Lögberg - 19.08.1915, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 19. AGÚST 1915.
3
lega hefir fylgi miklu mests hluta
þings og þjóSar.
En bæSi var þaS, aö sá maöur-
inn, er helzt var haföur augastaö-
ur á í forsetasess fsíra Sigurður
fest og fáninn fenginn — bar þau' Gunnarsson) færöist undan aö
«--**-*■ -* «—-'*■ taka viö kosningu og, aö enn hefir
eigi veriö “gert upp” innan Sjálf-
Fánadagur. Kvenfrelsisdagur.
Um daginn, er þau miklu og
góöu tiöindi bárust hingaö simleiö-J
ina, aö stjórnarskráin væri staö-,
svo brátt aö, aö eigi vanst tími til
sérstakra hátiðabrigða þann dag-
inn.
En slik tiöindi gerast sjaldan
meö nokkurri þjóö, aö hún á ein-
um og sama degi eignist sérstak-
an löggiltan þjóöfána og frjálslega
stjórnarskrá. Fátíöast er þó/ að
kvenþjóöin eigi aö fagna slíkum
atburði, sem staöfesting stjórnar-
skrárinnar var islenzka kvenfólk-
inu, sú er flutti þeim stjómmála-
réttindi viö karlmenn.
Það er því eigi nema eölilegt,
að talsvert liefir veriö um þaö
skrifað siöan 19. júní, hvemig og
hvenær ætti aö minnast atburöa
þess dags og fagna þeim.
Kvenþjóöin hefir í þessu efni
reynst framtakssamari og fyrir
forgöngw kvenfélaga hér í bæ hef-
ir þingsetningardagurinn 7. júlí
verið valinn í þessu skyni.
Hi| íslenzka kvenfélag og kven-
réttindafélagið hafa haft aöalfor-
göngunj og hefir ísfold hitt einn
stjórnanda þessara félaga aö máli
til að spyrjast fyrir um hvað til
standi.
Hún tjáöi oss, aö sú væri hug-
myndin að nota siðari hluta dags
þ. 7. til hátiðabrigðanna. Veröur
þá stefnt til fundar undir beru
lofti, líklega í Barnaskólagarðin-
um. Þaðan gengur kvenþjóðin
svo i skrúðgöngu til alþingishúss-
ins og út á Austurvöll. Fara þar
fram nokkur ræðuhöld. Stendur
og til að senda konungi þakkar-
skeyti og ávarpa alþingi og ráð-
herra.
Um kveldið hafa svo kvenfélög-
in leigt stóra salinn í Iðnó. —
Verða þar veitingar og ræðuhöld,
eftir því sem hver vill.
Að sjálfsögðu verður og séð um
hljómleika og annað það, er til
fagnaðar má verða. Óskandi og
vonandi er, að hin fyrirhugaða
minningarhátiö íslenzks kvenfrels-
is fari vel úr hendi. En skilyrði
þess er eigi hvað sízt að þátttaka
kvenfólksins veröi sem almennust.
Kemur það mjög undir vinnu-
veitendum hvort svo verður. Vér
trúum eigi öðru en að þeir veröi
svo tilhliðrunarsamir um frí þenna
dag, sem frekast geta þeir.
Það veröur ekki nefna einusinni
v á æfinni, sem íslenzkt kvenfólk á
slíkum atburði að fagna: algeröu
stjónnmála-jafnrétti við' karlmenn.
Láti það nú og sjá, kvenfólkið, að
það kunni að meta það sem orðið
er meö því að hrista einusinni af
sér tómlætið og halda vel hópinn.
Hvað sérstaklega verður gert til
að minnast fánans mun enn óráð-
ið að fullnustu. Veldur það
nokkrxii um, aö því miður eru énn
tiltölulega fáir fánar komnir á
markáðinn. En von á þeim með
næsta skipi sem væntanlega verð-
ur komið fyrir 7. júlí.
Það mun sannast, þegar fram í
sækir, að fánafengurinn reynist
drýgra framfaraspor oss Islend-
ingum, en sumir hafa ætlaö í
byrjun. Því spori og hinu sýni-
lega tákni þess ber vel að fagna.
Og þótt deilur hafi í upphafi verið
Gufuskipið ísafold fór frá Akur-
eyri 30. Júní. Eftir því er hafísinn
farinn að greiðast svo í sundur, að
ekki er ókleift fyrir skip að komast
í gegn um hann. Skipið var á aust-
<rleið. Ekki hafði bað samt kom-
ist inn
Ekki hafði það
á allar hafnir.
stæðisflokksins og loks ber aö
gæta þess, að séra Kr. D. hefir
eigi orðið sekur um “drengskapar-
bragöið” í Ingólfi svo sem t. d.
Ben. Sveinsson, sem eigi var aft-
ur kosinn varaforseti neðri deild-
ar.
Þess vegna munu þrímenning-
arnir og þeir, sem á þeirra máli
eru, eigi hafa gert að neinu
kappsmáli að breyta til frá í fyrra.
En enginn má skilja þessa kosn-
ingu sem neinn vott, einu sinni í
áttina til þess, aö þversum menn-
imir hafi völdj í þinginu.
Varaforseti var kosinn séra Sig-
Gunnarsson. ' \
Skrifarar í sameinuðu þingi
voru kosnir séra Sig. Stefánsson
með 33 atky. og Magnús Péturs-
son með 27 atkv.
1 neðri deild var kjörinn forseti
Ólafivr Bricm 1. þm. Skagfirðinga
með 20 atkv.
Fyrsti varaforseti var kjörinn
Pétur Jónsson. Annar varaforséti
var kosinn Guðm. 1 Hannesson. —
vSkrifarar Eggert Pálsson og Bjöm
Hallsson.
í efri deild var kosinn forseti
Stefán Stefánsson 3. kgkj. í einu
hljóði. Fyrsti varaforseti Jósef
Björnsson og annar varaforseti
Karl Einarsson. — Skrifarar
Björn Þorláksson og Stgr. Jóns-
son.
—Isafold.
Ryekjavík 3. júlí.
Fjalla-Eyvindur Jóhanns Sigur-
jónssonar heldur áfram frægðar-
för um heiminn. Nú er farið aö
sýna hann á Bretlandi. Var ný-
lega leikinn i einu stórleikhúsi
Lundúnaborgar og tekið þar hið
bezta. Sá heitir Sir Sydlney
Oliver, sem þýtt hefir leikritið á
ensku.
Frú Sigríður Ásgeirsson, móðir
Ásgeirs heit. Ásgeirssonar etatz-
ráðs og þeirra systkina, lézt fyrir
nokkrum dögum í Khöfn í hárri
elli.
Einar Sigurfinnsson í Lágukot-
ey Meöallandi kom inn á skrif-
stofu Búnaðarfélagsins fyrir fá-
um dögum með stararstrá 97 cm.
'hátt. Var það tekið úr Koteyjar-
kilum 16. júní, nær helmingur af
því var þá í vatni. Er látið vel
af sprettunni þar eystra.
Hér í Reykjavík er sláttur nú
að byrja á bezt sprottnum túnum.
30. júni var slegin sáðslétta í
Gróðrarstöðinni með síbreiðugrasi.
Reykjavík 30. júní.
Smjör það, sem konsúl L.
Zöllner í Newcastle hefir borist í
vof, hefir hans selt á 111 krónur
kvartelið að frádregnum útlendum
kostnaði, samkvæmt nýkominni
símfregn.
Alexander Jóhannesson magister
hefir nýlega hlotið doktorsnafnbót
við háskólann i Halle á Þýzka-
landi fyrir ritgerö um skáldskap
Schillers.
Mótorbáturinn “Vita” kom frá
Sandgeröi í gær með 14,000 pund af
fiski frá Gísla Hjálmarssyni. Var
þetta afli fjögra mótorbáta frá því í
fyrra dag, auk lúðu, karfa o. fl.
Þorskurinn yar saltaður til útflutn-
ings,' en hitt var selt bæjarmönnum
i soðiö.
Ný og fyllri útgáfa af Bólu-Hjálm-
ars kvæöum er á ferðinni. Dr. Jón
Þorkelsson sér um hana.
“Goðafossi” var tekið á Norður-
landi með kostum og kynjum. Öll
helstu kraftaskáldin þar nyrðra
höfðu ort drápur um skipið.
Hafís er enginn á Skjálfanda, seg-
ir af Húsavík 6. Júíí, og sannfrétt að
Skagafjörður er íslaus og litill ís á
Húnaflóa. Þykir Norðlendingum
skemtilegt ef “skipið þeirra”, Goða-
foss, verður fyrsta skipið í vor, sem
kemst óhindrað á allar hafnir kring
um land.—Vísir.
Dýrtíð og andvaraleysi.
um gerðina, deilir nú enginn góö- , Jc>”as ^l,^bmgsson hefir hlotiö
uo* danskan skaldastyrk, icxx> kr„ úr
ur íslendingur lengur um það at-
rtöi.
Islenzki þjóðfáninn er einn og
hinn sami. Hann á að komast á
hvert einasta heimili landsins, sem
sýnilegt tákn hins einhuga íslands
út á viö.
—Isafold.
sjóði Carls Möller.
—Isafold.
Alþingissetning.
Hún fór fram í dag og hófst á
hádegi með því að þingmenn gengu
til kirkju.
Þar prédikaði séra Eggert Páls-
son.
Að lokinni guðsþjónustu söfn- ísafirði, 1. Júlí. — Prestskosning-
uöust þingmenn í sal neðri deildar. llnn> hér lauk svo, að séra Magnús
Ráöherra Einar Arnórsson lýsti
yfir því í nafni konungs að al-
þingi Islendinga væri sett.
Þá hrópuöu þingmenn húrra
fyrir konungi. Las ráðherra þvi
næst boðskap frá konungi, en síð-
an var gengið til kosninga.
Forseti sameinaðs þings var
kjörinn hinn sami og í fyrra,
Kristinn Daníelsson prófastur með
19 atkvæðum. Hannes Hafstein
hlaut 14 atkvæði.
Að þessari kosningu séra Kr.
D. stóð Sjálfstæðisflokkurinn eins
og hanni var skipaður á síðasta
þingi.
Hafa flestir sennilega búist við
þvi og þótt viðkunnanlegra, að
forseti sameinaðs þings yrði eigi
valinn úr hópi þeirra maina, er
ráðist hafa móti þeirri skipun
stjómarskrármálsins, sem áreiöan-
Reykjevík, 27. Júní 1015.
Frá Sigulfirði segir í gærAflS-
laust hefir verið hér undanfarið, en
nú er korninn mikill fiskur, um 400
á bát í gær niest.— Tlla gengur haf-
isnum að fara, þótt hann reki dálít-
ið frá landi, er hann furðu fljótur
að koma aftur. — Veðráttan fremur
góö.
Reykjavík 1. Júlí 1915.
Akureyri, 30. Júni.—Norðanstorm-
ur og kuldi, svo að lagt er í ofna.
Isinn er að reka inn fjörðinn.
Landsmenn allir hafa nú um lang-
an tíma fengið að kenna á dýrtíð-
inni. — Allar útlendar vörur hafa
stigið gífurlega í verði og eru alt af
að stíga. — Nú eru innlendu afurð-
irnar einnig komnar í geypiverð, svo
framleiðendur í landinu þurfa líklega
ekki að kvarta svo mjög yfir dýrtíð-
inni. — Fiskur upp úr salti seldur á
20 aura pundið, ullin á kr. 2.50, og
Ioks hefir frézt, að kjötverð muni
verða helmingi hærra í haust, en
venjulega. Sláturfélaginu hafa þeg-
ar verið boönir 45 aurar í pundið af
sauðakjötinu hér í Reykjavík,- svo
líklegt e, að það verði ekki undir 50
aurum í haust.
Alt er þetta blessað og gott fyrir
bændur og útgerðarmenn — en hvað
er um allan almenning í kaupstöðun-
um og þurrabúðarmenn um land alt?
Hvernig er útlitið fyrir Reykvík-
inga?
Vér -fáum ekki betur séö, en að
hér sé hreinn voði á ferðum.
En—ekkert er þó að gert. —
Menn rífast um ríkisráðið, eins og
lífið liggi við, en engum dettur í hug
að gera neitt til þess, að afstýra
bj argarskortinum.
Botnvörp.ungarnir eru nú aö hætta
fiskveiðum, þeir innlendu; erlendir
botnvörpungar eru hér engir og
geta Reykvíkingar því ekki lifað á
þeim í sumar, eins og þeir éru vanir.
Bærinn er að v'erða fisklaus.
Á nú ekki almenningur heimting á
því, að eitthvað sé gert til þess að
fyrirbyggja vandræði?
Vilja ekki Reykvíkingar krefjast
þess af bæjarstjórninni, að hún leiti
einhverra ráða til þess að sjá honum
fyrir fiski?
Bærinn hefði átt að vera búinn að
eignast botnvörpung fyrir löngu. —
Eftir reynslunni, er það ekkert glæfra
fyrirtæki, að gera út botnvörpuskip,
og þótt bærinn græddi ekki eins á
útgerðinni og alment gerist, þá
mundi hann græða nóg til þess, að
hann gæti st&ðið sig við að' selja
bæjarmönnum fisk með vægu verði.
Nú er hægðarleikr að fá skip, því
að ófriðarþjóðirnar geta lítið gagn
haft af skipum sinum. Og þótt fisk-
ur sé ekki rnikill nú í svipinn, þá er
enginn efi á því, að fiskverðið er
svo hátt, að það sem kynni að tapast
á útgerðinni í fyrstu, græðist á
skömmum tínia, þegar fer að fiskast
vel.
í öllu því andvaraleysi, sem hér
ríkir, er það líkast skröksögu, að
einn einstakvr maðpr skuli hafa lagt
annað eins á sig fyrir almennings-
heillina eins og Guðmundur Guð-
mundsson, sá sem er aö leita að kol-
unum. — Það er ósanngjarnt að 'ætl-
ast til svo mikillar ósérplægni af ein-
stökum rnönnum.— Og hvílíkan kinn-
roða mættum vér allir bera fyrir
honum, sem heima sitjum og gerum
ekkert til þess aö afstýra þeim v'and-
ræðum, sem óumflýjanlega dynja
yfir okkur, ef ekkert er gert.
Það væri auðvitað huggun, ef
Guðmundur fyndi kolin, því þá get-
um við þó soltið heitir i vetur.—Vísir.
lers, tókst George H. Greig, ritari
sauðfjárræktunarfélagsins þetta starf
á hendur um miðjan Maímánuð.
Umburðarbréf voru send til allra
fjárbænda í fylkinu, þeirra er til
náöist, stuttlega skýrt frá fyrirætlun-
um stjórnarinnar og leiðbeiningar
gefnar um það, hvernig heppilegast
væri aö búa um ull ög senda hana.
Þegar ullin kom i hendur þeirra, er
stjómin setti til að taka á móti
henni, hvort sem ullin var af einni
eða tveimur kindum eða þúsund
fjár, var hún vegin nákvæmlega og
þvi næst skift eftir gæðum; það
gerði sérfræðingur í þeirri grein,
sem Dominion landbúnaöardeildin
hafði til þess skipað. Því næst var
vandlega um ullina búiö og gæði og
þyngd skrifuð skýrum stöfum á
hvern pakka.
Rúmum 74,000 pundum, fjórum
vagnhlössum, var tekið á móti og
seld til hæstbjóðanda, The North
West Hide and Fur Co., fyrir $26.80
að meðaltali fyrir hver hundrað
pund að undanskildum nokkrum
pundum.
Hverjum bónda er borgað fyrir
ull sína eftir gæðum; þeir sem eiga
góðan fjárstofn, hirða hann vel og
búa vel um ullina, fá meira fyrir
sína ull én þeir, sem ver hirða
skepnur sínar.
Mr. Jennings, ullarmatsmaöur, hef-
ir bent á þaö, að mikið mætti bæta
ullarframleiðslu í Manitoba, ef bænd-
ekki með, ef allir væru það, mundi
stríðinu lokið!” Þannig talaði
hann og skeggræddi við okkur um
hvernig heyja bæri ófriöinn.
Næsta dag í býtiö héldum viö«til
Kragnijevatz, þarsem aðalstöðvar
hersins' eru. Lestin sem flutti
okkur, var hlaðin méli frá Ame-
ríku og skotfærum fyrir herinn sem
á vígvelli barðist, og fimm vagnar j
voru fullir af hermönnum í gæru-
skinns úlpum og bændabúningum,
svo og í herklæðum Austurrikis
hermanna, er tínd höfðu verið upp
á vígvelli, — einn maður hafði
jafnvel þýzkan hjálm. Þeir voru
alla tíö syngjandi kvæði og vísur
um stríðið, um Pétur konung og
ýmsra afreksverk, og var söngur-
inn líkastur kvæöaiagl. , Járn-
brautin lá meðfram Morava fljóti
og voru konur víða á ökrum, gengu
með uxunum og> spunnu á snældu
jafnframt. Húsin voru lág, hvít-
málúð, meö helluþaki og fallegum
svölum á tvrkneska vísu, og sá
varla í þau fyrir plómu og epla-
trjám í fullum blóma. Stórar
engjar voru þar úndir áveituvatni
og gullu þar froskar svo gífur-
lega, aö langt tók hljómurinn upp
Mörg sparnaðar og um leið mörg ó-
þœginda stund geta menn umflúið
með því að nota
EDDY’S ELDSPÍTUR
Það kviknar á þeim fljótt og vel ef
rétt er að farið, hver spíta er eldspíta,
og hver eldspíta hefir áreiðankgt eld-
kveikjuefni.
úr skrölti
fljót
var 1
lestarinnar. Morava
vexti og flóöi yfir
ur hirtu um kynbætur, færu betur1 engjalöndin báðumegin.
með sauðféð en þeir gera og hirtu
betur ullina eftir að klipping er af-
staðin.
Hann gat þess einnig, að ullin úr
Manitoba væri dökkleit, harðgerð og
fitulítil í samanburði við ullina úr
Ontario og Quebec. Þetta stafar
aúðvitað af því, að í Manitoba hafa
bændur sauðfé einkum til þess að
eyða ilgresi og láta það ganga í ökr-
uni, sem plægðir eru á sumrum; safn-
ast viö það, eins og geta má nærri,
rnikiö af ryki í ullina.
Árangurinn af tilratininni hefir
verið ágætur. Þótt bændur hafi orð-
ið að borga eitt cent af hverju
pundi í sölulaun, fengu þeir 5 til .7
centum hærra verð fyrir hvert pund
en ella.
Hér fer á eftir tafla, sem sýnir
verð hinna ýmsu ullartegunda. og
hve mikið var selt af hverri tegund
fyrir sig.
Jógsson að Mountain, N.D., var kos
inn rneð 468 atkv.—Séra Páll Sig-
urðsson hlaut 1981 og séra S. Á.
Gislason 14. Alls kusu 867 manns.
Ársfundur bankaráðs íslandsbanka
var haldinn í gær. Gróði bankans á
síðastliðnu ári hafði verið meiri en
no\kru sirjni áður.
Andrés Fjeldsted augnalæknir var
að veiðum í Elliðaánum í fyrradag
og fékk 19 laxa.
Björgunarskipið Geir náði út
enska botnvörpungnum, sem strand-
aði við Garðsskaga og liggpir nú hér
á höfninni með hann.
Botnvörpungarnir íslenzku eru nú
flestir hættir þorskveiðum. H,afa
aflað mjög litið síðastliðinn mánuð.
Margir þeirra hafa verið hreinsaðir
utan innan við Gufunes þessa dag-
ana, og fara nú sem óðast að búast
norður til sildv'eiða.
Tegund Verð pund
Fine Medium Conxbing 26c. 3942
Fine Combing , . .. .. 25c. 738
Medium Combing .. 27Kc. 16222
Low Med. Combing 27%c. 32843
Coarse Combiríg.. . 27 c. 3000
Lustre Combing .. .. 27c. 5745
Fine Med. Clothing .. 25c. 694
Medium Clothing.. . 25c. 4359
Low'Med. Clothing. .. 25c. 2403
Fine Clothing .. .. .. 23c. 750
Rejections .. ‘23c. 1391
Black .. 23c. 1195
Cots .. 23c. 23
Washed 827
74132
Tags .. 8c. 504
74636
Milli aga og ófriðar
í Serbíu.
(Niðurl.).
Við komum á fund ofurstans
Soubotitch, æzta manns í Red
Cross starfseminni þar í landi, þar-
sem hann hafði sitt aðalsetur. Eg
tók eftir fallegri ábreiðu á rúmi
hans, samskonar og gerast á
bændabæjum.
“Hún móðir mín óf það sjálf á
spjöldum,” mælti hann, “í þorpinu
þarsem eg á ennþá heima. Við
erum allir bóndamenn í Serbiu og
okkur þykir mikið til þess koma.
Putnik, æzti herstjóri landsins, er
almúgamaðúr, faðir hans bóndi.
Michitch, sem vann hinn glæsilega
sigur á Austurríktsmonnum og
Höf. segir síðan frá þvi er hon-
um var ti.l fylgdar fenginn mað-
ur er stunda skyldi tíðindasögu,
tilheyrandi þeirri deild er nefnist
“Press Bureau”, og enn fleiri hitti
hann, alla hálærða háskólamenn
og kunnuga bókmentum Evrópu,
einkum hinum nýjustu. Þótti
honum það kynlegt, og segir sög-
ur til að lýsa því, hvernig þessir
bændasynir og fjallamenn töluðu í
öðru orðinu um nýjustu skáldsögu
Parisar, og ekki þá geðfeldustu,
en annað veifið kom það fram í
þeim, að þeir voru líkir harðgerð-
um fjallamönnum.
“Við sátum boð hjá herforingj-
um, i krýningarstofu Milans kon-
ungs, hins fyrsta Serba konungs;
hásæti hans stendur þar enn, með
rauðu flosi og gyltu prjáli, og á
veggina eru málaðar myndir af
ýmsum' köppum er unnið hafa af-
rek í hryðjutn þessarar hörðu
þjóðar.
“Þessi höll er eitt hið elzta
þjóðarstórhýsi vort,” sögðu þeir.
Hún var bygð fyrir rúmum
fimtíu árum.” Serbaríkið er
furðulega ungt aðeins fáir manns-
aldrar siðún það fékk sjálfsfor-
ræði eftir að Tyrkir höfðt<jáðið
;landi þeirra í fimm aldir. Þjóðin
var leiksoppur í höndum Tyrkja, j
Austurrikis og Rússlands, þangað varkárari og heimtuðu að
til hun notaði ser osamkomulag
jæirra og ógnar nú Tyrkjum að
norðan og Austurriki að sunnan.
Það er öllum Serbum áhugamál,
að sameina allar kvíslir þess kyns
í eitt riki, Króatiu i Ungverja-
landi, þarsem sama tunga er töl-
uð og i Serbiu. Dalmatiu, þaðan
sem serbneskir söngvar stafa, svo
og Bosniu, Montenegro, Herze-
sannarlega þess vert að láta lífið
fyrir!”
Um stjórnarskipun landsins er
þaö að segja, að hún er mjög
frjálsleg, þingið er hæstráðandi,
kosið með allra atkvæðum og hlut-
fallskosningum. Alexander kon-
ungur reyndi aö ráða einsamall
ríkjum, en þá myrtu þeir hann.
Konungurinn sem nú er, 'hefir eng-
in ráð; engin höfðingjastétt er til
í landinu og engir auðmenn. Stór-
ir landeigendur eru þar ekki til,
hver bóndi á rétt til aö eiga fimm
ekrur af landi, skattlausar og und-
anþegnar fjárnámi; hann leggur
j>ær saman við ekrur frænda sinna
og sona og með þessu móti verður
alt landið að sameignarjörðum, er
ættir búa á í sameiningu.
Sagan af sigri Serba er þeir
börðu af sér hinn mikla her Aust-
urríkis í vetur leið, var oss sögð á‘
þessa leið. Tvívegis héldu þeir
austurrísku stórum her inn á
landið og i bæði skiftin voru þeir
reknir aftur. í þriðja skiftið komu
þeir þegar vetrarkuldinn var sem
beizkastur, með fimm hundruð
þúsund manns, en helmingi færra
var til varnar. Þeir réöust inn
yfir landamærin í tveim stórum
fylkingum, og langt bil á milli
þeirra, rufu hinar serbnesku fylk-
ingar og keyrðu hinn litla her á
undan sér upp til fjalla, Belgrade
syni auðugs baróns er særst hafði.
Rétt eftir brúðkaupið varð! hann
að taka aftur við stöðu sinni í
hemum. Konan hafði að vísu
vitað nafn hans og stööu í hem-
um, en ekki hverrar ættar hann
var. Skömmu seinna féll hann og
þá komst kona hans fyrst á snoðir
um að maöur hennar hafði verið
sontir eins af auðugustu mönnum
Iandsins.
komst á vald óvinanna.
iTvívegis
reyndu Serbar að veita mótstööu,
en urðu undan að láta. Nú fór þá
að skorta skotfæri — aðeins tutt
ugu skotfleygar vom eftir í hverja
fallbyssu.
Þegar fokið sýndist i öll skjól,
gerðust vissir atburðir. Skotfæra
birgðir komu nógar, fluttar yfir
hafið' og settar á land í Satonika,
hjnir yngri hershöfðingjar Serb-
apna tóku ráðin af þeim eldri og
áhlaup
yrði gert, væri betra að falla með
því móti en láta rekast undan og
deyja á undanhaldi. Undir for-
ustu þess manns er Michitsch hét,
geystust Serbar úr fylgsnum og
skotgröfum og veittu 'harða árás á
miðherinn Austurríska, er hann
var óviðbúinn á hergöngu í skörð-
um nokkmm. Varð þar harður
atgangur, unz hirtn austurríski her
goymu og Slovemu. Ef öll þessi lét undan síga og kom þamæsfá
nk, samemuðust, mundi það ríki flótta. VarS þar geysilegt mann-
na ,ra ancarnærum Bulgariu til faU. Allur farangur var eftirskil-1
ria a s ra 1 neste suður íjinn, skotfæri og byssur, sárir menn i
Macedomu, og ibuar þess verða og stórmikið lið, er höndurrt
Landið' er f jöll-
Ulgjarn þjófur.
Þjófur braust inn í kirkju á
Jótlandi, sprengdi hurð frá stöf-
um með jámkarli. Peningabauk-
amir, sem fé er safnað í handa fá-
tækum, höfðu verið tæmdir um
kveldið, svo þar var ekki einn
einasti skildingur. Til þess að
láta nokkuð ilt af sér leiða kveikti
hann í altarisdúknum og hugði að
brenna kirkjuna. Altarið og altar-
istaflan, sem þóttu dýrmætar fom-
menjar og voru fullra 300 ára
gamlar, brannu til kaldra kola svo
og mestur hluti kórgólfsins. Auk
þess brunnu fleiri fommenjar,
þar á meðal kertastjakar sem gerð-
ir höfðu verið árið 1587. Eldur-
inn var slöktur áður en kviknaði í
sjálfri kirkjunni, en þá var orgel-
ið skernt af hita og reyk. Ekki
hefir spurst til þorparans, en á
leiöinni frá kirkjunni hafði hann
brotist inn hja tveim bændum
og stolið fötum og matvælum.
Skiftir
um.
Sú
Landbúnaðardeild fylk-
isins hjálpar bændum
til að selja ull sína.
“ t
Sauðfjárræktinni hefir aldrei ver-
ið eins mikill gaumur gefinn í Mani-
to ba og vera ætti. Stafar það eink-
um af því, hve girðingar hafa verið
dýrar; en girðingar eru nauðsynleg-
ar til jiess að sauðfjárrækt geti borg-
að sig eins og högum nú er háttað.
Þessum þröskuldi er nú aö miklu
leyti í burtu kipt og allar líkur eru
því til, að sauðfjárrækt v'erði einn af
aðal atvinnuvegum fylkisins þegar
fram líða stundir.
Sauðfjárrækt er arðvænlegur at-
vinnvegur. En auk þess sem sauð-
-unfjárrækt er arðvænlegur atvinnu-
vegur, Lá eyðir sauöfé skaðlegu
illgresi. Ef meiri stund v'æri lögð á
sauðfjárrækt en nú er gert, mundi
verða ódýrara að framfleyta lífinu
bæði . borgurn og til sveita.
. Til þess að efla sauðfjárræktina
og til þess að hjálpa bændum til að
fá sæmilegt verð fyrir ullina, tókst
landbúnaðardeild fylkisins það á
hendur, að koma henni á markaðinn
í samvinnu við bændur.
Samkvæmt >kipun búnaðarmála-
ráðgjafans, Hon. ‘Valentine Wink-
keyrði þá úr landi, er bóndamaður. Tyrkja og -Serba á fimtándu
Margir af þ.ngmonnunum ■ em j m urgu þeir þá Tyrkjum háð-
bændur og sitja a þingbekkjunum1
í bændabúningi.”
Hann gaf okkur tækifæri til að
skoða taugaveikis spítalann í
Chere Kula. Sá staður er nokkr-
ar mílur fyrir utan borgina. Nafn-
ið er tyrkneskt og þýðir “Hausa-
hóll”; það er bókstaflega stór
haugur af höfuðskeljum serb-
I neskra hermanna, sem kastað var
saman þarsem orusta stóö viö
Tyrki fyrir meir en heilli öld.
Serbar hafa bygt kirkju yfir
beinaháuginn og var okkur sýnt
inní hana x rökkurbyrjun þann
dag, er við komum þangað. Haug-
urinn tók upp i rjáfur í kirkjunni
og sá í hvítar höfuðkúpur í mold-
inni, með fölnuðum blómsveigum
hér og þar.
Eftir að við höfðumí skoðað
spítalann, vorum við í boði þess
herlæknis, sem yfir honum réöi,
með mörgum ungum læknum og
læknaefnum. Hið góða vín, sem
í landinu vex, var á borðum, og
gerðist yfirlæknirinn hreyfur og
stórlátur, og tók að tala um stríð-
ið, og hrósa því, hvernig Serbar
börðu hinn austurríska her af
höndum sér. “Hví leggja banda-
menn ekki þessa þýzkara að velli?”
mælti hann. “Þéir þyrftu áð fá
nokkra Serba til að sýna þeim
hvemig fara skal að því að berj-
ast. Við Serbamir vitum að ekki
þarf annað en vera fús tjl að
leggja lífið í sölumar; annars þarf
var
tekið. Þeir'austurrísku vildu veital
viðnám í Belgrade, en svo grimm-
ur var þá herirín serbneski, aö1
ekki hélt við 'honum; vann hann
Belgrade og hvem þumlung af
serbneskri lóð.
Þessi 'hörðu og fágætu viðskifti
eru ekki kend við neinn sérstakan
kappa. Þær ávarpa þau: “Heill sta^- Michitsch sagði frá sigri sin-
þú, sem hefnir fyrir Kossovo!”! um með þessari stuttu fregn til
en á þeim stað stóð mikil orusta | konungsins:
um 15 miljónjr.
ótt og mtmdi það muna mestu er
það fengi frjósamar sléttur í land-
auka og ná til hafsins.
Allir Serbar vita til hvers þeir
eru að berjast. Mæðurnar kveða
við sveinbörnin kvæði um framtíð
þjóðarinnar og afreksverk fomra
saga fer blað úr blaði þessa
dagana, að Sir Rodnxond Roblin
vínni fyrir mat sínum á sveitabúi
karls fööur síns í Ontario, gangi að
uppskeruvinnu, sitji á sláttuvél og
hrossahrífu, rétt eins rösklega eins
°g þegar hnn var að vaxa upp.
Mamtobabúar mega óska þess, að
hann herfði aldrei að heiman farið,
aldrei yfirgefið sláttuvél og hrífu]
þá væri hér betur ástatt en nú er.
„Vorgyðjan kemur”
hans G. G. sjá “Gyðju”.
Eg mér leyfi að lýsa því,
list mig hreif í kvæðum,
blóma reifum ástar í
engill sveií af hæðum.
Brosa hólar, brosir hlíð,
brosa skjólin válin,
brosir fjóla bjarnxafríð,
brosir sól um dalinn.
Blómgast strindi rööulrós
rétt sem hrindir trega,
kveikir yndis andans ljós
— og svo skyndilega.
Sig. J. Björnsson.
ir. Þegar sveinununx varð eitt-
hvað á, þá víttu mæðurnar þá
þannig: “Ekki muntu með þeSsu
móti leysa Macedoniu úr ánauð I”
Þegar börnin komust á víst skeið
unglingsáranna, var lesiö yfir þeim
kvæði, þarsem taldir voru upp
þeir serbnesku kynflokkar, sem
vora öörum háöir, og sveinarmr
látnir fara nxeð j>að. Það endaði
á þessa leið: “Eg ’ vil þroskast
fljótt og læra að skjóta, svo aö eg
geti skundað þeim til 'hjálpar, sem
bíða mín.”
í skólum landsins var börnunum
kent eins vandlega að þekkja
öll þau serbnesku lönd, sem öðr-
um eru háð og áður era talin, ekki
síður en ættjarðar sinnar. Mace-
donia er eina landið, sem þeir
hafa náð að sameina heimalandinu,
ennþá sem komiö er. '
Hug Serba má manka af svari
því er mér var gefið, er eg spurði
einn embættismann stjómarinnar,
hvað verða mundi éf Italir
legðu undir sig Dalmatiu. Hann
svaraði: “Það er ekki gott í efni,
því að þá verðum við að! leggja út
í nýjan ófrið, þegar þessum lýk-
ur.” — Gamall herforingi er við
kyntumst, sagði með miklumi guð-
móð: “Við hugsuðum að þessi
draumur um stækkun Serbiu
mundi ekki rætast fyr en löngu,
löngu seinná, en nú er hann að
rætast á vorum dögum! Þ’etta er
í Serbiu eru
ir hermenn uppi
fangar.”
engr austurrisk-
standandi nema
Borgaði fyrir hárlokkinn.
Leynibrúðkaup.
Bæði í England og mörgum
öðrum löndum, sem í ófriðnum
eiga, giftast margir svo lítið ber á|líkt.
og jafnvel á laun. 1 enskum blöð-
um er við og við getiö um þessar
giftingar.
Tvær konur, sem aldrei gátu
setið á sárshöföi, bjuggu í sama
húsi í Kolding. Einu sinni mætt-
ust þær í dyrunum og lenti í háa
rifrildi sem oftar. Varð atgang-
ur þeirra svo harður og langur, að
dómstólarnir urðu aö rniðla rnál-
um. Völdu þær hver annari hin
verstu heiti, önnur var “þjófur”
en hin “tugthúslimur” og því um
Loks lenti þeim i handalög-
máli og tókst annari að slíta hár-
lokk úr hári hirmar. Sú sem' hár-
lokknum náöi varð að borga hinni
Bóndasonur úr Norfolk særðist|25 krónur alls, í skaðabætur'; 10
á vigvelli og var fluttur á spítala. | kr. fyrir að hafa lagt hendur á
Hann var gerður liösforingi fyrirlbana, 10 kr. fyrir sársaukann og 5
dugnað og hugrckki. Hjúkranar
konan sem stundaði hann var dótt-
ir auðugs aðalsmanns. Þau feldu
hugi saman og giftust á laun er
hann hrestist. En þegar hann var
orðinn heill heilsu hélt hann aftur
til vígvallar.
Dóttir auðugs bankastjóra gerð-
ist hjúkranarkona. Hún feldi
ástarhug til foringja nokkurs er
hún stundaði á sjúkrabeði og þeg-
ar hann reis úr rekkju giftust þau.
Hann var sæmdur Victoriukross-
inum á meðan hann lá í spítalan-
um. Þau giftust í Calais. Mað-
urinn hélt aftur til vígvallar, en
konan skrapp heim til foreldra
sinna í Lundúnum. Þegar heim
kom, sagöi hún við föður sinn:
“Eg er enn þá dóttir þín, en eg
er gift manni sem hlotið hefir
Victoriukrossinn.” Henni var
fyrirgefið fljótræðið.
Fátæk hjúkrunarkona giftist
kr. fyrir læknishjálp. En á illyrö-
unum gat dómarinn engan mun
fundið.
Bretar sökkva skipi.
Kafnökkvar Breta hafa læðst
inn um Dardanella sund og gert
Tyrkjum hnekki og skaða, á
skipaleið frá Constantinopel til
vígvallar á Gallipoli. Hið síðasta
afrek jæirra var að sökkva skipi
er flutti 500 menn 'til vígvallar, og
•varð aðéins 50 þeirra bjargað.
Tyrkjum er erfitt um flutninga, og
gera hvað jæir geta til að halda
skaða sínum leyndum.
x ------—
— Sagt er að uppskerahorfur
í Rússlandi séu betri en nokkru
sinni áður á síöasta aldarfjórð-
ungi. En kvartað er undan mann-
sklu því margir eru famir í striðið.