Lögberg - 16.07.1914, Síða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 16. JÚLÍ 1914-
SYRPA
3. hefti
er komið út og hefir nú verið sent
kaupendum og útsölumönnum.
INNIHALD;
Guðrún gamla. Saga
Eftir Jóhannes Fnðlaugsson.
í Rauðárdalnum. Saga.
Eftir /. Magnús Bjarnason.
Gamlar minningar.
Eftir Jónas J. Húnfjörð.
Sorg og ábyrgð.
Eftir Elbert Hubbard.
Orustan við Saratoga.
Eftir Sir Edw. Creasy.
Fuglinn í fjörunni. Kvæði
Tjhida gullnáman. Saga frá land-
námstíð Albertafylkis.
Eftir kapt. C. E. Denny.
Þorsteinn smiður Þorleifsson.
Föstupúkinn.. Æfintýr.
Rýsnin mesta á sjó II.
Úr dularheimi.
Smávegis.
Heftið kostar á lausasölu 50C.
Árgangurinn, 4 hefti, $1,00.
Nýir kaupendur fá fyrsta ár-
gang fyrir 50C.
Ólafur S. Thorgeirsson,
678 Sherbrooke St.
Winnipeg.
Sex bréf
frá Jóni Sigurðssyni til Steingríms
Thorsteinsson.
Þeir voru aldavinir Jón Sig-
urðssonar /orseta og Stgr. heit.
Thorsteinsson. En ekkert bréfa
Jóns til Steingríms er í minning-
arritinu, sem gefið var út á aldar-
afraæli Forseta.
En “Isafold” hefir nú fengið að
taka afrit af og birta sex bréf,
sem þeim hafa farið á milli, tvö
alla þina atorku með að koma fé-
lagsbókum og Félagsritum hingað
með þessari ferð. .Það var ómögu-
legt að gera það betur. Eg vil
trúa því, að skuldakröfur hafi
komið, en flestar voru þess eðlis,
eftir því sem mig minnir, að þær
dals, Tölvisina, Hórazar bréfin etc.
Má- lízt þeir hafi sig hæga, og Iáti
sér falla við okkur hérna, og það
vona eg að þú leiðir þeim fyrir
sjónir. Þeir skulu ekki taka það
svo, að mig gildi ekki einu hvernig
þeir hringla, en það er óforsjált
gátu beðið um sinn. í rentuter-! félagsins vegna, og getur kostað
mininn áttum við eina 130 rd. í
vættdum og seinast í júní 50 rd..
auk tillagspeninga og bókapeninga
frá Gyldendalsverzlun
það meira en margur hyggur.
Samlyndi og samverkan er oss
nauðsyn’eg, því við erum ekki of-
margir til þess að halda hóp, og
Um þing er að vísu ekki fullráð- j höfum enda ekki ráð til að hafa
ið, en ekki skil eg betur, en að
meiri hluti manna sé með sömu
skoðun og fyr. Það sem villir
þeim sjónir er það, að þeir setja
hugmyndir sjálfra sin í staðinn
fyrir uppástungur stjórnarinnar,
og þykjast hafa fengið tilboð um
sjálfforræði og fjárráð, þó hvor-
ugt sé í boði, þéssvegna eru þeir
að tala um að maður megi til að
flokkadrætti.
Ástar kveðjur til toreldra þinna
og vina.
Þinn einlægur trúr vinur
Jón Sigurðsson.
Heilsaðu Snorra dýralækni og
segðu honum eg þakki honum fyr-
ir bréf og sendingu. Ritger$ hans
um bráðapestina meina eg ætti að
vera populær, en ekki strembin vís-
taka því, sem bjóðist, og vera ekki 1 inclaIeg, en biddu hann að varast
Þeir
að draga þetta lengur. . Peir enw. ag £ara jnn ; Hjaltalíns manér, að
bættismenniruir eru ekki betri en j skamma menn út og skensa, og sízt
aðrir. Margir vita betur, en segjalmeira hlutannri) Eg viðurkenni
ekki. Margir eru nú farmr að enga villu hjá okkur j því aS setja
komast upp á jarl, með ráðgjöfum, j upp peningakröfu móti Dönum.
er hafi abyrgðina, en þeim er sárt í enda er mér ti, efs> að hann ti
að missa nafn konungs Knstjáns | !ofaS okkur aS lækna svo hverja
eða Friðriks undan lagaboðunum.; kind og bæta_ aS þaS ynni upp ár.
og þvi komast peir 1 einlægar ó-! gjald Dana _ En látum það nú
göngur, af því þeir eru í þeirri vera. Danir eiga etns aS horga
mótsögn, að vilja eiginlega hafa j skuld sína, hvort sem kindur lækn-
alla innlenda stjórn, en þó um leið ; ast eSa drepast, hvort sem við
sækja alt til Kaupmannahafnar. nanSsynlega þurfum gjalds við
En Þetta er nú í byrjun sinni, og eSa vis stöndum jafnréttir án þess.
kemst an efa smánrsaman í gang. j Segðu honum það frá mér, og
Eg held, að þó sumir, enda alþing-! hiddu hann gá aS J,ví eFtirleisis aS
íamenn, vilji eða þykist vilja taka! forSast slika Finsenska villulær-
öllu öllum þolanlegfum kostum, j dóma. Eg vona annars ritgerðar
þá verði þó endirinn, að uppástung- j hans núna meS skipinu> og kannske
ur þeirra veröi óaðgengilegar. Eg, þú ættir ekki aS gefa honum ofani.
efast varla um, að þeir heimti j gjof fyr en Seinna. Útvegaðu mér
ábyrgð, liklega einskift þing, neiti Heilbrigðistiðindin annað ár, eða
fastn áætlun, og yfir höfuð að tala ; heilsaðu Jóni Borgf jörð og biddu
fari sem næst 1867, en afneiti hann um þau.
Khöfn 6. júli 1874.
Elskulegi vin.
Eg get nú ekki launað þér sem
ir það. Mér þykir það gott, að nú
sem
“lögunum" 2. janúar.
Greinin í Dagbl. hefir verið les-1
in hér, og eru sumir á því eins og
þú, að höf. sé Hoskjær, og muni
vera að præsentera sig undir öðru vert væri þitt skemtilega bréf með
rituð um þingtímann 1871, héðan, I firma. Sumir halda greinin sé eft- skipinu núna, eins og mörg önnur
til Stgr. er þá var í Khöfn, en 4 1 ir Grím á Bessajtöðum, aðrir eft- fyrri, en eg þakka þér innilega fyr-
rituð frá Khöfn til Steigríms, eft- ir Ciausen, og þar fram eftir.
ir að hann gerðist kennari við
latinuskólann. Bréfin eru birt í
Skýr- j upp á það bezta, sannarlegt veltiár. I ur sprettur undir þungum gumpi
! Guð veit hvað menn vilja, þegar
! þeir geta ekki brúkað þetta nema
| komast í skuldir. En það er gleði-
’egt að vita, að landar okkar eru
j verulega farnir að hugsa nokkuð
I betur um hag sinn en fyr, og kom-
Hér
heild sinni, ekkert felt úr.
inga munu þau naumast þurfa.
Hér hefir verið allrabezt^ sum- kemur breyting á fólk, og eg held
ar, grasvöxtur, fiski, nýting, alt það hafi álíka verkun eins og harð-
Rvík 1 5.juni 1871.
Elskulegi vin.
Þó ekki sé neitt sérlegt að skrifa j
þér, þá ætla eg samt að stinga nið-
ur penna, til þess að narra út úr ast úr skuldum einkanlega.
þér fróðlegj bréf aftur
Ferð okkar gekk vel,
a
en
höfðum við mótvind stöðugan, og
munum við hafa komið svo sem
einum eða tveimur dögum síðar en
vér mundum hafa komið annars,
ef við hefðum haft bvr. Skútan
öslar vel gegnurn sjóinn, en er ill-
geng og völt fyrir þá, sem ekki eru
skinnklæddir upp yfir höfuð.
Hér er alt í góðu staadi, fiskirí
moti. j er yfir höfuð að tala allmikið niðri
altafifyrir af áhuga og samtakatilraun-
á ungan fola, sem hefir sofið og
vaknar af draumi hálffælinn. Það
væri gaman að heyra Planið til að
eyða Þjóðvinafélaginu. Eg er nú
að korrigera Andvara. Við ætluð-
um að hafa kvæðið Matthíasar
fremst, sem hann kallar nú Islands-
sýnist dauft á yfir-
visur, en þegar við sáum það i
þjóðólfi núna, þá snérum við aft-
ur. Hann var annars búinn að
gefa okkur það í vetur. Þá verð-
Berðu kæra kveðju mína konu j ur nú fremst ritgerð um stjórnar-
þinni elskulegri, Skafta, Sigurði! skrána eftir mig, heillöng, síðan
Jóhannssyni og Hansen og öllum koma kvæðin þín, þá líklega rit-
um, þó alt
borðinu.
t kunningjum.
Þinn elskandi vin
Jón Sigurðsson.
gerð um túnasléttanir. Þá bréf
nokkur eftir Eggert Ólafsson, þá
Áradalsbragur og annað gamalt
Um félagsskap okkar erum við j kvæði, þá hæstaréttardómur. Svona
allgott og grasvöxttir í bezta Iagi. nú að ræða, eitthvað verður ágengt. hefd eg verði hérumbil heltið, og
bliðviðri daglega og gróðrarskúr j þú lítið verði að líkindum. | spái eg því að það muni verða vel
t f* 7pifc ■ftrílo olln *-» 1 < ! . , ... .... . . _ .
daglega og gróðrarskú
ir Zeifs fvlla alla dali. Við vorum
hjá foreldrum þínum í fyrra dag,!
og liður þeim eftir vonum vel. I
Um pólitík er frentur þögult, en
niðrí held eg að menn séu á báðum Lga bréf með Diönu.
áttum. Sumir eru stæltir og til í mig að heyra, að þú
alt, en vita þó varla hvernig þeir
þó litið verði að líkindum.
Khöfn 7. nóv. 1872.
Elskulegi vin.
Kærar þakkir fyrir þitt vinsam-
Það gleður j
spái eg því að það muni verða vel
látið. Það kemur einmitt eftir há-
tíðina til þess að setja menn inn í
Situationina á ný.
Björn Jónsson fer nú haím, og
væntir að l)að gIeSur mig. af því eg ímynda j
vilja koma sér við; aðrir eru held- t mér að þér muni falla allvel, þeg
úr á því, að taka því, sen< í boði ar þú ert kominn i lag. Héðan er
kunna vel við þig, og eg ímynda mer ,að 'iann verði góður liðsmað-
í ur til að styrkja kröftuga adresse
j til konungs frá Þingvallafundi, sem
' eg held helzt að bændur ætti að
nuna.
ícring,
stendur.
Thorsen
en gerir1
bera fram. Þú talar nú við Björn,
er’ og draga ekki reip við hinn ekkerí nynæmi
ramma, heldur leggjast fyrir í; karl vappar um
þeirri trú, að þeir geti ekkert, og'víst lítið sem .
sé þvi bezt að kyssa strax á vönd- er í óttalegu gati hjá Dönum itúna. | ^>num eða annarsstaðar svar m.tt
inn. Vestfirðingar heyri eg séu
stæltir, og svo munu einnig Norð
Björnson Seri ráö fyrir aö Þu fáir hjá
til Gísla Br. Hann þegir nú, því
! hans verndargoð, vinstrimenn, j
hafa látið honum í ljósi undrun !
Hann var hér á vinafundi eftirj
Grundtvig, og hélt þar ræðu, þar
lendingar vera, svo þaðan mun von 1 sem hann sagði að Danir mætti til nata Jatl,° nonum 1 ........
ínarpra bænarskráa til alþingis. að breyta merkjum og vingast við j sina °» ovmattu þviit pohUsku til- 1
Það er gott, því nóg niun fara af Þjóðverja. Þeir fengju þó heldur!htl eru þem.heidiir frjalslyndir við
veðrinu út úr belg vorum þegar tilj rétt sir.n hjá þeim sem.- vinir en
okkur, og einkum ef við fengjum
þings kemur, þó hann verði heldur sem óvinir. Nú reis upp
allur 1 af ^kkur að sleppa peningakröfum
vel ■‘forsynaður’’ undir. Heldur j fjandafans, og þú getur nærr. að vortlm- en Það mun okktlr naum'
er eg á því, að við munum samt 1 Ploug var ekki seinastur, og skirptu ; ast detta 1 liu?-
hafa meira hluta þingmanna á bölvrandi. Þjóðverjar aftur á Eg leyfi mér að fela þér til hins
okkar máli, en ýmsir munu þar móti segja nú að Björnson sé merk- bezta fjóra sendimenn Norðmanna,
veikir til áreynslu, ef í skærist
asti maður á Noröurlöndum. Það Þeir eru Þrir fra Stúdentum i Xíu
nokkuð, og þar af leiðir, að mað-1 bezta er, að Danir telja það rag- °S er einn Gustav Storm, sem þú
ur má fara skratti forsjá’.ega og mensku að taka vir.áttu við Þjóð- kannast við, eg^held hann sé núna
j verja
I hata
fýla, eins og í óþekkum krakka
þreifa fyrir sér eins og í bæjardyr-
um.
Vænt væri ef þaö gæti nú orðið, j
að Skírnir kæmist með þessu skipi! sem sezt út i horn.
en þeir segjast alls ekki j orðinn Doctor Philos., annar er
þá. Það verður þá þessi j Birgir Kildal, formaður stúdenta-
....... ... I félagsins í Kristjaniu. Þriðji er
Nordahl Rolfsen, skáld og for-
stöðumaður stúlknaskóla i Xíu.
Eigum við von á kvæðum og
öðru skemtilegu frá þér, minn Fjórði er Kristoffer Janson, sem
þ^kk
ir. Hann er valinn
frá
Eg
aftur. Skýrslur og reikningar tel j
eg vist, og Félagsritin. Það væri
gott ef þú vildir sjá til, >a» deild-! kæri, ,núna aftur með skipinu?jþú
inni vrði skr'ifað bréf um bækur Láttu sjá og komdu með eitthvað; norska SamlaginuJ Xianiu
þær sem sendar eru, tölu og verð
þeirra, því ekkert bréf kom með
þessum bókum, sem nú voru send- f| . _
ar, og Jens hafði talið vitlaust.! okkur, því hún þart ekki að óttast j ur sómi við hátíðina,
svo nokkur exemplör voru framyf-j neina mótspyrnu frá okkar hendi
ir á Thors kvæðum og Jandhags-! ef hún getnr gert nokkuð sjálf, en j staður væn 1 Glasgow hjá Egli,
skýrslum. Deildin hér ætti líka að j að láía okkur vera varphænu handa| hestar góðir hjá Sigfúsi, pólitic hjá
fá áætlun um tillög 1871, og ti’-Uér það þarf hún ekki að hugsa.
meðan eg má nokkru ráða. Það
gott, helzt núna, en annars í vetur. j hefi skrifað Halldóri um þá, því
Deildin gerir mjög óhyggilega í j eg imynda mér að hann, geti bezt
að vera að hleypa, sér í jag við j séð um, að þeim verði sýndur all-
en annars
hugsaði eg kannske að góður bú-
mæli um að senda okkar deild
nokkur exemplör af orðskviðasafn-! er slæmt, að Jón Þorkelsson er ó-
inu, sem okkur vantar. j praktiskur þrákálfur og lætur þá
Heilsaðu kærlega kunningjunum hleypa sér upp, sem eru mótstöðu-
á hendur til! menn mínir. Hann getur verið
viss um að félagið tapar en vinn-
og eg fel ykkur alt
beztu umsjónar.
Með kærri kveðju til konu þinn-
•ar og þín sjálfs.
Þinn skuldbundinn elskandi vin
.. Jón Sigwrðsson.
Reykjavik 23-vjúní 1871.
Elskulegi vijj.
Kærar þakkir fyrir bréf þitt og
Jóni Guðm., Matthiasi og Vík-
verja, skáldskapur hjá þér. En
án gamans gerðu svo vel og greiða
þeim götu alt hvað pu getur.
Þú fær bréf frá Berner í Kristi-
aníu, eftir því sem hann segir mér,
og eg hefi líka til þín kæra kveðju
ur ekki við þesskonar aðferð, og! frá honum, með ðón um að fá
eg merki það nú strax, að það tap- j frá þér lýsing á hátíðarhöldunum
ar í ár á því, að Reykjavíkurdei’d-; í sumar. Þú hefir nú góðan mann
in er að terra fingurnar eftir pen-jað ráðgast við, þar sem Björn
ingunum, í stað þess að terra þá Jónsson er, og ef þú skyldir vera
til að gera gagn. Þú,veizt hvað
heppin deildin hefir verið með
bækur sínar: Eðlisfr., Ilias Grön-
ekki viðlátinn, þá kann vera hann
vildi taka það að sér. Hugsaðu
til þess, minn kæri; Berner telur
I
sig viljugan til að borga Honor^r.
Annars vildi eg biðja þig, eDþú
gætir, og það er að komast ná-
kvæmlega eftir og segja mér, hvaða
áform landshöfðinginn og skrifari
hans hafa með útgáfu Stjórnartíð-
inda óg landhagsskýrslna. Er það
ætlun þeirra að sjá um útgáfuna
og tilbúning hennar sjálfir, ætla
þeir að láta prenta í Reykjavík?
Ætla þeir að gefa ritlauiy og hve
mikil ect. ect. ? Alt sem þú getur
uppgötvað. Ef þar er nokkru að
leyna skal eg hafa stærstu Dis-
cretion. Aíér er einungis um að
gera að vita hvernig þeir hugsa sér
að haga þessu, því annars gildir
mig i rauninni engu hvað þeir gera.
og held sjálfsagt, að það sé mis-
ráðið að láta Víkverja taka við
þessu starfi, þvi hann getur farið
þegar hver vill, en eg held réttara
að fá Bókmentafélagið til að ann-
ast það og veita því styrk til þess.
þó hann væri mefri en nú; svo
byrjum við nýja bindaröð frá 1.
ágúst þ. á. *
Berðu ástarkveðju foreldrum
þínum og náungum og Páli okkar.
Þínn elskandi vin
Jón Sigurósson.
Khöfn 26. sepror. 1874.
Elskulegi vin.
Kærar þakkir fyrir þitt að vanda
! alúðlega bréf með skipinu seinast.
| Eg heyrði að þú hefðir "ruglað”,
og því vænti eg ekki bréfs frá þér
nema svo eða svo, en það var ilt,
að hvorki þú né Björn Jónsson
skildu skrifa “Dagbl.” í Xianiu,
því fyrir það sama hefir hann tek-
ið stubb eftir Kristoffer Janson,
sem er hálfgrundtvigskt slúður
um koppa og kymur, skotthúfur
og kulda. Janson er án efá góð-
ur drengur, en hann er einn af
þessum linu Norðmönnum, sem
liggur í fornaldar sólskini og flat-
magar þar, en þolir ekki frost og
þingreiðar nú á tímum með til-
heyrandi reiðsærum. Hann er nú
á ferð í Svíþjóð, til að sýna Svíum
á sér gumpinn, hvernig hann er
útleikinn eftir merarnar vorar.
Eftir öllum sögum, þá fæ eg út
sama resulat og þú, að alt hafi
farið vel fram, og við “höfum
vaxið af þvi máli”. Það er sýni-
legt, að Danir eru heldur á því
máli, að við eigum skilið meiri
virðingu en þeir ímynduðu sér, og
það vantar nú helzt, að við mönn-
um okkur upp, og látum um leið
til okkar taka. Það var ergilegt
að menn gátu ekki strax komið sér
saman um að leggj’ast allir á eítt
með að styrkja Þjóðvinafélagið,
og koma þar með á fót fastri og
sterkri innlendri Urganisiation.
Það er að minni ætlun sá beinasti
vegur til að ná þjóðlegu afli og
framför. Með því móti gætum við
bezt fengið í gang blað og prent-
smiðju, og það gæti hleypt vindi í
seglin, ef það tækist sæmilega.
XTú kemur þinn nýi collega,
Gröndal okkar. Hvernig gengur
nú annars í skólanum? hér fara
ýmsar sögur um piltaríki, drykkju-
skap kennara og þar fram eftir
götum, en þú þekkir að fornu fari,
að landar vorir eru ekki fastir í
þess konar þjóðsögum.
Með ástar kveðju til foreldra
þinna og Páls og svo frænda og
vina.
Þinn einlægur elskandi vin.
Jón Sigurðsson.
K.höfn 6. nóv. 1874.
Elskulegi vin.
Kærar þakkir fyrir bréf þitt 18.
f. m. Ekki er það að heyra á Ros-
enberg að hann haldi mest upp á
séra Matthias; hann heldur meira
upp á þig. og var það ekki af þvi
að eg hélai þér fram. Hann þyk-
ist vera fjarskalega hrifinn af Is-
landi, og hugsar um að fara að búa
þar þégar flóðið að sunnan kem-
ur yfir Danmörk, eða “Vinstri”
fær ráðin í hendur. Hann hefir
skrifað laglega um Islands mál ny-
lega í blað sitt. Hann mun senda
þér það.
Það er gott, ef þið vilduð taka
ykkur duglega saman til að fram
fylgja. samskotunum. Þ-að er
ómögulegt að koma neinu til leið-
ar, nema með fjárstyrk, en vand-
inn er að finna þá hvöt, sem verk-
ar mest. Við þurfum að neyta
hennar með krafti, eða þeirra, sem
bezt duga. Ef þæö er Þjóðvinafé-
lagið þá beitið því; ef það er Þing-
vallafundur, gufuskip, prentsmiðja,
þá beitið því, liklega i sameining
við Þjóðvinafélagið. Skrifið fall-
egar greinar í Isafold o. s. frv.
Hafðu fyrir mig allar klær úti
til að ^ýtvega mér exemplar (Tleiri
en eitt ef þú getur) af 4ða ári
Félagsritanna. Eg er í skuld um
það, og ef þú getur, þá sendu mér
það með skipinu aftur. Eg hefi
beðið Jón Breiðfjörð.
Hver er trúarjátning Áma bróð-
ur þíns í fjárhagsmálinu ? Fær
maður hann til að fylgja fram
Revision á lögunum 2. jan. 71 og
á Stjórnarskránni? Fær maður
hann til að heimta reikninga um-
liðins tíma og uppbætur á kóngs-
jörðum, stólsjörðum, kollektu.
verslunargjöldum? og hvert form
vill hann hafa á því? — Vill hann
ekki vera með að heimta álag á
kirkju og skóla? Skrifaðu mér
greinilega um það.
Berðu kæra kveðju föður þinum
og þakklæti frá Bókmentafélaginu
fyrir hans góðvild. Eins bið eg og
konan heilsa móður þinni og frænd-
fólki og Páli frá okkur og frú
Tborgrimsen. Hún er frísk, en
daprast sjón.
Þinn elskandi vin
Jón Sigurðsson.
—ísafold.
Stjömuhröp.
Von er þótt mér væri' í nöp
við Völund reikistjama;
að stöðva’ ei svona stjörnuhröp.
stjama ein féll þama.
Önnur stjarna áðan skein,
en er nú horfin sýnum.
Og núna steypist ennþá ein
af ástarhimni mínum.
Oft og títt á einan mig
hún augum sínum rendi,
en þegar hún féll um sjálfa sig
sviðastings eg kendi.
F.g er líka einn af þ?im
Adams veiku börnum,
sem nota þennan nægtaheim
og njóta góðs hjá stjömum!
Eg elska þeirra augnavald —
en ekki er það lientugt bömum;
og ólíkt minna uppáhald
eg hefi’ á fastastjömum.
Einar P. Jónsson.
Að veita Ijósi yfir iandið.
Hversu bjart sem okkur virðist
í kringum okkur; þótt okkur sýn-
ist bæði himin, jörð og haf í
einu geislabaði, þá em þó altaf
einhversstaðar umhverfis stærri og
smærri blettir, þar sem sólin nær
j ekkj til.
Ekkert er eins dýrmætt né eins
nauðsynlegt, eins og sólskinið, það
er aflgjafi lífsins. Það er yndi
lífsins — það er áhrifamesti lækn-
irinn, sem að náttúran hefir veitt
okkur. Allir hljóta að elska það;
ef svo er ekki, hlýtur að valda því
einhver andleg veiklun.
Vér finnum til þess, þegar okk-
ur líður ekki vel líkamlega, hversu
mikil læknandi áhrif ljósið og sól-
skinið getur á oss haft. Þraut-
imar mýkjast, andinn yngist, lund-
in verður léttari.
Þorkell máni fól sig deyjandi'
þeim á vald, er sólina hafði skapað
— það þýðir hinni eilífu, óendan-
legu ljósadýrð. Það er yndislegt:
áð lifa í ljósi sjáltur, en það dýr- j
mætasta af öllu dýrinætu er þó
það, að geta orðið ljós á vegum
annara, geta varpað þó ekki sé j
nema einstöku geislum inn í sál
þeirra, sem í rökkrinu dvelja, ör-1
væntingarfullir og máske sjá enga
framtíðarvon.
kjör mannanna eru ákaflega |
misskift. Sumir eru bomir og
barnfæddir við ljós og lífsgleði, og'
framtíminn birtist þeim eins og
luigljúfiir töfrandi draumur; heim-
urinn sýnist rennisléttur leikvöll- j
ur, aðeins fyrir þá. — En hinsveg-!
ar eru einstaklingar, konur og I
menn, sem hafa alist upp í rökkri. j
við eyind og örbirgð — hafa farist
á mis við sólskinið — og þessvegna
tapað traustinu á lífinu. Þessir
menn eru olnbogaböm heimsins-
oftajt nær eins góðir og mikilhæfir
menn í eðli sínu, eins og hinir, en |
sem njóta sín aldrei, vinna aldrei
sin tilætluðu hlutverk, vegna þess j
hve litlar tilraunir hafa verið gerð-
ar til þess að örva þá upp, gera þá
bjartsýna, veita meira af sólarljósi
inn í sálarlíf þeirra, og taka dýpri
og innilegri hlutdeild i kjörum
þeirra. Þessir menn, þessir hlekk-
ir í þroskakeðju kynslóðanna, hafa
glatast sjálfum sér, glatast þjóð-
félaginu fyrir vanrækslu, fyrir
kulda og kæruleysi meðborgaranna.
Nærgætni við sjúklinga er óum-
flýjanleg og sjálfsögð. En nær-
gætni og ástundun við olnbogabörn
þjóðfélagsins er ekki síður nauð-
synleg. Enginn veit að hverju
barninu mest gagn verður. Krækl-
óttur frjóangi getur ef til vill orð-
ið hátt og laufþrungið tré, ef sól- |
skinið nær að lauga hann. Harð-1
réttisbarnið getur orðið, þegar fram
í sækir, öflug stoð undir þjóðfé-
lagsbyggingunni, svo framarlega.
sem sólskininu er ekki bannað að
skina á það.
Sá er vansæll, þótt haldi hann
sig sælan, sem aldrei hefir glatt
aðra menn; aldrei varpað ljósi inn
i sál olnboga barnanna, sem í
rökkrinu sitja, fátæk og fáklædd
með vonleysið í augunum.
Verkefnii) eru nóg fyrir hendi,
hvervetna er fólk, sem býr í rökkri,
á við skort og áhyggjur að stríða,
bæði efnalega og andlega. Þessu
fólki þarf að liðsinna.
Engin sæla a jarðnki er eins
dýrmæt og sú, að geta orðið öðr-
um mönnum að liði, geta stutt
þann, sem veikur er, leiðbeint þeim,.
sem viltur er, og lýst upp i kring-
um þann, sem er umkringdur af
skuggum. Og skuggá blettimir
eru alt of margir.
Það þarf að veita sólskini inn í
hreysti fátæklinganna, inn að hvílu
hinna sjúku, inn á hvert einJsta
heimili. — Það þarf að veita ljósi
yfir landið!
Á heimleið.
Þegar mér barst í hendur sagan
“á heimleið’’ vildi eg fegin hafa
ritað nok^ir orð til þess að hvetja
fólk til að lesa hana, en fleira en
eitt bar til þess, að úr þessu varð
ekki. Nú fyrir skemstu fékk eg
bréf frá ungri ýinstúlku minni
heima á Islandi, elskulegri, góðri
og gáfaðri, þar minnist hún á að
hún hafi lesið “Á heimleið” og fer
nokkrum orðum um bókina. Þeg-
ar eg las þetta, sem nun skrifaði.
datt mér i hug:, "Þarna kemur
afbragðs ritdómur, hann skal eg
senda heim”.
Hún segir svo: “Eg er rétt bú-
in að lesa “Á heimleið”, eftir Guð-
rúnu Lárusdóttur. Mér þykir sag-
an að flestu leyti góð. Hún er um
trúmál. Stúlka verður fyrir trú-
aráhrifum í Noregi, hún er íslenzk.
nemur þar hjúkrunarfræði, kem-
ur svo heim og gengur milli fólks
til að hjúkra og kenna mönnum að
þekkja lifandi trú. Þessi kona er
ágæt, og mér finst eg kannast við
svo margt hjá henni, sömu tilfinn-
ingar hreyfa sér hjá mér; löngun-
in til að gleðja og bæta. — Hún
hefir þrekið, en mig brestur það.”
Hefði vinkonu mína grunað að
þetta kæmi á prent sem ritdómur.
mundi hún hafa ritað ýtarlegar.
En svo' sem hún nú segir þetta.
felast í því beztu meðmælin, sem
sögð verða um skárdsögur yfir
höfuð að tala. Hvað mikið eða
litið, sem listagildi þeirra er, þá
er lífsgildi þeirra komið undir þvi.
að þær verði löngun lesendans til
að “gleðja og bæta”. Vér eigum
meira en nóg af ritsmíðum, sem af
mikilli list sjúga merg og blóð, lífs-
þrekið, hugsjónirnar,, trúna og líf-
ið, ástina og virðinguna fyrir líf-
inu. Þjóðinni er holt áð lesa bæk-
ur sem stefna hærra, sem halda
fram sannleikanum, og sannleikur
reynist það alla tíma, að lifið í
Jesú Kristi gerir þá sem það öðl-
ast öllum öðrum óviðjafnanlega
færari til allra góðra rramkvæmda
Iandi og lýðnum *íil blessunar.
Fyrst frú Guðrúnu hefir tekist að
móta persónu “Margrétar’ ” svo að
hún snertir tilfinningar og sam-
vizku íslenzku stúlknanna — því
eg veit, að þar sem vinkona mín
talar, þar talar bljúglynda, yndis-
lega íslenzka stúlkan, sem eg oft
hefi mætt og aldrei gleymi, af því
að hún er fegurðsta konan, sem eg
hefi séð í heiminum, — þá þykir
mér vænt urn bók hennar og óska.
að sem flestir lesi hana.
Ólafia Jóhannsdóttir.
Vinasöknuður.
Svifur að sorgin stranga,
sárt lýðir finna tjón;
að dagsverki loknu langa
látinn er drottins þjón;
Doktor Jón, Bjarna borinn,
blíður og sannleiks hreinn,
starfsamur, stiltur, þorinn
stofnaði söfnuð einn.
Fyrstur hér fræðin kendi
föðurlands máli á,
guðdóminn glaður sendi
göfugu hjarta frá,
og öllum liann ástúðlegri
annaðist kirkjustörf;
vart finnum vísdóm fegri,
vora sem bætir þörf.
Hetjan, sem hefir barist
heilögum krafti með,
árásum öllum varist,
í anda guðs sýnt það geð,
okkur að leiða og lýsa
lærdóminn þekkja réð,
okkur með vísdóm visa,
að veg drottins gætum séð.
Hetjan hin hjarta prúða
hefir í tugi þrjá
borið Krists skýran skrúða
skreyttan með ljósum á,
drottins und dýrðar merki,
djarfur og lyndishreinn,
sannleikann sýnt í verki,
sigrað baráttu einn. •
Hjörðinni haldið saman
hefir af guðdóms ást;
virðum reist vísdóms framann,
vegleg þess merki sjást:
kristna trú kent með snilli,
kærleikans borið skjöld,
allra áunnið hylli,
sem aðhyllast drottins völd.
Skarð er nú, skjöldur brotinn,
skýlaust það margir sjá,
guðfræðin gengur lotin,
gefast ei dæmin fá,
þá hirðirinn góði er hættur
hjörðin hans dreifast fer;
seint verður svo umbættur
sár skaði okkar hér.
Tregum, ó, timinn sýnir,
til verður aldrei sá
er drottins boðorðin brýnir
betur, það lærum sjá.
Studdur bað stöðugt drottinn,
styðja sín verk, sín ráð.
Studdur stílaði vottinn,
studdur af guðdóms náð.
BÚT v ___1
Sveif nú til hærri heima,
helgan fékk sigurkrans;
lofsöng um ljóssins geima
ljóðar hirð skaparans;
umkringdur englahjörðu,
allir sem glaðir tjá:
“Þú vinur Krists varst á jörðu,
velkominn sért oss hjá!”
Ekkju í sorgar sjirum,
sonur guðs lækna þú,
lauguð af tregafárum
til þin hún leitar nú.
vert henni alt í öllu
á meðan dvelur hér,
og síðan i himna höllu
helga þeim samvist ger.
Bænheyrðu, blíði herra,
svo biður andi minn,
saknenda sorg lát þverra,
sendu þeim styrkleik þinn;
senn styttist sorgar brautin,
senn liður daginn á,
senn birtir, sefast þrautin,
senn vini fáum sjá.
C. Hansson.
Bertha von Suttner látin.
Baronessa Bertha von Suttner
er lézt 23. þ. m., ettir þriggja
vikna sjúkdómslegu. Hún var
alkunn fyrir starf sitt í þarfir
friðarhreyfingarinnar. Arið 1905
hlaut hún friðarverðlaun Nobels.
Hún hafði lagt svo fyrir, að lík sitt
skyldi brent verða og engin kirkju-
leg þjónusta þar um hönd höfð.
Barónessan var fædd 1843 °S var
faðir hennar Franz von Kinsky
greifi. Sem geta má nærri, fékk
hún í æsku ágætt uppeldi, og á
fullorðinsárum jók hún mjög and-
legan þroska sinn og víðsýni með
ferðalögum víðsvegar um heim.
Hún var lengi ritstjóri að tíma-
ritinu: Niður með vopnin”, og
hlaut allmikla viðurkenningu fyr-
ir það starf. Hin heimskunna
skáldsaga hennar bar sama nafn
og tímaritið.
Bamung lofaðist hún Adolf
Wittgenstein, en hann féll i orustu.
Árið 1876 giftist hún barón
Gundacor von Suttner, og misti
hún hann 1902.
Fyrir tveim árum ferðaðist
hún víða um stórborgir Banda-
rikjanna og hélt fjölsótta fyrir-
lestra um alheimsfriðarmál. Hún
var um eitt skeið skrifari hjá
Dr. Alfred B. Nobel; þeim er
stofnaði Nobelsverðlaunasjóðinn
alkunna, og mun það niest hata
verið af hennar hvötum, að hann
afréð að ein verðfaunm skyldu
ganga til eflingar friðarhreyfing-
unni.
Leo páfi 13. kallaði hana
merkilegustu konu heimsins. Það
^ar hún, sem kom því til leiðar
að ‘,‘Zarinn” kallaði saman fyrsta
friðarþingið i Haag, eftir að hann
liafði lesið bók hennar “Niður
með Vopnin”. Alt starf hennar
var í þarfir göfgunar mannkyns-
ins. öll ritverk hennar ljómuðu
upp af sannleiks ást og innilegri
hluttekningu í kjörum hinna bág-
stöddu. Um 16 ára tímabil var
hún forseti fyrir alþjóða friðar-
skrifstofunni í Bern.
Frá íslandi.
Stjórnarkosning Bókmentafé-
lagsins fór svo að Dr. Björn M.
Olsen var endurkosinn forseti fé-
lagsins með 188 atkv., en varafor-
seti Dr. Jón Þorkelsson landskjala-
vörður. I fultlrúaráðið voru kosn-
ir docent Jón Jónsson sagnfræð-
ingur og Einar prófesáor Arnórs-
son. — Félagar eru nu 1080, og
hafa þeir aldrei verið svo margir
áður.
Nýjar bækur verða 12 arka
hefti af verðlaura ritgerð séra Jóns
á Stafafel’i, Víkingaferðir, og
samið hefir verið við Stefán
Stefánsson skólastjóra á Akureyri
um Grasafræðisrit.
Baldur Sveinsson, kennari á Isa-
firði, er ráðinn fyrst um sitt rit-
stjóri að Morgunblaðinu i Rvík.
Hinn fyrri ritstjóri blaðsins,
Vilh. Finsen kvað eiga pð veita
forstöðu loftskeytastöðinni, sem
reisa á í höfuðstaðnum.
Embættispróf í lögum hafa tek-
ið við háskólann i Reykjavík Þor-
steinn Þorsteinsson frá Arnbjarn-
arlæk, Sigurður Sigurðsson frá
Vigur og Jón Asbjömsson úr
Reykjavík.
Látinn er Halldór Ó. Þorsteins-
son fv. prestur á Bergþórshvoli,
andaðist úr lungnabólgu á Landa-
kotsspítalanum, 58 ára að aldri.
Hinn 9. þ. m. andaðist *í Rvík
Magnús Einarsson verzlunarmaður
á Litlu-Steinstöðum, um fimtugt.
Hann var greindur maður og
drengskaparmaður í hvívetna.
Björn Jósefsson cand med. hef-
ir verið settur til þess að gegna
héraðslæknisembættinu í Axar-
firði frá 1. þ. m.