Lögberg - 01.04.1909, Blaðsíða 3

Lögberg - 01.04.1909, Blaðsíða 3
LÖGBERG, FIMTUDAGINN i. APRÍL 1909. 3. Aðflutningsbannið. Rœfía aSalflutningsmanns þess, Bj. Jónssonar ritstjóra, í neðri deild 27. Febr. s. I. i RæSurnar voru raunar tvær, fyrst stutt inngangsræöa (I), um leiö og máliíS var boriC upp í deildinni; og svaraöi ráögjafi henni í löngu máli. Þar næst tóku ýmsir til máls, meS og móti, og stóöu umræöurnar hátt upp í 3 stundir. Siöastur talaöi flutningsmaöur (B. J.) annaö sinn (II). Eftir þaiiS var kosin 7 manna nefnd í máliS og 1. umr. frestaö. í I. Ræðum. ('B. J.) kvað sér vera fagnaðarefni, að eiga kost á að fiytja þetta mál á þingi: lagafrum varp um bann gegn aðflutningi á- fengra drykkja,—um að losa land og lýð við meinsemd þá, er ekki ó- merkari maður en W. E. Glad- stone hefði kallað meira heimsböl en allar styrjaldir og allar drep- sóttir, er yfir mannkynið hefðu gengið. Mál þetta hefði nú verið betur og rækilegar undirbúið en nokkur lög önnur hér á landi, með því íð kjósendur landsins hefðu, sam- kvæmt ályktan alþingis 1905, verið látnir greiða beint atkvæði um það, í síðustu alþingiskosningum, 10. Sept. 1908, og með því orðið þá nær 4,900, en nær 3,250 móti. Að réttu lagi hefði átt að bera slíkt mál undir landslýö allan, kon- ur sem karla, unga og gamla. En það hefði þess í stað verið borið að eins undir nokkurt brot af karl- mannalýðnum, þrítuga menn og þaðan af eldri, og þá eina þar á meðal, er hefðu kosningarrétt til alþingis; og hefði það brot orðið að miklum meiri hluta til m e ð að- flutningsbanninu. Hvað mundi hafa orðið, ef kvenþjóðin öll og nokkurn veginn fulltíða unglingar hefðu fengið að eiga þátt í þeirri atkvæðagreiðslu ? Nýmæli þetta, yfirleitt samhljóða frumvarpi á þingi 1905, en þó vandlegar frá því gengið nokkuð, með meiri strangleik o.s.frv., væri ekki annað en sóttvarnarlög gegn hinu mannskæðasta ólyfjani, er jafnréttmætt væri að vernda þjóð- félagið fyrir eins og næmum sótt- um. Þetta land stæði betur að vígi að verjast því en flest lönd önnur í heimi, vegna þess, að það er svo afskekt og sævi girt alt umhverfis. Margfalt örðugra þar sem land liggur inni krept milli annara landa og samfast við þau á alla vegu. * Hann bjóst við, að aðalmótbár- an g€gn málinu mundi verða sú á þessu þingi, að landsjóður stæðist ekki tekjumissi þann, er fylgdi aðflutningsbanni á jafntekjudrjúgri vöru. Flutningsmenn hefðu nú gert það af ásettu: ráði, að ætlast til, að hin fyrirhuguðu lög gengi ekki i gildi fyr en með nýári 1912, til þess að liafa fyrir sér nægan tíma til að undirbúa ný lög um að fylla tekjuskarðið; og kvaðst hann hafa hugsað sér þá aðferð til þess, tr gerði umskiftin þau mjög léttbær og hagfeld, þótt ekki hirti hann um að gera grein fyrir henni iað þessu sinni. Það væri haft eftir Gladstone, hinum mesta fjármálastjórnskör- ungi á öldinni sem leið, að það væri vandalítið að sjá borgið fjármálum þjóðar, sem neytti ekki áfengis. II. % Eg get ekki annað sagt, en ,.ð mér hafi þótt vænt um að heyra röksemdir hæstv. ráðgjafa í þessu máli, — þótt það mjög vænt. 'Því að hann hygg eg að muni vera hinn langsnjallasti málsvari Bakkusar á þessu þingi og á þessu landi. Eg hygg aö í hans ræðu hafi verið tjaldað því sem til er af vörn í þvi máli; hann sé sjálfkjör- inn fulltrúi þess málstaðar. Því var það, að mér þótti vænt að heyra röksemdir hans. Mér þótti vænt að sjá, hve margar af þeim grýlum, er upp hafa verið vaktar í móti aðflutningsbanns- hugsjóninni, hve margar af þeim eru steindauðar. Eg geng að þ vi svo Isem sjálfsögðu, iað þær séu komnar undir græna torfu, úr því að hann hreyfði ekki við þeim. Eg minnist þes,s að um þetta mál hefir ekki verið rætt svo hér áður á þingi, að ekki væri bannlög á vínflutningi talið óbærilegt hatt á persónulegu frelsi manna. Þá grýlu mintist ekki hæstv. ráðgjafi á einu orði. Hann veit að sjálf- sögðu, að líf i lögbundnu mannfé- lagi dregur þá mörgn dilka á eftir sér, að grunnhyggnir menn, sér- góðir og ófélagslyndir kalla marg- ir höft á frelsi sínu. Enn meira gladdi það mig, ?ð honum þótti það engin röksemd í málinu, að landssjóður biði tjón af því, ef bannlög kæmust á. Enda ætti hver maður að sjá, að hér cr offjár fleygt í sjóinn. Hvað kem- ur þess í stað? Ekki neitt? Jú, það er of gálauslega til orða tekið. Vér fáum í stað þess ólyfjan, eit- ur, siðspilling, heimilisbölvun, þjóð félagsmein. Hans aðalröksemd, ráðgjafans, var — Spánarmarkaðurinn! Eg ætla að svara smáatriðunum fyrst ,og koma síðast að þessarí meginstoð hans málstaðar. Hann kvað svo að orði, að vér færum að gera oss sjálfir að Eski- móum, ef vér færum að votta það fyrir öllum heimi, að hér væri þeir veslingar, er ekki gætu stjórnað þessari fýsn sinni, áfengis-ílöngun- inni, nema með svo ströngu banni. ,Eg verð að leyfa mér að segja, að eg ætla að þjóð vorri sé ekki sérlega mikil læging gerð, þó að hún komist í þeirra Eskimóa tölu. Eg veit ekki betur en að allar þjóð- ir um norðanverða álfuna og víð- ar þó miklu (\ N. Ameríku t. d.) vildu fegnar gera sig að slíkum Eskimóum, ef þeir sæi nokkur tök á því, sjálfsagt 9-10. af hverri þjóð. Hverir eru þeir, sem berj- ast gegn þvi? Ekki drykkjumenn. Þeir vildu fegnir Iosna við það böl mjög margir hverir, ef þeir gætu; þeir finna þörfina á því manna bezt. Ekki hófsmenn heldur nærri því allir. Að minsta kosti engir hyggnir hófsmenn. Þeir hugsa á þá lund, að sá tollur, er þeir eiga litla sök á að sé lil, hann komi raun ar jafnt niður á saklausa og seka, á alt þjóðfélagið, geri allar álögur á almenningi þyngri en ella, þegar öllu er á botninp hvolft, með því að þyngslin af þeim mönnum er sig gera ófæra af áfengisnautn, komi ekki hvað sízt niður einmitt á þeim, hófsmönnunum, reglu- mönniunum, og sé meir en tilvinn- andi að neita sér um þann lítilvæga munað til þess að komast undan þeim álögum. Nei, mótspyrnan er veitt af hendi auðvaldsins, ölgerðarmann- anna, eigenda áfengisstofananna. Þeir eru aðal-þröskuldurinn er- lendis. Nú er engri slíkri mótspyrnu til að dreifa hér á landi. Slíkir menn eru hér engir til. Atvinna þeirra er landræk gerð hér fyrir löngu (igai). Það eru þessir menn , sem látnir eru ráða í öðrum löndum. Tökum t. d. England. Þ'ar mun ekki vera ofmælt, að 9-10. þjóðarinnar vilji afnema áfengisnautn í landinu. En 1-10. er Iátinn ráða. Og fyrir hvað er það ? Mest fyrir þá sök, að þeir búa undir því böli, að hafa tvískift þing, þessu, er hér var rætt um lít- ilsháttar á dögunum og eg vona um, að eigi eftir að verða afnumið með oss hið bráðasta. Fyrir 2—3 mánuðum eða svo var samþykt í neðri málstofunni í parla mentinu mikil takmörkun á veiting og sölu áfengra drykkja. En var felt í efri málstofunni. Þvi að þar var fyrir óvigur her vellauðugra ölgerðarmanna og hverskonar á- fengis, og sægur annara auðkýf- inga, sem eiga eða hafa vald á miklum hluta allrar áfengissölu í landinu. Það atferli mæltist svo illa fyrir alstaðar í landinu, að nú er risinn gegn efri málstofunni nýr stormur, sá er óvíst er hvar lægir. Því er það, að eg fyrirverð mig ekki, né tel þjóð vora þurfa að fyr- irverða sig, þótt talin sé með Eski- móum, ef þetta er Eskimóamark. Eitt er það, sem ekki hefir verið vikið að í þessum umræðum; Hvað skyldi landssjóður hafa þurft og þurfa enn að svara út miklu þeim mönnum, er velzt hafa úr embætt- um og á eftirlaun fyrir þá sök, að áfengið hefir gert þá allsendis ó- verkhæfa? Þá er ein röksemd ráðgjafa sú, að aðflutningsbann dragi úr ferða- mannastraum til landsins. Þetta er af tómri vanþekking talað og misskilningi. Eg tel engan vafa á, að ferða- manna straumurinn mundi þvert i móti aukast að miklum mun fyrir þá afar mikilsverða* framför, að á- fengisneyzlu væri útrýmt úr land- inu. Allir, sem málið hafa kynt sér, vita, að það er hugarburður einn, að vínið dragi það mikið að sér ferðamenn. Útlendir ferða- menn koma hingað til að lyfta sér upp. Þeir fara til að losna út úr sukki og svalli stórborgarlífsins norður í himintært f jallaloftið. Eg skal nefna dæmi, er vér höf- um fyrir oss, þá er 'Þingvallaskýlið varreist, Valhöll. Þá gerði sýslu- nefndin í Árnessýslu það sóma- strik, að hún synjaði eigendum skýlisins um, að mega veita þar á- fengi. Þá var ekki grýlan sú sein á fætur, að þessi synjun mundi fæla útlenda ferðamenn stórum frá að koma á þann fornhelga, fræga stað. En hver er reynslan? Eg var þar á ferð skömmu síðar, og átti tal við útlenda ferðamenn þar. Þeir kváðust vera lifandi fegnir því, að þar væri engin 4- fengissala; þeir vissu hvað það var að hafa ekki svefnfrið alla nóttina fyrir drykkjuærslum ölvaðra manna. Sama sögðu innlendir ferðamenn. Sagt var þá um leið, að ekki væri til neins að banna vínsölu þar, því að ferðamenn mundu hafa vín m e ð sér. Hver er reynslan? Sú, að slíkt ber varla nokkurn tíma við. Þeir vilja ekki hafa það, finst það raska ferðalífs-ynd- inu. Og þeir skammast sín fyrir, að láta sjá sig með “pela upp á vasann”. Nei, eg held vér þurfum ekki að óttast neina rýrnun á ferðamanna- straum hingað til lands, þótt vér gerum áfengi ekki landvært hér með lögum. Þann mann, sem kann ekki að virða lög og rétt lands, er hann vitjar, — hann biðjum vér heilan aftur hverfa til síns heima. Vér sækjumst ekki eftir þeim gestum til landst vors, er geta ekki notið þeirrar fegurðar og alls yndis, er íslenzk sumarnáttúra á til, öðru vísi en grómteknir af á- fengisólyfjan. Enda mundu þeir verða færri. Hugsið um alla þá menn útlenda, karla og konur, er hingað mundu vilja senda ástvini sína marga fyrir þá eina sök, að hér væri áfengislaust land. Hér hafa verið haldnar hróka- ræður í dag, fluttar af miklmn fjálgleik og heilagri vandlæting, — af mönnum, sem eru þó ekki neitt tiltakanlega kennimannlegir endra- nær, — hrókaræður um það, hvað það mundi verða til mikillar spill- ingar sonum þjóðarinnar, æsku- mönnum hennar, ef vín hætti að flytjast til landsins; þeir mundu sökkva sér niður í áfengisglötun- ina óðar en til útlanda kæmi, — ef þeir þektu hana ekki áður héðan að heiman! Þar að auki væri lands- menn sviftir ókeypis kenslu í skóla — freistingarinnar! Hvilíkur hégómi! Hvílíkt öfug- streymi í allri röksemdaleiðslu! Er ekki málstaðnum ovðinn fall- hætt, þegar hann hangir á ekki styrkari stoð en þetta? Mundu ekki synir vorir, þeir er fæddir em upp i því þjóðfélagi, er óspilt væri af áfengi — mundu þeir ekki fyllast andstygð, er þeir sæi spilling þess fyrir sér annarstaðar, og þakka forfeðrum sínmn fyrir að hafa forðað sér frá þeirri hörm- ung? Þá hefir það verið sagt í dag, og gert mikið úr, að lögin yrðu brotin. Já, það er í lögum, að ekki megi stela. Brotið er það, og sak- ast þó enginn um, að lögin séu til. Enginn kemur upp með það, að nema þjófalögin úr gildi. Haldið þér ekki samt, að meira væri stol- ið, ef þjófnaður varðaði ekki við lög? Eins er um þetta mál, nema hvað þar eru óvenjulega lítil lík- indi til að framin verði lagabrot. Refsing við því yrði þung. Og hverir þaldið þið að færi svo aö leggja það í kostnað, að halda uppi vínflutningi hingað, úr því að öll vínföng væri upptæk? Gefið var það í skyn, að bindind- ishreyfingin væri ekki annað en of- stækisfull stundarhviða, er hjaðn- aði brátt niður aftur, eins og öl! bráðræðisofstæki gerði. En hvað er nú þessi hreyfing bú- in að standa lengi? Hátt upp í 24 aldar. Og ekkert farin að hjaðna enn. Henni er sí og æ að aukast fylgi. f Bandaríkj- unum einum eru 40 miljónir manna er búa i bannríkjum. Eitt er það, er borið hefir verið á málstað vorn, að bannlögin í Am- eríku hafi verið til bölvunar og ekki annars. Það er ósvinna hrein og bein að láta sér slíkt um munn fara á mannfundum, þegar allir vita, þeir er eitthvað þekkja til og satt vilja segja, að þau hafi gagn- breytt ástandinu þar. Aðrar eins sögur eru ekki annað en 50 ára gamlar múmiur, bábiljur frá þeim tima, er bindindi fjandsamleg blöð j kunnu engan óhróður að flytja nógu gifurlegan um bindindis- málið. Nýjustu og áreiðtnlegustu skýrsl ur um bannlögin i Ameriku votta það, að þeim sé hlýtt engu miður en öðrum lögum. Það mun mest vera að kenna al- vöruleysi gæzlumanna, ef út af er brugðið, um þau lög, sem mörg önnur. Svo var t. d. í sýslu einni í Norður Dakota fyrir nokkrum ár- um, að þar var kvartað sáran um, að lögin væri brotin. En þá verð- ur fslendingur þar yfirvald, maður, sem nú er nýkominn heim, Skafti Brynjólfsson, og eftir 2—3 mánaða tíma hætti þeim umkvörtunum með öllu. Það var þvi að þakka, að hann gekk svikalaust eftir því, að lögunum væri hlýtt. Þ'að flaug út um alt, að bannlög- unum i ríkinu Kansas væri ekki hlýtt. Hvergi gengi betur að selja áfengi en þar. ölgerðarmaður i austurrikjunum fréttir það. Hann skrifar kunningja sínum vestur þangað, og spyr, hvort ekki mundi ráð að koma og setja þar á stofn ölgeröarhús. Hann fær það svar aftur: Jú, þú getur reynt það, ef þú vilt það kosti þig sama og það kostaði mig. Eg stalst til að selja 26 bjóra. Það kostaði mig 2,600 doll. sekt og átta mánaða fangelsi! Ein röksemdin gegn aðflutnings- I banni er sú hin vesala, að þá hafi Templarafélagið ekkert að gera! j Það er af sem áður var i þessum J bæ, meðan sá félagsskapur var í æsku, að heldra fólkið kunni ekki að velja honum nógu svæsin óvirð- ingarorð. En hvað er nú markmið |þess félagsskapar? Að útrýma á- fengisbölinu svo sterklega sem unt er. Og ekki reyndar því eina böli, heldur sem flestum mannfélags- meinum. Eigum vér að kosta kapps um að halda sem flesto við, þvi sem ilt er í heiminum, — til þess að liafa alt af eitthvað til að út- rýma!? Nei; enda væri þá nóg eftir, þótt þetta færi. Vér ættum heldur að segja: Góðum guði sé lof, þegar vér þurfum ekki lengur að eyða starfsþreki vonu í viður- eignina við þennan óvin, þegar vér megum hætta því, og snúa oss að öðru. Fyrstu missirin eftir að aðflutn- ingsbannslögin komast á, verður þess aðalverkefni að gæta þess, að lögunum sé hlýtt. Um þá, sem það ættu að gera, hefir verið talað hér með óvirðingu í dag. Það hefir verið litið svo á, sem það sé blettm* á manni, ef hann kemur upp laga- broti, — þótt það sé einhver sjálf- sagðasta skylda hvers góðs borgara í þjóðfélaginu. Hvað er það meira ^i^Adsros 3 Þegar þér kaupiö KARN piano getiö þér ætíö reitt yöur á aö hljómurinn sé hinn sami, — skæri, hreini, fulli og fagri. Öll gerö á þeim er hin vandaöasta. Hyggnir menn sem kaupa pianos ættu aö skoða hinar ýmsu tegundir áður og þeir munu veröa áuægöir með hinn hreina hljóm í Karn pianos. Beint frá verksmiðju til kaupanda. KARN PIANO & ORGAN CO. Limited 358 PORTAGE AVE. Winnipeg. Talsimi 1516 um þessi lög en önnur? Allra síðasta, allra geigvænleg- asta röksemdin í móti aðflutnings- banni — það var Spánarmarkaður- inn. Á hverju er sú röksemd reist? Á himinháum súlum hégóma og vanþekkingar, sem mig langar til að kippa undan henni. Það var vakið máls á því í Khöfn fyrir nokkrum árum af hendi Spán verja, hvort Danir mundu vilja fall ast á einhverja tilslökun á tolli af spænskum vínum, ef þeir, Spán- verjar, hétu Dönum i móti beztu kostum fyrir aðfluttan saltfisk. F.n ríkisþingið gaf því engan gaum, sagði sem satt var, að það hefði ekkert gagn af neinum vilkjörum fyrir danskan saltfisk, með því að það væri ekki dönsk vara. — Hjá- lendan frónska var ekki dönsk þá stundina, ekki óaðskiljanlegur hluti Danaveldis það skiftið! Þá hugkvæmdist Nellemann ís- | landsráðgjafa sem þá var að nafn- inu, — og var valinkunnur sæmd- armaður, oss góðviljaður eftir sinni skynsemd, — honum hug- kvæmdist að bjóða Spánverjum að | semja við þá fyrir Islands hönd, landsins, sem hefði saltfiskinn .1 boðstólum. En hverju svara Spán- verjar þá? Þeir svara þvi, að það sé ekki hægt, það geti ekki komið til neinna mála, að þeir fari að bjóða íslandi nein vildarkjör fyrir saltfiskinn þaðan, vegna þess að það geti enga kosti boðið á móti — það geti enga linun veitt í vintolli, með því að þeir viti ekki til að nokkur ein flaska af spænsku sAni flytjist til íslands. Þar væri fyrir engu að gangast. — Þ'etta getur vel hafa verið rangt, sprottið af vanþekkingu, og að eitthvað dálit- ið flytjist hingað af spænskum víu- um, þó að mál manna sé, að “spænsk” ’vín hér i búðum muni vera yfirleitt tilbúin ýmist þar (1 búðunumj eða þá í Danmörku eða á Englandi. En nærri má geti, hvað 16—17 miljóna þjóð muni láta sig muna um vínverzlun við 80 þúsundir manna. Ráðgjafi hélt því fram, að Spán- verjar mundu reiðast svo því haf:i á samningi bundnu viðskiftafrelsi við oss, sem fælist i þessu aðflutn- ingsbanni ,að þeir hefndu sín ,á oss fyrir það. Og einhver ræðum. i hans liði fráðgj.J gerði ráð fyrir því i dag, að konungur kvnni að telja sig tilneyddan að synja bann- lögunum staðfestingar, til þess að vægja til við Spánverja!! Það er borið í vænginn, að fiski- markaður á Spáni fari mjög rýr i- andi og ekkert megi gera, er spilli fyrir honum. Hvað ber til þeirrar rýrnunar? Það, að Spánverjar eru sjálfir teknir að veiða sér fisk í soðið, vestan til við Afríku, og er mikill flutningur þaðan til Spánar. Sá afli er alt af að aukast, og því meir versnar vitanlega um fiski- markað annara lánda á Spáni. Þetta er ástæðan og ekki annað. t Eg gat ekki að því gert, að mér hálf-blöskraði í dag, þegar eg hejrði ráðgjafann segja. að Spán- verjar mundu hætta að eiga nokkr.r viðskifti við okkur, ef banulög yrðu samþykt, og gæti svo farið, að vér yrðum að taka slík lög aftur. Er nú ekki nóg, að danska mamma vill skapa og skera um öll vor mál, hafa eftirlit með öllu hér, vill fata það sem fært er í að ráða lögurr* og lofum, — eigum vér nú líka að fara að eignast sþœnska mömmu, þá er vér þurfum að spyrja að, hvað vér megum geKa að lögurn í landi voru? — Isafold. LEADER ER HELMINGI STE.RKARI Alt til þessa hafa lásarnir á vírgirðingum verið endingar minsti hluti þeirra. Á „LEADER" eru lásar, sem hafa kosti fram yfir ; lla venjulega girðingarlása. Þeir eru búnir til úr sama efni ogaðrir hlutar girðingarinnar. ATHUGIЗ Endunum á þessum lásum er brugðið þannig, að þeir lykja algerlega um sjálfan lásinn. Um leið verður takið ,,tvöfalt“. En ,,tvöfalt“ tak táknar að LÁSINN VERÐUK „HELMINGI STERK- ARl“. EN „HELMINGI STERKARl" GIRDING ER „HELMINGI BETRl“ EIGN. Lásinn mun ekki rakna upp. Hann heldur vel saman láréttu og lóðréttu vírunum og styrkir þar með alla girðingun'a, en getur gefið svo eftir »ð bæði má nota hana á sléttu og ósléitu landi. Skrifið eftir sýoishornabók ,,I“ og verðlista The Manitoba Anchor Fence Co., Ltd. Cor. Henry and Beacon Sts-, p. O. BOX .382 \VINNIPEG. DUFFINCO. LIMITED Handmyndavélar, MYNDAVELAR og alt, sem aö myndagjörö lýtur hverju nafni sem nefnist. — Skrifiö eftir verö- ista. DUFFIN & CO., LTD., 472 Main St., Winnipeg. N efniðLögberg, Yerið ekki að geta til hvaö sé í öörum bjúgum, þegar þér vitiö meö vissu hvaö er f Tómato bjúgunum hans Fraser. Vér er- um ekkert hræddir viö aö láta ykkur sjá tilbúning þeirra. Biöjiö matvörusalann um þau eöa D. W. FRASER, 357 William Ave. Talsími 64s WINNIPEG P*RUÐ þér ánægöir meö þvottinn yöar. Ef svo er ekki, Tfia FmnrOCC I ann/Iri/ Co ^ þá skulum vér sækja hann til yöar og ábyrgjast aö I llv Ll11|Jl uoj LuUIKJI j VU þér veröiö ánægöir meö hann. w. NELSON, eigandi. TALSÍMI 1440. Fullkomnar vélar. Fljót skil. 74—76 AIKINS ST. t>votturinn sóktur og skilaö. _______________Vér vonumst eftir viöskiRuin yöar.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.