Lögberg - 09.11.1911, Qupperneq 4

4,
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 9. NÓVEMBER 1911
LOGBERG
Gefið át hvern fimtudag af Tiie
Columbia Prbss Limited
Corner William Ave. &
Sherbrooke Street
WlNNIPEG, -- MaNITOPA.
STEFÁN BJÖRNSSON,
EDITOR
J. A. BLÖNDAL,
BUSINESS MANAGER
UTANXSKRIFTTIL BLAÐSINS:
The Columbia Press.Ltd.
P. O. Box 3084, Winnipeg, Man.
utanXskript ritstjórans:
EDITOR LÖGBERG,
P. O. Box 3084, Winnipeg,
Manitoba.
TALSÍMI: GARKY 2156
Verð blaðsins $2.00 um árið.
a>' gera þa<5 ekki. Þeir hafa hugs-
að málið vandlega eins og þeir eru
vanir og ofan á hefir orðið þetta:
Isl. Stúdentafélagið.
Þá má ekki gleyma íslenzka
V ér viljum ckki glata tnngu vorri Stúdentafélaginu, sem er langfeg-
’ °S þjóðcmi. Þess vegna erum urst' íslenzki vorgróSurinn í þjóS-
vér nú famir aS reyna aS tryggja
verndun og viShald þess, og aS
vinna að því, þó í smáum stil sé,
aS laga þaS, sem aflaga hefir fariS.
Hér á eftir skal taliS ýmislegt
íþvi til sönnunar, aS vér viljum
ekki glata þjóðerni voru en aS
ífi voru. — Hvenær sem íslend-
ingar koma saman einir sér, eru
þeir að gera tilraun til aS styrkja
sin þjóSernisliönd, og þá eigi siS-
ur er þeir bindast i ahslenzkan
féiagsskap. Ekki skiftir þaS þó
minstu, þegar fyrir þeim félags-
áhugi og viðleitni sé orðin til og shap gangast þeir menn þjóðar
að vaxa fyrir vemdun þess og vorrar, sem öðrum fremur eru til
þess kjörnir, aS verða leiðtogarj
íhennar hér í landi. Til þess eruj
islenzku stúdentarnir sjálfkjörnir.
Allir kannast viS þetta íslenzka x)flg eitt, að slikur hópur íslenzkra
manna bindur sig félagsböndum.
er styrkur voru þjóðerni; en sá
iðhaldi.
BIó3i3 rennur lil skyldunnar.
j orðtæki. Þegar vestur-íslenzkri
alþýSu er boSiS eitthvað, sem er
“ Þoegnr “
SH4RPLES
Tubular skiívindur.
Se>. jum yður byCist tveir hestar An-
nar mjög þægur. Hinn efcki annað en
hrekkirnir. Hvorn vilduð þér kaupa ?
Tvennsæonar skilv. bjóðatt. Önnur
er Tubular —þæg,” af því að engir
diskar eru í henni og hún
ber langt at öðrum skilv.
Hinar eru ekki annað
en diskar, eðasmápart-
ar, sem altaf eru að
bila, Hvora kjósiðþér?
Auðvitað Tubular f»ægu skilvind
una. sem aðrar tegundir verða
að þoka fyrir, Skriffð eftir verð-
lista No. 243.
THE SHARPLES SEPARATOR CO.
Toronto, Ont. Winnipeg, Man.
The DOMINION BANH
SELKIRK UTIBCI*).
AUs konar bankastörf af hendi leyst.
Spa r i sj óösd ei 1 di n.
TekiP víð innlögum, frá $1.00 að upphæt
og þar yfir Hæstn vextir borgaðir tvisvai
sÍQnum á ári. Viðskiftum bænda og ann
arra sveitamanna sérstakur gaumui gefinn
Bréfieg innlegg og úttektir afgreiddar. Ósk
að eftir bréfaviðskiftum.
Gxeiddur höf\0stóll.. $ 4,000,000
Vo’",cj"ðr og óskiftur gróði $ 5,300,000
Allar eignir..........$62,600,009
lnnieignar skírteini (letter of credits) selé
sem eru greiðanleg um aUa® heiœ.
J. GRISDALE,
bankastjóri.
j sann-íslenzkt, þá kann hún -aS styrkur margfaldast við' það, að
meta það. Þá rennur henni blcÆ-
iS til skyldunnar.
til sönnunar hefir verið
á þær alúSarviðtökur,
Samanburður
Hér skulu til samanburöar tal-
in nokkur dæmi;
ÞaS er öldungis jafnmikil mis-
sem
Verndun íslenzkrar
tungu.
Þvi
bent HIH
tónskáldið vort fræga, prcfess.ir
Sveinbjörn Sveinbjörnsson, hefir
já þessu hausti átt að fagna hjá ís-
lendingum fyrir vestan haf. BæSi
hér í Winnipeg og út um sveitir
hafa því nær allir íslendingar, sem
vetlingi gátu valdið, sótt samikom-
ur hans. — Snild hans hefir vafa-
laust átt sinn þátt í aS laða að
. . lagast hér í Vesturheimi, og hefirj
felag þetta hefir, að þvi er oss erjekki veri5 vanþörf á því. ÞaS erjþyrming móSurmálsins aS rita
svo meS íslenzku mannanöfnin j
eins og margt annáð, sem skékkjaj
kunnugt, mafikaS á skjöld smn
verndun og viShald íslenzks þjóð-
ar
'hefð.—AS þessu sinni skal aS eins
;bent á þá aflögun á al-íslenzkum
erms og islenzkrar tungu. að svo kemst ^ Qg er ,átig «Mkast-.
miklu leyti sem auðið er. og svo ári aS menn hætta aS taka eftir
sem hverju islenzku studentafélagijgöllunum Qg vitleysurnar komast j
her aS gera.
íslenzku-kensla unglinga.
íslenzku-kensla unglinga er og|mannanöfnum, aS eignarfalls-s-ið
mikilvægt atriði. Henni hefir ver-;er teit hurtu, s'krifað Stefansjon í
iö komið á fót bæði út um ný-!staSinn fyrir Stefánsson o. s. frv.
lendur, á stöku stöSum, og hér í Shk úrfelling er samlkvæmt eðli
Sigurðson f. SigurSsson,
Stefánsnn f S'eránsson,
Sigfúson f. Sigfússon.
Loftson f. Loftsson,
Kristjanson f. Knstjánsson,
Jóhanneson fv J'hannesson,
Jóhannson f. Jóhannsson,
Steingrimson f. Steingríimsson,
Iialldórson f. Haildórsson,
Sveinson f. Sveiusson,
Péturson f. Pétursson o. s. frv.,
Viðreisnar-alda.
honum áheyrendur. En það var Winnipeg. Fulltrúar íslenzku 'slenzkrar tungu algerlega röng og;eir^.
■meir sem hreif menn en snild tón- safnaðanna tveggjá fyrir víst hafa ætti ekki að eiga sér staS, en því
jskáldsins sjálfs; það voru rammís-! komið henni á i sunnudagsskóla-;,ni®ur flaskar fjöldinn allur af!
Eitthvert gleSilegasta tákn tím- lenzku kvæðin og kvæðalögin, áem sölum sinum. Enn fremnr hafa Llendingum hér vestra á þessari'
anna meðal vor Vestur-íslendingajharm flutti. — Aldrei í manna kennarar verið ráðnir til að .veita j nieinie?Tu vihu. Eánkanlega e
er sú viðleitni, sem hjá oss er að minnum hafa neinar íslenzkar sam íslenzkum unglingum fræðslu
vakna til verndunar og viSreisnar komur, sem aðgangur hefir verið móðurmáli sínu i
íslenzkri tungu. seldur að hér í Winnipeg veriö svip- Þesskyns kensla hefir fariS fram SerieRa íslenzk
ÞaS verSur ekki varið, að bæði ai5 l)vi jafnvel sóttar eins og þess-já eigi allfáum íslenzkum heimilum breyting hefir
íslenzkri tungu og íslenzkri þjóð-;ar samkomur S. Sveinbjörnssonar,ihér 1 bæ. Þetta cr virðingarverSj^yl1* Fj
þetta mjög óviðurkvæmilegt á
heimahúsum. nöfnum. sem að öSru leyti eru al-
'og engin brezk
komist á að öðru
arri sé það oss að vera aS
rækni vestan hafs liélt áfram að!°g alc,rei böfum vér séð áheyrend- viðleitni til að hlynna að þjóðerni jfinna aS bvi- þó aS landar vorir
smádinigna um rnörg ár fyrst eft- ur fagna neinni íslenzkri skemtun voru og vel verði öllum sem að!talci ser ný nöfn eSa nefni sig
■ *' • ............... jenskum, ef þá langar til og finst
ir að íslendingar settust áð hér í ja.fnvel, né auðsæja jafnmiklajþví stvðja.
landi. í fátæktinni og frumbýl-,hrifnin§: a Þeini- Legar prófess-
ingsskapnum varS mönnum fyrstjorinn fók aS syngja og leika
Bjarnson f. Bjarnason,
Árnson f. Árnason,
Pálmson f. Pálmason,
Helgson f. Helgason,
Gislson f. Gíslason,
Kárson f. Kárason,
Sturlson f. Sturluson,
ÞórSson f. Þórðarson,
Hjartson f. Hjartarson,
Arson f. Arason, og
IndriSson f. IndriSason.
Þau eru dálitið hjákátleg
. lög vor, þá var eins og allir áheyn-
endurnir væru snortnir töfraj-1er fari5 að kenna nú.
jsprota. Það var auðséð, aS þeim
fyrir að hugsa um aS vinna fyrirj hljóðfæri allra íslenzkustu þjóð-
'daglegu brauði og íslenzk menn
ingarlöngun og þjóðrækni dofnaSi.
Andlega lífið, sem vaknaði hjá
Vestur-Islendingum fyrst eftir as|rann blóöið t!1 skyMunnar.
frumbýlingsmaran fór aS léttast á
þeim, var aS því er oss ihefir skil-j
ist aS litlu leyti heilsusamlegi
þjóSernishreyfing. Þó áð þjóS-
íþaS tilhlýðilegra, en á hitt virðist PaPPirnum sum þessi nöfn, en þau
joss rétt aS benda, að þeir semjeru ekki hótinu rangara stafsett,
Samtök æskumanna.
Þau eru svo aíar nauðsynleg halda sínum íslenzku nöfnum ættu,en niikill þorri íslenzkra manna-
þessu máli til stuðnings, og þeirrajaS rita þau rétt samkvæmt ís-inafna hja oss Vestur-íslendingum
ÞaS er far-jlcnzkri málvenju og stafsetningu. ;eins °S þegar hefir veriS gerð
Isl. kenslan við Wesley College
Þegar
bættið var
islenzka kennara em-
stofnað við Wesley þetta ritar var nýskeð staddur
ræknT'hafii f * th vilT vafeS^ hjá College hér í bænum kom fyrstjheimboði þyi, er Bandalag Fyrstajlegra aS bera fram
nokkrum mönnum, þá virSist hún fram í' ákveðinni mynd þjóðrækn- luterska safnaSar hafði i sunnu-jFlem astæSur kunna
iö aS verða vart þjóðernislegra Sumir, seni vér höfum minst á &rem fyrir-
samtaka hjá hinum uppvaxandi1 þetta við, hafa ekki þózt vita, aS Vér viljum taka það fram, aS
æskulýð vorum. jþað væri rangt að fella burt þetta Þessi 'bending er á engan veg færð
Rétt eitt dæmi skal talið hér. i e'gnarfalls-j. ASrir vita þaS, enjfram 1 Þvi skyni aS gera lítið úr
P'leiri mætti síðar nefna. Sá er teljast hafa neyðst til þess í því loiKlum vorum hér vestra, eða
x s'kyni að gera Bretanum það þægi- skeröa heiður þeirra á nokkurn
nafnið sitt. hatt> he,dur miklu fremur til þess
að vera, svo aS stuðla að þvi, aS þeir haldi
NORTHERN CROWN BANK
AÐALSKRIFSTOo'A í WIMNIPEG
HöfuðstóH (löggiltur) . . . $6,000,000
Höfuðstóll (greiddar) . . . $2,200,000
STJÓRNENDUR:
Formaður.................Sir D. H. McMillan, K. C. M. G.
Vara-formaður .................Capt. Wm. Robinson
Jas, H. Ashdown H. T. Champion Frederick Nation
Hon.Ð.C- Cameron W. C. Leistikow Hon. R. P. Roblin
Ailskonar oankastörf afgreidd.—Vér byrjum reikninga við einstaklinga
eða félög og sanngjarnir skilmálar veittir.—Avísanir seldar til hvaðastaðar
sem er á íslandi.—Sérstakur gaamur gefinn sparisjóðs innlögum, sem hægt
er að byrja með einum dollar. Reutur iagðar við á hverjum 6 mánuðum.
T. E. THORSTEINSON, Ráösmáður.
|Corner William Ave. og Nena St. Winnipeg. Man.
Þingmaðurinn frá Snældu.
Eg er hvorki heill né hálfur —
Hæ, eg er bara tómur sjálfur!
Hvorki lið né liSsforingi
Larids né manns, á neinu þingi.
Lausa-kaupa lágmarkið,
Þar sem fer
Það eg er —
Eg er núlliS aftanvið
ÆSsta ráðherrann!
Hver sem verSa kann.
31.-io. ’i 1. Stephan G. Stephansson.
Meiri hluti sá. sem liiberalar
höfSu í sambandsþinginu, áður en
kosið var 21. Sept., var 43. Meiri
hluti Bordens stjórnarinnar varS
Nýr ísl. vísindamaður.
Nýlega hlaut GuSmundur Finn-
um 50 atkvæSi. Og þessi mikli ,x:,Sason doktorsnafnbót fyrir rit
atkvæðamunur í þinginu, hefir ísitt ^en sympatiske Forstaaelse
náðst með að eins þriggja atkvæSaj ÞaS &ekk ekki orðálaust af, eins
meiri hluta af hverjum hundraS °S vis er aS búast við slíkt tæki-
atkvæðum sem greidd hafa verið í j færi- I fullar 4 klukkustundir
kosningunum.
jhvíldarlaust, stóS bardaginn og var
Hér í Canada eins og á Englandi ,hæði s°kn og vörn hin snarpasta.
hefir venjulega sá flokkurinn, semi ÞaS er óhætt aS fullyrSa, að bók
ofan á verður, miklu stærri meiri; GuSmimdar hefir vákið mikla eft-
hluta i þinginu, hvaða stjórnmála-;irtekt hér, ekki að eins meSal vís-
stefnu sem hann fylgir. heldur en indamanna, heldur og út í frá, og
svarar þeim meiri hlut atkvæSa. jer ÞaS eðlilegt og á margan hátt
sem honum hafa verið greidd íjréttmætt. Eg segi að hún hafi
kosningunum. Sannleikurinn erjvakiS eftirtekt , ekki aðdáun ein-
sá, að Ontariofylki eitt hefir kosiS &öng'11 — sem betur fer. —
... , , r ináJjiipi híá Vestúr-fslendinwum dagsskólasal kirkju sinnar síSast-lsem þær aS börnin fái nafn sitt honum uPpi nieS því að benda á
ekk, hafa M bergmal , br,ost- ^ J ^ al|mikl„ |lann)g ’n^ frá foreldrunum> þa« sem bethr né fara. Bei„„m
j re snaröldu er miðar eindregiS að imirœ®ur um vernclun íslenzkrar ,eða föðurnum, því aS hans nafn ver þessum athugunum einkum til
jverndun og viSreisn íslenzkrar tungu. Tilefnið var kenslan
*jtungu vestan hafs, því að íslenzkuj ^ugardagMkólanutn, sem minst ertað því aS finna.
College er!var a 1 síðasta blaSi. Bandalagi
kenslan við Wesley
í verður hcr ættarnafnið 02; er ekk- hinnar uppvaxandi kynslóðar vor
á meðal, og þá hvað helzt til hinna
Engin þessi mótbára er þó full- un»u> íslenzku mentamanna, sem
um almennings,
ÞaS er ekki fyr en tím og eftir
síðastliðin aldamót, að þess fara
að sjást ábærileg merki, að alda sé
að risa i þjóölífi Vestur-íslend-
inga, sem stefnir til verndunar og
viðreisnar íslenzkri tun^^°g 1S* a8 veita hérlendum, uppvaxandi;arnefndinni °S sunnddagsskóla-j íslenzkir menn og loonur og vilja á dæmb °g eru allra líklegastxr til
vorrar kennurunum, að koma þeirri kenslu annaS borð heldur
á í
Borden, því aS Sir Wilfrid Lauri-
er var greiddur meiri 'hluti at-
kvæða í hinum öðrum fylkjum
landsins. Meiri hluti atkvæðanna,
sem greidd voru meS Borden í
ASalatriSið er aS hún hefir vak-
ið eftirtekt.
HvaS sem ýmsum einstökum at-
riðum í bók GuSmundar líSur, þó
ef til vill hægt sé að benda á óná-
fvrsta sporið sem stigiS hefirjk*yrsta lúterska safnaðar studdi aðigild, ef Jöndum vorum er það ah nu eru a þroskaslkeiði. IÞeir ættu
veriS meðal Vestur-íslendinga til'W1- a® sínum hlut, ásamt safnað- vara, aS vilja halda áfram að vera a?: Ran?a a undan með góðu eftir-
- . • (9 . #4, / . . . . .. . . íl ^ - - - . „11 1 ' 1 f i ' J " 1
lenzkri þjóSrækni. Sú alda er
aS visu hvorki mikil eða öflug, óg;
hefir ekki náð sér niðri nema á
vissum sviðum þjóSlifs vors, en
vænlegar horfur eru á því, að hún
kunni að geta vaxið og færst svo
út, að hún fái aS ná yfir allan þorra.
^ «r I b»„„„.
jræknisrótum runnir. Þeir straum- ^ar l33^ vel I'1 fundi®, þvi að
íslenzkir stúdentar Ihöfðu margir
lenzk áhrif. út um þvi nær allar liessa samkomu. Eorseti Stú-
ar her vestra eru þvi nær undan- , , t _v. T___ -u_:£! V
mentamönnum Jjjóðarí
kenslu í íslenzkum bókmentum
líslenzkum fræðum.
jhefir nú staSið einn
orSið oss Vlestur-íslendingum að;anna' o? verndan
ómetanlegu gagni. Hún hefir,ernis> °g um leið mælst ti! sam
rita nöfn sin Þess-
fyrstunni. Á þessari sam- rétt, heldur en rangt, sem vér von-1 Þa® er ekki öldungis a5 ástæSu-
Sú kensla komu var skorað á bandalagið aðSum aS allir vilji, þegar þeir íhuga lausu> ali ver kveðum svo aS orði.
áratug ogístyöja a® islenzku kenslu ungling- málið með gætni og hugsa sig vel;Þyrst °& fremst hefir íslenzka
íslenzksi þjóS-jum. Þeir, sem flaskað hafa á * *
>essu af vanþekkingu, ættu að
| StúdentafélagiS bundist fyrir við-
haldi íslenzks þjóðernis og ís-
tekningarlaust farnir
kenna það, og verða
um þaS, aS þeim sé
áS viður-
sannfærSiri
það 'bæði
þeim efnum við íslenzika breyta til þegar þeir vita hið rétta. ;lenzkrar tungu, og í annan stað
Þeir sem gera þaS af hlifð við 'hafa einmitt tveir íslenzkir stú-
tungutak Bretans, eru áS vinna dentar o1"®!® t'1 þess að ríða hér á
fyrir gíg, því að Bretinn getur vat,i® °S svifta brott brezka iblæn-
aldrei borið fram íslenzk nöfn svo um sem kominn var á nöfn þeirra
íslenzku bvgðimar Þau áhriL lputareiagsins toK maiaieitun í lagi sé, hvort sem eignarfalls-ríS °S nefna.st hárréttum íslenzkum
hafa orðiS víStækari en menn!liessari mj°g' vinsamlega og kvaS er úr þeim felt eða ekki. Þeir nofnum sírmm. Vér getum nefnt þá
rlmunu alment hafa gert sér grein!samvinnu Stúdentafélagsins sjálf-jsem hafa tekið við nöfnum sínum her- Þa® eru Baldur Jónsson B.
Ontario, er um 60,000 og meginið kvæmni hér og hvar í bókinni, þá
af honum fengið 1 Toronto ogjer það víst og það kom skýrt fram
grendinni. Tveir þriðju hlutarjvið vörnina, aS rit hans er frum*-
þeirra atkvæSa, sem conservatív- legt starf, sem ber þess ljósan vott,
um voru greidd framyfir liberala, að GuSmundur hefir óvanalega
hlotnuðust Borden í Toronto-borg gáfu til áð fást við sálarfræðisleg-
einni- ar athuganir, jafnframt því, sem
Plins vegar er fylgi lágtolla-
stefnunnar mjög rikt í Alberta og
Saskatchewan.
í Saskatchewan voru 89035 at-
kvæði greidd í kjördæmunum tíu,
sem í því fylki eru. Meiri hluti
liberala þar var 18,212, og meiri-
hann hefir einkar gott lag á aö
setja athuganir sínar fram og safna
þeim í heild.
Rit GuSmundar er stutt og efn-
isríkt. Sjálfsagt drepur hann þar
á margt, sem í rauninni væri hægt
að skrifa heila bók um út af fyrir
orðið til þess að tengja þá saman
hér í dreifingunni .
XT. . y f 1 j- ar hafa látið eftrr sig áhrif, ís-
Nu er svo komiS, aS Islendmg- , , , ,
fyrir, og þaS er víst að þau hafa, sa8^a- Hann
sagði
að hér væri jiarmig aflöguSum frá foreldrun-A- °?T Hallgrímur Jónsson bróðir
SÆ,md °S’ nauösyn a<^ vcrnda Þjóð- á stórmikinn bátt í aS efla þjóS mælst 1,1 læss ems» er lægi 1 verka-jtm, hafa helzt afsökun. En þeim hans- Þeir höfðu áður ritað nöfn,inga um gagnskiftin ein, þá mundi
Ar"J eSff T**5' e“m ' yj . ... i . . ........ ag sín Baldur Johnson og Hallgrímur; meiri -hluti þjóðaírinnlar fallajst á
vcr a
meSal á síðari árum.jhrin£ Stúdentafélagsins, og félag-|ætti samt aS vera
inu væri ánægja að taka höndum
Vestur-íslendinga yxijsaman viS BandalaigiS til .stuSn-
þaS
erni sitt. Þeir eru sem betur fer
gengnir af þeirri trú, sem um eitt ræhm . ,
, _ * , . , lög þo að æskilegt væri að skola-
skeiS var aS verða bysna almenn,! h 1 _ & , , ,.
v , ,• v-v ,- . luuonynd Vestur-Islendmga yxi
aS það geti orSið londum vorum * / ... . , ,, ^ \\n„„ bessn máli
,, . , . ... /vænrír miklu meir heldur en enn- ings Pessu n^11
nokkur mmsti hægSarauki, tl að & , , , „ ,
"xi . 1 . * 'x' ibá hefir orSið, þa er það omot-
oðlast her auð og mannvirSingar,!1 ,, , Dnm
En' lllælanle^t’ að Islenzku-kenþlari xom
Vestur - fslendingar eru aftur á vrð esley College hefir ImvnduSu barna handalap- sin
, • • þjóSernislegt stórmál vor á meðal. m>nclu0u Parna °andalag sm
Peirn , -.v • __'1 sem ætti milli um að vinna saman að við- sig algerlega enskan blæ, eins og
hvöt
ða þeir föSurbetrungar, að ríta J Johnson. Þessir ungu og mjögjþau. Hvort sem það verður eða
nöfnin sín rétt og föðurnöfnin efnilegu stúdentar eru nú sem tal-Jekki, þá hafa forvígismenn liber-
andi teikn þess, að það er ekki ó- ala svo
hluti meShaldsmanna gagnskift-lsig. J shku verki, sem auk þess
anna alls, þegar bætt er við flokks-|er fyrsta rit, er því ekki óeSlilegt,
leysingjum, sem gagnskifitunumJaS ýmislegt slæðist inn, sem atihug-
voru hlyntir, 19.631. í Alberta. erj ult vísindamannsauga finnur að-
búist við aS meiri hluti liberala sé finsluvert. En það er furðu lítið.
Á hinn bóginn sýnir það, aS höf-
undurinn liefir ekki stáSið óviss
og fálmandi gagnvart efni sínu:
Hann hefir gripáð það meS föstum
tökum, ef til vill stundum dálítið
of djarft, en íjörlega og kjark-
mikið og það er lífgandi og lofs-
vert, ekki sízt hjá vísindamanni!
Hitt kemur smátt og smátt meS
starfi og æfingri; lærist.
7,426 og einu þúsundi hærri meiri
hluti allra fylgismanna gagnskifta-
samninganna.
Þessar tökxr sýna, að lágtolla-
stefnan er ríkjandi í þessum fýlkj-
um. Sumir eru og þeirrar skoS-
unar, að ef gengið! yrði nú til kosn
að varpa frá sér ísl. þjóðerni.
Vestur - fslendingar eru a
móti farnir að styrkjast í
Hjá báðum þessum
fram á fundinum
I fu lum stöfum.
félögum Vér höfum að eins talaS hér um hugsandi, að aflöguð íslenzk nöfn
einlægur nöfn, sem að öðru leyti en þessu ,lci?§Iist niður meðal þjóðar vorrar
verið þjóðemisáhngi. og þau sama semjeru alíslenzk. Þau er hægast að
laga. Hin, sem búin eru að fá á
trú sem áður var orSin æði veik, 1’jóSernislegt stórmál
að þess muni langt að bíða, að vér aS nj°ta velv,ldar 0?

og há-
tipp 1
liættum að vera íslendingar, þó að
allra
sannra
stuðnmgs
íslendiuga fyrir
haldi þiéðtungu sinnar og þjóðar- Johnson, Gillies, Goodman, o. fl.,
einkenna.
jer ekki um að ræða í þessu sam.
vér höfum kosið oss dvalarstaS
heimsálfu.
; vestan haf.
pessart
Því var hreyft þarna um kveld-jbandi. Þau eru ekki framar ís
ið, að færa ungmennakensluna útjlenzk nöfn, og á þeim er enginn
Orsakirnar.
Helgi magri.
Um aldamótin síðustu var stofn-í
HvaS er það, sent veldur þjóð- ag hér i bæ af nokkrum mönnumj
ræknishreyfingu þessari meSal vor isjenzkt félag, sem heitir “Helgi
Vestur-íslendinga? magri
Orsakirnar eru sjálfsagt marg- aö j þyi skyni
|— koma á fót
! viðar 1 bænum.
jhverjir stungu upp á því.
góð og|
laugardagsskólumjmálgalli og að því leyti
Stúdentarnir ein- gild
Þaðj Hitt er aftur á móti mikil og ó-
hér í Vesturheimi og ný
íslenzk nöfn verði teíkin
eirra stað.
Unga kynslóSin okkar, sú, sem
Lvill halda áfram aS vera íslenzk og
ihefir meðal annars bundist félags-
böndum til verndar islenzku þjóð-
erni, hún ætti að telja sér skylt áð
gera þaS í þessari grein sem öðru.
Á herðum hennar hvílir viðhald
Þessar línur eiga ekki að vera
sem eins og McKenzie-1 nein rJtfregn og eg vil því ekki
King, forseti Allsherjar umbóta- drepa 4 einstök atriði í bók GuS-
fólagsins í Ontario, lýst yfir þúí mundar.
fyrir hönd flokksbræðra sinna, að Eg las einmitt j þessu a _
frjálslyndi flokkurinn muni halda bliki 5 blöSunum, að heimspekis-
gagnskiftunum á stefnuskrá sinni
framvegis.”
jværi þarft og fagurt hlutverk, ogwerjandi misþyrming á móðurmáli lslenzkrar tungu vestan hafs, því
bwndalögin œttu að vinna saman
I il þess félags var stofn- afy þvi ( bcejum og sveitum
aS efla íslenzka alstaflar þar sem þau hafa mynd-
ar, en fyrst skal sú talin, sem að þjóSraLni vestan hafs. Flestir fé- ast hjá íslendxngum vestan hafs.
líkindum ræður mestu. Ilún cr lag-Smenn eru EyfirSingar. Þó Þetta, sem hér hefir verið taliS,
sú, að vér Vestur-íslendingar er-J
um yfirleitt betri íslendingar og
þjóðræknari menn en vér höfum unSum 1
verið taldir, — betri og þjoðrækn-.
geta menn úr öðrum landsfjórS-jsýnast vera ótviræð tákn vaxaridi
öðlast
jmeð vissum
voru, aS fella burt eignarfall-íiS
úr íslenzkum nöfnum.
Fjórar mismunandi eignarfalls-
endingar eru í íslenzkum karl-
mannanöfnum; karlmannanöfn ein
koma til greina. ÞaS er a, eins
ínngongu 1 félagið j áhiiga og viSleítni á að geyma og í Bjarnason; u, cins og í Sturlw-
skilyrSum. “Helgij þjóSararf vorn og Iáta hann ekki son; s, eins og í SigurS^son, og ar,
magri’’ hefir haft samkomur hvemjgJatast fyrir fult og alt, en leitast eins og i ÞórSarson. Það er rangt
ari menn, 'hddttr en margir vor vetur sit5an hann var stofnaSur.jvið aS ná aftur í eitthvaS af því, að sleppa hverri þessari eignar-
hafa vitað sjálfir eða gert ser,bið svonefnda “'Þorrablót”. Þang- jsem vér höfum af honum mist —jfallsendingu sem er. og ekki rang-
grein fyrir,. •.......... 'g ------ “*
að hinir ungu eru tímans herrar!
Onfcario réð úrslitunum.
ÞaS er einróma álit óháðra
Magnús Jónsson,
millibilsprestur TjaldbúSarmanna,
ver til þess rúmum þrem blaSsíð-
um 1 síðustu “BreiSablikum” ad
svara ekki grein séra Guttorms
jeins og bann kemst sjálfur að orði.
Þetta hefir honum og tekist býsna
Lgkga.. Mig furSar ekkert á því,
en á hinu furðar mig, að guðfræS-
ingurinn skuli fara að senda Lög-
bergi eða ritstjóranum tóninn. Mér
;aS hefir fjöldi íslendinga sótt bæSi J fám orðum sagt, að halda vorrijara aS fella burt eina en aSra.
seu
ar
Bending
Af því aS hér á undan hefir
íslendingum er oft brugðiS um úr bænum og víðsvegar að utan úr þjóðernissnekkju í horfið.
það, að þeir séu seinir til, að þeirj sveitum. Fyrirlestra íslenzka hef-
lengi að hugsa sig um, en þeg- ir féIaSlS °S |átiS halda ókeypis
þeir hafa fullhugsaS eittbvert ?el^,st f^r f>loöleifUm sam-
........ -r , , komum, svo sem eins og til að
mal. þa hafa þeir oftast nær kom>- !, . . T. tt 11
. 1 _____1___• he,ðra minningu Jouasar Hall-
grímssonar cg Jóns Sigurðssonar,
forseta nú í vor síðast. Þessar
samkomur voru ókeypis og á fé-
ist aS skynsamlegri niSurstöSu
íslendingar hafa aS vísu veriS
býsna lengi að ráSa viS sig til fulls
hvort þeir ættu aS varpa frá sér,]agjg þakkir skyldar fyrir þær 0g
tungu sinni og þjóSemi eSa ekki;jþag annaS, sem þaS hefir gert til
cn nú hafa þeir ráSiS þaS viS sig.'aS hlynna aS íslenzkri þjóSrækni.
verið talaS um ýmislegt, sem lýtur
aS verndun íslenzkrar tungu, vilj-
um vér bera fram eina bending,
sem til bóta horfir. Hún er viS-
vikjandi mannanöfnum.
Oft hefir veriS minst á þaS,
hversu nöfn Islendinga hefðu af-
Menn em samt sem áSur orSnir
svo vanir við aS sleppa eignarfalls
endingunni s, aS það er fariS aS
gleymast hvílík aflögun slíkt er á
mannanöfnunum í raun og veru.
Þetta er hægast aS rifja upp, með
því að virSa fyrir sér, hvernig sum
önnur mannanöfn líta út, sem ó-
vanalegt er að aflaga þannig, ef
feld er burtu eignarfallsendingin í
þeim.
blaða hér austur í fylkjum, aS; cr ókunnugt um að hafa móðgaS
Ontariofylki eitt hafi ráðiS úrslit-jþann herra nokkurn tíma.
um síðustu kosningar. BlaSiS; Greinar þær sem Lögherg hefir
"Montreal Witness”, sem er mjög flutt gegn ritgerðum hans, hafa
meSmælt hlutfallskosningum!, far-
ast þannig orð um kosninga-
úrslitin:
“SíSustu kosningaúrslit em ein
ný sönnun fyrir nauðsyn hlutfalls-
kosninga. ÞaS er nú taliS svo til.
aS meiri hluti atkvæða þeirra, sem
conservativum vom greidd í
þessum kosningum, hafi orðið
35 000. af alls 1,200,000 sem greidd
vom við ikosningarnar; meiri hluti
conservatíva er því að eins 3 at-
kvæði af hundraði.
borið þess augljós merki, að þær
vom ekki eftir ritstjórann. Þess
vegna er það nokkuð seiniheppileg
ókurteisi, sem ekki skartar bless-
uðum guSsmanninum sem bezt, aS
fara aS ilskast við Lögberg út af
þeim, en hopa á hæl í hverri at-
rennu fyrir rétta mótstöðumann-
inum. 1
ÞaS er svo aS sjá, sem hvorki
kurteisi né hugprýði þessa ný-
guSfræSingsins sé til tvískiftanna.
Stefán Bjömsson.
kennaraembættiS við háskóla okk-
ar væri veitt magister Ágústi
Bjarnason, manni, sem ef til vill
hefir alla góSa eiginleika til aS
gegna þvi starfi. Engu að síSur
tók mig sárt áS hugsa til þess,, ef
vísindastarfsemi Guðmundar skyldi
lokið vegna þess, aS þjóð hans
ekki er jæss megnug að bjóða
honum viðunanleg lífsikjör til aS
starfa áfram.
Það er ástæðan til að eg rita
þessar línur..
Vér eigum sjálfir háskóla. Hann
er hvítvoðungur og veikbygður —
það getum við kannast viS án kinn
°Sa, — þessi háskóli á samt aS
vera óskabarn lands vors Vér
verðum aS annast hann meS alúð
o ' nærgætni, ef vér ekki viljum
eiga það á hættu, aS í hann komi
sá kyrkingur í uppvextinum, að
hann verSi kryplingur. Eg geri
ráð fyrir, að metnaður vor sé svo
mikill, og á svo heilhrigSum grund
velli bygður, aS vér viljum gera
þetta ungviði aS vísindastofnun —
stofnun, sem ekki aS eins vinni aS
heldur og stofnun, sem vilji leggja
sinn skerf til alþjóðamenningar.
þvi aS fræða embættislýð vorn,
ÞaS er talkmarkiS, vænti eg? Slíkri