Lögberg - 20.05.1915, Qupperneq 4

4
,ÖGBERG, FIMTUDAGINN 20. MAI 1915
LOGBERG
OefiC út hvern fimtudag af
The Columbia Press, LtcL
Cor. Willlam Ave &
Sherbrooke Street.
Winnipeg. - - Manltoba.
KRISTJÁN SIGURÐSSON
. Kdltor
J. J. VOPNI.
Business Manager
Utanáskrift til blaSsins:
The COLUMBIA PRESS, Ltd.
P.O. Box 3172 VVinnlpeg, Man.
Utanáskrlft ritstjórans:
EDITOR L6GBERG,
P.O. Box 3172, Winnipeg,
Manitoba.
TALSÍMI: GARRY 2158
Verð blaðslns : $2.00 nin árið
Sómi þjóðar vorrar
Þjóðarbroti voru hér i Vestur-
heimi hefir hlotnast sú gæfa, aö
með því hafa þróast og vaxiö upp
fagrir kvistir, sem hafa blómgast
og dafnaö i jarövegi hins nýja
lenzku bergi brotnir, sem hafa
viröingu fyrir sjálfum sér og rækt
til þjóðernis sins, naia lagnað
því, í hvert sinn sem slikir frjó-
angar hafa komið i ljós, á þjóð-
stofni vorum.
í þeirri striðu kepni, sem stend-
ur meðal hinna ýmsu þjóðabrota,
sem flutt hafa til þessa lands, hafa
íslendingar reynst vel drjúgir, sem
flestum er kunnugt. Þeir hafa
fengið orð á sig fyrir metnað til
mentunar, til röggsemi og ótrauðr-
ar franjsóknar i fjármálum, í bú-
skap og yfirleitt á öllum sviðum
sem þeir hafa lagt fram krafta
sina. Og hverjum sem fram úr
hefir skarað og lagt sinn skerf til
að auka virðingu þjóðernis vors,
hefir af öllum þjóðræknum is-
lenzkiun mönnum verið feginsam-
lega og þakksamlega tekið. Rækt
til sinna fornu átthaga og ættar er
einkenni góðra og nýtra drengja;
þeir verða ekki betri borgarar
þessa lands fyrir það, þó að þeir
felli niður þokka til þess þjóðern-
is, sem þeir eru sprottnir upp af,
heldur má ganga að því sem vísu,
að sá sem hefir svo mannlega
lund, svo þróttugar og staðfastar
tilfinningar, að þykja mikið koma
til þjóðernis síns og leggja
Nýja stjórnin.
Hinir nýju ráðherrar í Mani-
toba sóru sinn embættiseið^ fyrir
fylkisstjóra á laugardaginn og eru
nú teknir við embættum. Forseti
ráðaneytisins, Mr. Norris iiaföi
unnið sitt embættis heit þrem
dögum áður, sama daginn og hin
fráfarandi stjórn slepti völdum.
Hin nýja stjórn hefir nóg að
hugsa og mikið að starfa. Hún
hefir þegar lýst því yfir, að
stefnuskrá flokksins, er samþykt
var á allsherjar fund'i hér í borg-
inni, skuli í framkvæmd komtð,
eins fljótt og auðið er. Sú stefnu-
skrá er einhver hin frjálsylndasta,
sem vér 'höfum séð og mnifelur I
sér öll nýmælí, sem frjálslyndustu
framfaramenn í öðrumj löndum
vilja fram koma, svo sem betna
löggjöf, atkvæðarétt kvenna, vernd
á hag verkamanna og bindindis-
löggjöf að óskum kjósenda, svo
að nefnd séu aðeins nokkur helztu
atriðin, sem nýmæli mega teljast.
Það er alveg vafalaust, að stjórn-
in gerir gangskör að því að koma
þessum málum fram, þegar tóm
gefst til. En þó að þau merkileg
séu, þá kallar annað að í svipinn,
sem ekki verður af höndum vísað,
en það er, að kippa í lag, þvi sem
aflaga hefir farið í stjóm fylkis-
ins. Hinn nýi ráðgjafi opinberra
verka hefir vafalaust nógu að
sinna fyrsta kastið, að kapna þann
, stóra köst, sem þar hefir hlaðist
þjóðlífs hér. Allir menn af ís- Upp 0g sama maii er ag gegna um
w
THE DOMINION BANK
Hir HIMOSD B. OSl.SH. M. P., Prea W. D. MATTHKWS
C. A. BOGERT. General Manager.
EF pú ATT IIEI.MA
í íjarlægð frá öllum útibúum Dominion bankans, gerðu þá
viðskifti þln bréflega. pað sparar þér margan óþarfa snún-
ing og auk þess hefirðu hag af að geta sklft við sparisjóðs-
deildina.
pér getið lagt inn peninga og tekið þá út — I stuttu
máli gert öll viðskifti við bankann bréflega.
Bankastjórinn mun gefa yður allar upplýsingar um
þetta hagkvæma fyrirkomulag.
Xotrc I>ame Braneh: \V. M. ILAMILTON, Manager.
HKI.KIKK BRANCH: í. ORIHDALK, MuHa
&
góðra borgara von og vissa, að
þeir reynist miklir, góðir og trúir
foringjar á komandi tímurni.
Svar forsetans.
Tónninn.
Hversu hermt sumum borgur-
um Bandaríkja varð við mann-
skaða þann er því landi var gerð-
ur af Þjóðverjum, er farþegaskip- vér vitum til, er taki svari hennar.
Blöðin i landinu, óháð og liber-
al taka öll, í sama strenginn, að
landhreinsun hafi verið að því, er
Roblinstjórnin fór veg allrar ver-
aldar. Sú óstjórnar öld sem af
henni hefði stafað hafi verið bæði
til hneysu og hnekkis. Meðal con-
servativ blaða finst ekki eitt, það
allar deildir
inu Eusitania var grandað og með
því yfir ioo amerískum borgurum,
má sjá á ádrepu frá ^ einurtv vel
þektum manni þar í landi, er birt-
ist í þessu blaði. Þaðl er ekki ó-
líklégt að mörgum öðrum þarlend-
um borgurum hafi sollið þannig
móður, þegar þeir fréttu þær að-
farir. Þjóðverjar hafa gert hlut-
lausum ríkjum lágt undir höfði í
þessum ófriði, þegar þeim hefir
boðið svo við að horfa. Þeir hafa
stjornaunnar. sökt mörgum skipum af Norður-
er htn fyrsta og æðsta krafa, setn lðodum j Norðursjó, sumum er
““ “ ----- stjomar, að fIutt hafa tjmbur til Englands e5a
gera ber til hverrar stjómar, að1
hún sé ráðvönd, í annan stað að
hún fylgi hollri stefnu í landsmál-
um, í þriðja lagi, að hún fram-
kvæmi röggsamlega það, sem hún
hefir að starfa. I öllum þessum
atriðum má vonast til góðs af
hinni nýju stjórn. i
sótt þangað kol, svo og tekið og
I flutt á þýzkar hafnir, skip þessara
landa, hvar sem þeir hafa náð
þeim, ef þeim hefir verið hagur
að því að ná farmi þeirra. Slíkar
aðfarir eru vitanlegá gagnstæðar
alþjóða lögum og mega því skoð-
ast víking, framin í því trausti,
að þær þjóðir sem hlut áttu að
máli, mundu láta svo búið standa,
til að komast hjá enn verri útreið.
Þau hervirki eru framin í krafti
þeirrar reglu. að hnefarétturinn sé
hæstráðandi.
Hin þýzka stjórn liefir nú fært
sig það upp á skaftið, að skapa og
Það gera sér fáir ljóst, hvílík-
ur dragbítur það er á framförum
þjóðar eða þjóðarhluta, ef- sú
stjórn er miður vönduð sem fyrir
málum hennar á að standa, né
heldur hversu holl áhrif það hef-
ir, ekki aðeins í siðum og hugsun-
arhætti, heldur í öllum efnum, ef
treysta má stjórn til "að velja vel
og gera rétt. Þeirri upphvatning, skera Bandaríkjunum Tétti^' a-
sem þessu er samfara, má víslega líka og hinum smærri ríkjum( sem
búast við af Norrís stjórninni.
Þeir em til, sem byrjaðir
eru að dæma hana óreynda,
en' slíkir bera sér bezt vitni
sjálfir, af hverjum toga dóm-
ar þeirra eru spunnir. Meðlimir
hinnar nýju stjómar eru valin-
kunnir sæmdarmenn og kunnir að
því, að vilja ekki vamm sitt vita,
hafa líka dæmin fyrir sér, ekki
görnul um afdrif þdrra valda-
manna, sem meira stunda 'annað
en gagn almennings.
Það er alveg vafalaust,
hún þykist hafa í öllum höndum
við. Hvernig stjórain i Bandaríkj-
unum hefir tekið þeirri hnésetn-
ing má sjá af svari hennar, á öðr-
um stað í blaðinu. Þar er réttur
hlutlaúsra þjóða til frjálsrar um-
ferðar á hafinu skýrlega, greindur
og fastlega fylgt, svo og með festu
gefið í skyn, að ekki verði þolað,
að sá réttur sé fótum troðinn.
í sama mund sem stjórnin í
iandaríkjum sendi mótmæli sín til
hinnar þýzku stjórnar, kvaddi hún
t , , ............að saman herskip sín, 64 að tölu, til
stefna su, sem stjoram nyja befir hersýningai.( eftir þvi sem látis var
anglyst sem sina er 1 mesta mata j veSri vaka, ,en ; raUn veru til
rækt j 10 Væw- an"f Þ«» að sýna, að henni var alvara,
vtð það, verði einmg goður og nyt- og óhæfilegu brot gegn góSri logJ ^
ur borgari sins nyja heunkynms. j stJorn, sem vér höfum átt að, en orSin tóm, ÞaS er vitanlegt
Sú framtíðar þjoð, sem her ns venjast að undanfömu þá væri aS hér er um meir en retta
upp verður af mörgum þáttum nukið unmð. Þegar framkvæmd máI aS ræSa> fx- aS þaS dtt út af
saman spunnin, en enginn af þeim a^a fomstjorn er kift í lag og fvrjr sig sé næsta merkilegt.
þáttum verður traustari en sá,1 t f leySt’ Verzlun og víðskifti laafcm* út á
sem þeir leggja til, er gerast hollii miklu mUnar. Þegar hinum mikla - j f • -J tr ' ssPnrs
þegnar sins nyja ftjsturlands með grua af oþorfum embættis og ekkj af viSskiftunum vis þau
virðingu og rækt fynr því þjóð-^tarfsmonmim sem borgað heftr! lönd> seni af þeim kaupa m ef
emi er þeir hafa sprottið upp af. venð af fjktsfe, til kosntnga þýzkum .hdzt uppi hervíking sú,
• ' . “ ’ , 1 er þeir hafa beitt, þa er su verzl-
unmð. Þegar þeir eru teknir
við stjórn, sem vinna stjórnar
störfin með það mark fyrir aug
Þeim er það öllum sameiginlegt,
að koma ekki nærri því, að leggja
henni eitt líknaryrði, og sum, sem
handgengin eru vissum conserva-
tive höfðingja, ganga svo langt, að
segja hana gengið hafa á glap-
stigu, síðan Hon. Robert Rogers
skildi við hana. Sá pólitíski; dýr-
lingur á, að þeirra dómi, að hafa
haldið henni af villigötum, með-
an hans naut við. En þegar skyld-
an hefði kallað hann til stærri
verkahrings, hefði sá farið sem
stýrði þessari ógæfusömu stjórn
eftir hinum þrönga vegi réttlætis-
ins! Þegar hans misti víð, fór
-hún að villast! Það er nærri því
ógeðslegt að sjá, hversu fltst er
sótt, að koma því inn hjá fólkinu,
að hin fráfarandi Manitoba stjórn,
fornir fóstbræður og samherjar
Hon. R. Rogers, séu af alt öðru
sauðahúsi, en hann. En þannig er
tónninn í blöðum lands vors, að
öll óháð blöð kveða landhreinsun
að Roblinstjórninni, liberal blöð
og sum conservative taka í sama
streng, eða taka svo til orða, að
rétt sé að þar skelli skömm, sem
hún eigi að lenda; en þau sem
helzt fylgja Rogers, syngja hana
,úr hlaði með því, að hún hafi vilst
út á villistigu, þegar hann hætti að
stýra henni tmdan vandanum.
Þess þarf vitanlega ekki að
geta, sem allir vita hér í fylki, að
Rogers er einn helzti höfundur
“Manitoba mátans” og stefnir
þeirri stjórn, sem hann nú er í,
óðfluga í sama svelginn, ef hann
fær að ráða, sem gleypt hafir hans
gömlu lagsbræður.
NORTHERN CROWN BANK
AÐALSKRIFSTOFA 1 WINNIPEG
Höfuðstóll (löggiltur)
Höfuðstóll (greiddur)
$6,000,000
$2,850.000
STJÓRNENDUR :
Formaður............._ - - Sir D. H. McMILLAN, K.O.M.G.
Vara-íormaður................._ - Capt. WM. ROBINSON
Sir D. C. CAMERON, K.C.M.G., J. H. ASHDOWN, H. T. CHAMPION
W. J. CHRISTIE, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVEL
Allskonar bankastörf afgreitkl. — Vér byrjum reikninga við ein-
staklinga eða félög og sanngjarnir skilmálar veittir. — Avísanlr scldar
til hvaða staðar sem er á> fslamli. — Sérstakur gaumur gefinn sparl-
sjóðs innlögum, sem byrja má með einnm doilar. Rentur lagðar vlð
á hverjum sex mánuðum.
T. E. T HORST EIN SSON, Ráðsmaður
Cor. William Ave. og Sherbrooke St., Winnipeg, Man.
llllTWMiAlllifl!

og aðdraganda að honum, eftir
Indriða Einarsson, allsöguleg.
4. Kórmaknr, kvæði eftir Einar
Benediktsson, skáldinu líkt; þetta
er eitt eríndið :
Jarðnesku örlög pg hvelfinga hjól.
Ein hönd stýrir bæði mold og sól.
Einn grip á þeim gullnu taumum,
og guð byggir hús fyrir sálnanna
jól
Þá birtir af himni í holdsins
draumum
og heimsbölið verður aska og ryk.
Þá kveikir eitt eilíft augnablik
elding af tveggja hjartna straum-
um.
5. Ódauðleiki og annað líf í
þjóðtrú íslendinga, eftir • Jónas
Jónsson, fyrrum prófast, læsileg
ritgerð.
6. Loftfaraljóð (“Ballonbreo’
til sænskrar konu) eftir Henrik
Ibsen. Þýðingin er eftir séra
Matthías, snjöll víða, sem vita má.
Kvæðið var samið 1870, og er
beizkt í garð Prússa, útaf yfir-
gangi þeirra:
16. Ritfregnir, mjög vel gerðar.
Dr. Björn M. Olsen lýkur þar
miklu lofsorði á rit Sig. Nordals
um Ólafs sögu helga.
17. Fréttir eftir ritstjóra Þör-
stein Gíslason.
Skírnir er rnjög fjölskrúðugur,
einsog menn mega sjá af þessu yf-
irliti og innihaldið mestmegnis um
íslenzk efni.
Vinna stöðvuð til rann-
sóknar.
Hver vorrar þjóðar maður, sem
vinnur sitt verk vel og trúlega i
þessu landi, er oss góður liðsmað-
ur, oss má þykja vænt utn hann
og vér úiegum liafa mæfur á hon
um, því að lians sómi er vor heið-
ur og hans orðstir vor frægð. Sá
sem fremur öllum öbrum liefir
gert íslenzkt þjóðerni
vel metið hér, er
Johnson, cg ekki tingöngu í
fylki, heldur víða um landið.
Fyrir hans glæsilega frama hefir
voru þjóðerni hlotr.ast vegur og
un ðvis, i bezta lagi, áreiðanlega
s að
er su lang
Réttur? Hvað þá, herra trúr!
hann er löngu lögum: úr:
hér á borð ér hnefinn settur!
Samt er enn mitt svar; “Eg vil”.
Hlýt að ráða hvað eg segi,
hreint og beint, en Prússinn eigi,”
--------vígagrobb með veifu á
stöng,
“Wacht am Rhein” þeir kalla söng;
Þetta skemtir þegar húmar;
vorkenn mér þótt vistin þröng
verði mér og tíðin löng.”
Kvæðið er orkt í Þýzkalandi, þeg-
ar þar var sem mest vopnabrak og
vígamóður í herförinni gegn
Frökkum 1870, og er meinleg og
afarsnörp deila á þann hrokafulla
og herskáa hernaðaranda, sem í
Prússlandi réði þá og ræður enn
og skáldniu þykir þussalegur úr
öllum máta.
7. Mál og menning eftir Bjarna
frá Vogi. 1 þeirri ritgerð er sagt
frá nokkrum samheitum í ýmsum
skyldum tungumálum, þeirra ar-
isku þjóða, er kvíslast hafa frá
samin
er í
er
*
A gamalmenna-
heimilinu-
(Framh.)
“Opnaðu bæinn, inn með sól,
öllu gefur hún líf og skjól,
vekur blóm og gyllir grein,
gerir hvern dropa eðalstein.
Opnaðu bæinn.”
Matth. lochumsson.
mikilli blessun höfðu sáð fyrir okkur
hin yngri. íslendingar hafa verið
einn mannsaldur í þessu landi; erf-
iðleikarnir eru flestir að miklu leyti
yfirstignir; og það er gamla fólkið,
sem hefir gert það; nú er barátta
þess í þeini skilningi liðin. Það
hefir lagt niður vopnin; þau eru nú
sljó og slitin; en með þeim vopnum
hefir það fengið okkur í hendur
önnur ný og haldgóð. Mér fanst eg
skoða þetta fólk eins og særða her-
menn, sem lagt höfðu líf sitt og
krafta frant fyrir landið sitt og
þjóðina sína—og unnið frægan sig-
ur. Mér finst eg aldrei geti hugs-
að um gömlu kynslóðina, sem er að
kveðja, án þess að vikna; mér finst
mi|j langa til að’ taka fast í höndina
á hverjum gömlum manni og hverri
gamalli konu vestan hafs, sem af ís-
lenzku bergi eru brotin, og þakka
þeim fyrir þátttökuna, sem þau hafa
átt í því að byggja undirstöður und-
ir framtíð okkar hinna yngri. öll
hafa þau lagt þar í steina; sum
marga og stóra, sum aftur færri og
smærri, alt eftir því, sem kraftar og
kringumstæður leyfðu. Eg vildi sjá,
að gamalmennaheimilið gæti orðið
nokkurskonar innilegur kveðjustaður,
þar sem unga kynslóðin kæmi iðu-
lega með þakklætisgeisla stafandi
frá augum sér inn í tilveru þessara
gamalmenna. Þ.að mýkir hugann
og bætir mann að vera þar dálitla
stund öðru hvoru og hugsa um erf-
iðleikana, sem gæfan hefir leitt
þetta fólk í gegn um, og ávextina,
sem við höfum hlotið af þessum
sömu erfiðleikum.
Heimsækið sem flest gamalmenna-
heimilið, og flytjið þangað yl og sól.
Sig. Júl. Jóhannesson.
Hið fyrsta sinn, er hið nýja
ráðaneyti kom saman, var rætt um sama stofni. Ritgerðin er
. , það, hversu skyldi fara með þing-j fyrir alþýött, að því gefið
landsins, húsniális og rannsókn þess. Þann 1 skyn- enda er hnn meö öðrurn
ru meira sama dag lét rásherra opinberra j braS en vísinda ritgerðir venjulega
verka hætta vinnu á þinghúsinu,! hafa- Þ°ss má geta, að orðalag
meðan ýtarleg rannsókn færi fram1 h‘jarna er óliðlegt og tyrfið, sum-
á verkinu. Það þótti ráðlegra, að staSar meS þýzkum eða dönskum
“taka út” það sem búið var að' stiröleika blæ, þó hann taki víða
gera, og kanna, hversu mikið það skýrt °S stuttlega til orða. fil
1 j“v- • 1 J / v 1 • • • Þf „1 „^,„1
hefði kostað, aður en lengra væri
farið. Til þess að íramKvæma pa
skoðunargerð var af hirfni kon-
ungKgu dómnefnd byggingameist-
ari til tekinn, Woodman að nafm,
með samþykki máls aðila, og ann-
ar
dæntis má taka: : ‘Tslenzk tunga
hefir i sinni þjónustu mjúk-
og orðauð grískunnar og
ieik
• ... „ , - 1 «.1 tií eftirhts, af stjornarmnar
1 tjon og tof buin. Enn er þess að;, * c ■ r u- ,
- „ , * j -t • , , lialfu, og varð fyrir valirni hmn al-
,7 ffeta, að Landarikm er su lang , , , • 3 ■ . ■ T ,_
IT, Z'jrZjZSdZir***** af t,im sem ,J: *
strminu og su eina af þeim,
um, að
leiSa: í ^ þeirra sem liafa h.Kj S S ™
J>osn]nga hagræði fynr aðal mark Jem hefir þr<£ til aS ta al >jóða yflr af stjoraarformanm að rann-
og mið, þa er stormikið unmð. j réttar og laga á þeim slóSum sem| ^ l
T'.inir nýju
, . e , i , ■ , , J fyrir dómi, eftir sem áður, oe að
raðgjafar eru al- er almenmngur, einsog uthafið er. | ehhi ^ ^
u..i.y. „ f>es* vpohíi iTirtlit* c/t clzuUo £ *
þektir, hver i sínum verkáhring og: Þess vegna hvílir sú
el þekt og bygðarlögum sem dugandi menn.; Bandaríkja stjórn
lm Mr. Norris hafa iafnvel tklri spellvirlci haldast
mótstöðumenn
segja. Um Hon. T. H. Johnson Iteknum 'hernaðar reglum. Stjómin
er það allra mál, að hann muni l)ar hef)r °ú sýnt, að henni er1 al-
stjórna sínu umfangsmikla emi-| vara. íjð láta ekki rétt sinna borg-l
bætti
Hon. ^Thos. H.
tingöngu i þessu
skylda “j en búið væri að ná aftur í fylkis-
a jafnvel ,k: j;« -Mas, J uppJ.* Jaú j ", **
hans nema gott að;natn,r sem gagnstæðar eru/ log-j
gleggvi og skýrleik latneskunnar.
Þessi hugsun er víst flestum
skólagengnum mönnum kunn, en í
svona gervi hefir hún líklfega ekki
sést fyrri. Þetta er því líkast, sem
það væri þýtt “eftir orðunum” úr
útlendu máli. Allir sjá að málið
er ekki svona talað, né ritað held-
ur. Þetta er tekið hér fram vegna
þess að hör deilir ákaflega á það vera
það mál niður felt, fyr sem hann kallar “sníkjumenning”,
en einn þátt hennar vi^ðist hann
Skírnir,
i með skörungskap og hygg- ara m«ri liggja og að landsmönn-j f annaS hefti ,hi ^ ár_
virðing. Af hans þrottugu fram- mdum. Hon. A. B. Hudson erjum l>kar vel, hvermg hun hefir|gangS( er út kominJ1( með þessu
sókn, hvggindum og kjarki, staf- ^re>’st af Öllum til að halda uppi tckio i sírenginn, ma raf$a af J>eim j
ar . oss öllum, sem hér eig-j‘r^uni (étti hlutdrægnislaust. í yfirlýsingt|m margra funda, stétta j LUm ' horstem Erlmgsson, eft-
. i tii Hon. Edward Brown er með °S felaga, til forsetans. að honumi
um borgara rett og borgara skyldu, J fremstu fjannálamönnum fylkis-1 skuh fylgi veitt, hvert ráð
metnaðar í orðsins bezta skilningi, jns og er .trúandi til að beita þekk-j hann tekur upp í jæssu máli.
sá að þykja mikið til þess komaýingu sinni og hæfileikum í fjár-j Einsog auðséð
að eiga Islending’í fremstu röð,1 málum fylkisins. Hon. D. S. j stjórnin ekki aðeins þeim einstök-1 stuðlum, eftir
svo og að láta sér af }>ví verða f hornton er vel jiektur af j)ing-*um yfirtroðslum, sem Bandaríkja-
hvatning til að leggja rækt og' fthr/jlrn. Slnum’ enginn sem menn hafa orðið
. &, þekkir hann mun búast við, að
viriSmg við þjoðern, s,tt. | hann hafi mentamáI tylkisins að
Til samkvæmis þess sem tilkyntj leiktafli í kosninga skyni. Hon.
su rit-
mega kallast
er á öðrum stað í hlaðinu, og hald-í Valentine Winkler, hinn nýi land-
ið verður á föstudagskveldið, er i hunaSar ráðgjafi, er gamall og
að
stofnað í því skyni,
um frægasta manni
fyrir það álit sem hann hefir á-
unnið þjóðflokki vorum. Allir eru
jtangað velkomnir, hverjum flokki,
þaulreyndur lmmaður og ]>ing-
gra^ida saklausum monnum og
bcefltiimerkir þá aðferð, með
syna vor-1 1 - -o i -e sterkum orðum. Svo mikið vita
. , . j maður og nýtur trausts liæði vina menn að svo stöddu, að stjóm
viðurkennmg og mótstöðumanna. Hon. Dr. | Þýzkalands ætlar ekki að sinna
Armstrong, hinn nýi fylkisritari, j þeim mótmælum. heldur halda
er °S gamall þingmaður, og víst upptejcnum hætti um útilegnr og
Gladstone j Iaunsátur kafbáta sinna. ’ Kemur
: ir Guðmund Magnússon;
sem gerS virSist fremur
Iof en lýsing.
mótmælir 2. Minning ' sama skálds í
Guðm. Friðjóns-
son. Skáldið ávarpar hinn fram-
fyrir, á lífi og jiðna og kveður hann til frásagna
eignum af hendi jjýzkra, heldur um jiað sem hinumegin býr:
einnig jæirri hernaðar aðferð, að
beita kafbátum til að sitja fyrir og
Hægt skaltu fara, því heyrn mín
er í molum;
haltrandi skilning þarftu að eiga
við.
Iugskot mitt alt er nærri í kalda ri- Bjartsyni og
kolum; skemtileg grein etfir
kalinn er gróður út um vona svið. lfr> fj’
Kofernikus,
telja ]>að, að færa útlend orð inn
í málið. En j>afó þarf varla að
endurtaka þann aldraða sannleika,
að það er miklu hættulegra mál-
inu. að hugsanir séu klaufalega
fram settar og orðunum hagað á
útlenda vísu, þó islenzk eigi að
heita, heldur en að algeng orð af
útlendum uppruna fljóti með í lið-J
ugri og kröftugri framsetning.
8. horsti. Æfintýri eftir Ólöfu
á Hlöðum.
9. Gátur, ritgerð eftir
ann, Dr. Guðm. Finnbogason.
to. Fólgin nöfn í rímum. Eftir
Pál Eggert Ólason. | þeirri rit-
gerð er skýrt frá, • hvernig rímna-
skáldin bttndu nöfn sín með heit-
um rúnastafa, á
hátt; greinileg og fróðleg ritgerð
um j>ennan kynlega sið, sem nú er
fyrir löngu lagður niður.
Það hefir veriö eitt af aðalmálum
Vestur-íslendinga um langan tíma
að koma upp gamalmennheimili;
stofnun, þar sem örvasa og lúin
gamalmenni gætu eytt síðustu stund-
um æfi sinnar í ró og næði. Þessi
stofnun er nú komin á fót, j>ótt i
smáum stíl sé.
Eg var staddur þar fyrir skömtnu
og átti tal við gamalmennin, sem þar
eru. Eg þekki þau flest persónu-
lega. Það var satt að segja með
hálfum huga, að eg fór þar inn; eg
hélt að einhver deyfðarblær kynni að
hvíla þar yfir öllum og öllu. Eg
hefi þekt samskonar stofnanir, þar
sem einhver jarðarfarar tilfinning
grípur hugi þeirra, er þangað koma.
Eg var að hugsa um, hvort það
mundi vera þannig á þessari stofn-
un. En ]>ví fór fjarri. Húsið var
ekki stórt, en einstaklega þokkalegt
og vistlegt; málað hvítt utan og inn-
an og sérstaklega bjart. Það var
auðséð að þéir, sem hlut áttu að
máli, hafa liugsað eins og Matthías
þar sem hann segir: “Opnaðu bæinn,
inn með sól, öllu gefur hún líf og
skjól.”
Eg drap á dyr og kom þá fram
Elenora Júlíus; eg þekti hana frá
fyrri dögum, sérstaklega fyrir líkn-
arstarfsemi og atorkú í bindindisfé-
lagi kristinna kverina fHvítaband-
inu). Eg var ]>ví í engum vafa um
það, að forstöðunefnd stofnunar-
innar hafði tekist vel > ráðskonu-
valinu. Eg vissi, að hún mundi opna
bæinn fyrir yl og sól; enda leyndi
það sér ekki, þegar inn kom, að svo
var. Þar var hros á hverri vör. Það
er vandi að vera forstöðukona slíkr-
ar stofriunar; til }>ess þarf sérstaka
eiginleika og lunderni. Forstöðu-
konán ]>arf að vera svo undur margt
í senn. Ef hún á að rækja starf
sitt samvizkusamlega, þá verður hún
fyrst og fremst að vera stjórnar-
Störfum v’axin, eins og allir, sem for-
stöðu veita einhverri stofnun; en
hún þarf auk þess um fram alt að
bæði “móðir” og “systir” allra
gömlu barnanna; að ]>ví leyti er
staða hennar sérstaklega erfið og
sérstaklega vandskipuð. En það er |
eg sannfærður um, að þessa eigin- [
leika á Elenora Júlíus í stærri stíl en
flestar aðrar, sem völ hefði verið á.
Eins og eg gat um, þekki eg gam-
almennin flest persónulega. Eg veit
dálítið um fortíð þeirra, fyrrí störf
og fyrri líðan. Á meðan eg dvaldi
inni í gamalmenna heimilinu, gat eg
ekki annað en litið í huga mér yfir
líf okkar Vestur-íslendinga yfir
höfuð. Eg sá bjgrtu framtíðina, sem
j íslendingar eiga hér fram undan sér
ritstjór- aS olht gjálfráðu. Eg sá, hversn
blómlegar eru hygðirnar og vistleg
j húsin, ]>ar sem nútíðar íslendingar
]>etrri rit-jbúa Eg sá hversu vegir nútíðar og
framtíðar höfðu v’erið ruddir og
^.sléttaðir fyrir okkur og börnin okk-
margvíslegan ar Eg sa glauminn og gleðina vfir
láni og velltðan þessa litla en sterka
flokks í franiandi landi. En eg sá
líka í huga mér hörmungastundir
Ut um bakdyr.
1
ritstjórann,
eftirí Janus
Augu mín sljó af annaryki dags- ,I2’
munu kjósendur hans i Gladstonejlaunsátur kaftóta sinna. ^Kemur ,ins;. Jonssom
stétt eða stöðu. sem þeir til heyra. | kÍorílæmt treysta honurn til að þá fram, er stundir Hða, hver ráð ath*’Shn hrend a gloðum sólarlags- , *3- ^skuminmngar eftir Magn-
Það er vonandi, að engínn sem!krera se,TI hann velt hezt og. Bandaríkja stjórn tekur, til að i mS’ IUS a§nuss0n ra Ægissiðu.
réttast vera í sínu embætti. vernda viðskifti landsins og líf * \ PAIh r , , r, , r « L 4', , eft’r S’g'
‘ ■ ,r.. UI> I 3. Lolkorustan a Clontarf eða Fanndal.
Þessum mönnum er nú falin, e,gnir °g rettindi landsmanna. | Brians bardag-i,
forstaða fylkismála og ]>að er
engtnn
iætur sig heill og heiður þjóð-
flokks vors nokkru skifta, láti sig
þar vanta.
23. apríl 1014:
11‘etta er frásaga um bardaga þann ar Sæmundsen.
r5- Alþýðukveðskapun eftir Ein-
svartsyni, horfinna daga. Eg sá allar torfær-
urnar, alla þyrnana, alla erfiðleik-
ana, alt baslið og stritið, sem forfeð-
ur okkar og formæður höfðu orðið
að hVjótast í gegn um á frumbýlings-
árunum, þegar þau voru að búa okk-
ur í haginn. Eg sá glögt hversu alt
]>að, sem við njótum nú, eru sætir á-
vextir þess, , er þau sáðu. Og gam-
almennin, sem eg var að tala við,
voru úr hóp* ])cirra, sem með svona
Sárt hefir mörgum Bandaríkja-
mönnum sviðið er Þjóðverjar
söktu “Lusitaniu”. Þ.remur eða
fjórum dögum eftir að það
hermdarverk var unnið flutti
“New York Times” ritgerðir frá
mörgum nafntoguðum Bandaríkja-
mönnum, meðal annars eina frá
hinum alkunna rithöfundi og
blaðamanni Richard Harding
Davis, manni þeimi er all ýtarlega
ar og áður hefir verið frá skírt
ritaði um eyðilegging Louvain borg
í Lögbergi. Andar kaldri nepju á
forsetann úr penna þeirra er um
“Lusitaniu” rita, þykir hann dlauf-
ur og atihanfnarlítill, gera sér og
þjóðinni smán og jafnvel annað
verra. Ritgerð Mr. Davis fer hér
á eftir:
Fjarri sé það mér, að reyna að
kveikja hatur og bera búta að hat-
ursglóðum. Það er aðferð Þjóð-
verja. Það er tvent ólíkt, að hata
grimman hund og að líða hönum
ekki að bíta sig. Það er illkynjuð
veiki og óþörf eyðsla á kröftum
vorum, að hata hundinn, hitt er
eðlileg og nauðsynleg sjálfsvernd.
Þjóð vor hefir jafnan álitið það
sjálfsagða og heilagai skyldu að
vernda sig og sína fyrir morðingj-
um. Það hefir einnig verið álit-
in skylda stjórnarinnar að vernda
borgara landsins. En þeir timar
eru nú liðnir. Síðan Mr. Wilson
kom til valda, hefir sú skyldá ver-
ið vanrækt. Þjóðin hefir leyft
honum að vanrækja þessa skyldu
sína og er því að nokkru leyti
samsek.
1 mörg ár hefir þetta land stað-
iö öllurn þjóðum heimsins opið.
Margar miljónir af ólíkum þjóðtim
og tungum, úr Sllum fjórum
áttum heims liafa leitað hingað
og sest hér áð. Tvent er það sem
einkum hefir laðað þegna annara
þjóða til að setjást hér að. Þeir
hafa flúið hingað til að losna við
herþjónustu á ættlandi sínu og til
að græða hér fé. Þeir gerðu þetta
ekki vegna þess að þeir elskuðu
eða skildu hugsjónir 'stjórnskipun-
ar vorrar og því síður vegna, þess
að þeir elskuðu oss, heldur vegna
]>ess, að þeim fanst lierþjónustan á
ættlawli sínu óhærilegur baggi og
vildu losna við liana, og vegna
]>ess að þeir voru bláfátækir og
áttu þar enga fjárhagslega við-
reisnarvon.
Þótt útlendingar þeir er vér
höfttni tekið opnum örmum klöpp-
uðu ]>eim lof í lófa er söktu
Lusitaniu ’, þá eru þeir þó ame-
rískir borgarar; þeim standa opin
hlfð að auðæfum landsins og eru
lögum samkvæmt ekki skyldir til
að verja það. Fyrir þremur árum
voru amerískir borgarar myrtir í
Mexico og eignir þeirra þar í landi
eyðilagðar, svo nam mörgum
hundruðum miljóna. Mr. Wilson
lýsti því yfir, að hann mundi bíða
og sjá, hverju fram færi.y Útltend-
ingarnir er sest höfðu að í landi
voru létu sér ]>etta lynda og voru
ánægðir. Ilvers vegna? Vegna
|>ess, að ef vernda skyldi landa
vora í Mexico mátti búast við
ófriði. En meðan ófriður stæði
yfir, var minni gróðavon.
Hér leiddi blindur blindan.
Mr. Wilson lét þá menn, sem
möttn meira cent og dali er söfn-
uðust í þeirra vasa en heiður og