Lögberg - 10.08.1911, Blaðsíða 4

Lögberg - 10.08.1911, Blaðsíða 4
4- LÖGBERG, FIMTUDAGLNN 10. AGCST 1911. lLw LÖGBERG Gefið jt hvern firatudag af The 1 l'M FrKSS LlMlTBD Corner Williara Ave. & Nena St. Winnipbg, - - Manitopa. STEF. BJÖRNSSON. Edkor. J. A. BLÖNDAL, Business Manager. UTANÁSKRIF T: TWTOLUIIMA l’RESS l.td P. O. Box 3084, Winnipeg. Man. utanXskrift ritstjórans: EDiTOR LÖGBERG P. O. Box 3084, Winnipeg, Manitoba. TELEPHONE Garry 2156 VerS blaðsins: $2.00 um áriS. Nauðsyn viðskifta- samninganna. Margt finna afturhaldsmenn viSskiftasamningunum til foráttu, en einna helzt það, að vér Canada- menn þurfum þeirra ekki við, að vér séum upp úr því vaxnir nú að gera gagnskiftasamninga við Ban- daríkjamenn. Af því að þessi mótmæli gegn samningunum kveða við úr öllum áttum, er ekki nema sjálfsagt að íhuga þau lítilsháttar. Elztu íslendingar hér í Canada muna svo langt, að afturhalds- rnenn lofuðu því, meðal annars, að efla svo verzlunarsjálfstæði bænda og atinara íbúa þessa lands, að þjóðin hér þyrfti engan varning að sækja til annara landa, og þar á meðal hvorki til Breta eða Bandaríkjamanna. Þetta var laust fyrir 1880. Þá var ekki flutt til Bandaríkja nenia um $25,000,000 virði af vörum frá Canada árlega, en síðan hafa útfluttar vörur héð- an til Bandaríkja nœrri fimm- faldast, og síðastliðið ár var flutt til Bandaríkja frá Canada að eins kvikfé og akuryrkju afurðir, sem námu um $20,000,000; en hinar aðrar vörur, sem nema taapttml $100,000,000, eru málmar, trjá- viður, fiskur og ýms annar varn- 'ingur. Af þessu er attðséð, að það er síður en svo, að nattðsyn á við- skiftum við Bandaríkin hafi mink- að, eða horfið eins og afturhalds- ntenn voru að telja mönnum trú um. t þess stað ltefir hún vaxið stórmikið, eins og viðskiftin sjálf bera vott um; þrátt fyrir hátolla- ntúr Bandarikjamanna hafa við- skiftin aukist svona afannikið á síðari árum. Y'iðskiftaþörfin er Jiví attgsýnilega orðin margfalt brýnni nú heldttr en hún var um 1880. LitunT t. d. á hveitiverzlunina. Hvað verður um Canada hveit- ið? Jað sem bændur í sléttufylkj- unum selja fer mest til Englands. ■ Nokkuð er að visu keypt i eystri íylkjunum, en hveiti til útsæðis og til heimilisþarfa tekur bónt'inn hjá sjálfttm sér. En nú dy’st víst engurn, að hveitiræktin hér i Can- ada er alt af að aukast, og heldur áfram að aukast um fjölrla mörg ár enn ; hlýttir því að verða að senda meiri og nteiri hveitibirgðir ti! Liverpool, en vegalengdin þaiigað, cða vegakngdin til þessa hveitimarkaðar Canada, er um 5.000 mílur. begar hveitibirgðir Canada- bóndans ertt svo komnar þangað, og búið að leggja á þær flutnings- kostnað með járnbrautum, vfir stórvötnin og alt Atlanzhafið, þá er samkeptiin á Liverpool markað- inum. bar er líka á boðstólum hveiti frá ýmsttm öðrunt góðum korn- yrkjulöndum. Þar er hveiti frá Bandaríkjum, Rússlandi, Indlandi, Ástralítt, Argentina og fleiri lönd- um. Alt þetta hjálpar til að þoka sem lengst niður verði því. sem Canadabóndinn fær fyrir hveiti sitt, þó að, sem betur fer, að hann fái töhiverðan hag af hveitirækt sinni þrátt fyrir alt, vegna þess hve ágætt akttryrkjulandið er hér vest- ur á Canada'sléttunum. En öllum þeim, sem með nokk- ttrri sanngirni líta á þetta mál, þeim hlýtur að skiljast hagurinn af því, að fá annan hveitimarkað miklu nær Yresturfylkjunum; fá markað fyrir Canadahveiti í Min- neapolis, eða Ohicago. En þetta er hændum ít Y'esturlandintt boðið méð viðskiftafrumvarptnu. Þeim er boðinn annar nýr tollfrí tnark- aður fyrir hveitið sitt. rétt við hliðina á sér, sunnan Iandamær- anna. Ef því boði verður tekið, þá eru menn ekki nauðbeygðir til aö skifta við einn aðal-markað eins og ltingað til. Þá verðttr um tvo að velja. !>á verðttr hægt að sitja við þann eldinn, setn bezt brennur. en það er meginatriði frjálsrar verzlunar. Og ekki þarf að kviða því. að Bandarikjamarkaðttrinn bæti ekki hveitiverðið heldur en hitt. Af- ueyzltt hveitis í Bandaríkjum er alt af að aukast, og gettir ekki hjá því ! farið, innan tnjög skamtns tíma, að þar þurfi meira ihveiti en ræktað verður í ríkjunum sjálfum. Hveiti- verðið í Bandaríkjum hlýtur því ;að hækka þangað til þaö verður ítöluvert hærra, en á Englandi. þeg- ar tillit er tekið til hins mikla mttn- ar á fliitningskostnaðinum til Iteggja markaðanna . Þá eru hlunnindin, sem samn- í ingarnir veita griparæktarmönn- um. í gagnskiftasamningunum er | ákvæði um að nema toll af naut- ; gripum. Tnnflutningstollurinn á : nautgripum í Bandarikin er 27yí |prct., eða $u á hvertt grip setn jvirtur er $40, svo sem venja er til að fullorðnir uxar séu virtir til tolls í Randarikjum. Slikar álögur ltafa svo sem að 1 sjálfsögðu hlotið að vaxa gripa- ræktanuönniun í Canada í augu. Það er enginn stnáræðis verzlun- arhnekkir að missa $11 af hverju gripsverði i toll. Fyrir því er ekki að undra þó að griparæktarmenn i vesturfylkjunum hafi sniðgengið Bandaríkjamarkaðinn og sent gripi siwa til Englands. Ókostir ertt á því eins og allir vita eigi að siður. Gripir láta hold og rírna. á þessu langa ferðalagi, bæði á járnbrautum og skipttm. En reglugerðir viðvíkjandi innfluttum -gripum til Englands er svo óhag- kvæmar griparæktarmönnum er- lendis, að tilskilið er í þeim, að slátra skuli innflutttvm naut- gripum fáunt dögum eftir að þeir eru komnir á Iand. svo að grip- irnir fá engan tíma ti! að hragg- 1 ast eftir flutninginn. Á markaðinum i Eitglandi er og ,að keppa við þarlenda griparækt- artnenn, sem hafa feita og fallega ókúldaða nautgripi á boðstólum og ennfremur er á brezka markaðin- tttn mikið af kjöti, sent flutt er fná öðrum Iöndum nieð nýjasta kæli- útbimaði, og hjálpast þetta með öðrtt fleira að til þess að spilla fyrir sölu á innfluttu kjöti £rá Canada á brezka markaðinn, svo að það fer þar heldur þverrandi í áliti. Þess vegna virtist etigln van- j) >rf á því, að afnuminn væri inn- f utnirgstollufinn i Band’aríkjiim á nautgripum frá Canada. Þá yrðutn vér ekkí bundnir vtð brezka tnaricaðinn eiran, ættum Titarg- falt styttra til tnarkaðar. svo að gripirnir kæmust |)angað lítt hrakt- ir og fvrir þá fengrst ótollskert verð. I'ndarlega væri þeitn gripa- nektarrnanni farið, setn ekki vildi fá slikan ntarkað i nágranna'andi sítnt, og eiga kost á aö selja gripi sitta )tar tollfrítt, ef hann vildi, t stað þess að verið hafði áður að velja um að selja þá þar með $11 tolli ‘á hverjum fullorðnum grip. eða |>á að þvæla þeim til Englands og selja þá þar í afleggingu, hrakta eftir ntargra viktta ferðalag. [nnflutningstolhir á sauðfé í Bandarikjum er 750 á hverja kind. $2.00 á livern kálf, 6 cent á hvert smjörpund og hvert pund af osti, $4.00 á hvert ton naf heyi, 5 cent. á hverja tylft af eggjttm o. s. frv. Canadamenn selja Bandaríkja- mönnum ,heilmikið af þessum bús- afurðum sínunt eins og sjá má af tollskýrslum ríkjanna. Sauðfé seldu }>eir Randaríkjamönnum í fyrra t. d. fyrir $9,681,782. Með því nú að slik viðskifti um !>essar búsafurðir eiga sér stað, og Canadabúar selja sunnan landa- ntæranna svo tugum miljóna I skiftir af þeim þrátt fyrir þá feiki- háu tolla. sent eru á þeim, er þá ekki hyggilegt og hagvænlegt að fá tollinn nttminn af þessum varn- ingi suður í Bandaríkjum? En J)að Canadamönnum ekki hagur að eiga sjálfir nytjar þessa tollgjalds- ! f jár í stað {>ess að það lendi í fé- j hirzltt Bandarikjanna ? Ef svo er, finst mönnum þá' ekki sjálfsagt að fylgja fast frarri viðskiftafrumvarpinu, sem heimil- ar þetta tollafnám? í>etta leyfunt vér oss að henda tikinnttin á að Itugleiða æsingar- laust og með skynsamlegri still- ingtt, og svara því eftir ítarlega ihugutt og af fastri sannfæringu kosningardaginn 21. September. Skrítið Xú eru allir að tala um við- skiftasamningana tnilli Canada og Bandaríkjanna. Ekkert efni er mönnutn Iiugðnætnara utn þessar mundir, og sjálfsagt hafa ntargir tekið eftir þvi, hvað helztu mót- stöðumenn santninganna eiga sam- riginlegt. f>eir eiga það sameigin- legt, að þeir eru allir undantekn- ingarlaust að einihverju leyti fcendlaðir við auðfélög og verk- smiðju starfsemi hér í landi. Annað hvort eiga þessir menn liltiti i eða heil iðnaðarfyrirtæki, eða þeir ertt á þeirra klafa, sem þau reka. F.n þeir haniast allir sem einn gegn viðskiftasamningunum, og láta sem ekkert sé annað. en að koma þeim fyrir kattarnef; finst mönnttm þetta ekki skritið? ónei, ]>etta er ekkert skrítið. Sumum ntönmtm er svo farið, að þeim eru eigin hagsmtinir fyrir ölltt, og Iáta sér ekki í augu vaxa að skaða alt þjóðfélagið til að efla þá. Þessir metin vita, að tolllækk- un er i bili óhagur fyrir þá og | starfsmálarekstur ]>eirra. Þess- vegna eru þeir á móti henni, og þess vegna eru þeir á móti við- ski f ta f rttm varpinu. Kn er þetta ekki einmitt Ijósasta sönntin þess, að viðskiftafrum- varpið er alntenningi ltagur?, því að í þessum efnum getur ekki hag- ur almennings og verksmiðjttmann anna íariö santan. Þcssvegna er það ekkert skrítið, þó að verksmiðjueigetKlur og allir [>eirra fylgifiskar berjist af al- efli móti samningunum, en jötun- móðurinn sem á þeim er, kemur ttpp um þá. — sýmr. að þeir ertt beinlíms að berjast fyrir eigin hagsmunutn. en á móti hagsmun- ttm bændanrra. Fyrir því mega bændur ekki liggja á liði síntt, heldur sýna verksmiðjudólgum og atiðfélaga-* burgeistim, sent nú Ieggja stærstan skerf í kosnimgasjóð afturhaíds- ntanna, að þeir geta haldið hlut sintiin fyrir ]>eiin piltum, þegar viðskiftasaniningarnir verða Iagð- ir undir úrskurð þjóðarinnar. Bókafregn. Jón Trausti. Borgir, gam- aiisaga úr GrundarfirSi. —345 bls. —; Gcfin út á Akureyri 1909 — Prent- smifija Björns Jónssonar. Það sannast á Jóni Trausta, sem Xjáli sagði tun Atla. að hann er ærið stórvirkur, og eíns hitt, að ltann er ckki að sama skapi góð- virkur. enda geta fæstir sameinað það tvent að vera tniklir afkasta- nienn og þó góðvirkir um leið. Jón Trausti ltefir verið mikilvirkari síðan hann fór að rita. en nokkur annar íslenzkur skáldsagnahöfund- ttr. Hver bókin kernttr út eftir hann anttari lengri og efnismeiri, og nú siðast berast ‘Borgir' hans vestttr um haf. í ‘Borgum' er höfundurinn að lýsa baráttu fríkirkju og þjóð- kirkjtt á íslandi og gengttr þjóð- kirkjan auðvitað sigri hrósandi af hólmi. Fríkirkjujarðvegurinn er enginn enn þá á íslandi; þess- vegna er rétt ómögulegt að koma henni á fót eða Eta hana þrífast. Langttr aðdragandi er að aðalefn- inu í sögunni. og yfir höfuð er hún daufari og tilþrifaminni en sumar aðrar sögur Jóns Trausta. Margar persónur koma við frá- sögnina. en atkvæðalitlar og ó- merkilegar allflestar nema Þórdís og Torfi prestur, faðir hennar. Óprestlegttr er Torfi þó að flestu leyti og langtum likari afdala-bónda en presti. Hinar persónumar eru flestallar meiri og minni galla- gripir og Iýsingin á þeitn fretnur létt og ólystugt andans fóður. Það kann vel að vera, að þjóðnni sé holt að sjá Ittbbamenskuna svarta á hvitu, en þegar höfundarnir eru að lýsa nærri þvt sama ræfilshætt- inum og tuddamenskunni t bók eftir fcók, þá fer skörin' að færast upp í bekkinn, og tnenn freistast til að halda, að höfttndarnir sjái ekkert nema skarnið, eða séu því j kunnugastir. Jón 'Prati.sti hefir töluverða rit- ltæfileika til að 'bera, og er nú svo I Iengi búitin að fást við að lýsa vankostum og vartnensku meðal þjóðar sinnar, að !>að væri ánægju- legt, ef hann fyndi köllun hjá sér | til að skrifa eitthvað ofurlítið um kostina, þvi að þeir ertt eins áreið,- lanlega til eins og ókostirnir. Hann Ihefir ekki í neinni sögtt sinni lýst neinni veridegri f\-rirmyndar , tnanttEskju, sent þjóðin gæti tekið 1 sér til eftirbreytni. Á því virtist lekki vanþörf. Það tnundi mörgttm þykja góð. hugðnæm og hressandi skifti eftir allan reiðinnar moksturinn hinn. Ttnttugu og fimm ára minn- ingarrit góátemplara á fslandi. 1884—1909. — 184 bls. mefi myndum.— Stórstúka íslands gaf út 1909. Stórstúka íslands kaus þá bind- indisf rötnuðina Halldór Jónsson, Pétur Zófóníasson og Indriða Ein- arsson til að annast útgáfu minn- ingarrits tuttugu og fimm ára starfsemi góðtemplara reglttnnar á tslandi. Rit þetta kom út 1909, svo sem til var ætlast. en þá voru 25 ár liðin frá því að fyrsta stúkan var stofnuð á fslandi. Það var stúkan ísafold nr. 1, sem varð til á Akureyri 10. Janttar 1884. Síðan hefir bindindisstarfsemin naldið áfrant að þroskast, svo að nú ertt stúkur stofnaðar t öllum helztu kauptúnum íslands og víða upp til sveita. Árið 1908 voru fullorðnir meðlimir góðtemplara- stúkna fslands 4.764, en ungtempl- arar 1,882, alls 6,646 tetiTpIarar á öllu íslandi. í minningarritinu crtt fyrst tvær langar ritgerðir. Hin fyrri er saga góðtemplarareglunnar erfcndis, og hin síðari saga regltinnar á íslandi. Þá kotna næst skýrslur ttm bind- indisstarfsemina á íslartdi á síðast- liðnum 25 árum, og loks ritgerða- kaflar, sem heita ‘‘Minningar". Gera þar ýmsir míkilhæfír íslenzk- ir templarar grein fyrir skoðttnum sínuni á bindind'ismálinn. og skýra sumir frá þeitn atviktnm, er réðu þvi að þeir gerðust tenplarar. Fylgja ntyndir af höfundunum. og auk þess eru myndir og helztu æfi- atriði attnara tetnplara er að ein- liverju ltafa skarað fram úr í bind- indisstarfinu. Vmsir minningakaflar þessir eru dável sagðir og hentugir til að lesa þá upp á góðtetnplara fundum. til fróðleiks og skemtunar, og bókin geymir tnyndir margra vina og kttnningja á Fróni. Útgáfan er mjög vönduð, papp- írínn gljáandi og húðþykkur, letur skýrt og fallegt og prentvillur rétt engar. Minningarritið ætti að komast t eigu alla góðtemplara og margra annara. Minni kvenna. Fyrir rútnum tveim árum flutti jeg erindi vestur í Argyle-bygð um kvenréttindarríál. Til þess var mælst, að eg kæmi því á prent og . lofaði eg því, ef eg fengi tíma til að skrifa það ttpp. En eg fékk ! aldrei tóm til þess. \ þess stað skrifa eg það. sem eg vil segja ; fyrir minni kvenna í dag. Engin veruk'g tilraun verður gerð til að þræða það efni, sem eg þá bar fram, en eg lýsti þá og lýsi nú skoðttnttm mínum á þessu máli, iog eg geri það eins fyrir því, þótt eg viti nú betur en áður, hversu jsterktir andróður er gtegn málinu meðal Vestur-íslendinga. Flestum yðar finst líklega ein- I kennilegt, að vera að mæla fyrir minni kvenna á þennan hátt. Vana- lega eru þ*ssháttar ræður nokkuð á annan veg. Það er aðallega jtven*- sem einkennir' þær, að því I leyti, sem eg hefi heyrt þær eða jlesið. Annað er gífurlegt hól um yfirburði kvenna, og hitt er létt- j úðarfuH glens um þær, eins og iþær værtt leikföng. Þetta sýnir, jhvernig karlmenn hafa litið á Thc DOMINION BANK SFI.KIKK ÖTlBUIt) Atls konar bankastörf af hendi leysi. Spnrisjöðsdeildin. TekiC víö innlögum, frá $1.00 a8 uppbæ' og þar yfir Hæstu vextir borgaSir tvisvai sionum á ári. ViSskiftum bænda og ann arra sveitamanna sérstakur gaumur getnu- Bréfleg inníegg og úttektir afgreiddar. Ósk a8 eftir bréfaviCskiftum. G«B*ddur HoíUöstóíl..... $ 4,000,000 Va.r“=jó8r ogóskifturgrdSi $ 5,300,ooc Allar eignir.............$6z,6oo,oo® Inoieignar skírteini (lettsr of credite) selt sero eru greiSanleg um allan heim. |. GRISDALE, bankastjóri. kvenþjóðina, þegar þeir hafa viljað 1 Itrósa henni. Ef vér svo bætum | við stefnu karlmanna gagnvart kvetifólki, |>egar allur hátíðablær er horfinn. getum vér sagt, að það sé þrent, sdln karlmaðurinn i þessu efni hugsar; hann tignar konuna eins og drotningu, hefir hana fyr- ir stáss eða ieikfang, eða lætur hana vinna eins og þræl. Að á þessu séu stórvægilegar undan- tekningar dettur engum heilvita manni i hug að neita; en að Jæssi þrjú atriði sé meira eða minna samtvinnuð íí hugsun allra þeirra, ‘sem fcerjast á móti kvenréttinda- málinu. getur enginn maður með fullkomtinni sanngimi borið á móti. Hins vegar verður jafn- franit að taka fram, að kvenþjóð- in er í þessu efni ekkert 'betri en ' karlmennirnir. Öld’ fram af öld herir konum verið kent. að beygja sig undir okið og þeim hefir fund- ist ]>að eins sjálfsagt að gera það eins og embættismöninunum á ís- landi á fyrri hluta síðtistu aldar fanst |>að óhjákvæmilegt. að skríða Sctn ormar í duftinu frammi fyrir konungsvaldinu danska. Þ.að væri i mesta máta ósanngjarnt, að ætl- ast til þess. að kvenfólkið væri fljótt að losa sig við það, sem því hefir verið kent siðan mannfélags- skipan varð fyrst til á jarðar- hnetti vorum. Þrátt fyrir alt, sem gert hefir verið til að vekja sjálf- stæðis tilfinning íslendinga, trúir fjöldi manna af þjóð vorri því enn i dag, að íslendingar geti ekki stjórnað sér sjálfir. Ekki er það neitt annað en það, sem þeim hefir jverið kent. Þeir eru lengi að losa i sig við Iærdóminn. Alveg eins er ástatt með kvenréttindamálið. Bæði karlar og konur eru í fjötr- um liðins ttma í þessu eins og í svo inörgu öðrti. “Réttlætið upphefur lýðinn, en svndin er þjóðanna skömtn.” Eftir mörgum og margvíslegum hnossum hafa ntenn og þjóðir á ýmsttm timum sózt, en er nokk- urt hnoss á þessari tíð þjóðunum nauðsynlegra en réttlæti. Hvers virði er öll menning nútimans, ef hún ekki eykur réttlæti þjóða og einstaklinga? Hvers virði eru all- ar frantfarir visinda, öll lífsþæg- indi, alt skraut húsa, alt auðsafn manna. öll hin stórfengilega við- höfn i mentamálum, öll risavaxin fyrirtæki. ef þetta styður ekki réttlæti ]>jóða? Að þvi leyti, sem !>etta liefir ekki gert það, verður ]>að á sinum tíma dœmt fánýtur hégómi. Og nú er kominn tími til að sjá, að það er frábærlega erfitt, að efla réttlæti einstaklinga meðan ]>jóðfélagið hvilir á grundvelli ranglætis. Það er kominn tími til að umskapa svo stjórnartilhögun landanna, að sú tilhögun hætti að vera einn stærsti þröskuldur á leið einstaklingsins til réttlætis. “Hrein sál t heilbrigðum líkama” var hug- sjón sumra göfugra manna í forn- öld. Yér getum fært sjóndeildar- hringinn út og sagt: hreinir ein- staklingar í heilhrigðum þjóðfé- lagslíkanta, guðleg þroskun ein- staklingsins í réttlátu þjóðfélagi, það er luigsjón vor. Og þar fell- ur kvenréttindamálið inn á réttan stað. Eg hefi að eins eina á- stæðu fyrir þvi, að mæla tneð at- kvæðisrétti kvenna í landsmálum. Hún er sú. að þar er um réttlæti að ræða. Stundum hefir hópur manna þózt hafa rétt til þess að stjórna ; hcilli þjóð, stundum einn maður. Stundum hefir atkvæðisrétturinn tilheyrt ölluin karltnönnum, sem ekki voru ánauðugir. öll flokka- jskifting af ]>essu tagi hefir reynst ranglát. Hvað er að greiða atkvæði? j Það er að láta í ljós vilja sinn um 1 landsmál, Hvað þarf til þess, að jgeta greitt atkvæði svo vel fari? Það er tvent; vit og samvizka. Getur kvenfólkið uppfylt þessi j skilyrði eins vel og karlmenn? Að kvenfólk hafi nákvæmlega sömu andlega hæfileika eins og 1 karlmenn, dettur mér ekki í hug að staðíhæfa; en eg sé ekki, að það geri nein úrslit í þessu máli, j nema með svo feldu móti, að sá mismunur sé þess eðlis og sé svo i mikill, að hann útiloki kvenþjóð- tna sem heild frá því, að geta j greitt atkvæði rétt. Skyldi nokk- ur maður með fullu viti 1áta sér detta slíkt í hug? Sannleikurinn er sá, að fjölda karlmanna, og má vera enn stærri hóp kvenna. skort- ir þau skilvrði. sem þurfa til þesst NORTHERN CROWN BANK AÐALSKRIFSTOc'A í WINNIPEG Höfuðstdll (löggiltur) . . . $6,000,000 Höfuðstóll (greiddur) . . . $2,200,000 S rjÓRNENDUK: Formaður ----- Sir D. H. McMillan K. C. M. G. Vara-formaður ------ Capt. Wm Kobinson Jas, H. Ashdown H T. Champion FredeíricL Nation Ð. C- Catneron W. C. Leistikow Hoq. R. F. Uoblin Allskonar oankastörf afgreidd. — Vér byrjura reikninsa við *iastaklinga eða félög og sanngjarnir skilra ílar veittir.—A.vísanir seldar til hvaðastaðar sem er á íslandi.—Sérstakur gaamur gefinn sparisjcíðs innlöíum, sem hægt er að byrja með einum dollar. Reutur lagðar við á hverjum 6 mánuöum. T. E. THORSTEINSON, Ráösmaður. |Corner William Ave. Og Nena St. Winnipeg. Man. MEIMSINS BESTA RJOMA S K 1 LV I NDA er áreiðanlega sú einfaldasta og hefir um leið mesta skilmagn. Er endingargóð og þægtlegt að hreinsa hana, gefur tnikinn rjóma Mestaskilmagn leiðir af sér hreinastan aðskilnað mjólkurs og gefur mest smjör. Hiu einfaldasta og bezta skilvinda er SHARPLES Dairv Tubular Hún hefir enga diska eða dnflið. Hún hefif tvöfalt skilmagn við aðrar skilvindur og slcilur fljótar og bet- ur. Endist lífstið Ábyrgstar af elsta skilvindufé- iagi þessarar álfu. Þettaer sannrevnt, og þessvegna gerðuð þér réttast í að kaupa Tubular í fyrstu. í að margborgar sig. Þ>ér a ttuð ekki að kaupa margbrotnar eða ódýrar vélar og ekki heldur þær vélar sem Tubmar, með sinni góðu revnslu. hefir ikotið aftur fyrir sig. Og eins og Tubular hefir reynst öðrum vel, mun hún reynast yður.. IJmboðsmítður vor mun sýna vður Tuhular, ef þér þekkið hann ekki. þáspyrjið oss um nafn hans.— Skrifið eftir verðlista 343. The Sharples SeparatorCo. Toronto, Ont., Winnipeg, Man að geta greitt atkvæði til hags fyrir landið. Ef atkvæðisrétturinn á að vera takmarkaður, á hann að vera bundinn við nauðsynleg skil- yrði fyrir góðri atkvæðagreiðslu, en sú tilhögun. sem nú gildir, að draga strik þvert yfir mannkynið, þar. sem kvenfólkið alt er annars- vegar. jafnvel það, sem mest hefir af réttlæti og metitun, alt atkvæð- islaust; hinum megin allir karl- menn. jafnvel hinir aumustu bján- ar og hinir ósvífnustu refar, allir atkvæðisbærir. Ef nokkur maður segir. að þetta sé réttlát tilhöguu, er eg ekki á hans máli. Þáð er jafn-ranglátt, að dtiloka konu frá ]>ví að greiða atkvæði af þeirri einu ástæðu, að hún er kona, eins og að hanna manni að greiða at- kvæði af því að hörund hans er svart. Athugum fyrra skilyrðið, sem eg nefndi. Hefir kona vit á við karimann? Þetta orð. vit, merkir tvent hjá mér í þessu sambandi: hæfileik til að ná þekkingu, og Iiæfileik til að draga réttar álykt- anir af þeim fróðleik, sem fyrir liggur. Að kona hafi hæfileik tíl að öðl- ast skólamentun í samkepni við karlmann svo að engin skömm sé að. er margsannað. Meðal annars kom það í ljós við burtfararpróf barnaskólanna í Winnipeg síðast- liðið vor. Mörg hundruð nem- enda, Leði sveinar og meyjar, tóku þátt í því prófi, en af öllum þeim fjölda voru það tvær stúlkur, sem sköruðu fram úr. Fyrst í röðinni af nem. var stúlka er náði 1046 stigum af 1075, °!í næst í röðinni var lí’ka stúlka. sem náði 992 stig- utn Jafnvel þar næst fyrir neð- an vóru tvær stúlkur. Þar fyrir neðan kom fyrsti pilturinn. Sktr rökleiðsla er líklega það. sem kvenþjóðinni veitir erfiðast í satnanburði við karlmenn, ]>egar um andlega hæfileika er að ræða. En er það ekki í mesta máta eðli- legt, ef tekið er tillit til þess, að öld eftir öld hefir konan verið alin upp ekki til þess að hugsa, heldur að eins til þess að giftast. Er vér svo gætum þess, hve fráibæran orð- stír konan hefir sér getið við skóla nám. hljótum vér að lita svo á, að konan hafi ekki aigerlega farið varhluta af hæfileikanum til skvnsamlegrar rökleiðslu. Og þótt rökkiðsla kvenna sé ekki enn eins sterk og karlmanna. hljótum vér vist að komast að þeirri niðurstöðu að þær hafi eins oft á réttu að standa eins og þeir. Konur hafa þvi hæfileika til ná þekkingu og skilningi á land'smáluim eins mik- inn og allur þorri karlmanna. Ef allir, sem eiga að fá atkvæðisrétt, konur sem karlar, yrðu til þess að fá hann, að ganga undir sama próf í þekkingu og skilningi á landsmálum. yrðu sjálfsagt marg- ar konur útilokaðar, en æði-stór yrði karlmannahópurinn líka, sem yrði að taka sér sæti með þeim, og kvenfólki þvi, sem fengi atkvæðis- rétt á þeim grundvelli. færi fljótt fjölgandi. En samvizkan! Hvernig er samanburðurinn þar? Þegar vér lítum á stjórnmál Iands þessa eins og þau nú eni, og þó vér skiljum hve sár er þörfin á meiri þekk- ingu, hljótum vér að sjá, að miklu er þó stærri þörfin á meira af hreinni samvizku. Ef að stjórn- málum ölluin hér í landi frá lægstu tröppu til hæstu, væri unnið sam- kvæmt því, sem menn vita að rétt er, þá yrði svo stór breyting á, að vér mundum kalla þetta annað land. jafnvel þótt þekkingin væri á sama stigi sem nú. Dettur yður nú í hug að kvenþjóðin hafi minna af samvizkusemi en karlmenn? Sé á heildina litið, hljótum vér að kannast við, að konur ganga beinni leið, hafa sterkari sannfæringu og iáta síður sveigja sig af réttri leið fyrir ltagsmuna sakir. en karl- menn. Eg hefi þá trú á kven- þjóðinni, að það yrði örðugra að múta henni en karlmönnum. Því hefi eg veitt eftirtekt, að stjórn- málamenn hér i iandi eru sterk- T-dga mótmtelhr atkvæðisréttj kvenna. Eg hygg það sé fvrir þá sök, að þeir liugsa. að það verði. miklu erfiðara að leiða kvenfólk- ið í því bandi, sem ]>eir vilja leiða menn, en karlmennina; en þetta mælir eindregið með atkvæðisrétti kvenna. Sé málið skoðað frá öll- um hliðum, er eg sannfærður urn, að réttlætíð heimtar. að kvenfólki sé veittur átkvæðisréttur á sama grundvelli sem karlmönnum? Tíminn leyfir mér ekki að minn- ast neitt verulega á mótbárur þær sem komið hafa fram gegn nxáli þessn. Þér hafið heyrt þær. Flest- ar eru þær í mesta máta hlægileg- ar. Sumir óttast, að konur muni þá vanrækja heimili sin og skilja aumingja karlmönnunum eftir diskana til að þvo þái upp; þarnæst skorist þær alveg undan að vera mæður lengur; og síðustu þver- neiti þær því að giftast. Haldið þér ekki, konur og karlar, að yoðaleg hætta vofi yfir i þessa átt, ef kon- ttr fá atkvæðisrétt ? Eg get ekki stilt mig um að nefna eitia mótbáruna. sem fleygt hefir verið fram. Hún er sú. að ef konur fengju atkvæðisrétt, yrðu þær svo ókvenlegar, mistu alt hið fína i eðli sínu, sem karlmönnum þykir svo unaðslegt; það gæti ekki hjá því farið að konur mundu at- ast út af pólitíkinni, sem óneitan- lega sé svo óhrein. Þessir menn eru liklega dauðhræddir uin að kvenfólk hætti þá að bera duft í andit sér, hætti að liefta sig svo með fötum að þær naumast geti komist áfram, hætti að skríða í duftinu sem ambáttir frammi fyr- 1 ir tizkunni. Mér fyrir rnitt leyti' ! finst engu tapað, þótt sumt af þvi. ] sem nú er talið kvenlegt hyrfi með jöjlu burt af jörðinni. Ef konur i fengju atkvæðisrétt og vakandi ! samvizku fyrir því, að velferðar- ' mál mannfélagsins hvila á þeim ijafnt karlmönnunum. finst mér það hlyti að eyða hégómaskapnum ,að nokkrum mun. j Hins vegar er það nokkuð ein- kennilegt, að karlmenn, sem mæla i á móti kvenfrelsi, skuli bera það j frani, að árangurinn af sex þús- und ára stjóm þeirra einna, skuli vera sá, að pólitíkin sé svo óhrein, að kona megi ekki snerta hana án þess að ata sig. Reynsla liðins tima sýnir, að ! áhrif kvenna á félagsstrfsemi manna hefir jafnaðarlega verið til góðs. Guð almáttugur skapaði karl og konu í fyrstu og fól þeirn vclferð- arniál mannfélagsins. Á þeim

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.