Lögberg - 10.08.1911, Blaðsíða 1

24. ARGANGUR
WiNNIPEG, MAMTOBA. FiMTLDAGINN 10. ÁGÚST 1911
NÚMER 32
Bretahatur.
Ummæli þingíorseta í Austur-
ríki.
Mikla athygli hafa vakiS þau
ummæli, sem höfö eru eftir þing-
forseta neSri deildar í AusturríkL
og þykja bera vott um ofsalegt
Bretahatur. Forseti þessi heitir
Sylvester. Hann hélt því fast
fram á þingfundi í Vín nýskeí, a8
Austurrikismenn, Frakkar og Itai-
ir ættu aS leggjast á eitt um aS
kollvarpa veldi Englands, “sen
alt af er aS verða afskiftasamaia
um stjórnmál hvar sem er í heimi”
Sylvester þessi mæltist fastlega til
þess. aö Austurríkismenn og ítalir
treystu sem best sambandiS sín á
inilli. I>aS er haldiö aö Englend-
ingar krefjist þess að Austurríkis-
stjórn láti Sylvester segja af sér.
Uppreisnin á Haiti.
Símon forseti flúinn.
Uppreisin á Haiti komst á hæsta
stig 2. þ. m. Þá sá Simson forseti
sér ekki lengur fært að haldast við
i höfuð'borginni og flýði út í varð-
skip, sem lá á höfninni, með konu
sina, börn og nokkra fleiri fylgis-
menn. Uppreisnarmenn undir for-
ustu Firmin generals hafa alla
borgina á valdi sínu og er nú frjð-
Úr loles fengínii ér stjórnarmenn
eru að fullu vfirbugaðir, Stór-
veldin höfðu sent herskiþ tíl Haiti,
en engin af þeim þúrfti að skerast
i leik i landi. Símon forseti kvað
vera kominn á leið til Jamaica.
Brezka þingið.
Vantraustsyfirlýsing á stjórn-
inni feld.
Fhigvélar í hernaði.
Ný aðferð til að nota þær.
Frakkar hafa tamið sér fluglist
allra þjóða mest, svo sem kunnugt
er. og eru sifelt að gera nýjar og
nýjar tilraunir til að nota flugvélar
til hernaðar. Nú síðast eru þeir
farnir að nota flugvélar til að
finna köfunarbáta. Sá heitir Au-
burn er það hefir helzt reynt. Heí-
ir hann nýlega af 400 feta hæð
getað séð tvo köfunarbáta niöri í
sjót og var þó mílu millibil í milli
þeirra. í öðru sinni gat hann séð
af 1,200 feta hæð köfunarbáta, er
voru á 18 feta dýpi niður í vatni
og fóru með miklum hraða. Au-
burn ætlar jafnvel að auðið sé að
sjá köfunarbáta af 3.000 feta hæð,
en af köfunarbátum geta m;m
ekki séð flugvél, se mflýgur hæ.ra
en 1.500 fet yfir sjávarflöt.
Þaö hefir helzt orðið til tiðinda
í brezka þinginu nýverið , að Bal-
four, foringi stjórnarandstæðinga í
neðri deild, bar upp vantraustsyf-
irlýsingu á. stjórninni á mánudag-
inn var, bygða á því, aö hún hefði
notað sér “reynsluleysi konungs í
stjórnmálum”, til þess að fá hjá
bonum leyfi til að skipa nýja lá-.
varða til að koma neitunarvalds-
frumvarpinu gegnum lávarðadeild-
ina. Mr. Balfour mælti mjög fast!
með vantraustsyfirlýsingunni og
sagði meðal ananrs: “Ráðaneytið J
hefir með þessu tiltæki síun, geng-1
ið langtum lengra en það hafði
rétt til. og uin leið og það misbeitti
ráðgjafarvaldi sínu hefir það rofið
stjórnarskrána. Hefir aldrei stærra
brot i þeim efnum verið framið hér
í landi.” Hann lauk májli sínni
með þeirri spá. að þjóðin mundi
innan skams sýna honum “ofsalega
frjálslyndu’’ að hún þyldi eigi að
endurtekinn yrði “glæpurinn frá
1911”. — Asquith torsætisráð-
berra svaraði Balfour og sýndi
fram á, að framkoma stjórnarinn-
ar í þessu máli hefði verið réttmæt
í alla staði og að öllu samkvæm
stjórnarskipunarlögum landsins.
Fantraustsyfirlýsingin var síðan
borin undir atkvæði og feld með
119 atkvæða meiri hluta. Þykir
sem ihaldsmenn hafi fremur spilt
en bætt fyrir sér með því að bera
upp vantraustsyfirlýsing þessa.
Kjörskrárn?r í Winni-
peg og i randon.
I kom loks, að þeir urðu handsam-
aðir. Það eru ungir menn, heita
Mrs. J. J. Bildfdl fór á fimtu-
daginn var niður til Gimli ásamt
Copeland og Black. — Þeir hafa j systur sinni og yngri dóttur og
gengist við glæpum sínum, og sagði dvelur þar um hrið. Börn hennar
C ipeland einkum ítarlega frá at
bæfi sínu, og skopaðist mjög að
hræðslu þeirra manna, sem hann
1 hefði hrætt viljandi eða af hend-
Afturhaldsmenn ætla af göflum
að ganga út af því, að ‘Dominion-
stjórnin lætur semja kjörskrár
Winnipeg og Brandon, sem kosið
verður eftir við næstu allsherjar-
kosningar. Þeir gala um það, að
þetta sé lögleysa, valdrán og því
um likt.
Sannleikurinn er í fám orðum
þessi :>
Fylkis kjörskrárnar i Winnipeg
og Brandon vorit orðnar eldri en
ársgamlar, ocj þess vegna úr gildi gate skotæfingar fóru fram i fyrri
gengnar. Þeir Roblin. Rogers og jviku og lauk svo, að landi vor J. V.
tvö voru komin
áður.
ofan eftir litlu
Bér viljum vekja athygli les-
ingu. Dómur hefir verið kveðinn ! enda vorra á auglýsing frá “Suc-
upp í máli þeirra og voru þeir cess Business College, sem er i
dæmdir i 14 ára fangelsi og 50
vandaúhögg. Sagt er að Copeland
hafi brosað að dóminum, en Black
blaði þessu. Success College tók til
starfa fyrir tveiin árum, og hefir
síðan farnast ágætlega. Haust-
Austmann varð þar efstur á blaði
i skotfimi. Hann er afbragðs góð
skvtta <tg hefir inargoft fengið
verðlaun áður. Að þessu sinni
lilaut hann bæði silfur-medaliu og
Tyrkjasoldán sjúkur.
TýrkjásoVdán ér sjúk'öí ínjög um
þessar mundir, svo áb honum er
vart líf hugað. Fá þarlendir lækn-
ar eigi bætt meinsemd hans. en
hann hefir með engu móti viljað
þiggja hjálp erlendra lækna.
Ráðgjafaskifti í Ottawa.
H. L. P. Brodeur sjómálaráð-
gjafi Canada hefir sagt af sér em-
bætti sinu til að taka við dómara-
embætti í hæsta rétti', sem losnaði
við lát Girouard dómara. Eftir
maður Brodeurs verður Rodolphe
Lemieux, póstmálaráðgjafi. sem
verið hefir.
Kosningatíðindi.
Brynárekar ýmsra
þjóða.
100 í smíðum eða fullgerðir.
Um 100 bryndrekar eru nú í
smíðum eða fullgerðir hja ýmsum
þjóðum heims. Eru það alls þrett-
án þjóðir, sem annað hvort eru
að koma sér upp bryndrekum eða
hafa gert ráðstafanir til þess. Eru
þær taldar hér á eftir og eins
skipin.
fullg. hl.af st. í sm.
Bretar .... 12 9 11
Þ jóðver jar. .6 7 ®
Bandarikin 4 4
Brazil.........2 7
Japanar ................ 2 5
ítalir................... 1 3
Austurrik.. .. 1 3
Rússar................. 1 3
Frakkar .. .. • • 4
Spánv................. • • 3
Argent................ • • 2
Ohilie ............... • • 2
Tyrkir................ • • 2
Fyrsta bryndrekann var byrjað
að smíða á Englandi árið 1905;
stærsta og veigjamesta drelkann
eiga ÞjóðVerjar og heitir Thur-
ingen 22,800 tonna. Dýrastir eru
drekar Rússa. Var áætlað í fyrstu
þeir mundu kosta hver um sig
$10,360,000, en þeir munu verða
nokkru dýrari. Að öllu samlögðu er
herskipastóll Breta langmestur og
skip þeirra traust og að öllu vel
Vúin.
Sir Wilfrid Laurier byrjar kosn-
ingabardagann í Ontario um miðj-
an þennan mánuð. Byrjar hann
þá að ferðast um Ontariofylki og
filytja stjórnmálaræður. Síðan
ferðast hann um Ouebec og um
Strandíylkin. Hann kvað vera við
ágæta heilsu og hyggur gott til
bardagans.
Sambandsstjórnin hefir formlega
tekið að sér að sjá um samning á
kjörskrám i Winnipeg og Bran-
don. Skrásetningardagar eru
fimtudagur, föstudagur og laugar-
dagur í þessari viku. Yfir umsjón-
armaður við samning kjörskránna
hefir verið skipaður H. G. Wilson.
lögmaður hér í bænum. .
Campbell höfðu ekki gefið sér
tíma til að láta semja nýjar kjör-
skrár i tæka tíð, svo að Dominion-
stjórnin varð að "fara lagaveginn”
og annast sjálf um tilbúning á
þeim. Kjörskrár afturiialdamanna Jgullskjöld að launum.
hafa ekki verið sú fyrirmjmd að
nokkur eftirsjá sé að þeim. Dom-
inionstjórnin heffr valið samvizku-
1 sama menn til að semja þessa lista,
og má óhætt treysta þvi, að þeir
beri langt af hinum fyrri kjör-
skrám, sem menn hafa átt hér við
að búa, og margoft hefir verið
tkvartað sáran yfir,- . 1
Verkamannaflokkurinn hér í
bænum mun ekki hafa fratmbjóð-
anda í Winnipeg í þetta sinn en
hefir lýst vfir fylgi sínu við við-
skiftafrumvarpið, og mun styrkja
frambjóðanda frjálslynda flokks-
ins í Winnipeg, hver sem hann
verður.
brá sér hvergi; hann var hvorki ! námsskeiðið hefst mánudaginn 28.
glaðari né óglaðari. Ágúst, bæði í dag og lcvöld skólun-
|iim. Nánari upplýsingar geta menn
llinar svo nefndu Grand Agre-; fengið um skóla þenna, með því
að koma á skrifstofu hans að 385
Portage ave. eða i talsíma, Main
1664.
S. B. Benedistson hefir beðið
j Lögberg fyrir svar til Mrs. M"ar-
grétar Benediktsson út af grein
hennar i seinasta Lögbergi, og
verður þaö að bíða næsta blaðs
vegna þrengsla.
Helga Jónasdóttir Ólafsscn.
Hér bir ist mynd af stúlku þeirri, er hlaut verðlaun fyrir fegurð
á íslendmgadeginurn 2. Ágúst hér í bæ. Hún er fædd 23. Nóvem-
ber 1895 í Hólakcti á Akranesi á íslandi. Foreldrar hennar eru
Jónas Ikkaboðsson og Anna Sveinbjörnsdóttir. Þáu komu hingað
til lands í Maímánuði í vor.
*
Ur bænum.
Kjósendur i Brandon og Winni-
peg. Munið að láta skrásetja nöfn
yðar á kjörskrá. Skrásetningar-
dagarnir eru fimtud., föstud. ogjenn
laugard. í þessari viku.
Frá Narrows er skrifað nýlega:
“Tíðin hefir verið þur og köld i
Júlimánuðj hérna hjá okkur. Gras-
spretta í meðallagi; sumstaðar
varla það. — Gufubáturinn “Lady
Ellen” kom i gær, og dró hlaðinn
barða af vörum til verzlunar
Armstrongs Jfél. við Siglunes.
Annað “barða” hlass væntanlegt
eftir viku. St. Stephanson og J.
Kr. Jónasson hafa líka nýfengið
vörur frá Oak Point. Það ætti því
ekki að verða vöruskortur hérna
þetta árið. \ erð á vörum hjá
Armstrong félaginu ekki kunnugt
Verzlunarstjóri þar er herra
Tóhannes Hannesson.”
FYRIRMYNDAR HEIMÍLI
Mr og Mrs. J. J. Swanson urðu
fvrir þeirri sorg að missa dóttur
sina 2. Ágúst síðastl. Hún hét
Thort'ardina May, og var 14 mán-
aða gömul. Hún var jarðsungin
af Dr. Jóni Bjarnasyni 3. Ágúst,
frá heimili þeirra hjóna, 629 Mary'
land str. — Barnið hafði legið 9
daga, mjög þungt haldið.
Mrs. Fred. Stevenson kom til
bæjarins siðastl. þriðjudag vestan
frá Morden, ásamt börnum sinum.
Hún hafði dvalið þar um 5 vikna
tíma. Með henni kom Mrs. G. F.
Gislason. sem einnig hafði dvalið
]>ar um jafnlangan tíma. Maður
hennar, Mr. Gíslason, befir ný-
skeð keypt verzlun í Elfros, Sask.,
og er kominn þangað vestur, en
sjálf fer hún áleiðis þangað á
morgun.
Leiðrétting.
Gerðardómssamningarnir milli
Breta og B^ndaríkjamanna og
Mr. og Mrs. L. Törundsson og
Mr. M. Markússon fóru vestur til
Regina á föstudaginn til að vera
viðstödd sýninguna þar. Leist
þeim mjög vel á sig vestra. Upp-
skeru horfur í allra bezta lagi, og
I.
Herra ritstjóri. — Viltu gera
mér þann greiða, að birta línur
þessar i blaðinu Heimskringlu.
í Tx>gbergi af 6. Júlí birtust
nokkrar vísur eftir Baldvin skáld
Jónsson, úr Bkagafirði, og leyfi eg
mér hér með að leiðrétta eina
þeirra. sem skökk er höfð. Eg
þekti höfundinn persónuleg^. og
heyrði vísuna frá hans eigin vör-
um, og er hún á þessa leið;
Fögur kallast kann hér sveit,
krappur fjalla salur,
þ ó hefir galla, það eg veit,
þessi Hallárdalur.
í Ivögbergi er: “þann hefir
Frakka og Bandarikiamanna voru symngin íafnvel betn en þær sem ,,
, ,, ; c ' »r • galla o. s. frv. Allir, sem nokkurt
—r_*._ _ r—■<—j---------- haldnar hafa verið 1 Winnipeg.
undirskrifaðir á fimtudaginn var.
Afar mikill innflytjendastraum-
úr var til Canada í Júnímánuði síð-
astliðnum. Voru innflytjendurnir
rúm >0.000.
Heimili Árna Sveinssonar, Argyle, Man.
Hon. Frank Oliver kemur til
Winnipeg.
fnnanrikisráðgjafi, Hon. Frank
Oliver, kom hingað til bæjarins á
þriðjudaginn og var fagnað ágæt-
lega af flokksbræðrum sínum. Tal-
aði hann á fjölmennum fundi, sem
haldinn var í aðal-stöðvum frjáls-
lynda flokksins í Farmers Blcck,
Álain str., á þriðjudagskveldið.
Hann talaði vel og skörulega fyrir
viðskiftasamningunum. Auk hans
töluðu þeir Edward Brown. J,. H.
Ashdown, J. A. Knott og Fowler.
og var mikill rómur gerður að ræð
um þeirra. Fúndinum lauk með
því, að ráðgjafanum var árnað
heilla með þreföldu fagnaðarópi,
og hélt hann tafarlaust af stað
vestur í land, til að halda þar ræð-
ur um viðskiftasamningana og önn
ur áíhugamál stjórnarinnar. Ekki
þarf að efa, að honum verði vel
fagnáð, því að viðskiftafrumvarp-
ið á sér hvervetna örugga fylgis-
menn í Vesturlandinu, ekki síður
en annarstaðar .
Fyrir nokkru var hér í blaíhnu inynd af hein ili herra Árna
Sveinssonar í Argy ebygð, en mynd sú hafði verið tekin áður en
hús það var fullgert. Síðan hetir Lögbergi borist mynd af þessu húsi
fullgerðu og birtist hún hér fyrir ofan. Fylgir þar og með mynd af
hlöðu og gripahúsi Árna. Eru byggingarnar báðar hinar inyndar-
legustu; í gripahúsinu eru niðri bæði kýr og hestar, en uppi á lofti
eru geymsluhús fyrir hey, hveiti og aðrar korntegundir, og ýmislegt
deira; er keyrsluvegur eftir húsi þessu endilöngu og má afferma þar
mni. En þegar hveiti er tekið til markaðar eru vagnarnir niðri, og
hveitinu rent í þá gegnum pípu, sem fest er við rennur með drag-
lokum fyrir. sem liggja í gegnum botninn á 'nveitihólfunum; er þann-
ig mjög fljótgert að ferma vagnana. Er þessu öllu mjög haganlega
fyrir komið, og er gaman að búskapnum þegar hann er kominn í
annað eins horf eins ög hjá þeim stórbændunum í Argyle.
John F. Greenwav var tilenfndur
]>ingmannsefni í Lisgar kjördæmi
á afarfjölmennum fundi í Morden
á laugardaginn. Mr. Greenway er
hið ákjósanlegasta þingmannsefni
og talið öldungis víst að hann
muni ná kosningu.
Aðal nefndarstofur liberala hér
í bænum eru þessar: Farmers
Sýningarbyggingarnar allar nýjar.
og miklu álitlegri en sýningarbygg-
ingarnar hér i Winnipeg. Gripir á
sýningunni og iðnaður allur mesta j
fyrirmynd. Aðsóknin var
mikil og afar erfitt orðið að fá
vit hafa á vísum, geta fljótt séö,
að orðið “þann’ ’getur ómögulega
átt við efni vísunnar sé hún á
nokkurn veg hugleidd.
Baldvin sál. var góður hagyrð-
nlJOg ingur, fjölfróður og víðlesinn, og
* u- _• . tj . a hefði án efa kamið það betur, að
gestunum husnæði siðast.—ReginaL' ,
t , ? ,visur hans væru r«t hermdar. —
er mjog fnður bær, gotur beinar
og fallegar, margar fagrar bygg-
ingar og veglegar. íbíúatala er nú
um 21.000, og alt bendir til þess,
að bærinn sé í talsverðum upp-
gangi. Strætisvagnar runnu > í
fvrsta sinnj um borgina fyrir eitt-
jhvað þrem vikum og nú í óða önn
, . , T ., iverið að leggja sporbrautir og búið
bu.lding a Main street. Liberal Lg leggja
Club Hall 310 Notre Dame ave..
um allar helztu göt-
. „ , __ . .urnar. Bærinn á sjálfur og starf-
norðurbænum að 873 Mam street. rækir strætÍ9 útgerðina.
I vesturbænum 272 Sherbrooke
stræti og 1499 Eogan ave. í suð-
urbænum 112 Osbome stræti og
415 Pembina stræti.
Einn þeirra manna, sem hingað
komu frá íslandi 1. Ágúst, var hr.
Brynjólfur Stefánsson frá Brekku
á Fljótsdalshéraði. Hann kom hér
á TMgberg, og sagði skrítna sögu
um tildrögin til þess, að hann var
hingað kominn. Hann ætlaði af
Seyðisfirði suður á Berufjörð með
skipi því, sem vesturfarar fóru á.
Rerufjörður er seinasta höfn, sem
skipið átti að koma á áður en það
léti í haf og sagði skipstjóri hon-
um að hann kæmi þar. En er þeir
voru á leið þangað skall á dimm
þoka, og var þá haldið beint til
hafs. Skipstjóri hét honum ókeyp-
is ferð til Skotlands og heim aft-
ur. en er kom til Leith, slóst hann
í för með vesturförunum. því að
hann hafði lengi langað til að sjá
sig um í heiminum. Héöan fór
hann vestur til Sask. en bjóst við
að koma innan skamms til Winni-
peg aftur. Hann gerði ekki ráð
fvrir að setjast hér að fvrir fult
og alt.
Undanfarna mánuði hafa marg-
ir orðið fyrir því bæði hér í bæ og
í Portage la Prairie. að ráðist hefir
verið á þá á götunm úti eða inni í
húsum. og þeir hræddir með skam-
byssum til að láta fé af hendi. Svo
mikil brögð voru að þessú, að lög-
reglan gerði alt sitt til að hafa
hendur í hári ræningjanna, óg þar
Margar ágæta vísur veit eg eftir
hans eigin framburði. er eg gæti
birt, en í þetta sinn er að eins
tilgangur minn að Ieiðrétta hið
ranga, sem er hvers eins skylda,
er betur veit.
J. S. Thorwald.
Her’ra Björn Walterson kom
vestan frá A rgyle snögga ferð til
bæjarins um helgina. Hann var
að sjá systur sína, Mrs. B. Gunn-
lögsson, sem hefir verið hér á
sjúkrahúsinu rúman hálfan mán-
uð, sakir meiðsla á auga. Björn
lét vel yfir uppskeruhorfunum
vestra, bjóst við að koma mundi
frá 18 til 30 bushel hveitis af ekru
hverri, ef ekkert sérstakt kæmi
fyrir, nema þar sem villihafrar
væru verstir, því að talsvert er af
þeim sumstaöar. Þeir Wraltersons
bræður byrjuðu hveitislátt á laug-
ardaginn og alment bjóst Björn
við að hveitisláttur í Argyle byrj-
aði seinni part þessarar viku.
Páll Tohnson að 671 William
ave. óskar að menn kynni sér aug-
lýsingu frá þeim félögum, John-
son og Clark rafmagnsfræðingum,
sem birt er i blaðinu á öðrum
stað. og vonast eftir að Islending-
ar, sem láta byggja unni ])eim við-
skifta. ^g eins um að setja ljós í
gömul hús, er ekki hafa verið raf-
lýst áður. Þeir raflýsa flestar
stórbyggingar íslendinga í þessum
bæ, og margar fleiri, og auk þess
hafa þeir til sölu beztu tegundir
“strau”-járna, sem heita American
Beauty Iron. Jám þau eru mjó
að framan og ganga vel inn í
hverja fellingu. hitna fljótt og eyða
litlu rafmagni. Með þriggja ára
ábyrgð kosta þau 6 H pd á
þyngdj $6.50.
II.
Það má segja, að hann leiðrétti
til óbóta, þessi Þorvaldurinn. Hæg-
urinn er hjá, til að leiða líkur að
því. Hann er sá, að vita, að orðið
krappur þýðir oftlega sama og
Iþröngur, og leysa svo vísuna upp
|í laust mál. Eftir Hkr. útgáfunni
fer það svona:
Krappur fjalla-salur kann kall-
ast fögur sveit.
Það veit eg þó, galla hefir þessi
Hallárdalur.
Þó fæst þetta að eins með þvi, að
fyrri helft vísunnar sé lesin aftur
á bak, sem sé, önnur lína fyrst,
sú fyrsta á eftir henni, og endirinn
verður, að höfundurinn þykist vita
galla á Hallárdal. en kemst ekki
að að nefna hann.
Lögberg hafði vísuna svona:
Fögur kallast kann hér sveit.
Krappur er fjalla-salur,
þann hefir galla, það eg veit,
þessi Hallárdalur.
Tekið upp í- laust mál verður þetta
þannig;
Hér kann ( sama sem máj kall-
ast fögur sveit.
Fjalla-salur er krappur, þann
gaTla hefir
þessi Hallárdalur, það veit eg.
Hér eru hendingar lesnar nokkum
veginn í röð, og gallinn tiltekinn,
sá, að fjöllin þrengi um of að, eins
og fleirum hefir fundist um ís-
lenzka dali, þó fagrir sé.
Nú getur hver sem þetta les hug-
leitt, hvort orðið þann “getur ó-
mögulega átt við efni vísunnar”
eins og H r. Thorwald kemst að
orði.
Steþhan G. Stephansson.