Lögberg - 09.04.1914, Síða 2

1
LOGBEBO, FIMTIJDAGININ 9. April 1914.
SYRPA
cr komin út og verSur send kaup-
endum þessa vlku. (Br þa5 2. hefti
af 2. árg.)
NÝ SAGA
eftir skáldið
í. MAGNOS BJARNASON,
sein heitir:
í RAUÐÁR-
DALNUM
byrjar aS koma út í þessu hefti. Sag-
an er löng og mikii og heldur áfram
að koma út í Syrpu um langt skeiS.
Fer sagan fram í Winnipeg og ann-
arsstaSar I RauSárdalnum — eins og
nafniS bendir til — á frumbýlingsár-
um fslendinga hér I álfu, og mun
mörgum forvitni hana aS lesa. —
Forlagsréttur trygSur.
Innihald þessa lieftis er:
MöSirin. Saga—;JarSstjarnan Mars.
Kftir Júhann G. Jóhannsson, B. A. —
Staurar. Saga eftir Egil Eriendsson.—
Sjðorustan milli Spánverja og Eng-
lendinga 1588. Eftir Sir Edw. Creasy.
(þýtt af séra GuSm. Árnasyni).— í
ItauSárdalnum. Saga eftir J. Magnús
Hjarnason.—þáttur Tungu-Halls. NiS-
url. Eftir E. S. Vium.—Svipur Nellie
Evertons. Saga.—Flöskupúkinn. Æf-
íntýri.—Daemisögur Lincolns.
Árgangur Syrpu — 4 hcfti — kostar
$1.00. Ilvert heíti í lausasölu 30c.
Gerist kaupendur Syrpu strax, þvi
grunur minn er sá, aS upplagið
hrökkvi hvergi við eftirspurninni. —
Næsta hefti I Aprll-lok.
ÓLAFCR S. THORGEIRSSON,
i'als. G. 3318. 078 Sherbrooke St.
WINNIPEG. MAN.
Ilér nefni eg al!s ckki vegabætur,
aðeins peninga og brennivin og
annað fleira; og melí því að lesa
sakargiftir, og ræður herra T. H.
Johnson’s í þvi sambandi, getur
þú seð hvað þetta fleira er. Þaö
er langt frá, að eg sé á móti því,
að stjómin leggi fram peninga til
vegagjörða. Sé ]>að gjört með
ráðvendni og fyrirhvggju, svo til-
lagið komi að verulegttm notum.
En það er ætið grunsamt, þeghr
stjórnin leggur fram þá peninga í
sambandi við kosningar. — Þú
hefðir átt að veita því eftirtekt í
grein minni, að eg held því fram: j stóð ?” Auðvitað er þér velkomið
að milli kosnirga eigi stjórn og | flð spyrja þannig. Og sjálfsagt er
bændur að taka saman höndum og i Taylor. “öruggasta hjálparhellan”,
vinna einliuga að þörfum og fram- l bezt fær um að gefa þér allar þær
förum þjóðarinnar, án nokkurs til- i uoplýsingar, sem þú girnist' í þvi
lits til afstöðu manna i stjórnmál- j tilliti.
°g þú gefur i skvn. „ jhönd; og eg vona að gagnsækjandi hafast við á norðanverðri Síberíu,
Þú ættir heldur ekki að vera það j hans verði ekki eltirbátur hans í jogheimaeiga í skugga heimskauta-
barn. að halda því fram. að Svcinn,
sem er útvalinn merkisberi Roblins,
geti þrátt fyrir það, komið fram
sem sjálfstæður maður, “öðrum að
öllu leyti óháður”. Því jafnvel
þótt Sveinn vildi koma þannig | Enda snertir hún þig ekkert, nema
fram. mundi Roblin gamli ekki
láta slilct við gangast. Þú þarft,
kunningi! aö fara heim og læra
betur flokkapólitikina. Þú segir:
“Væri úr vegi að spyrja, hverjir
rrukku alt það brennivín, þar
norður frá, meðan á kosningunum
um; en þú virðist á öðru máli.
Þegar þú hefir lagt fram þessa
Það lýsir stjórninni svo vel og til- spurningu, heldur þú áfram með
trú matina til hennar, að þurfa að j svofeldum orðum: “Er það ekki
kaupa hana með atkvæðum. til I eitt hið aumlegasta siðmenningar-
]>ess að gera skyldu sína!! — Það ! ástand og mannvirðingar-ástand,—
er eftirtekta vert að síðan árið
1899, að Roblin komst til valda.
að eftir að búið er að liafa i
frammi allar klær, leika alla þá
hefir hann aldrei íhugað þarfir ] skollaleiki sem hægt er, en tapa þó
;>essa kjördæmis” með jafn mikl-
um árangri, eins og við þessar ill-
— að ýla og væla yfir útreiðinni.
Þessi eftirtekta verðu orð eru
ræmdu Taylor’s kosningar. Hafi ; sjálfsagt töluð til liberala; en eg
rú öllum þessum $93.000,00 verið ; leyfi mér að benda þér á það
varið til vegagjörða, hljóta umbæt- j kunningi! að þau eiga engu síður
urnar að vera miklar og vekja j heima hjá conservatfvum. Þvi
eftirtekt. Raunar tók eg ekki
eftir neinum nýjum vegabótum,
]>egar eg var á ferð í N. tsl. síð-
astliðið sumar. Eg fór tiú heldur
ekki viða um bygðina, en þar sem
eg fór yfir. var vegurinn ekki
greiðfær.
Jarðvegurinn í Nýja íslandi er
þannig, að vegir verða ]tar ekki
}xítt liberalar hafi ekki ætíð komið
hreint fram, þá eru . skálkaleikir
]>eirra í ]>essum kosningum, varla
takandi til greina, í samanburði við
“allar klær” og “alla skálkaleiki”
fylgifiska Taylors. Eg segi þetta
sarnleikans vegna. én ekki til að
breiða yfir neinar kosnitiga-brellur
liberala; hafi þeir haft þær í
legum fögnuði, og tóku að kjá nefi
hver að öðrum, spjallandi með sínu
einkennilega kokhljóði. Strax og
við komum því við, skutum við út
doríu og rerum til lands, en Skræl-
ingjar fylgdu okkur i skinnbátum
sínum.
Þegar við nálguðumst fjöruna,
tókum við að gefa gætur að 'hinu
lágvaxna skinnklædda fólki, er var
á hlaupum fram og aftur um fjör-
Gólfið í skýlum þessum er grjót-
lagt; en hellumar sem til þess eru
haíðar eru bæði misþykkar og svo
illa raðað niður, að gólfin verða
næsta óhrein og óþrifaleg á sumr-
um.
Inn í kofa þessa er larið eftir
jarðgöngum sem stundum ertt þrjá-
tíu til fjörutiu fet á lengd, og kem-
ttr munni þeirra upp i kofagólfinu.
Stundum er annar munni látinn
því tilliti. — Það er sannarlega beltisins, hefir sennilega vor álfa
kontinn tími til þess, að útbyggja Ameríka fyrst vertð bygð. Þeir
ö!lu víni við kosningar i Manitoba. hafa gleymst hér fyrir löngu, en
Það var alls ekki ti!gangur minn, þó má enn finna þá, þar sem þeir
að móðga þig með ritgjörð minni. búa á eyðiströndum norðursins og
eru bæði viltir og því sem næst
ef vera skyl li, þar sem eg minnist mannætur.
á lýsing Heimskringltt á mannkost- j Erfitt mundi að hugsa sér nokk-
um S. Þorvaldssonar, og ættu þau ' urt landsvæði öllu atskektara eða
ummæli mín alls ekki að vera 1 fráskildara útjöðrum menningar- j una, bendandi á okkur, í mikhim koma inn um kofavegginn. Af
móðgunar efni fyrir þig. En sért j innar. Sú borgin, sem næst ligg- j æsingi og með hamtarakendum j snjóþyngslunum sem að þessum
þú útvalinn eða keyptur svaramað- ’ ur norðurauðnunum, er Skrælingj- handleggjabtirði. En er við að ; skýlum hlaðast að vetrum, verða
ur Roblins, er víst oðru máli að j ar hafast við á, er Vladivostok, og j stundarkorni liðnu rríirúum komið þau þlý. og halda vei i sér ylnum,
gegra. Það fylgir líklega sú ' ~ u-— ---J ~5,— ------ .........- ------- '------ ”* ....................
skylda því göfuga embætti, að
halda uppi vörn fyrir hinum póli-
tísku svívirðingum hans. — En
hætt er þi við, að fáir leggi mik-
inn trúnað á orð þín; — og mun
vörn þín verða áhrifalítil; einkan-
lega meðan þú ert ekki fær um að
rita með me ri gætni og þekking,
en þú lætur i ljós í svári þínu til
mín. Þú rökræðir par ekki ágrein-
ings-málin. heldur kastar hinum á lengd.
ingjar flökta um, er sjaldan er s'glt | ]>yrptist manrgrúinn að okkur,
með fram; og sjálf er borgin skolbrúnir karlar og konur, og
Vladivostok svo langt burtu frá : horfði hvast á okkur og með al-
hinum þéttbýlli landshlutum Rúss- j varlegu augnaráði; en þó var all-
lands, að þangað er hér um bil j ur þorrinn búinn til að sýna okkur
14 daga ferð, með hinni þæginda- j vináttumerki, og hrópa glaðlega
snauðu Síberiubraut, sem liggur I “ha-loí”
milli Stretinsk og Pétursborgar og I Enginn Skrælingja þessara var
er fjönitíu og sex hundruð mílur jiærri en f:mrn fet og sex þumj.
auðvirðilegu varnar-gögnum þínum
frant, röksemdalaust, og án þess
að sanna þau á nokkum hátt. Það
Frá Vladivostok er rússneskur
fallbyssubátur sendur norður meö
ströndum einu sittni á ári; auðið er
er svo langt frá, að þú hrekir eitt 1 að taka sér fari með þeim bát, ef
einasta atriði í ritgjörð minni — : nægilega gott vegabréf er við hend-
enda finnur ]>ú til ]>ess og vilt því
reyna að breiða yfir svívirðingam-
ar. —
Jafnvel þótt eg fari nokkuð
hörðum orðum um hin óheiðarlegu
tiltæki Roblins i sambandi við
pólitik, er mér ljúft að geta þess,
að hann hefir líka komið vel fram
i stjórnmálum, svo sem í swamp-
lands málinu og eins viðvíkjandi
líúnaðar-skólanum og Heilsuhæl-
inu i.Ninette. Þar virðist hin1
ttnga. Þeir voru breiðleitir og fer-
strendir í vexti; svipurinn minti á
Kinverja, einkanlega vegna þess
hve skásett áugun voru; hárið var
stutt, stríkent og hrafnsvart. A
karlmönnunum voru snöggkliftar
ina. Sennilega er hægast að kom- krUnur, en kringum nana var hár-
gjörðir, nema þeir scu vel Upp. * frammi, eiga þeir enga \ægð skilið
hækkaðir. Alít eg að bezt sé að gera fremur en andstæðingar ]>éirra.
]) i slétta og ávala. með vel þykku En c'ns °? l>egar hefir verið tek- ] mesti ágætis og sómamaður. Auð- i strönd, til að sigla inn á. Einu
Athugasemd
við Rögnvald Pétursson,
ritstjöra Heimskringlu.
Kæri herra: —
Ef dæma skal eftir ritgjörð
ut.ni, sent kom út i Heimskringlu ,
. , íii ein o£T
;(>. Marz >. a., með yfirsknftmm: ' í
T 1 ’ . / . „1 Tnonnum,
Athugasemd við A. Sveinsson
virðist sem þér hafi illa runnið í
skap, við að lesa ritgjÖrð mina,
Manitoba Pólitik, og þar af leið-J
andi ekki sem læzt gætt sannleik-
ans í athugasemdum ]>ínum. Þú
tleygir þar fram ástæðulausum
rangfærslum og osanninduru Að j
])ú skulir gera þig sekan i slíku,
mun fretnur koma ai vanjiekkingu
á stjómmáhim en nokkrú öðru, því
eg hygg að ])ú sért svo ráðvandur,
aö ]>ú hallir ekki réttu máli vísvit-
andi. — Auðvitað fletti eg ofan af j
stjómmála svívirðingum Roblins
og fylgifiska hans. En eg finn
stjórninni ekki það til saka. ]>ótt
hún veiti $93.000.00 td vegagjörða
norður um kjördæmið. — Eg finn
henni það til saka; að hún skuli
helzt mttná eftir þörium "þessa
kjördæm’s” í samban i við kosn-
ingar Taylors! ()g ]>\ i auðsjáan-
'ega veitt ]>essa ttpphæð til að hafa
áhrif á kjóserdur. Entla gifu at
kvæðasmalar fyllilega í skyn að
svo væri. — ()g ]>ú ert drjúgur
*\fir þeim áhrifum og segir: “Að
já:a að loforðin um vegabætur hafi
haft áhrif. sýnir aðeins það eitt,
livor hlið:n nýtur meira trausts og
ti’trúar hjá almenningi. — hvor
he’ir betur kvnt sig.” — Hér er nú
tvent að' atltuga. sem ]>ú hefðir átt
að sjá. Fyrst: Að ekki er hægt
tyrir minnihluta hl ðina að lofa
sl'ku ; hún liefir ekki ráð yfir fé
hirzltt fylkisins, eins og Roblin
stjórnin. og svo það annað: Að
k forð til að ltafa áhrif á kosning
ar, eru svivirðilegar mútur; og ]>að
er sorglegt. að þinar pólitísku hug-
siónir, skuli vera á svo lágtt stigi,
að segja að slík loforð sýni, hvor
hliðin hefir betur kyntsig. Attð-
vitað sýnir það, hvor hliðin^hefir
betu.r kynt sig i svívirðingunum,
])é>tt |>að sé nú ekki meimng þín.—
Já. og svo er nú þetta traust og
tiltrú!! Getttr ]>ú nú í hjartans
r.lvöru haldið því fram: Að sú
síjórn njóti eöa verðskttldi traust J
( g tiltrú kjósenda, sem þeir ]>urfa I
að kattpa með atkvæðum sinum/til ,
]>ess að gjöra skyldu sitta? h’.g segi .
uei! — Slikri stjórn er alls ekki |
treystandi. — Þá er næst að taka 1
til íhugunar, þessi tilhæfulausu orð
þín: “Með þvi að veitæ $93,000,00
til vegagjörða ]>ar i kjördæminu, er
sagt, að hún hafi skipað íslending-
um á bekk með Indiánum”. Þetta
eru tilhæfulaus ósannindi. — Orð
min. sem ]>ú reynir að rangfæra,
hljóða þannig: “Það er sannar-
lega auðmýkjandi fyrir okkur ís-
lendinga, að sjá og heyra hvað
Roblin og fleiri stjórnmála tnenn,
bera litla virðingu fvrir Ný-Is-
lendingttm: þeir skipa þeim á
bekk með Indíánum eða kynblend-
ingum. og þeim mönnttm, er allra
lægst standa í stjómmálalegri þekk-
ingu. Beita króka sína fyrir þá
með jteningum og öðru fleira”. —
j maiar- eða sandlagi. og ætti það
| að vera liægt, því nóg er af þvi
j eíni við vatnið. Hefði þessum
j $p3,ooo,a> verið varið til ]>ess að
j endurbæta veginn. með nægilega
; Jivkku malar-lagi. væri engin ástæða
í til þess, að sjá eftir þeint pening-
I um. Já: en góði vinttr! Hafi
j öllum jxningumtm verið varið til
j vegagjörða, “ITver borgaði ]>á
[ brúsann” - - ngfnil. alt ólukku-
! brennivínið — eða var ]>að alt
bein. gjöf frá vinsölu-
til að styðja Tajdor
og stjórnina? Getur þú gefið
nokkrar upplýsingar því viðvikj-
jandi? Wi segir: að eg heiti á
j Svein Þorvaldss' n að -egja skilið
j við conservativa. og sækja sent
j *‘índepen:'ent”, og svo ennfrentur.
að; “slik áskorun hefði óneitan'ega
I komið bettir f>-rir. ef lni*i hc ði
! kotnið frá uiarn'. sem farið hefði
með færri cg smærn öjgar og
rangfærslttr. — En þes.s er næst
ð geta að þessi höfttndur viti
ekki. eðá skilji ekki, hvað i því
felst að vera óháðttr og sjálfstæð-
t:r. en telji |>að eitt og hið santa,
og vera fylgjandi liberal flokksius
— sjálfboði í ræn’ngja hernum”.
— Ekki snertir það rn:g neitt. þótt
]ú kallir liberala eða Latirier
stjómina ræningja-her, en varla
'iefðir ]>ú átt að g'eyma Roblin
stjé>rninn: i því sambandi. Það
er ekki rétt að halda þvi fram.
nð eg viti ekki eða skilji ekki,
’-vað er að vera sj lfstæður og é-
báður. og ekki heldur er það rétt.
að gefa i skvn að eg sé fylgjandi
liberal flokksins — “sjálfboði i
ræningjahernum'’. — Þegar tekinn
er til greina sá -kilningur. og sú
dé)mgrtind, sem ktmtir i ljós í at-
hugasem ttnt þínum, ltygg eg að
ekki sé ofsagt, að eg skilji betur
en ]>ú. hvað i ]>ví felst, að vera
sjálístæður og oháður í stjómmál-
um. ( )g ]>að er meira en þú get-
ur sagt með sönnu, nteðan þú ert
ritstj’<ri neimskringlu. Eg til-
htyri ekki liberal flokkrttm. og hefi
aldrei verið sjálfboði i nokkrunt
r eiiingja her. Fáir munu hafa
ritaö nteira i islenzku blöðin Bald-
ur og I le'mskringlu. vtðvíkjandi
glajipaskotuni Laurier stjórnarinn-
ar. i sambandi vtð G. T. P. santn-
ingana. tollmálin og fleira. Og
vi'dir ]>ú sannfærast um afstöðu
mina gagnvart hinni gömlu gjör-
skyldu
ið frám, t’lheyri eg ekki þeirra j vitað hefir Roblin og stjórn hans
flokki. og því ekki rétt að segja að j ekki gjört hér annað en
beir: “ýli og væli yfir útreiðinni”, j
])é>tt eg skrifaði greinina “Manitoba 1
pólitik”. Þeir eiga ekki hinn j
minsta þátt í því/
sína — og fengið fu’la borgun
fvrir. — En það er ekki nóg að
stjómendumir gjöri aðeins skyldu
Eg áleit nauð- | sitia. ]iegar þeir álíta það sér í
hag — er utan við flokksmál, og
kostar enga sjálfsafneitun. Ef
þeir að öðru leytinu hafa i frammi.
ýmsa klæki og rangindi; þegar
þeim þykir það bezt við horfa.
Heiðarlegir og ráðvandir tnenn
kappkosta að koma ávalt sem bezt
fram í öllu tilliti. Hafi þeir völdin,
er stjórn ]>eirra heiðarleg og ráð-
vönd. Roblin hefir sýnt grgini-
lega hver maður hann er. Og
þegar alt stjórnmála brask hans
er tekið til greina; munu engir
nema blindir flokksmenn bera
mikla virðingu fyrir honum.
Ekki skal cg eyða tnörgum orð-
um um skamfnir og illyrði til min,
eða þ:nn stirða og dónalega rithátt.
Þegar hálærðir háskóla-menn kasta
sliku fram á prent, ætti ekki að
taka liart á okkur alþýðumönnun-
ttm, 'sem ah'rei höfum nokkra
skólamentun fengið, þótt alt sé
__ ekki slétt og fágað, á ritvellinum
fvrir íömi konunglegu rannsóknar- I jljá okkur.
svnlegt að fletta ofan af svívirð-
inmtnum. ef ske kynni að það o.pn-
aði augun á fólkinu, svo það fengi
viðbjóð á þeim, og forðaðist að
láta slikt viðgangast í framtíðinni.
T>að rær engri átt að kalla það:
“aumlegasta siðmenningar-ástand
og mannvirðingar-ástan !”, þótt |
menn 'áti i ljósi viðbjóð og fvrir- j
litning, á allri framkomu Roblins j
og stjómar hans, í sambandi við j
itinar svívirðilegu Taylor's kosn- ;
ingar. En h'nsvegar er það hið !
anmleeásta siðtnenningar og mann-
virðiitgar ástand. að halda hlifi 1
skildi yfir öllum }>eim svívirð-
ingtim. sent hér er utn að j
ræða. og reyna að mæla |
}>eim bót með ]>vi. að hinn flokk- i
'irinn Eafi ekki væríð betri; heldur |
haft framtui *‘allar klær og leikið ]
alla þá skollaleiki, sem hægt var". j
E11 ])ví lagði þá Roblin ekki. “allar j
klær og alla skollaleiki” liberala,!
Það fylgir líklega sú j þó er hún tvö þúsund milum sunn- doríunni gegnum brimgarðinn og : sem streymir út frá sellýsis-stein-
_-r. 1 ar en hin eyðilega strönd er Skræl- drógum hana upp í fjöruna, þá lömpunum. Upp af þessum vetr-
arskýlum eru í sumum þorpum
bygð sumarhýsi úr rostungaskinn-
um; þau eru töluvert loftbetri og
sjálfsagt töluvert hægra að gegna
þar heimilisstörfum, heldur en í
vetrarhöllunum neðanjarðar.
Það scni einna eftirtektaverðast
er i fari }>essa fólks, er það, hvað
gersneytt það má heita öllu trtiar-
bragðalifi; það á sér eiginlega eng-
in trúarbrögð, reiknað á vorn mæli-
kvarða. Þvi verður að visu ekki
neitað, að hjátrú er tili hjá þessu
fólki, og ýmsar 'hégilju-ímyndanir
um yfimáttúrleg öfl, en þau
öfl eru öll ills eðlis, að ætlan
Skrælingja. Þeirra guðsdýrkun er
því djöfla-dýrkun, sem öll stefnir
að þvi, að leika á og pretta djöfla-
goðin, og komast hjá il'sku þeirra.
Ef trú skvldi kalla, þá er þetta trú
ótta og kvíða; hugmyndir Skræl-
ingja um sannleik og réttlæti, eru
einnig á mjög lágu stigi.
Yfir höfuð standa þeir enn á svo
lágu stigi i trúarbragðaefnum, að
varla eru til þjóðir jafn andlega
snauðar, hvað slíkt snertir. Og
lakastur er andinn i þeim litla trú-
arbragðavisi, sem vart verður við
hjá þeim. Hann er illur, þræl-
dómsandi. Sál mannsins getur
ekki alist og nærst á illunt trúar-
hugmyndum fremttr en Iíkaminn á
illri eða lélegri fæðit; það segir sig
|)ví nærri því sjálft, að hjá þessum
htingurmorða sálum, er siðgæði á
mjög lágu stigi. Ósannindi, þjófn-
aður og ósiðsemi er mjög titt á
meðal þeirra. Það er altítt, að
konur gangi mansali, og þeim mun
j f jö'.mennara er í kvennabúrunum,
ast til þessa Skrælingjalands með
því móti, að sigla norður frá
Seattla tvö þúsund mílna veg, til
hins litla námabæjar sem heitir
Nome og er á ströndum Berings-
sundsins.
Þar er sjór atiður að minsta
kosti þrjá mánuði af áfinu, og
]>egar þangað er komið, er ekki
intt leyft að vaxa eftir vild, svo að
það féll niðttr á herðar, sem voru
breiðar og sterklegar; á hörund
var fólkið skolalitað og aldökt;
allir voru klæddir 1 Ioðföt eða sel-
skins klæði, og af öllum lagði e:n-
kennilegan þef, sem eg hefi ekki
fundið af neinuni öðrum mönnum.
Kvenfólkið bar svipaðan búning
annað, en að halda vestur eftir eins 0g karlmennirnir, en það sem
Beringssundi. Engin gufuskip J hvaS mest dró athygli manns að
bezta regla á öllu. Enda er um- j fara síðari hluta þessarar ferðar, ] |)eim voru horn þeirra, sem höfð
sjónarmaður hælisins, Dr. Stewart, ! cnda eru engar hafnir a Síbe íu aivarjeg starandi augu og konurnar
báru á baki sér. Flestir þorpsbú-
ar höfðtt safnast saman þar sem
við lentum og eltu. okkur, hvert
sem við vikum okkur. Enginn
landstjóri hefði getað fengið alúð-
legri viðtökur.
Við komumst að rattn um, að
þorpið var hvalveiðastöð nokkur.
Við sáum að þar höfðu verið
j dregnir tveir hvalveiðabátar upp á
menr, er par sigla milli og Alaska
ertt Skrælingjar; þeir fara þar
yfir um á skinnbáttim sínum eða
oomiaks, og ennfremur einstöku
skinnakaupmenn, sem ötulastir eru
og óragastir til ferðalaga.
Ef ferðamaðurinn er svo hepp-
inr. að geta náö i eína flutninga
snekkju þessara skinnakaupmanna,
l>á er jiægt fyrir hann með hag- hriha]eg björgin, og t i>eim voru
stæðunt byr, aö sig’a eftir Berings 1 sUutlar, með fílabeinsbroddum í.
sundi til IndTán Point á Síberíu
ströndinni, en svo má gera ráð ]
fyrir nokkurra daga töf á Nome
vegna brima. Engin höfn er á
Nome né neitt skipalægi heldur. 1 Massachusetts. og seídir hinum leið og hann kom ttpp á skinna
Og það sem okkur furðaði mest á
var það, að ]>etta vorti hvalveiða- ! setn eigandinn er ríkari.
bátar frá New Bedford, er fluttir "Hvað átt þú tnargar konur?”
höfðu verið ]>angað alla leið frá í spurði einn Skrælingja mig# unt
lærinn er bvgður á söndttnum. er ; j,
liggja upp frá ströndirni; vöru-
flutninga at' skipi og a, verður því
verzlunar gufusnekkjuna okkar.
T’etta var að vísu nokktið riær-
innfæddu af slingum hvítum kaup-
mónnum fyrir tpestu kynstur hval-
skiöa og rostungstanna. Þessir göngul spurning við bláókunnug-
að senda með smábátum úr landi, 1 hátar eru hinir einu, sem þola þá an mann, en luin var aö minsta
kosti t lbreytni frá hinu s felda
nefnd? Var það af hlifð við
liberala. eða ]>á af h:nu, að liann
vissi skötntmína npp á sjálfan sig.
og f'okkinn? Þótt ]>ú i byrjun
athugasemda þinr.a, farir nokkttð
gevst á stað. þá lægir þú ofsann, | R
jaftiframt ]>vi. sem þú ihttgar mál- :
efnið bettir; og verður loks svo I
sanngjam. að viðurkenna að
hafi alveg rétt að mæla,_ og játar.
að ])-tö sé: ‘ tnannlegra að gangast
við gjörðum sinum”... .
ílokkarnir höfðu sig alt i frammi.
sem ]>eir gátu. Það er margsanr-
"ð og verður aldrei hrakiö. — Er
i lenzkti 'blöðiinum að minsta kosti
srentra að slej>j>a löngum óþarfa
ræðum um það mál, og fylgja i því
dæmi séra Ólafs stúdents. er hann
var að jarða kerlinguna". Ejn til
livers fórst ]>ú ]>i. að ræða, og
revna að vcrja þetta mál? t>ú hefir
liklega ál tið ]>að auðveldara cn
raun varð á, og vilt því grafa það
j þegjandi, eins og Ólafur kerling-
j una? En ]>ú verður aö gá að því.
j að hér er ntargfalt meira í húfi.
j en brestir einnar kerlingar. Það
J eru brestir heillar þjóðar. sem er
j oröin gagnsýrð af hinni gjörspiltu
j flokkaj>ófitík! Péilitík, sem brúkar
j !iitt svívirðilegustu meðöl, til þess
’ líg kannast ekki við, að eg verð-
i skuldi ]>essi illmæli ])ín, — mér
j vitanlega hefi eg aldrei gjört nokk-
I uð á híuta þinn ; mikltt fremur hefi
| eg æfið lagt gott til málanna, þeg-
ar unt þig hefir verið að ræða. Og
eg get enn sagt með sanni, að eg
! ber enga þykkju til þin. En ekki
| skal eg neita ]>ví. að eg ber nú minni
virðingu fyrir þér en áður. En
„ . þrátt fyrir ])að, ef ]>ú nú kæmir að
Baðir j jle;msækja mig- rnundi eg taka ])ér
scm góðum v'ni mínum. — Sutnir
hér eiga bágt með að trúa, að ]>ú
hafir skrifað þessar athugasemdir.
En ])ar sem ]>ær standa nafnlausar
í ritstjómar-dálkum þinum. verð
eg að álíta, að þú sért höfundur-
inn. —
'Þinn einlægur.
Arm Sveinsson.
en þe r eru of torveldir vegna haf- l meSferö, sem hvalveiðum vjð þess
róts og brima. Þoknr eru tíðar á - '
ferðalagi yfir um, því að heitu
t:oraSrehcrilur efn ' saniFáraf* vcWtff^frrafi. Eg sagði iríanninum,
aðrir hvalveiðabátar ltafa verið að eg ætti enga konu. \ ar auðséð.
loftstraumarnir, sem að* sunnan reyndir þar, en aS engu haldi kom- ; að honum kom það á óvart.
berast. kólna skvndilega þar nyrðra
er ]>eir rekast á kuldasúginn, er
stendur af isunum. Kemur þá
fram þoka. Þegar svo loks ferða-
maðurinn, eftir tveggja til þriggja
daga siglingu, fyrst eygir land, þá
ber honum sú sýn fyrir attga, er
“Hvernig stendur á því?” spurði
ið. Þeir ltafa brotnað í spón. j
Hvert scm við litum, urðu fyrir jlann. “Ertu alveg öreigi?”
augunum mestu kynstur hvalbeina ;
þeim var eins og stráö út um alt.
Allvíöa hafði hvalrifjum verið
stungið í jörð niðttr, og stóðu þau
sex til sjö feta hátt í loft upp, og
hann gleymir seint. Dökkir eyðb : srnæfSu þar eins og staurar. Milli
Meðal Skrœlingja á
norðurslóðum.
spiltu flokkapólitík, getur þú lcsið aR n;- VÖIdmn ()g halda þeim< án
bréf frá mér til Mr. R. L. Ríchard- | |>e<s af) gjora sár 1)osa grein fyrir
afleið:ngijiiuni, sem oft eru sið-
snillandi og eyðileggjandi, einkan-
'ega fyrir ungdóminn eða ungu
son. sem út kom í \\ innipeg
Tribune, 2Ó>. Marz 1914. —
Samkvæmt þeirri reynslu. í
flokka pólitík, sem við höfum feng- j mennina, sem flæktir eru thn i
ið hér í Canada. virðist mér skiln- | jxilitíkina. og út á braut óhamingj-
ingur ])inn á ]>ví. hvað í því felst, j únnar — með spilttm, reykingum
að vera sjálfstæður og óháður,
býsna einkennilegur. T’egar þú
ert að lýsa flokksiestu S. Þor-
valdssonar, segir þú meðal annars:
“Hann liefir aldrei verið hikandi
eða tvíráður í ]>eim cfnum. Fáum
vér þá ekki betur séð, en að hann
sé sjálfstæður maður, öðruni að
öllu leyti óháður”. Já, hann hefir
aldrei verið hikarídi í þeim efnum.
nefnil. að fylgja flokknum ávalt,
‘gegnum jiykt og þunt —” Voted
once when right, and twice when
wrong”. Og þetta virðist sam-
kvæmt þínum skilningi, að vera
sjálfstæður og óháður!! En það
mun vera langt frá þvt, að Svcinn
sé eins blindur flokksmaður, eins
og brennivínr. Nei, það hjálpar
ekki að loka augunttm fyrir slíku,
þótt blindir flokksmcnn vilji það.
Ritgerð sú, sem her ter á eftir,
er tekin úr tímaritinu Outlook og
er et'tir Frattcis Bowes Sayre,
tengdason Wilsons forseta, merk-
an mann og fróðan, er kynst heíir
töluvert lifnaðarháttum Skrælingja
á norðurslóðum.
Ritgerðin er á ]>essa leið:
Menn gera sér margar og sund-
urleitar hugmyndir um Síberiu,
og flestar jæirra ertt aö einhverju
leyti tengdar við námttr, sem óbóta-
menn vinna í, vonlausir vesaling'-
ar. er dragast upp smátt og smátt
legir klettar. veðurbarnir og gróð-
urlausir með öllu, sjást gnæfa
þúsund feta liátt yfir sjávarmál;
við rætur þeirra gnauðar sjórinn í
sífe’lu og skvettir briminu langar
leiðir í loft upp. Stórar snjó-
íarnir liggja í lægðttm hingað og
jiangað, þar sem brekktiKjiar eru
óbrattari, og veröa þeim rríun meir hengt. Httnda sina kalla Skrælingj
þeir eru líflegir og
áberandi. seni svartari eru klettarn-
ir. Tugir þúsunda af sjófuglum
sveima hátt í lofti uppi. gargandi,
og rerína sér i löngum sveiflum
umhverfis hreiður sin 1 klettunum.
Alt er evðilegt, einmanalegt og
hræðilegt vegna ]>agnarinnar. er
verður enn þá eftirtektaverðari
ar “httskies"
f'akkgjarnir.
Það hefir áður verið getið um,
hve mikill skortur væri á trúar-
brögðum og trúarbragðaltfi hjá
Skrælingjuin, en félagslíf og
flokka-samheldni er engpt f jör-
meiri en trúarbragða-lífið. Eftir
því sem eg komst næst, bæði af
því að kynna mér háttu Skræl-
ingja og af viðtali við þá, þá höfðu
þeir aldrei haft neinn foringja eða
höfðingjastjórn í ]>orpum sínum.
Hver hokrar út af fyrtr slg, og sa
sem ekki getur bjargast upp á eig-
in býti, verður að deyja þar sem
hann er kominn. Framkvæmd
. réttvísinnar er algerlesp. t hendi
blendir.gar, kommr | einstaklingsins og ie Iatin eftir
er
]>eirra voru strengdar mjctar lengj-
ur, sniðnar af rostungahúðum, og
brúka Skrælingjar þær i strengja
stað. A öðrum stöðum voru hval-
rif notuð svo sem trönur til að
þttrka á kjöt eða skinnbáta. Voru
rifin svo háreist að hundar gátu
ckki náð i það, sem a þau vat'
af úlfum t aöra ætt, en af hundum hans geðþótta. jinefarétturinn
i hina; áflogagjarnir eru þeir og
sístelatidi, ef þeir geta. Ef þessir
luindar væri ekki til, yrðu Skræl-
j þar hæsti réttur; hinir máttar
j minni verða að sjá sér farborða,
: bjarga sér eins og bezt gengur.
i.igjum ómöguleg vetrarferðalög Þefta verSur þeim mun eftirtekta
sín, því að án þeirra kæmitst þeir
ömttrlegt gargið i fuglun- ekkert í ófærðinni, hvorki til að
við
tim. En í atigum Jæirra, sejn uiina
liinu vilta og hrikalega landslági,
]>á er þetta fagurt mjög. Jafnvel
í miðjtim Agústmánuði, er and-
varinn rapur og nístingskaldur;
manni veitir ]>vi ekki af. að vera
klæddur i sin hlýjustu vetrarklæði.
Sær og snær og hrikalegir klett-
ar. þannig er Síberia. en hvort
liana megi telja fagra eða ófagra,
það er komið undir fegurðarkröf-
unt hvers eins um sig.
Kveld eitt um sólarlag, komum
við til lítillfir Skrælingja-nýlendu á
klettóttum tanga cr gekk
fram, og skagaði út úr
| verðara, og munurinn meiri en lit-
, . í ill, ef borið er saman við háttu
le.ta ser matbjargar eða loðskinna. Tndiána á Alaska suSaustan til.
Samt sem áðttr fara þetr tlla með Hjá })ejm er höfsingjavald mikis
og ættavald, og liver flokkur hefir
sitt skjaldmerki og ættarteikn.
éMeiraJ.
htinda síra; ]>eir liggja liingaö og
|>angað á sumrum svangir og illa
haldnir og keppast á við húsbænd-
ur sína tini é;])rifnað.
Igloos eða vetrarskýli Skræl-
ingja eru áþekkust stórum mó- Frakkneskar konur i Ameriku
liraiikti'tn. \’egna hins mikla vetr- hafa mj’ndað félagsskap í því
arkulda þar nyrðra verður fvrst og j skyni að vinna á móti smekkleysi
fremst að liugsa um. að liafa skýli og ósiðsemi í klæðabttrði; er félag
]>essi hlý; og Skrælingjum liefir ]>etta í sambandi við samskonar fé-
tckist, að finna ráð til þess, með lagsskaj) heitna á Frakklandi.
- ~ ]>ví að fara að dæmi úlfa og refa
sjó j 0g búa sér ból neðanjarðar. Hring- ; William Paterson fyrv. tol'mála-
háum
fjallarara. T>egar við nálguðumst' fimm fet i jörð niðttr og á að
ströndina. sáutn viö hina innfæddu j gizka femtán fet i þvermál. Yfir
vera á hlaupum aftur og fratn ■
ndtið gröf er graf n fjögttr eða ; rafi i Laurierráðaneytinu dó
18. Marz, 74 ára að aldri. Hafði
hann alla æfi verjð eindreginn
gröfina eru reist hvalbein svo að fylgismaður frjálsara verzlunar-
fjörunni. eða safnast saman i liópa, áþekt verðttr upphárri strýtu. Þar 1 sfl,nbands milli Canada og Banda-
/irðandi fyrir sér ökuttna skipið, j utan nieð er hlaðið upp mold og ! ri^Íanna-
Og áður en torfi, svo að ekki er íveruhúsið
sem lagði undir land.
ttnz þeir hníga i valtnn; en einkan- | við höfðttm rent atkeri. höfðu þeir í vistlegt tilsýndar að tttanverðu.
Yið verðum að ganga á hólm við lega er kuldi og klaki þau einkenni, , ýtt á flot tveimur eða þremur j yiS bvgging slíkra skviu er mjög
liinar pólitísku spillingar; og berj- er vér flestir liugsum oss óaðskilj- rostungs-skinnbátum. fullum af sj'aldan notaður viðttr, vegna þess,
ast hraustlega. Og engir hafa ' anleg Síberíu. Það er varla hægt; Skrælingjum. og rent meö lægni að sára litið er til af honum; vetr-
betra tækifæri til þess, en þið : að segja, að vér hugsum oss það . út yfir brimgarðinn. Fólkið var j arrikiö er svo mikið og sumarið
blaðamennimir, að foma þar vel j land bygt; vér gerum oss naumast að forvitnast um hve/s kyns ná- Svo stutt, að viður vex enginn á
fram, og vera i broddi fylkingar, j nokkra grein fyrir, að þar liafist j ungar við værum. Flyktust Skræl- j þessum norðurströndum; um eng-
í þeim göfuga bardaga. Það væri' við gamall þjóðflokkur, sem öldum ingjar á svipstundu utan um skip 1 an trjávið er þar því að tala utan
rekavið. Trjáviður er þvi mjög
dýrmætur hlutur í heimskautabelt-
inu. Eina opið á vetrarskýlinu eða
Sterk hreyfing hefir vaknað í
Austurríki og Ungverjalandi til
þess að liindra burtflutning fólks
til Vesturh^ims.; er aðalástæðan
talin sú, að fjöldi ungra mtnna
þyrpist vestur og yfirgefi landið til
þess að komast hjá herþjónustu.
Þing mikið stendur yfir í Peking
í Kína um þetta leyti, til að ræða
velferðarmál þjóðarinnar og sam-
band og afstöðu Kína við önnur
því mjög sorglegt, ef þú skildir saman hefir strítt þar fyrir tilver- i okkar. Þeir voru klæddir loð-
finna þig knúðan til að vinna í unni, þögull og einn síns liðs, fjærsí j skinntreyjum og selskinnsbrókttm.
gagnstæða átt; til viðhalds hinni í norðinu mikla. og svo fjarri Með mikilli forvitni skoðuðu þeir
evðileggjandi spillingu. — Mér er menningunni, er vér nefnum svo, alt sem á skipintt var, framan frá! revkiarstrompurinn er efst á skýl-! lönd. Sun Pao-Chi utanríkisráð-
sönn ánægja að hevra það að hr. að hún gerir sér sama sem enga stafni og aftur i skut. Og í hvert isstrýtunni. og þó er strompi þess- ; herra stjómar þinginu. Að hafa
Sveinn Þorvaldsson ætlar ekki að grein fvrir honum. Því síður ger-1 skifti er þeir sáu eitthvað, sem beim | um lokað með flötu hvalbeini, þeg-1 frið og tryggja vináttu við aðrar
hera fé eða vín í kosningamar, né um vér oss grein fyrir því, að ein- þótti sé'staklega tilkcmumikið, ar aftaka stórhríðar og illviðri, þjóðir og efla innbyrðis samheldni,
fá aðra menn til þess fvrir sípa mitt frá þeim Skrælingjum, sem æptu þeir upp yfir sg með bams- koma j er aðalstefna og tilgangur þingsins.