Lögberg - 19.08.1909, Blaðsíða 4

♦-

LU»BHRG, FIMTUDAGINN 19. ÁGÚST 1909.
'£ d q b e 1 q
er gcfið út hvern fimtudag af The Lögberg
Printing & Publishing Cc.. (löggilt'. að Cor.
William Ave. og Nena St.. Vinnipeg. Man. —
Kostar $2.00 um árið (á íslandi 6 kr.). Borg-
ist fyrirfram. Einstök nr. 5 cents.
Published every Thursday by The LSgberí
Printin* 5t Publi»hin» Co.. (Incorporated). at
Cor. Williara Ave. & Nena St.. Winnipee.
Man. — Subscriptjon price »2.00 oeryear. pay-
abte in advance Sinsile copies 5 cents.
S. BJÖKNSSOS. Editor.
J, A. BLÖNDAL, Bus. Mauager
AiiSlýslngar. — Smáauulýsinear ' eitt
skifti 2S cent fyrir 1 bml X stærri«aueKsine-
um um lentrri tíma. afsláttur eftir samninei.
Biístaflasklftl kauoenda verSur aS' til-
kynna skrifleea og eeta um fyrverandi bústað
iafnframt.
Ctanáskrift til afíreiSsIustofu blaSsins er:
The LÖOBERQ PRTG. k PL'BL. Co.
Winnipe*. Man.
P. O. Box 3084.
TELEPHONE 221.
Utanáskrift til ritstjárans er :
Editor Lögberg,
P. O. Box ao»4. WisNtpea. Man.
Samkvæmt iandslögum er uppsögn kaupanda
á blaSi úgild nema hann sé skuldlaus þegar
hann settir upp. — Ef kaupandi. sem er í skuld
viS blaSiS. Hytur vístferlum án þess aS til-
kynna heimilisskiftin. þá er það fyrir dóm'
stúlunum álitin sýnileg sönnun fyrir prettvls-
legum tilgangi
Lífeyrir.
Það er ekki tiltakanleg'a langt
síðan farið var að hlynna að þeirri
mannfélagsbót, sem felst í aukinni
forsjálni og miðar að þvi, að firra
mannkynið ýmiskonar böli og
andstreymi, sem sjúkdómar, slys
og fátækt valda.
Þessi mannfélagsbót eru á-
byrgðarfélögin.
Nú eru þau stöðugt að fjölga.
Ábyrgð má nú kaupa sér því nær
á öllum sköpuðum hlutum í þess-
um “forgengilegleikans” heimi.
Nú fæst ábyrgð keypt á bygging-
um, húsbúnaði, fatnaði, jarðar-
gróðri, kvikfénaði, lífi rnanna og
limum, ábyrgð gegn slysum og
ellilasleika og fleira og fleira.
Svo virðist sem hér í landi leggi
menn sérstaka rækt við að skapa
sér tryggingu við alls konar áföll-
iMTi. Má vera, að óblíða og hrika-
leíktnr náttúrunnar eigi sinn þátt í
því. Það er qkki ósennilegt að
vetrarríkið mikla, sem hér er, geri
sitt til að kenná íbúum forsjálni.
Þ’eim, sem aðsetur hafa til lang-
frama hér í landi, lærist það skjótt
að betra er að vera við Canada-
vetrinum búinn, því að l«nn veld-
ur gagngerri, kostnaðarsamri en
óhjákvæmilegri breytingu á lifn-
aSarháttum manna «g Hefst hún á
hausti hrerju.
Þetta ætti að glæða fyrirhyggju
lanrkmanna og gerir það senni-
lega. Það er t. a. m. auðsætt um
íslendinga hér í lancfi, að þeir
hafa lagjt miklu meiri rækt við að
afla sér lífs ábyrgðar. heldur en
hinir, sem eru austan hafs. Lífs-
ábyrgð er auðvi-íað ómissandi og
sjálfsqgð. en ýrrtbar aðrar trygg-
mgar em og þanálagar, svo sem
tryggÍHg á eignum, ábyrgð á veik-
indtnn og svo framvegis. Þá má
og nefna ellistyrktarlögin nýju hér
í landi, sem sambaiKlsstjórnin
fékk lífgleidd í fyrra. Andi þeirra
laga er að hvetja menn til að
safrva fé til elliáranna; eiga sér líf-
eyri þegar heilsa og kraftar fara
að þverra. Sést bezt live góður
akur er fyrir þesskonar löggjöf
hér, á því, að á fyrstu sjö mánuð-
unum, sem lögin hafa verið í gildi,
hafa innfögin í tryggingarsjáðinn
orðið $205,000.
Þ«dta er l*rsna mikil upphæð á
•kki lengri tíma þegar þess er
gætt, að innlögin frá hverjum ein-
um eru mjög lág, og eigi þarf að
efa það, að stjórnin hefir sniðið
lög þessi svo við hæfi lands-
manna, sem henni hefir verið unt.
En löggjöf þessu lík er ætíð var-
hugaverð á vissan hátt. Það er
svo afar erfitt að kenna mönnuim
sparsemi án þess að nurleðlið glæð
ist. En nttrleðlið verður að bæla
niður. Það er einhver lélegasta
og smásálarlegasta tilhneiging,
sem til er. Ef því er gefinn latts
taumur, fara menn að nurla. að
eins til að nurla, og linna ekki fyr
eti fégirndin er orðin óslökkvandi
og eykst því meir, sem efnin vaxa,
og er slíkt andstygð öllum góðum
mönnum. Það er Iiklega fátt ann-
að í siðfræði’ ritningarinnar, sem
itarlegar er brýnt fyrir mönnum
en það, að festa hugann eigi um
of við “jarðneska muni", og vera
reiðmbúinn hvenær sem sé að láta
þá af hendi við þá, sem þurfa
þeirra við framar heldur en vér,
en treysta á handleiðsltt skaparans.
Enginn vafi er á því, að það er
margfalt erfiðara að læra þetta.
hefdur en að draga saman féð.
Það er sjálfsagt og rétt að inn-
ræta mönnttm sparsemi, einkum
og sérílagi unglingumim, því “það
ungur nemur, gamall temur.” En
þá verður um leið að innræta hæfi
legt örlæti og höfðingskap eins og
varnarlyf eða nokkurs konar nýrri
tima bóliusetning við hóflausri fé-
girnd. Hóflaus fégirnd og hyggi-
leg forsjálni er sitt hvað. Vér
eigum að bera skynsamlega um-
byggju fyrir ókomna tímanum, án
barlóms kviða éða ágirndar.
Það eitt með öðru heyrir góðu
tippeldi til, að benda unglingunum
á alvarlegu hliðarnar á lífinú og
hverfttlleik þess. Það ætti að
innræta drengjum þegar á ttmgum
aldri að eignast snemma fast
heimili þegar þeint fer að vaxa
fiskur um hrygg, og tryggja það
heimili eftir efnum og ástæðum,
svo að það geti orðið örugt at-
hvarf. Og það ætti og að kenna
þeim að drága saman fé til elliár-
anna. Til þess hefir sanibands-
stjórnin gert hagkvæmar ráðstaf-
anir með lögunutn, sem fyr var á
minst, og það er bæði hyggilegt og
nauðsvnlegt að færa sér þau í nyt
svo sem aðrar tryggingar ráðstaf-
anir, sern fóng eru á að nota.
Athngasemd.
Vér kunnttm hr. Aroóri Árna-
syni beztM þakkir fyrir liina ítar-
legu ritgerð um málmana á ís-
landi, sem liann hefir sent Lög-
bergi til birtingar. Hér er um
málefni að ræða, sem allir fslend1-
’ingar liafa gefið mikinn gaumt, og
langar til að vita, hvað þvi líður.
Bnginn e-r því kunnugrl en hr.
Árnason, því að hann hefir kynt
sér það rnanna bezt frá uppliafi,
þrívegis fariS heim í þeim erinda-
gerðum að greiða fyrir fram-
gangi málsins, varií ærmt fé til
hverrar ferðar, eti ekkert haft í
aðra hönd. Og sýnir þetta betur
en nokkuð annað, liversu umhug-
að honum er um námamálíð.
Eft'ir því sem oss lie'fir skilist,
þá er Þormóðsdals-náman álitleg-
asta náman á íslandi, m. a. fyrir
þá sök, að hsn er rniklu auðunnari
en Vatnsmýrar-náiwan og örskamt
að gra^fa eftir málminuim, minsta
ko.ti fyrst í stað. Ef rnenn vildtt
stofna hlutafélag hér, tii málm-
rannsókna á íslandi, þá er það að-
gætandr, að islenzk félög hafa öll
tirnráS yfir þessum tveim námuna,
og vitum vér ekki, með hvaða
kjörum þau selja híutabréf
sín. Auglýsingar hafa hvergi sézt
því viðvíkjandi langa lengi. Þeir
sem vitneskju vilja fá um þaö,
veröa að skrifa einhverjum félags-
manna í Reykjavík. Ef rannsókn-
um verður haldið áfram í Þor-
móðsdal í sutnar og þær hepnast
vel, þá er vel sennilegt að ein-
hverjir landar hér vildu eignast
hluti í námunum, ef trygging feng
ist fyrir því, að unnið yrði að þeim
af þekkingtt og dugnaði.
Aðsent mál.
Lögbergi hafa ttndanfarið bor-
ist margar góðar og vel skrifaðar
greinar um ýms efni, sérstaklega
nú upp á síðkastið. Kunnum vér
hintwn heiðruðu höfundum verð-
ugar þakkir fyrir það, og væntum
að þeir eigi eftir að rita margt
fleira nytsamt óg fróðlegt í blað
vort. En af því að fariö er að
minnast á.aðsendu greinarnar skal
þess getið, að alt af er verið að
senda Lögbergi eina tegund rit-
gerða, sem ekki verða birtar undir
neinum kringumstæðum vegna
þess, að þær eru nafnlausar. Rit-
stjórirui ekki látinn vita, hverjir
höfundar eru. Sumar þær grein-
ar eru fullvel skrifaðar til þess að
komið gætu fyrir almennings-
sjónir, en vér höfum gert oss það
að reglu, að birta enga grein að-
senda, sem vér vitum ekki um
höfund að. Þeirri regltt munum
vér og fylgrja framvegis. En nöfn-
utn greinarhöfunda verður haldið
leyndum, ef þess er óskað þó að
greinarnar sétt birtar, séu þær á
annað borð boðlegar almenningi.
Hitt er óhjákvæmilegt skilyrði, að
ritsfjóri viti um höfunda allra að-
sendra greina, og sömuleiðis fyr-
irspttma, sem óskað er eftir að
svaraö verði.
Framtíðarhorfur íslands
Islenzku málmarnir.
eftir
Arnór Amason.
('NiðurlagJ
Eg sá það betur og betur eftir
þvi sem leið á veturinn, að ekki
mundi verða mikiö af framkvæmd
um með frekari rannsóknir í mýr-
inni á því ári, og þótti mér það
miður gott, og fremur bera vott
um ósjálfstæði Málms eöa þeirra
manna, er voru aðal leiðtogar fé-
lagsins, ekk’i sízt er miklar sann-
anir voru fengtvar fyrir því, að
þar mnwtdi vera um miljónir að
tefla. Málmur, eins og ÖII önnur
samskonar námafélög í heimin-
um, verður að faáta sér skiljast
það, að alíar sltkar rannsóknir
kosta mikið fé, stundum yfir milj-
ón krónur, áSur en hægt er að
opna námana. ÖHu því fé, er ís-
lendingar verja til rannsóknar á
landinu, er því vissulega vel va-rið
og hlýtur að leiða til blessunar
þegar minst varir.
Þegar »g í MaímánuSi kvaddi
fóstuirjörðina árið 1906, haffri eg
meðferðis allmikiö af máknstein-
um frá Sitðurlandi og víðar. Þeir
reyndusit margir vel, þótt engir
þeirra væri á viS Eskihlíðarsand-
inn. í nokkrum sýwsliornum þe9»-
um, var járn til mutig, og allir
voru þeir mdra og misma brenni-
steinskendir.
Eg hefi frá byrjun gert mér alt
far um að komast eftir bvaö mikil
atiðæfi séui eða kynnu að vera .1
fylgswim jarðar á íslandi, og vildi
þvi ekki leggja árar í bát við svo
búiö. Lagði eg því upp i þriðju
feröina til íslands í fyrra vor fyr-
ir rúmu ári síðan. f það sinn
liafði eg ibeinlínis ásett mér að
rannsaka sem mest aö hægt væri
sunna* lands og hrinda nm leið
málmfélagiiu á stað til fram-
kvæmdar með námurekstur í mýr-
inni. E« alt fór á aðra leið. Aldr-
ei hafa Reykvikiogar sofið værar
en einmitt nú á yfirstandandi tíma
að því er anertir verklegar fram-
kvæmdir í Eskihlíöarmýrinni.
Hlutafélagiö Málmur er nú komið
í sjálfan dauðann og alt viröist
benda í s-öimt niðurdrepsáttina.
Jafnvel forkólfar Málms voru
hættir að hugsa um frekari rann-
sóknir í mýrinni. Báru þeir það
helzt fyrir sig að féð, sem Málmi
hefði upphaflega verið greitt af
hluthöfum félagsins, væri nú að
þrotum komið, svo ao ekki væri
mögulegt að leggja lengra út í
rannsóknir, með því þeim sýndist
óráðlegt að heimta meira fé af
hluthöfum en þegar væri búið að
fá og brúka. — Þannig hefir þá
hluthafafélagið Málmur — eöa
þeir menn, er skipa þar helztu
sætin — kveðiö upp þann dóm yfir
sjálfum sér, að þeir séu með öllu
óhæfir til að sitja við stýrið og
hafa stjórn i höndum; ella mundu
þeir hafa lagt att kapp á að rann-
saka mýrina til hlítar. Eins og nú
er ástatt á íslandi, er fylsta sann-
girni í því, aö ímynda sér aö Eski-
hlíðarnáman verði aldrei opnuð af
íslendingum sjálfum né með ís-
lenzku fé; og fari svo, er íslenzkri
tivngu og þjóöerni hætta búin.
Framtíðarhorfur íslands eru því
alt annað en glæsilegar sem stend-
11 r.
Þann stutta tírna, er eg dvaldi á I
íslandi í fyrra sutnar, gerði fél. I
Málmur lítilræðis rannsóikn á gull- J
steini þeim er þá nýlega liafði
fundist i Mosfellssveit. Eg var^
við þær rannsóknir og reyndi
nokkra steina og sand þaðan, sem
allir höfðu góðan vott af gulli,
silfri og kopar. Allmikil æð af
gullsteini þeim, er á enskri \ungu.
nefnist quarts, er í 50 feta háum
bakka fast við ána er aöskilur
jarðirnar Miðdal og Þormóðsdal í
Mosfellssveitinni. Sá steinn sýnir
um 45 kr. virði af gulli í smálest-
inni ofan jarðar. Hygg eg að
þar sé sama æðin og í Eskihlí’öar-
mýrinni, en að eins dýpra á málm-
unum þar. Með öðrum orðum:
hér er um eina gullbreiðu að tala
á misjafnri dýpt og þykt, eftir því
hvemig hún befirmyndast á eíd-
öldinni og í öörtim eldsumbrotum.
Vegna eldsumbrota og sífeldra
breytinga er fsland hefir frá ó-
munatíð orðið fyrir, er ekkert lík-
legra en að djúpt sé' á dýrum
málmum í landinu, og víst er um
það, að hvergi hefi eg orðið var
við hreinan málm ofanjarðar, —
molagull, sem vanalega er frá 18
•—22 karat að gæöum — eða neitt
því um líkt. En á 300—400 feta
dýpi ætti aö mega hitta fyrir hrein-
an málm á íslandi; einkum gull.
“Free Gold”, eins og menn vana-
Iega nefna það á ensku. — Þessi
fárra daga gröftur í Þormóðs-
dalnum í fyrrasttmar sannar litið,
eins og öll önnur rannsókn á ís-
Iandi í þessu efni. Landið er alt
órannsakað enn þá, þrátt fyrir
þetta kák sem fétagið Málmur
hefir verið að burðast við að gera.
Þegar eg í fyrrahaust kom hing-
að vestur aftur, hafði eg á ný
meðferðis nokkur sýnishorn af
steinum til ratHisóiknar. I*aru voru
flest frá hlutafélaginiui Málmi.
Haflíi félagið sent einn af mönn-
um sínum víðsvegpar um Iand til að
safna þeim saman. Þeir reynd^ist
flestir illa, að ©ins f& sýnishorn er
höfðu gullsvott. Hvaðan steinar
þessir voru teknir »r naér meö öllu
óljóst, en sá er safnaði þeim niu«di
varla þelifkja kopar frá blýi, hvaS
]>á heklur málmsteina.
Á tíntabilinM frá því er eg var
ataddttr á íslandii, árið 1905, og
þ»ng«ð til eg á síðastHðmi ári
heimsótti fósturjörðina, má nálega
svo að orði komast, aS þjéfSiii
stæði “í ljósutn loga” í pólittakuna
skilningi. Þ«ð var verið að ríf- i
ast 11 m völdin. Menn og boHur
bárust á banaspjótum i gegn um
alla þá kosningabrið, ,og sýndu
Irvert öðru óskunda og ofsk*pa
jafnvel út af smávægilegustu atr-
iíum í stjórnarfari landsins. Alt
þetta umstang gerSi það að verk-
■uni, að landsmenn gátu ekbi notið
sín til neinna framkvæmda. Alþr
voru önnum kafnir að rífæt um
sjálfstæði íslenzku þjóðarinaar og
um frelsi það, er þeir ætt* í vaad-
um.
Nú dylst þá.engum framar það,
að á íslandi erui til málmar, og
]>eir æðimiklir. Allir, saunir föð-
urlandsvinir eru nú fullvissir um
það, að eitt hið mesta framfara-
spor, sem fsland gæti stigiö, væri
það, að landsmenn sjálfir fengju
að njóta hinna jaröfólgnu auðæfa,
að fslendingar einir mættu njóta
málmnámanna og færa sér þá í
nyt, sjálfum sér og ókomnuin kyn
slóðurn til hagsældar. Framtíð ís-
lands er beinlínis undir því komin,
hversu hyggnir og samtaka þeir
eru í öllu því, er landi og lýð má
til verulegrar bless.uinar verða.
Sumir halda því fram, að ís-
letidingar séu að eölisfari of hæg-
fara til þess að geta verið keppi-
nautar annara þjóða þegar um
framför er að tefla. Og enn aðrir
segja, að íslenzka tortryggnin geri
]>að að verkum, að íslendingar
standi oft uppi ráðþrota, þegar
um sæmd og þjóðarheill sé að tala.
Má vera, að eitthvað sé til í þessu.
en sleppum því. Hitt vita allir, að
íslendingar eru fátækir, fáir og
smáfr. Þjóð vor hefir frá land-
námstíð átt við örbyrgð, óblíð lífs-
hjpr 0g náttúruöfl að búa, og þess
vegna eðlilegt, að kjarkurinn hafi
'bilað og íslendingar séu eins og í
leiðslu. En heföu landsmenn ver-
ið samtaka og hleypidómalauisir
gagnvart sinni eigin þjóð, og vilj-
að “stríða og vinna” í sameiningu
sem efnn maður, þá hefðu örðug-
leikarnir horfið að því er fram-
kvæmdirnar snertir. Þá væri
margt á annan veg en hingað til
liefir átt sér stað á þessu hrjóst-
uga og lítilsvirta Iandi okkar; þá
hefðu íslendingar getað notið sín
og staðið sjálfstæðir sem klettur-
inn úr hafinu frammi fyrir öllum
þjóðurn.
Eins og mönnum er kunnugt,
liefir suma lielztu náttúrufræðinga
íslands deilt á um þaö, hvað gam-
alt landið sé. Hinn mikilsvirti vís-
indamaður Þorvaldur Jónsson
1 horoddsen hefir til skamms títna
haldið þvi fram, að fsland væri of
ungt land til þess að þar gætu ver-
ið neinir verulegir málmar í jörðu.
Hefir hann ritað ýmislegt um
þetta fyr á tímum, þar sem hann
heldur því afdráittarlaust fram, að
íslendingar þurfi aldrei að vænta
neinna málma þaðan úr jörðu.
Hann, eins og svo margir aörir
eðlisf'ræðingar pg náttúrufræð-
ingar, hefir hlotið að dæma* þetta
frá eldgömlu vísinctaJegu sjónar-
miði, því fyrir fimtíu árum síðan.
eða jafnvel styttri ttma, miðuðu
flestir jarðfræðingar alt við lands
lag og yfirborö jarðar. Þá þótt-
ttst menn geta séð í gegn um holt
og hæðir o. s. frv. Getgátur
manna um aldur fslands og það að
landiö geti ekki verið málmnáma-
land, eru því ekki sprottnar af
sannri vísindalegri þekkingtu, hdd
ur að eitis fimbulfarab út í veður
og vind. f náttúruvíeindum hefir
Jónas Hallgjrtmsson eflaust geng-
ið lettgra en nokkur annar íslend-
ingur alt fram á þtona* dag;
enda var hann vakandi og spfandi
sokkinn niðitr í aít það, sem heira-
urinn kallar vísindi. Þegar svo
þess er gætt, að Jónas var þar á
ofan náttúrunnar barn, þá er það
eíff!egt, að liann væri betur að sér
i þeirri fræðigaein en nokkur ann-
ar íele*di*gus, er irppv hefir ver-
ið. Að því er aldur íslands anert-
ir, er því eSlilega aiester reiður að
ke*du á orSum Jóna«(ar HaHgríras
so««r. f ritgerð þeirri, er lténn
néfaiÍT: “líln ©SIi og- upprtme
jarSan'nnar”, og út kom í Fjölai,
•ker haaa ettgu föstu nnt aldur ís-
lands, eÍHs og sfá má af mðurlagi
þe*»arar merku ritgerðar. Þar
segta haaa svo:
“Hvað íelands uppruna viðvík-
ur, virðist alt að því lúta, að það
sé risið úr sjó og rnyndað að mestu
leyti af eldsuwibrottií*, en hvað
það sé gamalt og Wvílíkar um-
'byltÍHgar þar hafa orðið, veröur
ekki gremt að svo stöddu, því eng-
inn þeirra, er feröast hafa utn
kandið, og athupað fjöilin og jarð-
veginn, lýsa því svo greiniktga
sem þyrfti, ef komæst ætti að aldri>
þoas og urabyltingum með áreið-
anlegri vissu. Að fjöllin á fslandi
bafa samt líklega flestöll brunniS
The DOMINION BANK
SELKIRK CTIBCIO
Alls konar bankastörf af hendi leyst.
Sparisjóösdeildin.
TekiP við innlögum, frá ti.oo að upphæð
og þar yfir Hæstu vextir borgaðir tvisvar
sinnumáári. Viðskiftum bænda og ann-
arra sveitamanna sérstakur gaumur gefinn
Bréfleg innlegg og úttektir afgreiddar. Ósk-
að eftir bréfaviðskiftum.
Nótur innkallaðar fyrir bændur fyrir
sanngjörn umboðslaun.
Við skifti við kaupmenn, sveitarfélög,
skólahéruð og einstaklinga með hagfeldum
kjórum.
J. GRISOALE,
bankastjórl.
eða gosið og sum undir sjó, og
varla eru þau eldri en frá flóð-
öldinni. Seinna hafa fjöllin víða
rifnað og hæðir og dalir myndast
í jarðskjálftum og sjóargangi.”
Þannig farast J. H. orð um upp
runa íslands, og áreiðanlega er
hann næst sannleikanum í þessu
efni. Nú, þar sem það er vísinda-
lega sannað, að gull og aðrir dýrir
málmar geti ekki hafa myndast á
fáeinum árum, heldur á afarlöng-
um tíma, J>á er það að nokkru leyti
náttúrlegt, að flestir náttúrufræð-
ingar íslands hafi haldið því fram
að þar væru engir málmar í
jörðu. Hérlendir náttúmfræðing-
ar voru á sama rnáli hvað Alaska
snertir fyrir fáum árum. En, síð-
an nántarnir fundlust þar og málm
nemar fóru fyrir alvöru að leggja
þangað komur sínar, hefir Alaska
gullið aukið tneir á auðlegð Banda
ríkjanna, en nokkuð annað. Og
enn í dag grafa rnenn gullið þar úr
jörðu, svo nemur miljónum doll-
ara árlega.
Alt virðist benda í þá átt á ís-
landi, að langt eigi það í land,. að
málmnámar þeir er landið hefir
inni að halda, verði opnaðar og ís-
lenzku þjóðinni til verulegs arðs;
því eins og nú er ástatt þar heima
í flestu tilliti, eru lítil Hkindi til
þess, að íslendingar hiugsi mikið
um verklegar framkvæmdir eða
námarekstur, að minsta kosti ekki
í bráð. Eintóm ráöagerð er ónóg
á íslandi eins og annarstaðar í
heiminum.
Þannig standa þá sakir á Fróni
að því er íslenzka málrfináma
sriertir, ekkert nema bollalegging-
ar og mas út í loftiö. Það er því
að mínu áliti æði margt, sem þarf
að kippa í liðinn á íslandi áður en
sanngjpmt er að vænta nokkurs
verulegs af þjóðinni.
1. Hindurvitni, kukl og öll hjá-
trú þarf að hverfa með öllu úr
landi burt. Það hefir afarmikla
þýöingu fyrir þjóðfélagslífiS í öll-
um Iöadum, að þeir draugar séu
reknir á flótta, og það hefir bein-
línis áhrif á samlyndi og samtök
manna og er fyrsta skilyrðiö fyr-
ir öH>mm sönnum fratnförum hverr
ar þjóðar, að hjátrúin hverfi.
Hún hefir verið mikil lýti á öHurn
mentuðum þjóðum.
2. íslendingar mepi til að láta
sér skiljast það, — jafn- fá-
tækir, fáir og stnáir pg þeir eru
sem þjóð —, að það ríöur lífiS á
aö vera samtaka t allri baráttu
lífsins; ekki sízt þegar um verk-
legar framfarir er að tefla, er
gætu leitt til hagsældar fyrir land
og lýð t framtíðinni.
\
Vestur-íslendingar haf-a vií
ýms tækifæci sýnt það í orði og
verki á liðnum árum, að þeir vilja
talfa þátt > kjðrum bræðra sin«a
og systra hesrna á Islandi, og marg
an sannan og etnlasgan ættjarðar-
vin þekki eg hér vestra, sem.
mundi rilja leggja mikið í sölurn-
ar til að bjarga rií landi stniui og
sjá ískndingum borgið í hags-
wiunalegu tilliti. Eg vil því að
endingu leyfa mér að beina þeirri
spurningu að Vestur-íslendingtwn,
hvort ekki mundi ráðlegt að efna
til hlutafélagssjóðs með eins og
$5°,ooo höfuðstól meðal íslend-
inga í Ameríku til málmrmnnsókn-
ar á íslandi? Þessa fjárupphæð
ætti að mega hafa hér saman etf
tnenn væru að eins nógnii samtaka,
og með þessura peningum mætti
gera fuHloonma rannsóJcn á einum
eða tveimur líkkgustu námasvæð-
unuín á ískncfi. Á engian beftri
feátt gs#tu Vestur-fslendingar sýnt