Lögberg - 07.01.1915, Blaðsíða 5

LÖGBEBG, FIMTUDAGINN 7. JANÚAR 1915
5
CANADA
FINEST
TNEATM
ALLA ÞESSA VIKU
MeS Mata. daglega
EINN MESTI MTNDA-LEIKDR
ANNETTK
KELIiKKMANX
NKPTUNK’S
DAUGHTEK
eða sagan um konungsdótturina frá.
hinu djúpa hafi
Ssetasala byrjar i leikhúsinu 4 fimtu-
dag. 30. Des.. kl. 10 f. h.
Prísar
Kvcld: Á afial gólfi og loft-góll'i 25c.
1 efri loftbckkjum lOc.
Kftir hádcgi: FuUorðnra sæti 15 cent.
Bamasæti lOc. og' & lofti lOc.
ATiTiA VIKUNA SEM KEMUR
Mats. Miðvd. og Iaugard.
Htnn fagri og ávalt vinsæli gaman-
söngielkur
THK CHOCOL/ATE
S O U D I E R
óvigjafnanlegur hópur leikenda og
stór söng- og hljógfæraflokkur
Sala I lelkhúsi byrjar 4 Föstud. kl. 10
Kvekl 91.50 tU 25c. Mat $1 til 25c.
VIKUNA FRÁ 18. JANÚAIt
verður lelkið
‘THE CHIMES OF NORMANDY”
af The Winnipeg Operatic Soclety.
arinnar. Þannig er það uni áramót-
in. Það er eins og varir og tungur
allra manna séu sérstaklega samtaka
á nýársdag. Þá verður öllum það
sama að orði: “Gleðilegt ár!” berst
frá vörum til eyrna hvar sem verið
er og hvert sem farið er. Og þótt
þetta séu því miður stumdum orðin
tóm, eða svo að segja, þá fylgir oft-
ar hugur máli. Neisti af sálareldi
þess er talar, finst venjulega í orð-
unum. En sá neisti er misjafnlega
stór; misjafnlega heitur; misjafn-
lega kveikjandi, alt eftir því. hversu
mikil alvara fylgir honum.
Auk þessara heillaóska gefa menn
nyársgjafir; sumir stórar, sumir
litlar, eftir efnum og ástaeðum; eft-
ir efnalegum og hugarfarslegum
kringumstæðum.
Það er í tilefni af einni slíkri ný-
ársgjöf. sem við erum komin saman
hér í kvöld. Það er nýársgjöf, sem
íslenzka þjóðin, móðitrþjóðin okkar,
hefir gefið börnum sínum. Sú ný-
ársgjöf er stór og á hak við heilla-
óskirnar í sambandi við þá gjöf, er
ekki einungis dálítill neisti, heldur
heill sálareldur allra sannra bama
ættlandsins okkar. .Þessi nýársgjöf er
algert bann á tilbúningi, sölu og inn-
flutnngi allra áfengra drykkja.
í mínum augum er þetta ein allra
stærsta og allra bezta nýársgjöf, sem
nokkitr þjóð getur gefið börnum
sínum; og sé gjöfin- skoðuð við ljós
óhlutdrægrar rannsóknar og óhindr-
aðrar þekkingar, þá held eg að flest-
ir hljóti að verða á sama máli.
Hvað er það þá aðallega, sem
nnnist hefir við þessa gjöf? Var
hennar brýn þörf? Til þess að svara
þeim spurningum ítarlega, þvrfti
langan og yfirgripsmikinn fyrirlest-
ur. En tíminn leyfir það ekki. Á-
fengisbölið á svo margar hliðar og
átaikanlegar, aið lýsing þess tæki
margar kveldstundir. VTið vitum það
flest, að þetta land, sem við höfum
gert að fósturlandi okkar, stynur
undir fargi áfengisböJsins; við vitum
það flest, að í Canada er drukkið
brennivín fyrir $45,000,000 (ijörutíu
og fimm miljónir dalaj á hv'erju ári.
Við vitum það líka, að á Bretlandi
er drukkið brennivín fyrir $900,000,-
000 fníu hundruð miljónir dalaj á
hverju ári; við vitum það enn frem-
ur. að í Bandaríkjtim er drukkið
brennivín fyrir $950,000,000 ("níu
hundruð og fimtíu miljónir dalaj á
hverju ári; og við vitum, að heima á
aettjörðinni okkar hefir til skamms
tíma verið drukkið brennivín fyrir
500,000 (fimin hundruð þúsund) kr.
á hverju ári.
Svona mætti halda áfram land úr
landi. “Svona kvað það vera um
allar jarðir,” segpr skáldið. Eg á
hér auðvitað við alt áfengi; eg kalla
það alt brctmivín, því það brennir—
BRENNIR; brennir alt andlegt og
líkamlegt, brennir eignir manna:
brennir heilsu og krafta; brennir sið-
ferðisþrek; brennir frið, sambúð og
vináttu. Þetta alt og ótal fleira því
skylt gerir brennivínið, alt af og al-
staðar þar sem þess er neytt. Þetta
hefir það gert á tslandi. Áðttr voru
menn bannfærðir þar. — já, beztu
menn þjóðarinnar; nú hefir þessi
allra versti óvinur hennar verið
nckilega bannfærður. T>að er mikil
nýársgjöf og góð.
Eg man eftir því, að séra Friðrik
Bergmann sagði það einu sinni í fyr-
trlestri, að meginþorri allra íslenzku
prestanna væru drykkjusvln og að
það væri að 'miklu leyti Pétri biskup
að kenna. Ekki þannig, að hann
drykki sjálfur, heldur af þvt að hann
léti það viðgangast afskiftalaust eða
a skiftalítið. Þetta þóttu hörð orð
og óverðug, eg nian svo langt; en
þeim hefir ekki verið mótmælt með
rökum enn þann dag i dag. Það var
ekkt hægt; orðin vor„ hókstaflega
sonn. Þaö var aldarháttur í þá daga
Heima, að drekka, og sérstaklega
þótti það afsakanlegt hjá embættis-
monnum landsins. Þessi mikli og
góði maður, Pétur biskup, lét það af-
skiftalítið, og var venjan þar höfð
að afsökun. Séra Friðrik Bergmann
taldi þá afsökun ekki gilda, og eg er
honttnt alveg samdóma t því máli.
Það þótti sjálfsagt t gamla daga á
íslandi, að hafa til brennivin handa
prestinum, þegar hann kæmi að hús-
vitja; sjálfsagt, að hann fengi sér
stóran skamt af vitskerðandi eitri
áður en hann framkvæmdi prests-
' verkin. Það þótti sjálfsagt, ekki
síður, að hafa í staupinu handa lækn-
inum, þegar hann kom að vitja
sjúkra; sjálfsagt að veita sljófgandi
eiturstraumum upp í heila hans áður
en líf manns var lagt honum í hend-
ttr. Það þótti einnig sjálfsagt að
“hýrga” sýsluntanninn með brenni-
víni áður en hann framkvæmdi em-
bættisverk sín; og sjálfsagt að losa
hann við rétta dóntgrein með eitri
áður en hann dæmdi dóma.
Það er ekki að ástæðulausu, þótt
fagnaður sé í landi þar sem svona
hefir verið ástatt, en svo rækilega
tekið í taumana, að öllu áfengiseitri
er gersamlega útrýmt. Já, hún er
stórkostleg, nýársgjöfin, sem ts-
lenzka þjóðin hlaut í dag.
Frá því var skýrt af Birni Jónssyni
ritstjóra t kring ttm 1890, að á árun-
um 1881—1885 hefðu 300 stúdentar
útskrifast af latínuskólanum, og af
þeitn hefðu 120 orðið ofdrykkju-
menn. Þessari staðhæfingu reidd-
ust menn svo, að farið var á stað í
því skyni að búa mál á hendur Birni
fyrir tiltækið. Þarna var rétt lýst
ofstæki Good Templara! Þarna voru
þeir með allar öfgarnar! Fróður
maður og kunnugur var fenginn til
þess ,aö telja saman ofdrykkjumeítn
frá latínuskólanum á þessu tímabili;
hann taldi saman þangað til komnir
voru hundrað; þá leizt honutn ekki á
blikuna, hætti að telja og málshöfð-
unin féll niður. Sannleikurinn var
sá, að þótt nemendum skólans væri
bannað að bragða áfengi og hörð
refsing lögö við, þá máttu kennar-
amir drekka og vera ölvaðir hvar
sem var; jafnvel í kenslustundum, án
þess að þeir væru átaldir fyrir.
Þegar leiðtogarnir voru þannig, þá
var ekki við góðu að búast af alþýð-
unni; limirnir dönsuðu auðvitað eft-
ir höfðinu, og höfuö, sem haft er
fyrir brennivínsílát, er illa til þess
fallið, að stjórna sjálfu sér. hvað þá
limttnuni. I>aö er’ eftirdæmið, sent er
grundvöllur allra siðferðisáhrifa.
Frá því er sagt, að prestur nokkur
spurði dóttur sína, hvað hún hefði
gert, þegar piltur kysti hana á aöra
kinnina. “Eg bauð honutn hina,
pabbi,” svaraði hún. “Þú hefir sagt,
aö tnaöur ætti alt af aö gera það.”
F.ins og þessi prestsdóttir fylgdi í
verki kenning fööur síns, eins fylgdi
íslenzka þjóðin i verki eftirdæmi
leiötoga sinna.
En sv’o hefst nýtt tímabil í sögu
landsins o g þjóðarinnar. Það var
ekki taliö inikils viröi í upphafi frem-
ur e.n lækurinn hans Stephans G.
Goodtemplara stúkur vortt stofnaðar
heima á nokkrttm stöðum, og þóttu
þaö ill tíðindi. Þeir fáu, sent dirfð-
ust aö gerast meðlitnir þeirra, voru
dregnir í sundur í háðinu og fyrir-
Iitnir af fjöldanum. Þesstt voðafé-
lagi var lýst þannig, aö það væri skil-
getið systkini frímúrara reglunnar,
og allir vissu, hvemig hún væri;
tneðlimir hennar hefðu gert samsæri
við þann vonda; þeir gengju í skinn-
brókutn af dauðunt mönnum og
hefðu alt af nóg af peningum. en
sálir þeirra v’æm veðsettar þeim
gamla. Var sagt, að þetta nýja fé-
lag væri leynifélag, og öll leynifélög
væru að einhverju leyti voðaleg.
Þessu var virkilega trúað og þaö
stóð félaginu fyrir þrifum lengi vel;
menn forðuðust það rétt eins og
bannfæringarnar í fyrri daga. En
félagið fór sínu fram; það óx og
þroskaðist þrátt fyrir alt, rétt eins
og lækurinn hans Stephans. Því var
lengi lagt það til lýta, að enginn að-
hyltist það nenta “skríllinn”, sem
kallaö var. Það var svo sem ekki
hætt við þvt, að læknirinn, eða prest-
urinn, eða sýslumaðurinn, eða kaup-
maðurinn létti sjá sig í þessu félagi.
Nei, síður en svö; og það var ein-
rnitt mörgtim óræk sönnun fyrir því,
að félagið væri einhver gallagripur,
varasamt að einhverju leyti.
Þó fór svo um síðir, að fáeinir
málsmetandi menn geröust meðlimir
þess, t.d. Ólafur Roz.enkrans biskups-
skrifari; Indriði Einarsson yfirskoð-
unarmaður; Björn Jónsson ritstjóri
og Guðlaiigur Guðmundsson sýslu-
maður. Sumir þeirra höfðtt verið
hneigðir til víns og gerðu þetta til
reynslu; hafa þeir jafnan síðan ver-
ið öniggastir og ágætastir starfs-
menn íslenzkrar menningar gegn
um þetta félag. En stórum augum
var litið á þessa menn t fyrstu. Þeir
þóttu hafa fallið tnörg fet í áliti, og
það þurfti þrek fyrir þá, sem nokkru
höfðu fyrir að fara, til þess að ganga
t Goodtemplarafélagið á þeim árum.
En þessir menn og nokkrir fleiri
buöu almenningsálitinu byrginn og
fórtt sínu fram.
Við tnttnum vist flest eftir því at-
riði í sögu íslands, þegar Teitur riki
og Þorvarður Ijiftsson á Möðrttvöll-
um fóru inn í kirkju, tóku þar Jón
biskup Gerreksson og drógn hann í
öllum helgiskrúðanmn út í Brúará og
drektn honutn þar. F,r þetta eitt
allra myndarlegasta tiltæki, sem gert
hefir Verið á fslandt að fomu og
nýju, þegar tillit er tekið til alls
þess ofríkis, setn Jón biskup hafði
gert sig sekan í, og þegar þess er enn
fremur gætt, að lítt mögulegt var að
ná rétti stnum í þá daga lagalega.
Þessir menn vissu vel, að þeim yrði
gefið ilt auga fyrir tiltækið, en þeir
skeyttu þvi ekki; þeir lögðu sjálfa
sig í hættu fyrir heill þjóðarinnar.
Fyrstu leiðandi mennirnir á ís-
•landi, sem í Goodtemplarafélagið
gengu, vissu það líka, að þegar þeir
réðust á hinn veraldlega biskup lands-
ins — brennivínið —- þá væri fyrir-
litningu og jafnvel ofsóknum að
tnæta. En þeir voru ákveðnir t því,
að hætta ekki fyr en hann væri dreg-
inn frá altari heimskunnar og honum
kastað í þann hyl, sem hann kæmi
aldrei upp úr að eilífu. Nú er því
verki lokið; hamingjunni sé lof.
Eftir því sem eg hefi lýst fyrir
ykkur ástandinu heima fyrr meir —
og þvi er eki lýst ver en það var—,
þá liggur það í augum uppi, að ný-
ársgjöfin, sem um er að ræða, er
ekki Htilsvirði, fagnaÖurinti ekki á-
stæðulaus. Fyrirlitningin og lítils-
virðingin snerist fyrst upp 't ótta fyr-
ir því, að þetta félag gæti ef til vill
gert einhvem usla, og síðan varð úr
þvt full sannfæring þess, að það
berðist fyrir heillamáli. Brennivíns-
mennirnir höfðu fyrst líkt þvi við
fluguna, sem settist á hjólið og skip-
aði því að hætta að snúast, en það
snerist eftir sem áður. En í þessu
tilliti varð endirinn annar; litla flug-
an stækkaði og þyngdist og áhrif
hennar uxu svo að hún hefir nú
virkilega fyrir fult og alt stöðvað
hjólið; þetta voða hjól brennivíns-
valdsins, sem snúist hafði öldum
saman og mulið undir sig með helj-
arafli kjarnann úr hverri kynslóð-
inni eftir aðra. Já, þetta heljarhjól
bölvunarinnar er nú stöðvað í ís-
landi—stöðvað þar að eilífu, að við
vonum.
Það voru alþýðumenn á íslandi,
sent byrjuðu þetta mikla starf, eins
og allsttaðar annarsstaðar. Sagan
sýnir þaö í öllum löndum, að um-
bætur og siðaskifti koma sjaldan frá
hærri stöðurn. Það er alþýðan, setn
sýpur seyðiö af flestri spilllingu og
ranglæti í hv’aða mynd sem er; og
það er þvi eðlilegt, að á meðal henn-
ar rísi upp niennirnir, sent krefjast
bóta og breytinga. Sá finnur auð-
vitað bezt, hvar skórinn kreppir að,
sent ber hann, og brennivínsskórinn
hefir oft kreft illa að íslenzkri al-
þýðu. En þeir, sem baráttuna hefja
gegn fornri venju, eru jafnan kall-
aðir uppreistarmenn og ofstækis; en
þau nöfn þykja mörgum láta illa í
eyrum. Sannleikurinn er sá, að
flestum siðbótahreyfingum hefir ver-
iö hrundið af stað af svokölluðum
uppreistarmönnum. Það var nafnið
sem þeim var valið, er fyrstir dirfö-
ust aö andæta brennivínshelginni á
íslandi.
Eg man eftir því, þegar eg var í
Evrópu t fyrra sumar, að eg sá minn-
isvarða i Edinborg á Skotlandi. Hann
heitir minnisvarði píslarvottanna
fMonument of the Martyrs). Það
er þannig til komið, að á Skotlandi
var maður rétt fyrir aldamótin 1800,
sem Thomas Muir hét. Hann lagði
það til, að breytt yrði þannig stjórn-
arskrá Bretlands, að atkvæöisréttur
yrði rýmri. En brezka stjórnar-
skráin var talin heilög, fullkomin og
óbætanleg. Var hann þvi kærður
um landráð fyrir það að vilja breyta
hinni óskeikulu stjómarskrá lands-
ins; hann var fundinn sekur og
da’tndur í 14 ára fangelsi. Minnis-
varði þessi í Edinborg er reistur
honum og fylgjendum hans.
Svona hefir það verið alt af og
allsstaðar, þegar brjóta hefir átt á
bak aftur fornar venjur. Landráða-
maður Uppreistar maður. Ofstæk-
ismaður I hefir alt af Verið viðkvæð-
ið. Lúter var talinn uppreistarmað-
ur á sinni tíð, en lxeði hantt og aðr-
ir svokallaöir uppreistarmenn hafa
verið heimsins þörfustu menn; fyrir
þá er mannl'tfið í heiminum það sem
það þó er; fyrir verk þeirra og á-
hrif er það, að síðustu brennivíns-
tunnunni á íslandi var velt í sjóinn
i gærkveldi; fyrir blessunarrík áhrif
af störfum þeirra er t dag haldin
fagnaöar og gleðihátíð um alt ts-
land—og því erum vér að samgleðj-
ast hér t kvöld. , ,
En þeir, sem á svona störfum
byrja, þeir, sem á fomar venjur ráð-
ast, eiga Venjulega ekki sjö dagana
Sæla; ýmist hafa þeir verið bann-
færðir 't einhverjum skilningi. eða
hæddir og fyrirlitnir; fólkið hefir
vcrið æst upp á móti þeim í blindni,
og stundum hefir þeim með valdi svo
kallaðra laga verið bannað að ræða
mál sín opinberlega. Þessttm töktim
vildi einn brenntvínssali í Reykjavík
láta beita við bindindismennina.
Hann kvað það rétt. að þeir menn.
sem raska vildu fyrirkomulagi þjóð-
félagsins, og þannig leiða bölvttn
yfir landið tneö nýjum óróakenning-
| um og skaðlegum nýmæhtm, Væru
sviftir þeint rétti að hafa málfrelsi
og ritfrelsi. Þetta er santa aðferðin
sent katólskan hafði í fyrri daga;
sama aðferðin sem alt þrællyndi hef-
ir alt af haft og hefir enn þann dag
i dag. En þessi aðferð sýnir aldrei
annað ert veikan málstað. Sá, sem
ekki þorir að heyra máli sinu and-
mælt hann hefir ekki trú á sann-
leika þess. Það sem ekki þolir sól-
argeisla opinberrar mótstöðu. er af-
kvæmi myrkursins; það mál, setn
ekki þolir opinberar umræður, er
ilt mál. Ljósið og sannleikurinn hald-
alt alt af í hendur; tnyrkrið og lygin
eiga aðra götu satnan. En það fyrra
sigrar venjulega. Það hefir sigrað
á islandi í þetta skifti. Sigur þess
er nýársgjöf íslenzku þjóðarinnar í
dag.
Eftir að embarttismenn landsins
fóru að veita bindindismálinu fylgi
sitt var því borgið; það tók þá hvert
risasporð á fætur öðru.
Árð 1890 var áskorun send til
prestastefnunnar í Reykjavik þess
efnis, að biðja biskup og presta að
veita málinu fylgi sitt. Biskup tók
þvl vel, og varð árangurinn sá, að
hann sendi nokkru síðar áskorun á-
samt 8 prestum til allra presta lands-
ins og hvatti þá til þess að ganga í
algert æfilangt bindindi. Þvt yar
þanig tekið að stofnaö var presta-
bindindi og gengpt i það Hallgrímur
biskup Sveinsson, séra Þórliallur
Bjarnarson prestaskólakennari, og
8 prófastar og 36 af 117 prestum
landsins. Þetta tiltæki biskups
hafði óútreiknanleg áhrif.
Santa ár gengpist nokkrir kaup-
menn fyrir því sjálfkrafa, að kaup-
menn og verzlunarstjórar skyldu
hætta að flytja inn áfengi. Vortt
þeir helztir hvatamenn þess Björn
Sigttrðsson í Skarðstöð, sem nú er
bankastjóri í Reykjavík, og Tryggvi
Gunnarsson. sem öll velferðarmál
landsins gerir að sínum málum. Fóru
þeir í þessum erindum til Kaup-
manahafnar til þess að fá stórkaup-
menn. er þar bjuggu og verzlanir
áttu á íslandi, til þess að gefa sam-
þykki sitt til þessara nýmæla. Þetta
var stórt spor í rétta átt og hafði
niikil áhrif. Þessu næst Var safnað
áskriftum ttm alt land undir bænar-
skrá til allra alþingismanna og kaup-
manna, og þeir beðnir að ljá bind-
indismálinu fylgi sitt. ,
En einna stærsta sporið var þó
stigið, þegar landlæknirinn beitti sér
fyrir málið með öllu síntt afli og
góðu hæfileikum, og ýtnsir embættis-
bræður hans fetuðu í fótspor hans.
Ixtksins konist svo langt, að þing-
ið gerði brennivínið landrækt. Var
ísland fyrsta land í heimi að sam-
þykkja þess konar lög, og þau lög
gengu í gildi í dag. Þessi samkoma
er haldin til þess að fagna burtför
Bakkusar. Nú er verið að fylgja
honum til grafar á íslandi. Já, þetta
hefir staðfestan og alvaran áunnið
heima; en hvað höfum við gert hér ?
Samvizkan bannar ntér aö þegja uni
það við þetta tækifæri. Jafnframt
því sem gleðin skipar öndvegi af
fögnuði sigursins heima, verðum við
hér að líta til jarðar með djúpri
blygðun fyrir alvöruieysið. Heima
var alvaran hæsta flagg á stöng bin<l-
indisntanna; hér hefir alvöruleysi
staðið málintt fyrir þrifurn. Eg get
ekki annaö en kallað það alvöru-
leysi, þegar bindindistnenn hafa látið
brennivínsstjórn teyma sig á eyrttn-
tint í eina áttina í gær og aðra í dag.
Eg kalla það alvöruleysi, þegar þeir
hafa látið leiðast til að bera það
undir atkvæði vtnvaldsins, hvort
stjórnin ætti að standa við gefin lof-
• orð og ttnna eiða við bindindismenn-
ina. Eg kalla það alvöruleysi, þegar
bindindismen uppreistarlaust og mót-
mælalítið láta stjórnina stinga undir
stól vínbannslögum sömdum og
samþyktum af fulltrúaþingi fólksins
og staðfestum af æðstu dómstólum
rikisins; og eg kalla það alvöruleysi,
þegar bindindismenn greiða svo at-
kvæði með ^þessari sömu brennivtns-
stjórn og á móti bindindislöggjöf.
Mér finst, að sem bindindismenn
hljótum við að skammast okkar nið-
ur t hrúgu fyrir slíkt alvöruleysi.
Mér finst sem þessi miklu tímamót,
þessi mikli sigur fósturjarðarinnar,
ætti að verða okkur hér umhugsun-
arefni til samanburðar; mér finst
það ætti að verða hvöt fyrir okkur
til meiri alvöru framvegis. Á sama
tima sem bræðttr okkar og systur ertt
að loka dvrum fyrir Bakkusi fyrir
fult og alt, finnast bindindismenn |
hér svo blindir og lítilþægir, að þeir
lofa þann, er oftast hefir svikið þá;
lofa hann fyrir það, að hann hefir
ekki þorað annað en að veita örlítið
af því, sem mikill meiri hluti fólks-
ins hefir marg krafist. Já, þeir ertt
lítilþægir. Sigttrinn heima t dag er
ávöxtur þess, að þeir hafa stefnt
þar hærra og verið alvörumeiri.
En einmitt þetta eiga að verða
sterkar hvatir fyrir okkttr hér að
gera bctur. Samkoman hér í kvökl
er tvöföld; ekki tvöföld i þeim skiln-
ingi að við meinum ekki hVert einasta
orö sem við segjtim, heldur í þeim
skilningi, að hér er bæði fagnaðar-
hátíð og veiðimót. Við erttm að fagna
því, að stúkan Hekla hefir lifað og
starfað i 27 ár; stúkan Hekla, sent
er stærsta stúka í Canada og stærsta
íslenzka stúkan í heimi; og aðallega
erum viö mcð fögnuði aö fylgja í
anda hræðrum okkar heima, þar sem
þeir bera Bakkus til grafar. Þetta
er annað atriði samkomttnnar. Hitt
atriði samkomtinnar er það, að við
htigsunt okkur að veiða menn. Hér
ertt satnan komnir menn af öllum
stéttum, setn ekki heyra til þessu fé-
lagi. Það var ekki fyr en presta-
stéttin og læknarnir tóku satnan
höndum heima, að vínið var gert
landrækt. \fið þurfttm þess sama
hér. Eg held því fram krókaiaust og
óhikandi, að allir læknar, allir lög-
menn og allir prestar eigi að vera
bndindismenn. Næst trúmálunum
eru siðferðismálin þau helgustu, sem
presturinn á að starfa fyrir. Hver
prestur veit það vel, að siðferði og
brennivín eru andstæðingar; hann
veit um grafirnar, sem geyma bein
þeirra manna, er áfengiö varð að
falli; og hann veit að þær grafir eru
margar—margar. Eitt af þvi, sem
prestum ríður Hka á sjálfum, er það,
að kynnast sem flestum; með því
geta þeir aukið söfnuði sína; svo
þótt eldci væri nema frá eigingjörnu
sjónarmiði skoðað, þá ættu þeir að
finna hvöt hjá sér til þess að vera t j
þessum fjölmenna félagsskap. En
aðal áherzluna verður að leggja á
siðferðishliðina; hún á heimting á
vernd þeirra. Þó er það ekki síður
læknastéttin, sem starfandi ætti að
vera í þessu máli. Læknarnir liafa
ef til vill minni afsökun en noldcur
önnur stétt fyrir þvi að vera ekki í
flokki bindindismanna. Þeir vita
betur en allir aðrir um áhrif áfengps-
eitursins; enginn veit betur en þeir
hvernig það lamar lífsþróttinn, or-
sakar sjúlcdóma og gerir manninn ó-
hæfan og afllausan í baráttuinni
gegn allskonar veikindum. Enginn
veit betur en þeir hversu mjög á-
fengisnautnin eykur allskonar ó-
þrifnað og ólifnað og hvemig þeir
félagar aftur grafa grundvöllinn
undan heilsunni. Framtíðar læknis- j
fræðin verður aðallega t því fólgin, I
að kenna fólkinu að lifa, sVo það j
verði sem sjaldnast veikt. Það er ó-
tieitanlega gott að fá bót meina sinna j
þegar maður er orðinn veilcur, en
það er enn þá betra, að fá komið í
veg fyrir veikindin; og það verður
aðal köllun læknisins að verja
sjúkdómum. Frá þessu sjónarmiði er j
það enginn sem fremur ætti að styðja i
að útrýming áfengis en læknirinn.
Hrygðarmyndir áfengisins bera svo
oft fyrir augu hvers sjáandi læknis,
að þaö ætti að vera honutn nóg
hvöt til þess að berjast gegn þvi.
Þá má ekki gleyma lögmönnum og
dómurum; enginn sá hefir verið við
mörg mál riðinn eða skipað dóntara-
sæti, aö ekki hafi hann horfst í augu
við eymd og bágindi, sem af áfengi
stafa. Við þurfum að fá liðveizlu
okkar góðu leiðtoga hér vestra.
Alla prestana, alla læknana og alla
lögfræðingana. Sameiginlegt átak
frá þeirra hendi reyndist notadrjúgt
og áhrifamikið heima, og það mundi
verða eins hér hjá okkur. í þessum
félagsskap geta tttenn unnið samatt
hvaða skoðun sem þeir hafa. Þið
sjáið t.d. hér uppi á pallinum séra
Rúnólf Marteinsson, prest kirkjufé-
lagsins; séra Friðrik Bergmann and-
stæðing hans í trúmálum, og séra
Guðmund Árnason andstæöing hinna
tveggja, og svo mig, sem er andstæð-
itr þeim öllum. En þrátt fyrir þenn-
an trúarbragðalega mismun, fintium
við það, að við eigutn allir heima t
Goodtemplarafélaginu. Allar sálir
eiga einhvern sameiginlegan brenni-
depil, þar sem geislar sálnanna eða
hins virkilega manns koma saman.
Slíkur brennidepill ætti bindindis-
félagsskapurinn að geta verið;
dreifingin er nóg sanit, þótt þar sé
staðið saman. Svo þurfum við að
fá efnamennina, fjármálamennina í j
félagið; þeir standa utan þess langt
of margir. eg held helzt af misskiln- j
ingi. Eg trúi því ekki, að það sé af j
leti, og þri stður af nisku; það hlýt-
ur að vera af misskilningi eða hugs-
unarleysi. Þingmenn okkar eiga um
fram alt að styrkja þetta mál, menn-
irnir, sem fólkið kýs sér til vemdar
og framkvæmda. En því miður verð-
ur stundutn Htið úr efndum loforðuni
þótt þau láti vel í eyrum fyrir kosn-
tngarnar; þau gleymast oft, þegar
til framkvæmdanna á að koma.
Já. við fögnum yfir sigri þeirra
heima og við hryggjumst yfir þvt,
hversu langt við erum á eftir. Við
sjáum það, að þeirra sigur var í því
fólginn, að þeir fengu leiötogana á
sitt band, og við finnum til þess sárt
og innilega, að okkar ósigur er því
að kenna. að við höfum ekki hlotið
starf og áhuga leiðtoganna. Hér
eftir verðum við að vinna af alefli
til þess að ná þeim undir okkar
merki. Þá fyrst er sigurinn vts. Já.
við samfögnum með þeim heitna; en
það er víst. að þeir mega enn ekki
leggja árar t bát; þeir mega nú ekki
leggjast til eilífrar hvíldar. Nú er
einmitt mest þörfin fyrir því að vaka
og vera á verði. Heima á íslandi á
þjóðin þeirri ógæfu að sæta, að eiga
nokkra harðsnúna andstæðinga bann-
laganna. Þar eru ekki allfáar vasa-
útgáfur af Roblin. sem vakandi auga
þarf að hafa á. En þeini flokki, sem
Ttorið hefir þetta stóra mál til sigurs.
er einnig trúandi til að muna máls-
háttinn, að “ekki er minna vert að
gæta fettgins fjár en afla þess."
Bjarta gleðigeisla flytur það nú í
sálir vorar, að sigur er unninn heima
og sterkar vonir vakna í brjóstum
Vortira ttm það, að oss auðnist að ná
sama marki. En til þess þarf alvöru
og áhuga.
-------«-»«.------
•Ffl-^-l-t-tft-1 tffrft-ftt+ffr
HTHYGLI!
Fáið þér kjörkaupa skrá vora? Ef ekki,
segið oss til.
t
•5-
♦
THE
Davidson-Gwynne Specialty Co.
807-809 Somerset BId«., Winnipeg
Vor nýuiiM þeunan mánufí er áhald sem hver
hóndi þarfnast
HIN EINFALDA MJÓLKURFÖTU SK0RÐA.
35 cents
Me# þvf áhaldi er gaman að mjólka, og létt verk. Kýrin getur
ekki velt fötunni. og skjólan getur ekki skroppið
til milli hnjánna. VERÐ AÐEINS................
Elin af nýungum vorum fyrir kvenfólk þennan mánuð er DÚN og
ULLAR AVIAHON HOFA, meö ýmsum litum, f jólaatokk, Hið
varmasta vildarkaup. Vanaverð $1.25 til $1.50 £ 1 nn
Niðursett verð................... * «vU
AlWr vorar vörur eru vildarvörur með kjörverði
Sannið petta með því að bera saman
prfsana hjá oss og öðrum.
Sendið eftir kýörlcaupaslcrá vorri. Skrifið einu sinni, eftir það skal hún
yður send á hverjum mánuði.
+
i
♦
t
t
i
Allar vörur sendar frítt með pósti.
Davídson-Gwynne Specialty Co,
807-809 Somerset Blk., Winnipeg
I A « A « A. á áT
Lszzzzzx
t
t
REC0RDS *»3
[CTORÍUPPLIES
Cross, Goulding & Skinner, Ltd.
323 Portage Avenue - Winnipeg
EASTERN EXCURSIONS
Frá i. til 81. I)esember
Fyrsta i«u Iram t>>» uiiui* l’rá
Wlnnipeg: tif
2
EXPRESS
LESTIR
DAGLEGA
8:10 TIL TORONTO
og MONTREAL
21:10 TIL TORONTO
TORONTO og NÆRSVEITA $40.oo
MONTREAL og NÆRSVEIT $45.00
ST. JOII \ og NÆRSVEITA $59.30
HAI.IKAX og NÆRSVEITA $63.45
Fargjöld eftlr þessu frú öörum stöðum og tll allra stöðva I
ONTARIO, QUEBEC OG STRANDFILKJUNUM
Stansa mé. hvar sem vlll fyrir austan Ft WlUiam. Fartnlðar gflda 3 mán.
Standard og Tourlst Svefnvagnar og Dlnlng Oars á öllum leslaru.
Um frekari upplýslngar, farmfCa og pantanlr & svefnvögnum ber aS
leita tll hvers Canadlan Pacific farmtða aala eða til
WINNIPEG TICKET OFFICES
Cor. Maln ..g Portage Ave. Fón M. 370—371. Opln á kveldln «Ok.-23k.
Depot Fóii: M. 5500
Sérstök sala á lokkum
um næsta hálfa mánuð
Hárlokkar sem áður kostuðu $3 og QC
$4, kosta nú..............VDC
Bréflegum pöntunum sérstakur gaumur gefinn
Sendið eftir verðskrá vorri
Manitoba Hair Goods Co. ráðsm.
Talsími: Garry 2156
P. O. Box 3172
Horni Sherbrooke St. og William Ave.

Æ |[ í prentsmiðju vorri er alskonar prentun
™ II vel af hendi leyát. IJ Þar fást umslög,
reikningshöfuð, nafnspjöld, bréfahausar,
verðskrár og baekur, o.s.frv. Vér höfum
vélar af nýjustu gerð og öll áhöld til að vinna
hverskonar prentstörf fljótt og vel. Verð
sanngjarnt. IJ Ef þér þurfið að láta prenta
eitthvað, þá komið til vor.
Columbia Press,
Limitd
Book and Commeraial Printen
JOHN J. VOPNI, Ráðsmaöur.
WINNIPEG. Manitoba