Lögberg - 04.09.1913, Qupperneq 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 4- September 1913.
3
Skipakostur íslendinga
fyfr og síðar.
I. Inngangur.
“ísland er öðrum löndum fremr
háð verzlun sinni viö erlendar
þjóðir. Landið er bæði afskekt og
náttúra þess öðrum löndum frá-
brugðin. Að vísu gefr landið af
sér fémæt gæði, langt fram yfir
þörf lan-dsmanna sjálfra, en þó
þessi gæði sé að vöxtum ríkuleg.
þá er tegund þeirra og tala bæði
fáskrúðug og fábreytileg og vant-
ar landið tugum saman þau gæði,
sem landsmenn geta tæplega eða
alls ekki án lifað. Landsmenn
verða því að skifta því sem þeim
verðr afgangs af fiski, lýsi ull og
kjöti, og kaupa sér fyrir það nærri
alt annað sem þarf til lífsforða
eðr nautnar. ísland stendr því
öðruvisi að en önnur lönd, þar sem
náttúran leiðir af sér fleiri gæði,
hlutar sitt af hverju, minna, enn
jafnara.
Verzlunarsaga íslands er því
landssaga þess, í fám löndum hafa
umskifti á verzlunarhag dregið
eftir sig slíkan slóða sem á Islandi,
og ráðið slíku um hag og heill
lands og lýðs.” ('Ný félagsrit,
XXII ár, bls. iooý.
Svo fara Konráði Maurer orð,
og fer hann eflaust með rétt mál.
Væri því full þörf fyrir landsmenn
að þekkja verzlunarsögu landsins,
en því er miður, að hún hefir eigi
verið rannsökuð ennþá til neinnar
hlítar, og liggur því eigi á hrað-
bergi sú kunnátta. Nú höfum vér
íslendingar, góðu heilli, sett á
stofn innlendan háskóla, og er því
von á að bráðum rætist úr til batn-
aðar um þetta mál.
En þótt rannsókn á þessum efn-
um sé eigi lengra komið en nú var
sagt, þá er þó alkunna, hver leiks-
lokin urðu, að vér komumst í hina
verstu verzlunaránauð og urðum
fullkomnir hlutræningjar í nálega
öllum hlutum. Þar af leiddi ör-
birgð og eymd og mannfall, svo
að nærri stappaði fullum þjóðar-
dauða.
Oss væri nauðsyn á að vita,
hverjar orsakir lágu til þess að svo
fór, til þess að vér gerum ekki hin
sömu glapræði sem forfeður vorir.
Þessar orsakir hafa verið margar
og margbreyttar, og munu verða
leiddar í ljós við nánari rannsókn,
en fram hefir farið hingað til, sem
fyr var sagt. Hér verður drepið
á eina orsökina, þá er án allá efa.
hefir verið rík-ust og affaramest.
Má með sanni heimfæra áður töld
ummæli Konráðs Maúrers upp á
hana, og setja verzlun fyrir land
en skipakost fyrir verzlun. Þvi
að svo er um öll eylönd að vitni
veraldarsögunnar, að saga skipa-
kostsins er saga verzlunarinnar.
Og þar sem svo er háttað sem hér
á landi, að verzlunarsagan er lands-
saga, þá er saga skipastólsins saga
landsins. Eigi eru hér tök á að
rannsaka það mál til neinnar hlít-
ar, en talin munu verða nokkur
höfuðatriði og sýnt um leið, hverj-
ar urðu afleið'ingar þeirra. Að því
búnu mun verða sýnt fram á, hverja
lærdóma vér hljótum að draga
þar af og til hverra framkvæmda
þeir benda oss.
II. Skipakostur landnamsmanna,
Noregur teygir sig alla leið
norðan úr Dumbshafi og suður
undir Jótlandsskaga, er er aö því
skapi mjór sem hann er langur.
Viða eru þar fjöll og ófærur inn
í landið og alstaðar torsóttir land-
vegir, þar sem iðjandi mannshönd-
in hefir ekki fjallað um. En bæði
er landið víða vogskorið og eyja
bálkur víða fyrir landi og auðsiglt
um eyjasundin. Er þvi segin saga
og harla eðlilegt, að landið og
skapnaður þess benti landsmönn-
um að fara ferða sinna sem mest
á sjó. Þessu var og sá hlutur til
stuðnings, að þar i landi var hin
mesta gnægð skóga til skipagerðar.
Urðu landsmenn því ágætir sjó-
menn, er tímar liðu, og tömdu sér
langar sjóferðir, þegar fram í sótti,
bæði til hernaðar og verzlunar.
Svo var háttað samgöngum Nor-
egsbúa, er Haraldur lúfa braust
þar til ríkis. Þá stukku margir
ágætismenn úr landi, og leituðu sér
bólfestu annarstaðar. En allir áttu
þeir yfir haf að sækja, hvert sem
leiðir þeirra lágu.
Saga íslands hefst, þá er flótta-
menn þessir leituðu hinga’ð til
landnáms. Er þá fljótséð og auð-
sætt að þeir nutu þess, er þeir áttu
ærinn kost skipa, því að “djúpin
munu íslands álar”, svo sem tröll-
konan kemst að orði, og ekki væð-
ir tröllum, hvað þá menskum mönn-
um. Má vera að flestum þyki ó-
þarft að geta um svo sjálfsagðan
hlut, er allir mega skilja ósagt.
Mundi eg og eigi hafa á það minst,
ef íslendingar hefði eigi fyrir
mörgum öldum gleymt því, sem er
jafnauðsætt, og ef þeir væri
skygnari á það nú, en raun gefur
vitni. En það er önnur hlið sama
hlutar, sú að eigi verður fremur
búið skipalaust á Islandi en þang-
að komist.
Það mun reynast erfitt að segja
með fullri nákvæmni, hve mörg
hafskip voru í eign Islendinga í
lok landnámsaldar. Þö hefij eg
gert tilraun til þess. Hefi eg leit-
að í Iandnámu þeirra manna, sem
sagt er um berum orðum, að þeir
hafi komið á skipi. En þetta er
sagt um fremur fáa, og er auðsætt
að miklu fleiri hafa siglt liingað
eigin skipi. Reyni eg þá fyrst að
telja þá landnámsmenn, er sjá má
að komið hafa með öðrum eða ver-
iö' fæddir hér á landi. En er þess-
ir tveir flokkar voru taldir, þá
leitaði eg við að ráða af líkum,
hverjir hinna hefðu stýrt skipi.
Hefi eg þar til samanburðar aðrar
íslendingasögur. En sökum þess,
að verkefni mitt er annað, en að
rekja þessa hluti með fullri vís-
indanákvæmni og hins annars að
eg hefi nauman tíma, þá má vel
vera að mér hafi skotizt um nokkra
menn. Mun eg því siðar verða að
fullgera þenna þátt. — Auk þess
hefi eg og talið skip þeirra manna,
sem teljast eigi með landnáms-
mönnum, en komu þó á skipi sínu
til íslands á landnámsöldinni.
Eg hefi eigi náð að fullgera
þessa rannsókn, og liefi þvi prent-
að verkefnið, svo að hver maður
geti unnið úr þvi. En eg þykist
liafa fært sönnur á að 152 skip
hafi hingað komið og verið eign
landsmanna á landnámsöldinni.
Því að það, sem kann að vera of-
talið í þriðja nafnakaflanum vinst
upp af því, sem er að öllum lík-
indum oftalið í fjórða nafna-
flokknum.
Af þessum skipum brotnuðu 10
í lendingu, en 20 tel eg hafa horf-
ið úr eign landsmanna, er Græn-
land var numið. Einhver skip
hafa að líkindum brotnað af 3.
nafnaflokknum, en nóg mtin að
gera þau 10. Þá eru þó eftir 112
skip.
Eyrir varnaðar sakir legg eg
þessi 12 ofan á, og eru þá icö
hafskip í eign landsmanna. Var
sá skipastóll nægur til að annast
allan flutning til landsins og frá
því.
III.
Hnignun skipastóls.
í lok landnámsaldar áttu íslend-
ingar meir en nægan skipakost og
hefðu því getað annast alla verzl-
un sína sjálfir. En þar á var ann-
ar meinbugur, sem ekki réðst bót
á fyr en þá síðustu ár landnámstíð-
ar. Það var mannfæðin. Hefir
hver bóndi átti fult í fangi að gæta
bús síns og mátti ei sjá af sonum
sínum frá vinnu, er kaupferðir
voru langar, oftast fult ár. Þó
munu þeir frá upphafi hafa annast
alla flutninga til landsins, ef þá
hefði rekið nauður til. En svo var
eigi, því að Austmenn tóku þegar
að sigla hingað, er landið tók að
byggjast. Má sjá það af mörgum
dæmum úr elztu sögunum og
jafnvel úr landnámasögu. I land-
námu segir að Þórðr dofni “fekk
þá Þórunnar dóttur Ásgeirs Aust-
mannaskelfis, er drap skipshöfn
Austmanna i Grímsárósi fyrir rán
þat. er hann var ræntr austr”. Af
öð'ru dæmi má sjá að Austmenn
hafa farið hingað kaupferðir með
kviðfénað. “I þann tima kom út
skip i Kolbeinsár ósi hlaðit kvikfé.
Enn þeim hvarf i Brimnesskógum
unghryssi eitt. Enn Þórir dúfunef
keypti vonina ok fann síðan”.
Hefði íslendingar átt farminn
mundu þeir ekki hafa selt vonina,
en Austmenn urðu að halda á brott
aftur og gátu ekki beðið þess, að
tryppið fyndfst. Fleiri dæmi þarf
eigi að nefna, því að þau eru á
hverju strái í sögunum. Þótti
landnámsmönnum þetta minni
hætta, eða hugsuðU síður um þá
hlið málsins fyrir þá sök, að þá
var engin greining þjóðanna orðin.
Þetta varð nú í fyrsta Ugi orsök
þegs, að menn gættu ver skipastóls
en ella mundi. Sum skipin stóðu
uppi árum saman og fúnuðu. Má
og vera að sum hafi verið rifin og
gerðir úr smærri bátar, til róðra
og flutninga, þótt eigi sé þess get-
ið. Runnu og rnargar aðrar orsak-
ir undir svo sem skipbrot. Þau
hafa verið alltið og stundum stór-
feld. Eigi þarf langt að leita
dæmanna. Því að' með berum
orðum er sagt frá skipbroti tíu
landnámsmanna. Um Sleitu-Helga
er það sagt, að “þeir Helgi létu út
enn sama dag ok týndust allir á
Helgaskeri fyrir Skriðnesenni”.
Þessir voru Austmenn, en íslend-
ingar brutu skip sin eigi síður en
þeir. Enn eitt dæmi úr landnámu:
“Nokkru síðar braut Guðlaugr,
bróðir Gils skeiðarnefs, skip sitt
út við höfða þann er nú heitir
Guðlaugshöfðu”. í Harðarsögu
getur um skipbrot a Vikarsskeiði,
þar sem Unnur djúpúðga braut.
í viðbæti við landnámu úr Skarðs-
ársbók er ljóst dæmi þess, að veð-
urlag var eigi betra hér á landi þá
en nú er, og eigi siður hins, hve
stórvirkir þeir voru stundum,
sjórinn og vindurinn, og skaðvænir
skipum og mönnum. Þar stendur:
“Á þvi ári, er Gizurr biskup Is-
leifsson andaðist gerði hallæri mik-
it á íslandi; þá kom hríð svo mikil
á dymbildögum at menn máttu eígi
veita tíðir í kringum á sumum
stöðum ok héruðum fyrir norðan
land. Föstudag hinn langa tók
upp knör undir EyjafjöIIum ok
snöri á loft ok kom hvolfandi niðr;
hann var sex rúm og tuttugu.
Páskadaginn fyrsta máttu fáir
menn tiðir sækja at taka þjónustu,
en sumir urðu úti dauðir. Annat
illviðri kom um sumarit eftir and-
lát hans, þann dag er menn riðu
á þing; þá braut kirkju á Þing-
velli, þá er Haraldr konungr Sig-
urðsson lét höggva viðinn til; það
sumar fóru fjórir tigir skipa út
hingat, ok braut mörg vit land, en
sum týndust í hafi og leystu sundr
undir mönnum, en átta ein kvám-
ust brott, með þeim er áðr voru
hér . . .”. Eigi verður vitað hve
mörg voru íslenzk af þessum skip-
um, en sjálfsagt hafa þau verið
allmörg. Þessi dæmi nægja til
þess að sýna, að sjór og vindur
muni oft hafa höggvið eigi alllít-
ið skarð í skipastól forfeðra vorra.
En fleira varð þó til. Því að
stundum brendu menn skipin, og
stundum grófu þeir þau í jörð.
Snorri goði brendi skip í Salteyr-
arósi fyrir Þórarni í Mávahlið og
Álfgeiri er hann hafði seka gert.
Þetta skip var raunar eign Aust-
manna, en vera má að þetta hafi
oftar verið gert, því að þetta er
hægt ráð til þess að banna mönn-
um utanför og koma fram hefnd.
Víða er þess getið að menn voru
heygðir í skipi. Ásmundr Atlason,
Valasonar ens sterka “var heigðr
í Ásmundarleiði ok lagðr í skip”.
Geirmundr heljarskinn “andaðist í
Geirmundarstöðum ok er hann
lagðr í skip þar út í skóginn frá
garði". Fundur Grænlands ,varð
og drjúgur til fækkunar á skipum
íslendinga. Set eg hér frásögn
landnámu um það: “Svá segja
fróðir menn at þat sumar fóru
XXV skipa til Grænlands ór
Breiðafirði. En XIIII komust út.
Sum rak aftr en sum týndust”.
í öðru lagi urðu kaupferðir
Austmanna til þess, að menn létu
sér síður ant um að endurnýja
skipastólinn jafnóðum. Var þó
nokkuð gert til þess að halda hon-
um við, bæði reist skip innanlands
og utan og þó miklu oftar keypt.
“Maðr hét Ávangr írskr að kyni;
hann byggði fyrst i Botni, þar var
þá svo stórr skógr, at hann gerði
þar af hafskip”. Annað dæmi er
í kristnisögu, þar sem sagt er frá
sekt Hjalta Skeggjasonar: “ . . .
var Hjalti dæmdr sekr fjörbaugs-
maðr um goðgá. Þat sumar fór
hann utan, á því skipi er hann
hafði sjálfr gera látið heima þar í
Þjórsárdal, ok færði eftir Rangá
enni vestri til sjóvar skipit”. Enn
ern dæmi þess að gert var við skxp,
er brotnaði: “ . . . FIosi er bjó
í Vík, þá er austmenn brutu þar
skip sitt ok gerðu úr hrænum skip
þat, er þeir kölluðlu Trékylli”.
Þá eru og þess dæmi, að menn létu
gera skip erlendis. Sonarsonur
Böðólfs landnámsmanns var Þórir
farmaðr: “Hann Iét gera Knör í
Sogni. Þann vigði Sigurðr bysk-
up. Af þeim kneri eru brandar
veðrspáir fyrir dyrum í
*-áhöld
Þessi mynd sýnir
ins hafi verið nær því engar. Hafa
menn viljað ráða það af 4. gr.
gamla sáttmála: “Item at sex haf-
skip gangi á ári hverju til lands-
ins forfallalaust”. Rétt skýring
þessarar greinar er sú, er Konráð
Maurer heldur fram í ritgerð sinni
hér um, og Þorvaldur Thorodd-
sen síðar í landafræðissögu íslands.
Hún er í stuttu rnáli sú, að til er
skilið, að konungur leggi aldrei
fult bann fyrir Islandsför, svo sem
áður hafð^ oft verið gert, heldur
skyldi hanp ætíð leyfa að minsta
kosti sex hafskipum að fara til ís-
lands forfallalaust, ('þ. e. svo, að
aldrei yrði nein forföll þar á =
hvernig sem á stæðij. I rökleiðslu
sinni telur Konráð Maurer Ijósar
sannanir þess, að fram til þess
tíma og miklu lengur hafi bæði
íslendingar og Austmenn verið i
kaupförttm milli landanna. Skálda-
skip, þeirra Hallfreðar og Hrafns,
er eg nefndi síðast hér að' framan,
eru í eign þeiri'a árið 1006, þá er
þeir Gunnlaugur og Hrafn háðu
einvigi sitt í öxarárhólmi. Skömmu
síðar taka við röksemdir Konráðs
Maurers, og fylgi eg honum hér
eftir og nota hans dæmi. Hann
getur þess að biskupsstólarnir hafi
átt skip í förurn fram um miðja
14. öld (Þ°ríákssúðin í Björgxdn
1349. Um líkt leyti ('1340J keypti
Jón biskup Indriðason í Skálholti
“karfa með atkerum og öllum
reiða ok báti” af Bjarna bónda
Guttormssyni á Útskálum. Sýnir
þetta dæmi að biskupsstóllinn hefir
látið sér ant um skipastólinn. Áttu
og biskupsstólarnir skip i förum
alt fram yfir siðabót eða alt fram
undir upphaf einokunar. Er frá
þvi sagt í biskupasögum, að
Ögmundur biskup hafi verið
skipstjóri öndverða æfi sina. Hann
lét gera skútu í Vatnsfirði fyrir
vestan, þá er hann var orðinn
biskup. Fór sú skúta tvisvar á
ári til Noregs. í biskupasögum
segir og að stóllinn hafi átt garð
í Björgvin, íslendingagarðinn, og
skógarítak. En á dögum IMarteins
biskups brotnaði skútan fyrir
Eyrarbakka og lagðist þá niður
siglingin og skógarítakið gekk und-
an. “Á dögum Gottskálks biskups
átti Hólakirkja 70 lesta hafskip,
og Jón Arason hafði og kaupfar i
förum til Noregs; það týndist í
stormi fyrir vestan Tindastól.
Guðbrandur biskup keypti 60 lesta
skip af Hamborgurum, en lögmenn
báðir og lögréttan lögðust á móti
slíku fyrirtæki biskups, og kærðu
fyrir konungi; kváðu mikinn ó-
þarfa og hættu að’ landsmenn ættu
sjálfir kaupfar”. “Þessi skip fóru
nú að vísu nxest í þarfir staðarins
manna, sem orðið hafa
heilsulitlir, hafa haft stór-
mikíð gagn af hófsamlegri
brúkun á
DREWRY5
Redwood Lager
Hreinasta malt-tonic
Æfinlega eins á bi'agð
ið og jafn góður.
REYNIÐ ÞAÐ
IMilwðukee
steínsteypu
Spyrjið eftir verði
THE STUART MACHINERY
COMPANY LIMITED.
764 Main St.,
Winnipeg, Man
KVENKÁPUR
Hér eru nýkomnar fallegar kápur
handa kvenfólki, skósíðar, víðar,
með smekklega kraga og uppslög-
um á ermum, með ýmislegum lit og
áferð. Allar stærðir. Þetta er sér-
stök kjörkaup á.......
Skoðið þær í nýju
deildinni á 2. lofti.
$6.75
JAPANSKT POSTULÍN
Nú stendur yfir stórkostleg kjör-
kaupa útsala á japönsku postulíni,
Það er handmálað og hver og einn
mun i.undrast, að vér skulum geta
selt það með ‘svö vægu verði. Elng-
inn hefir ráð á að láta þessa sölu
fara fram hjá sér, svo lágt sem verðið
er og postulínið prýðilegt.
75c virði fyrir......
25c
ROBINSON
Co.
Llmitcd
Lífið er fallvalt
...líf trébala eða
t r é f ö t u
Sparíð tima — skap----skildinga----með^
því að nota áhöld sem aldrei virðast sKtna
Ðúin til úr
Spyrjid kaupmenn
Eddy’b trefjavöru
Alveg eins gott og
Eddy’s eldspítur
KARLMANNA BUXUR
Hentugar á vorin.
Hentugar til daglegs brúks
Hentugar til vinnu
Hentugar til spari.
Hver sem kaupir buxur hér,
verður ánægður með kaupin.
Þær eru þokkalegar og end-
ast vel, seldar sanngjarnlega.
Venjiö yöur á aö koma til
WHITE & MANAHAN
600 Main Strect,
títlhúsverzlnn I Kenora
WINNIPEG
og stólsins; en biskupar voru og
Mikla- | neyddir til að hafa nokkra verzl-
garði”. Svo seint sem 1374 er ! un til aö verja tíundum stólanna
þess enn getið aö Jón Hólabiskup ! í kaupeyri sem staönum væri hag-
skalli fór utan á skipinu Maríubolla j feldastur. Ekki er heldur skortur
er hann hafSi sjálfr reisa látið. á dæmum til þess að margir aðrir
Jón prestur Eiríksson í Vatnsfiröi ' einstakir nxenn af ýmsum stéttum
smíðaöi hafskip og Ólafur fógeti fengust við verzlun eSa áttu hlut
Pétursson lét smíSa hér á landi j' skipi. Þó er oftast svo, þar sem
haffæra duggu. Vafalaust má 1 getiS er um skip. sem fariS hafi
finna fleiri dæmi. En alment hef- j milli íslands og Noregs. eSur um
ir þetta aldrei veriS og allsendis skiptapa, sem oft og einatt urSw
ónógt til þess aS endumýja skipa- viS Island, þá er þess látiS ógetiS, j
stólinn. Miklu fleiri dæmi eru j hvort skipiS hafi átt norrænn maS-
þess aS Islendingar keyptu skip. j ur eSur íslenskur”. Þessi orS eru
Var þaS einkum alsiSa, aS stór-1 eftir Maurer höfS. Telur hann
menni keyptu sér skip, ef þeir j næst á eftir sterkar líkur til þess,
urSu sekir og landflótta. Þó hef- j aS jafnan hafi íslendingar átt
ir þetta orSiS ódrjúg aukning, því nokkur af skipunum. En þótt svo
ur þessara manna var gert upp-
tækt, þegar til Noregs kom. Komu
þá fram afleiSingar þess, að verzl-
un var öll í höndum einnar þjóS-
ar og skipakostur sama sem eng-
inn. Raunar var svo aS sjá um
rúmt aldarbil aS Englendingar og
ÞjóSverjar mundu verSa oss til
bjargar, en íslendingar uku ekki
sinn skipastól, heldur létu hann
verSa aS engu. Lítilmenni þau er
réSu SkálholtsstaS eftir siSaskift-
in, hirtu eigi um aS gera skip i
skarSiS, þegar skúta sú brotnaiSi, I
sem Ögmundur hafSi gera látiS
Og þá er skip þaS fórst, sem GuS
brandur biskup hafi keypt, þá var
lokiS skipaeign Hólastóls.
Lögmenn og lögrétta kalla þaS |
óþarfa og hættu að Islendingar eigi
kaupför og sést á því, aS eigi að
eins skipastóll landsins var glataS-
ur heldur og hugur landsmanna.
ÞjóSin hafSi lagt árar í bát.
aS sumir komu aldrei aftur eSa
þeir brutu skipin. Brennu Flosi
týndi tveim skipum, því aS brennu-
menn brutu skip þaS í Orkneyjum,
er þeir keyptu af Austmönnum sér
til utanfarar. I elli sinni fór Flosi
utan og týndist í hafi.
RáSa má því af líkindum aS
skipakostur landsmanna hafi far-
iS minkandi smámsaman. Þó áttu
íslendingar skip og voru í förum
langt fram eftir öldum. Má sjá
þaS á mörgum sögum um sjóferS-
ir þeirra. Er þess eigi þörf aS
telja dæmi, en þó skal hér getiS
nokkurra. GetiS var áSur Þóris
farmanns. Högni sonur Ingimund-
ar ens gamla var í förum. Þorkell
Eyjólfsson, var svo auSigr maSr,
at hann átti tvá knörru i förum”.
Eyrbyggja getur um tvo menn, er
áttu knörru, GuSleif GuSlaugsson
úr StraumfirSi og Þórólf, son
Eyra-Lofts. Er hér á' nægum
dæmum aS taka og man hver maS-
ur sum þeirra, svo sem þaS aS
Gunnlaugur ormstunga kom út
meS HallfreSi vandræSaskáldi.
Skáld-Hrafn átti og skip.
Því hefir veriS haldiS fram aS
eigi aSeins íslenzkur skipastóll
hafi veriS horfinn á miSri 13. öld,
væri, þá hafa þau nú veriS svo fá
orSin, aS íslendingar hafa veriS
sjálfum sér alls ónógir um skipa-
kost. Þ vi að á síSustu áratugum
fyrir 1350 eru aldrei nefnd fleiri
en 21 skip en oft færri. En þótt
nú annálar telji eigi öll skip hvert
ár, þá getur naumast skakkaS
meiru en svo, aS sá halli vinnist
upp ef gert er ‘ráS fyrir aS skipin
hafi veriS 21 öll árin. Þótt vér
gerSum nú ráS fvrir aS íslending-
ar ættu þriSjung þeirra, þá var sú
skipaeign alls ónóg, og allmjög er
þá þorrinn skipakosturinn frá
því, er var á landnámsöld. Gefur
raun vitni um aS svo hafi veriS.
Því aS um þetta leyti tekur Nor-
egskonungur og íslands aS þröngva
kosti íslenzkrar verzlunar og binda
hana viS ákveSinn staS í Noregi,
en íslendingar urSu vanmegna
sakir skipafæSar. Þá er SmiSur
hirSstjóri kom út meS konungs-
bréf, er aS þessu lutu, þá varS
mótspyrna mikil af hálfu íslend-
inga. Þá fóru EyfirSingar utan á
ferju, er þeir keyptu af Þverár-
staS. Þá er skipafæS svo mikil,
aS' enginn á skip í EyjafirSi, nema
Þverárklaustur, og hefir þó eigi
veriS knörr. Þá var yfirgangur
heldur og aS skipagöngur til lands- konungs svo mikill, aS skip og eig-
IV.
AflcuHngar.
Þess var fyr getiS, aS landsmenn
önnuðust ekki samgöngur sínar
nema að nokkru leyti, þótt nægur
væri skipakostur um og eftir land-
námsöld. Þessu olli upphaflega
mannfæð. Þá tóku Austmenn
þegar aS sigla hingaS og varS síS-
an aS venju. Þó er svo aS sjá, |
sem íslendingar hafi séS, hver!
hætta þeim var búin af einræSi !
erlendra kaupmanna. Því aS þar |
af stafar þaS vafalaust aS goSarnir
áskildu sér rétt til aS hlutast um
verzlun viS erlenda menn, leggja
verS á varninginn og banna verzl-
un ef eigi var hlýtt. Voru siSan
kjörnir menn er leggja skyldu lag
á varning manna, og héldust þær
! “kaupsetningar” lengi fram eftir
öldum.
Þetta var aS vísu viturleg aS-
ferS úr því, sem komiS var. En
sá böggull fylgdi því skammrifi,
aS þetta gerSi menn andvaralausa,
og varS til þess aS menn fengu
ekki neitt hart af fyr en um sein-
an. Festist því sú venja, aS ein-
göngu var verzlaS viS Noreg. Þar
af leiddi svo aS íslendingar kynt-
ust lítt öSrum þjóSum og héngu
viS Noreg, hver ósvinna sem þar
var höfS í frammi viS þá. Olli
þessu hugsunarlaus fastheldni viS
venjuna. Þeir leituSu ekki aS
neinu ráSi verzlunar viS aSrar
(T'ramh á 7. bls.J
THOS, JACKSON & SON
BYGGINGAEFNI
AÐALSKRIFSTOFA og birgíSaból 370 COLONY ST
TALS. Sherbr. 62 og 64
WINNIPEG, MAN.
GEYMSLUPLÁSS:
Vesturbœnum: horni Ellice og Wall St., Fón Sherb. 63
I Elmwood: horni Gordon og Levis, Fón, St. John 498
í Ft. Rouge: Pembina Highway og Scotland,
Vér seljum þessi efni íbyggingar:
Múrstein, cement, malað grjót, ”
(allar stærð.), eldtraustan múrstein,
og eldleir, Flue Lining, möl, Hard-
wall Plaster, hár, Keene’s Cement,
hvítt og grátt kalk, hydrated kalk,
viðar og málm lath, gyps, Rubble
stone, Sand, ræsapípur, weeping
drain Tile, Wood Fibre Plastur,
Einnig Mortar, rautt, gnlt, brúnt,
standard og double strengtb black.
Tuttugu menn
óskast strax.
Vér skulum borga þeim gott
kaup meSan þeir eru í Moler’s
Rakara skóla. Vér kennum rakara
iön til fullnustu á tveim mánuöum
og útvegum lærisveinum beztu
stööur aö afstöönu námi meö $15
til $35 kaupi um viku. Gríöarleg
eftirspum eftir Moler rökurum
sem hafa Moler vottorö. Variö
ykkur á eftirhermum. Komið og
skoöiö stærsta Rakara Skóla í
heimi og fáið fagurt kver ókeypis.
Gætiö aö nafninu Moler á homi
Kíng og Pacific stræta, Winnipeg
eöa 1709 Broad St.'Regina.
J. J. Swanson & Co.
Verzla með fasteignir. Sjá um
leigu á húsum. Annast lán og
eldsábyrgðir o. fl.
1 ALBERTI\ BLOCI9 Portage & Carry
Phone Main 2597
FURNITURE
ui> L + > t •’.i/'Ttents
OVERLAND
v,v* t MfV.tDCfl
FORT ROUGE
THEATRE aS£*
Ilreyfimynda leikhús
Beztu myndir sýndar
J. JÓNASSON, eigandi.
Eg hefi 320 eknar af landi nálægt
Yarbo, Sask. (M sect.J, sem seljast á
meö góöum skilmálum; eign í eöa um-
hverfis Winnipeg tekin í skiftum. A
landinu eru um 90 ekrur plægöar og af
þeim 50 undir akri nú. Alt landið inn-
girt og á því um þúsund doll. viröi af
húsum ásamt góöu vatnsbóli.
S. SIGURJÓNSSON,
689 Agnes Stræti, Winnipeg.