- ES er viss um, að ag selja hig endurbætta belti mitt,
þexr menn hafa mjög mikið skemt Rlectric Anchor Belt. Beltiö lækn-
y”r 0 ur' , , . .. j ar fljótt og áreiöanlega gigt, verki
Einn af donsku embættxsmönn- \ 0llum Hkamanum, gömul sár,
unum hafði sagt, að Grænlending- hitaveiki, kvalir, nýrnaveiki, teppu
ar eyddu öllu, sem þeir kæmust yf- og hjartveiki, máttleysi, kvensjúk-
ir, i kaffikaup.. En um þá ásökun dóma og alla veiki, sem stafar af
segir Adarn Nielsen: vondu blóöi og slæmri blóðrás.
‘ Eg skal alls ekki neita því, aö Allir ættu aö hafa þetta belti. Þaö
$5.00 á dag
Þegar viö öflum vel, þá eyöum viö
nokkru af peningum okkar fyrir
kaffi. Þaö er gömul verzlunar- og borgist fyrir
vara, sem okkur þykir vænt um, boðsmenn vantar.
og eg held þvi fram, aö þeim pen-
ingum, sem fyrir það fara, sé vel
kernur sér vel í veikindunum. —
Verö aö eins $1, sent meö pósti,
fram. — Um-
J. Lahkander,
Maple Park, Ills., U.S.A.
Kfll ocVini IR Fljót
í\UL—viuun skil.
var mér falls aS færa honum'frétí ían.a I fa”S sér ' hT'j, ÍTl.
ina um málalokin. Eg fann hann í
tjaldi sínu, þar sem hann sat og
var að lesa i biblíunni.
Mér sýndist hann óeölilega ró-
legur.
“Hefir hún verið dæmd sek?”
spuröi hann.
já, hún er dæmd sek,’ ’svaraði
brjósti sér og sagði í því að tarin
streymdu niður um hrukkóttu
kinnarnar á honum;
“Ida, elsku Ida mín, þú ert þá
enn á lífi! Guði sé lof!”
Eg varö auðvitað að skýra frá
því, hvernig í þessu lá, og játaöi
aö eg heföi rhorguninn ömurlega
eg, “en enginn dómur hefir enn þá tah® brúður mina, sem nú var orö-
veriö kveöinn upp. Möimum er
kunnugt um hve heitt þér unniö
dóttur yöar, og þess vegna er yður
sjálfunx faliö að úrskurða hvert
hlutskifti hennar skuli verða. Þér
m, á að látast vera dauö. Eg geröi
nokkra félaga mína aö trúnaöar-
mönnum mínum um þetta, og þeg-
ar greftrunin fór fram, þá var einn
af dátunum, sem fallið haföi graf-
449 M IN STREET.
Talsímar 29 og 30.
The Central Coal and Wood Company.
D. D. WOOD, ráCsuiíiöur.
904 Ross Ave., horni Brant St.
Allar tegundir
E3
REI]ST
Fljot skil KOL
Ef þér snúifS y8ur til vor með pantanir eru yður Abyrgst næg kol í allan vetur.
TELEPHONE 585
getið dæmt hana til dauða, en þér 'nn í staö ungu stúlkunnar, en hún
getið líka veitt henni frelsi. Og nú flýði til vina sinna.
biö eg yöur, herra ofursti, aö hlýöa
á bæn mina og gefa henni grið.”
Meöan á ófriðnum stóö þorði eg
ekki að gera leyndarmál þetta op-
“Komið hingað með hana og inbert, og enginn félaga minna
bíðið svo frekari skipana minna.
Eg hlýddi og kom aö lítilli stund
liðinni aftur meö stúlkuna fögru.
Hún gekk hægt inn, og staönæmd-
ist frammi fyrir fööur sínum.
Hann horföi á hana stundarkorn
menn mínir mér aðvart um aö þeir og svo sneri hann sér undan til aö
hefðu k miö auga á manneskju, er láta þaö ekki sjást, aö tárin stóöu
geröi það heldur. En þegar friö'
ur var kominn á, hitti eg hana,
stúlkuna, sem eg haföi bjargað, og
tókst að ná ástum hennar.
Mörg ár eru liðin frá því að
þetta gerðist. Og Þegar eg lít nú
framan i glaðlega andlitiö á Thom
ton herforingja, tengdafööur min-1
swwwmmwwwmwwmmmmmwmwwwtwww:
1II. h liliiiiis M ('u. Ltil.
£
£
&
£
HARD-
og LIN-
KOL
SKRIFSTOFA 224 Bannatyne Ave.
4 sölustaöir