Lögberg - 19.08.1915, Blaðsíða 4

4
LÖGBEBG, FIMTUDAGINN 19. AGÚST 1915.
LOGBERG
OeflB Ctt hvern fimtudag af
The Columbla Press, Ltd.
Cor. WilUam Ave A
Sherbrooke Street.
Wlnnipeg. - - Manitoba.
K.RISTJAN SIGURÐSSON
Editor
J. J. VOPNI.
Buslness Manager
Utanáskrift tll blaBsins:
nie COLUMBIA PRESS, Ltd.
P.O. l$ox 3172 Winnipeg, Man.
Utanáskrilt ritstjórans:
ElíITOR LÖGBEKG,
P.O. Box 3172, Winnlpeg,
Manitoba.
TALSfMI: GARRY 215«
Verð blaðsins : $2.00 um árið
Ný aðferð.
Nýjung í stjórnarfari hefir tek-
iö upp ráðherra Thos. H. John-
son, þá. aö opna tilboð í stjomar
verk aö viðstöddum j>eim sem þau
hafa gert og öðrum, sem við vilja
vera. Þetta var gert i fyrsta sinn
í stjórnarsögu þessa fylkis og
þessa lands, að því er virðist, á
fimtudaginn var, er ráðherrann
opnaöi fimtán tilboð í stjónnar-
verk, i viðurvist hlutaðeigenda;
máttu allir sjá hver sú upphaeð
var, er hver um sig bauðst til aö
gera verkið fyrir, og veitti ráð-
herrann það þeim samstundis, er
lægst boð hafði gert. Með þessu
móti er girt fyrir það, að samtök
eigi sér staö milli stjóma og verk-
þiggjanda, en þaö hefir þótt
brenna við áður og er skemst a að
minnast, hvernig Roblinstjórmn
fór að í þvi efni. Þessi nýjung í
stjórnarfari þykir svo merkileg,
að hennar er getið í flestum stór-
blöðum landsins og þykir opinberra
verka ráðgjafinn í Martitoba riða
drengilega og djarflega á vaðið í
þessu efni. Hann hefir lýst því,
aö hann muni halda uppteknum
hætti og bregða ekki útaf honum
framvegis.
vom héðan að vestan réttarbætur
í verzlunarlöggjöfinni, sem hent-
ugar og nauðsynlegar vom fyrir
allan þorra manna hér vestra, en
þeim eystra mótstæöilegar og létu
þeir sér líka, að bendla þá við
drottinssvik eða ótrúmensku viö
brezka 'ríkið, sem réttarbótunum
fylgdu. Enn hefir því brugðið
fyrir hvað eftir annað, að því hef-
ir verið slett, að hér vestra væri
útlenzkur hugsunarháttur, eða
miður vel brezkur, en nú er öllum
slikum brigzlum niður slegið er
það sýnir sig. hvern þátt vestan-
menn taka í herför ríkisins, til-
tölulega við aðra bluta lands.
Þessar em tölurnar:
Fylki íbúatala Herm. Prct.
Ontario . ..2.523.374 26,300 1,44
Quebec . . . .2,003.232 13,000 0,61
Sjávarfylkin 937.955 7400 0,79
\Tan. og Sask. 858.046 24,000 2,78
B. Columbia 392,480 io,oöo 2,55
Alberta .. . .374.663 14,200 3.73
7,089,650 105,700 1.48
Af þessum samanburði sést að
Allærta hefir lagt til flesta menn
í herinn, Manitoba og Saskat-
chevvan þarnæst, sléttufylkin mest
að trltölu við aðra landsparta. en
ekkert fylki austanlands kemst að
því leyti í nokkurn samjöfnuð við
þá landshluta sem liggja vestan
vatna. Hversu margir af þessum
hermönnur eru fæddir á Bretlandi,
herma skýrslur ekki, en vitanlega
eru þeir flestir af brezku kyni, þó
innbornir séu hér, því að þeir út-
lendingar sem hér eru mannflest-
ir. eru úr þeim löndum komnir,
að ekki eru liðtækir í hinn cana-
diska her. Alt um það sýnir hlut-
taka vestanmanna i striðinu, að
þer eru ekki annara eftirbátar
þegar til þess kemur, að bjóða lif
og blóð til að verja réttan málstað
og hagsmuni ríkisins.
Uppskeran.
Úr öllum áttum heyrist, að
uppskeran vestanlands verði i
þetta sinn meiri en nokkru sinni
Vel byrjað.
Það er látið svo af einstaka,
’sem meirihluti stjórnarinnar á
þingi sé svo mikill, að' við of sé.
Hvað til grundvallar Hggur fyrir
þeirri skoðun, er að því er virðist
kvíði fvrir því, að hún muni hafa
litið aðhald til að gera rétt og
máttlitlar aðfinningar við því sem
hún kann að gera rangt. Þetta
er nú ekki nema vonlegt, að vissu
leyti, eftir því sem hér er nýlega
um garð gengið í fylkinu, er kjós-
endur héldu spiltri stjóm við völd
svo árum skifti, með miklum meiri
hluta. En á hinn bóginn er þess
að gæta, að þessi stjórn sem nú
er við völd er af öðru sauðahúsí.
Hún er liberal en ekki oonserva-
tive, en miunurinn á því tvennu er
mikill. Stefna conservativa er það
að halda saman flokk sínum og
halda sér að völdunum fyrir hvem
mun, en að öðru leyti standa á
rnóti því sem fólkið vill. Stefna
liberala er sú, að berjast fyrir
hefir lofað, áður en mánuður er
liðinn frá því að hún var fest i
völdunum. Hún hefir þegar unn-
ið mikið afrek í þarfir fylkisins
ineð því að hreinsa grenið eins
vandlega og tími og tækifæri hefir
leyft, annað hefir hún gert, sem
allir fylkisbúar mega fagna, gefiðl
þeim tækifæri til að segja vilja
sinn án íhlutunar kosningafanta
og án þeirra hrekkjabragða, sem
kosningum hefir fylgt hér að und-
anförnu. Þriðja sómastrykið
líggur þegar eftir liana, að gera
gangskör að þvi að uppfylla heit
sín í bindindismálinu, með þvi að
kveðja forsprakka bindindisfélaga
til þess að kotna sér niður á laga-
frumvarp um vínbann, er hún síð-
ar mun bera undir atkvæði fylkis-
búa. Fjórða það, að fyrirbyggja
fjárdrátt í verkasamningum fyrir
hið ópinbera, með því að opna
verkatilboð að öllum viðstöddum
sem við vilja vera, sem hvergi við-
gengst enn i þessu landi, þó allir
THE DOMINION BANK
Mr BDHDND a OHI.KB. M. P„ Praa W. Ð. MATTHKW8
C. A. BOGEKT. Geoeral Hamger.
Stofnsjóður..............
Varasjóður og óskiftur gTÓði. .
SPARISJÖÐSDEILD
$6,000,000
, . $7,300,000
er eln deildin t öllum útibGum bankans. par má ávaxta
$1.00 eöa meira. Vanalegir vextir greiddir.
paö ér ðhultur og þægilegur geymslustaöur fyrir sparl-
skildinga yöar.
Notre Dame Branch—VV. M. IIAMILTON, Manager.
Selkirk Branch—M. S. BCRGER, Manager.
NORTHERN CROWN BANK
&
ADALSKRIFSTOPA 1 WINNIPEG
Höfuðstóll (löggiitur) -
Höfuðstóll (greiddur)
• $6,000,000
- $2,850.000
akurlönd og búlönd fylkisins far-
hafðir til að sækja það og verja með
segi, að æskilegast sé, að svo væri.
t>anng bendir það sem stjórnin ’
hefir þegar aðhafst til þess, að
vér höfum eignast það sem fylkinu
var fyrir beztu, og allir voru
farnir að þrá: ærlega stjóm og
dugmikla, með virðingu fyrir sin-
um eigin heitum og vilja fylkisbúa.
I liðsafnaði.
Víða er liði safnað í landi vom
um þessar mundir og ýta margir
undir, auk þeirra fyrirliða sem
það verk stunda mest. í Quebec
hefir lisafnaðurinn gengið liflega
þennan mánuð, síðan Sir Wilfrid
kom til fæðingarþorps síns og
hélt ræðu móti fagnaði sinnar
þjóðar rnanna, 5000 að tölu.
Iíann skoraði á þá að' líta svqi á,
að í þeirri baráttu sem Canada
stæði nú í, ásamt öðrumi pörtum
hins brezka rikis og hinu forna
Frakklandi, væri fyrir réttlæti,
frjálsræði og umburðarlyndi að
stríða; fyrir þessum gæðum hefði
hann sjálfur barizt umi dagana, og
bæri öllum Canadamönnum að
skipa sér i fylkingu undir fána
ríkisins, i þeirri orrahríð. Hann
kvaðst mundu véra kominn á víg-
völl, ef hann væri yngri, og veitt
sér þann sóma, að berjasti fyrir
því, sem hinn brezki fáni táknaði:
réttlæti, umburðarlyndi og frelsi.
Fleiri á eftir.
Fylki vort var haft að orðtaki á
síðari árum, fyrir þá frámuna-
legn óstjórn er hér átti sér stað.
Henni er nú lokið tneð skjótum og
frægum atburðum, fyrir rösklega
og viturlega framgöngu nokkurra
irtanna i upphafi, er fylkisbúar
síðan hafa veitt óskorað fylgi. Af
stjórnarbyiltingunni í þessu fylki
virðast hafa leitt samskonar at-
burðir annars staðar i landinu.
ið forgörðum með þessum hætti,, hárfínum orðaklofningi, og er þá al-
heldur Hka kolanámur og skógar, ! menningur frá því dæmdur, að gera
járnbrauta og sér rökstudda skoðun um það. Ann-
til liverskonar I ars virðist óþarfi fyrir fólk vort hér
vestra, að gera 1 sér áþyggjur út af
Það er óhætt
[ að gera ráð fyrir, að í hv’orugum
en styrktarfé til
félaga stofnanir
fjárdráttar hefir alt verið . ----- ... , ,,
1 , v urshtum þessa mals
anda og með sama marktnu brent, x Kk c .
1 sama
STJÓRNENDCR :
Formaður - -- -- -- - Sir D. H. McMILLAN, K.C.M.G.
V7ara-íormaður - -- -- -- -- Capt. W M. ROBINSON
Sir D. C. CAMERON, K.C.M.G., J. H. ASHDOYVN, II. T. CHAMPION
W. J. CHRISTIE, A. McTAVTSH CAMPBELL, JOHN STOVEL
Allskonar bankastörf afgreidd. — Vér byrjuin reikninga við cln-
staklinga eða félög og sanngjarnir skilmáiar velttlr. — Avísanir scldar
tii hvaða staðar sem er á islandi. — Sérotakur gaumur gefinn sparl-
sjóðs lnnliiguin, sein byrja má með eintun dollar. Rentur lagðar við
á hverjum sex mánuðum.
T E. THORSTE í NSSON, Ráðsmaður
Cor. William Ave. og Sherbrooke St., Winnipeg, Man.
fcj

verið eitt stórhne.yxlið á annað of- j fi0kknum
Um þingrannsókn er ekki að
svo hefir stjórnin séð um.
séu tómir landráðamenn,
En vonandi er sú umbóta alda, sem
reis hér í Manitoba, það' sterk, að
hún skolar þeim, serni að þessu eru
valdir, á þann stað, þarsem þeir
eiga heima.
Iheldur samvizkusamir rnenn upp og |<Veikjum vfirleitt, ekki sizt
! niður í báðum og því sæmilega un-
Sjálfstœðismálið
íslandi.
s
a
andi við niðurstöðuna. Hún er 1
bráðina sú, að Einar Arnórsson hafði
4 atkv. meiri hluta í neðri deild, þeg-
ar atkvæði voru greidd um tillögu í
stjórnarskrármálinu, sem annarsstað-
ar getur, frá þeim Sig. Eggerz, Skúla
og Vog-Bjarna. — Skætingur út af
fánamálinu og átölur á timræður út
af stjórnarskrármálinu eru höfund-
ar en ekki blaðs vors.—Ritstj.
Margir íslendingar hér vestan hafs!
bíða þess nú með óþreyju, að fá
fréttir unt málalok hinnar nýju og
endurskoðuðu stjórnarskrár, sem
undirrituð var af Danakonungi 19.
Júní síðastl. Þá var og allra mildi-
legast íslendingum veitt leyfi til að
draga á stöng fána þann, er þeir
höfðu ákvieðið sem þjóðarfána, —
fánann bláa með hvita og rauða
ktossinum; þó var sá hængttr á þeirri
fána-‘‘gjöf” konungsins, að íslend-
ingar skultt skyldir að gefa Danne-
brog, konunglega fánanaum danska,
jafnvirðulegan sess á opinberum
byggingum í Reykjavík.
Skiftar skoðanir munu nú hér
vestra um það, hvort hin nýja stjórn-
ar-“bót" íslands er stig í áttina til
aukins frelsis fyrir þjóðina og rneira
sjálfstæðis, en hún hefir átt að fagna
í liðinni tíð. .Um afstöðu fólks i ís-
landi gagnvart þessu máli er ervitt
að dæma enn í fjarlægðinni hér,
nema það, að skiftar rnunu skoðanir
þar ekki síður en hér. Það, sem í
blöðunum að heiman birtist frá ýms-
um hliðurn, er oftast svo úr garði
gert. að erfitt er fyrir lesandann að
botna nokkurn skapaðan hlut í þvi:
mest af ritsmíðum hinna ýmsu blaða
éru svo þrungnar af stóryrðum og
ónotum til mótstöðumanna hvers um
sig. að aðalmálið hverfur í stóryrða-
flóðinu og lesandinn hér v'estra, sent
ofstækislaust lítur á rnálið frá báðum
hliðum, leggur frá sér blöðin með
hrygð og undrun yfir því, hve al-
vöruleysislega er þráttað þar heima
um þetta stórmál þjóðarinnar. Það
virðist sem sumir hlaðamennirnir
hafi það eitt í huga, þegar þeir senda
frá sér slíkar “umræður” um málið,
að ná sér niðri persónulega a þeim,
Brjóstveiki og sótt-
kveikjur.
Gegn engri veiki er eins ákaf-
lega barizt og brjóstveikinni, og
læknar eru óþreytandi að brýna
fyrir almenningi varúðarreglur
gegn útbreiðslu hennar. Ráðið er,
segir einn í fyrirlestri, sem hér
skal birt ágrip af, að afleggja
óholla vana, er öðrum kunna aðjséu þvegnar, þó að helzt ætti að
ókunnug l»rn. Börnin eru þvi
miður ákaflega næm fyrir sótt-
fyrir
brjóstveiki, og santa sent hlífar-
laus. Því er það að! mæður á
Englandi hafa fundið upp á því.
að sauma pjötlu á föt bama sirma,
með þessari áletran;, “Don’t kiss
me". Hversu indæl sem börnin
kunna að vera, ætti fólkið því að
halda kossasótt sinni \ skefjum,
helda kossunum að sínum, að
minsta kosti, en láta þá ekki koma
niður á ókunnugum börnum.
IV.
Sem knnnugt er, álízt það loft
sem brjóstveikir anda frá sér, ekki
sóttnæmt, en við hvern hósta,
hlátur o. s. frv. kann eitthvað af
munnvatni að skvettast beint á nær-
stadda eða það sem nálægt er, og
sóttkveikja þannig flytjast á
rnilli. í þessu tileiní skal eg
nefna telefón trektir, sem eg er
hræddur um að sjaldan eða aldrei
verða að meini
sem fylgir:
og telur þá upp,
I.
meðferð
Óþrifaleg meðferð hráka er Að margir brúki sömu tóbaks-
ekki eins tíð eða almertn og áður pípu er nú ekki eins títt og áður,
var, $n mikilla bóta er á vant í enda er s4 sjSur óþrifalegur, og
gera það oft, þær að minsta kosti,
sem í opinberum stöðurn eru.
V.
a vant
því tilliti. Því geta þeir vel tekið
eftir, sem ferðast á járnbrauta
vögnum eða gufuskipum eða koma
á mörg heimili hinna fátækari.
er mikill munur
sú trú, að tóbaksreykur drepi
bakteríuna, er mesta hégilja. Þáð
er nú vitanlega ekki hægt að út-
rýma tóbakspípunum, með þvi að
Eigi að síður er mikill munur a st;t tóbaksbrúkun er miklu ódýrari
þessu, frá því sem áður var. Einn en aS reykja vindla eða vindlinga,
siður er það, sem víta verður er, og mörgum þykir pípan betri. En
þó að sumir álíti hann fínan j er að hafa sína eigin tóbaks-
eða fyrirmannlegan, það er að
hrækja í vasaklútinn. Þetta ætti
fvr. Varaforseti C. P. R., G.
J | ' 8 8 r>. , .. , t%iJ na 1 iiiui 1 pvi av/iiwivga « pvuu,
Bury telur líklegt að hún. nemi um áhugamálum almennings og fram- t',tt stærsta hneyxlið, fyrir utan sem öðruvísi líta á málin en þeir
, , , . „ • .1 ---jl 1_ ..c:„1 __cl ccu.ix hað sem hér hef.r „.xlx I -'ií-.
250 miljon bushelum,
nefna álíka upphæð. Þetta
• - —— — — — — — — —- — — —1 — — — — — — «• — — — — — — ■ — « • w • • • — ' ■ ■ 1 ^, III \J
og aðrir [ fáramálum yfirleitt og fá fólkið l,aö ®ern ^ her hefir uppvíst orðið, j sjálfir.
En hvað er svo
CT til að sjá hag sinn, með röksam- var Ijárdráttur samfara hergagna
1 legtint skýringum og málsútlistun- kaupum stjórnarinnar í Ontario. ®e&ja
anna kemur. Nú með því að þeir k°nt,nglegn rannsóknamefndar hér,
hafa ekki þau mál fyrir að berj-
ast, er almenningi séu geðfeld,
verða þeir að afla sér atkvæða og
halda sér i völdunum með harð-
ræðum. Eitt aðal ráð þeirra, er
þeir læita við sína mótstöðumenn,
er að halda því að öllum sem á
vilja hlýða, að þeir séu ekkert
álika. Óráðvendni fylgi öllum
stjórnum og fjárdráttur sé óað-
að j>ví leyti, að ganga rikt eftir
vitnisburðum. Hann hefir J>egar
ljós }>að sem menn áður
leitt
grunaði og gögn funclust fyrir á
þingi í vetur, að magnaður fjár-
fimta parti rneir en nokkm s,nnl| um Þvi' er þaö iöugum rað Con- TiI læss afi rannsaka þau morgu
hefir komið fyrir. Bæði er, aö serva(;iva ag feja sig imdir stefnu-1 line_yxli. er í þvi efni gerðust,
sáð var í meira land í vor, heldur skrá liberala. þegar ij>eir leita hefir verð settur dómari velkend-
en að undanfömu, enda hefin tíð-' kosninga. þó ekkert vilji jæir af ur’ ^,r Charles Davidson, er virð-
in reynst einmuna góð. í Saskat- Því halda- l)egar ti! framkvæmd-' ,'st hafa fetafi ! fótspor hinnar
chevvan er nú öðruvisi umhorfs en
um þetta leyti í fyrra. Þá var
stríðið nýlega skollið á og við-
skifti svo treg og trufluðl, að ná-
lega voru að engu orðin, og það
sem verst var af öllu, að á átta
hundruð fermílna spildu var upp-
skerubrestur svo mikill, vestur af
höfuðstað fylkisins, að bændur t**™ en sjálfir j>eir, heldur rétt
böíðu varla til viðurlífis sér, hvað
þá til útsæðis eða sölu, svo að
veita varð þeim lán að upphæð 12 skdjan1egur hluti af öllu stjómar
miljónir, til bráðabirgða. Viða ann-,fari-
ars staðar vestanlands varð upp-1 1>etta er skaðleg og skammarleg
skera rýr, þó til nokkurrar hlítar skofiun- Vér viljum hvetja alla
með því verði, sem kornið komst SLITI iieyra einhvern halda jþessari
í. En í ár er alt með öðru móti. shofiun úam, til að hlýða ekki á
Viðskifti hafa náð sér og komlst l)ann 'sama' hehlur sýna hontim
í fast og vænlegt horf á þeim tólf fyrirhtnin?- sem þeim er blása vill
mánuðum sem Iiðnir eru frá upp- eitri i>era roS- Hver sá sem
hafi stríðsins og á því stóra svæði efir l,etta eitt brunns að bera
sem engin uppskera fékst af í \ samræfiurn um landsmál, eða hef-
fyrra er nú einhver sá ríkulegasti ir l,að heizt a oddinum, er illa'inn-
jarðar gróði, sem þar hefir sést. rættur Þjóðfélagsborgari, hugsun-
Þar fer þrent saman, meiri jörð arhattur hans er seyrður, er hann
ræktuð en áííur. uppskera betri en1 'ostar kapps um að gera aðra sin-
áður og kornprisar með hæstaj um flokkl Jafnsvarta í stað þess
móti. Þetta samá gildir yfirleitt J a” ,1afa ra«vendni og manndóm til
yfir alt Vesturlandið. Hvaðeina ( a 1 iDÓti óprúttnum
■1 togum sins
unt aðalmálið að
Eru þessar nýju breytingar
til batnaðar, eða hins verra, eða
heggur enn í sama farið með sjálf-
stæðisbaráttuna á Fróni ? Sltkar eru
hugsanir margra hér vestra og hjá
mörgum mun hreyfa sér óþreyja eft-
ir að heyra um málalok frá alþingi,
og allir sem urina gamla landinu. —
og það ntunu flestir tslendingar hér
gera—•, vona, að málið verði leitt þar
til happasælla úrslita, og rætt með
stillingu og alvöru, svo sem það
verðskuldar. Heil lands og þjóðar
,, ' er undir því komin, að ekki sé hrapað
nrattur og samtok til oleyflegs af)
avinnings hafa átt sér stað, og er
af l>ví löng saga. er birt verðuij á
sinum tíma. [>egar skýrsla þessa
dc>mara verður gerð heyrinkunn._____
Hin con.servativa stjóm í British
Columbia hefir lengi verið grun-
um græsku og meir en grunuð.
sem hændur hafa að bjóða er í
hærra verði en vanalega gerist, og1 'irfiist svo sem Þ^ir hili mest um
lítur því út fyrir, ef ekki koma \ hvaða av,rfi,n&um hm nýja stjórn
sérleg óhöpp héreftir, sem alls
engin líkindi eru til, að þetta verði
gæzkuár fyrir búandi inenn í
Vesturlandinu.
Svarið gefið.
Það eru nú fjögur ár liðin síð-
an það var “móðins” austanlands,
að senda tóninn vestur um þann
óbrezka hugsunarhátt og mörgu
útlendinga, sem hér ættu a?J vera.
Tilefnið var þá, að heimtaðar
uð
Htin er jafnvel enn kænni og
frekari að afla sér þingfylgis en
hin sálaða Roblinstjórn, svo að
engum tjáir að leggja í aðra skál
en hún vill. Loks er fjárdráttur
hennar orðinn svo’ magnaðkir og
óstjórnin svo’upp úr, að prestafé-
lag i fylkinu 'hefir loks skorizt í
leikinn, fengið velkendan og þaul-
vanan mann, ættaðan af Englandi,
Costworth að nafni, til að kanná
fenið, eða part af því, og skorað
siðan á stjómina í Ottawa, að
skipa konunglega rannsóknamefnd
til |>ess að kalla sökudólgania fyr-
ir sig og korna lögum yfir þá.
Þessi Cotsworth var áður í þjón-
ustu fylkisins, en er hann mc>t-
mælti aðföram stjórnarinnar, stór-
kostlegum þjófnaði á fylkisins
eigum. var honum boðin múta, að
upphæð $8,000, en hann vildi ekki
Þ'gfgja- gekk úr þjónustunni og
beitti kröftum sinum og miklu
þekkingu á högum fylkisins, til
þess að fletta ofan af feninu. í
vilja síntim til þeirra, sem hafaístuttu máÞ helduF hann því fram.
stundað heill almennings með þvíiafi löndum fylkisins hafi verið
afi fletta ofan af prettum : —
óheyrilegum fjárdrætti.
Að öðru leyti er nokkuðl snemt
að bera kvíðboga fyrir
stjórnin reynist miður
moti
eigin
flokks.
leiðl-
Það
geti gert sig seka í. sem aldrei
töluðu orð eða gengu nauða slæ-
lega fram í því, að víta syndir
Roglinstjórnarinnar 0g láta þær
bitna á henni. Þeir hinir sömu
bera síður fyrir brjósti gagn al-
mennings, heldur en að svala ill-
símim til beirra. sem
neinu 1 þessu efni. Séu nýmælin
til framfara, er sjálfsagt að sam-
}>ykja þau; eu. sé enginn ávinningur
til frelsis þeim samfara, eða feli þau
ef til vill í sér afturför, þá auðvitað
verður að halda baráttuni áfram,
Ekki er um }>að að efast að þeir
menn, sem lagst hafa í móti nýntæl-
unum þar heima, geri það af því, að
þeim finst sjálfstæðishugmyndin að
einhv'erju leyti fyrir borð borin, og á
meðal þeirra er að mista kosti einn
maður, sem áður hefir orðið til þess
að aftra samkomulagi við Dani á
kostnað sjálfstæðismálsins. En aft-
ur á móti eru hinum megin þeir
menn, sem mikið hafa talað um
sjálfstæði landsins að undanförnu og
sumir enda haldið fram algerðum að-
skilnaði, eða með öðrum orðum að
ísland ætti að segja skilið við Dani
að fullu og öllu.
Þar sem sjálfstjórnarflokkurinn á
íslandi hefir þannig skifst í tvo and-
viga flokka, verður oss hér vestra,
sem að eins sjáum málið í fjarlægS
gegn um íslandsblöðin, erfitt að
átta oss. Svo er að minsta kosti á-
statt fyrir mér. Og vænt þætti mér
um, ef einhver hér v'estra, sem bet-
ur hefir fylgst með málunum, vildi
skýra fyrir lesendum Lögbergs, hvað
er unnið eða tapað við nýmælin. Eg
hefi það fyrir satt, meðan eg fæ ekki
meiri upplýsingar um málið, að ekk-
ert sé að græða fyrir ísland. þó al-
þingi fallist á nýmælin.
S.
pípu við hendinu, eða munnstykki
1 að minsta kosti, ef manni er boS-
hverjum að vera auðséð; aö meðjj^ aS reykja.
j>ví móti er hann viss meÖ að j
óhreinka vasa sína, og klútinn með j
vitanlega, bg rýkur þaðan sótt-j
næmið, þegar hrákinn þornar.
VI.
vert er þaS sem undir nöglunum
býr, og erfitt er aS 'halda burtu;
frá hollustunnar sjónarmiði skoð-
aS, ber þvi að hafa þær; svo smá-
ar, sem verða má. 'Því miSur
kemur það í bága viS það sem nú
þykir “fínt”, en j>aS er, ^að negl-
urnar nái aS minsta kosti jafn
langt fingurgómunum; þalS liggur
nærri að gefa þeim sem þannig
vilja fylgja móSnum, þáð fftð, að
bera hólka utanuni neglurnar, eins-
og kinverskir mandarínar gera.
Hendumar ætti aS þvo áður en
snert er við mat, og áður en borð-
aS er, einkurn ef menn hafa snert
viS óhreinum hlutum, svo sem pen-
ingum, til dæmis að taka.
IX.
Um matinn skal eg þvínæst
fara nokkrum orðum, einkanlega
tvær helztu matartegundirnar. —
ÞaS hefir lengi veriS um þaS tal-
aS og ritað, aS mijólkin þyrfti að
vera hrein, en eg er ekki viss um,
nema menn hafi litið á það mál
nokkuð einhliSa, fest sig viS, meir
en vera ber, að mjólkin sé úr heil-
brigðum skepnum. Mikilsvert at-
riði er það, en aðgætandi er, að
rannsókn á mjólkurkúm verður að
fara fram stöðugt og án uppihalds,
einkum þarsem oft eru keyptar
mjólkurkýr; þaS þyrfti að komast
á, að hver og einn láti rannsaka
skepnur áður en ltann kaupir j>ær,
en bæta þeim ekki við heilbrigt
kúabú. órannsökuðunt. Annars er
það ekki altaf að mjólk sé skaðleg
úr veikri kú. Þeim lærðu kemur
ekki saman um, hvort sóttkveikjur
úr berklaveikum kúm séu jafn-
skæðar og |>ær sem berast frá
berklaveikum manneskjum. Hitt
er mér ljóst, að meðferð mjólk-
Vasaklútar eru ekki hollir, yfir-j
I eSa könnum er ekki lengur siður
leitt, en um það tjáir ekki að talal nu‘ einsoS 1 Samla daga‘.
að svo stöddu. þeim verður ekk. t>ær gengU munn fra munn,. E,na
útrýmt hvort sem er. Það verö
urinnar eftir að hún kemur úr
Að drekka úr óþvegnum bollum kúnni, er eins áríðandi, einsog það,
undantekningin er víst
hvernig hún er, áSur én hún kem-
nr úr spenahúm. ÞaS er mjög
hætt viS aS allskonar sóttkveikjur
útdeiling-j berist í mjólkina og þar þrífast
ur aSeins að reyna að’gera þá ekki arbikarinn- Hitt er sibur hirt um, l^r óvenjulega vel. Hvorki kæl
þeir nauSsynlega þurfa' a8 l1VO lx>,laua jaínskjott og þeir|lng né meðferS mjólkur á Pasteurs
liafa verið brúkaðir, svo að óhrein- visu< sem \ borgum tíðkast, drepur
indin á þeim fái ekki tima til aS
óhollari en
aS vera.
ÞaS má væntanlega ganga að,, , , „ .
því vjsu, að dagsljósið og einkum >orna °£ s 'orPna> °h Þai van
• , , , , ■ 1 lega. Þarmeð ma vel minna a að
ahnf solargeislanna hnekki sott-i , ,, ,
• ,,, T* c' þvo vandlega tennumar a mat-
nænu hraka. sem uti lenda. En af ' , ,, , „ „„• ,
. . . c , , . , , . ,, | forkum. Helzt ætti hver og einn
þeim stafar j>o einkanlega hætta! w , , , ... ,, „ ,
1 ö ■ að hafa sin motunar-ahold, (segir
bömunum sem leika sér að leir og
sandi; þvi er það æskilegt, að
menn forðist að hrækja á al-
faravegi, einsog götustéttum til
dæmis að taka. Bezt af öllu væri,
að þeir sem þykjast þurfa að
skirpa út úr sér (én ]>að| eru að-
allega þeir sem veikir eru og j>eir
sem brúka tóbak), hefðu hrákaglas
í vasanum (setn þeir svo hreins-
uðu sjálfir, vel að nterkja), og að
|>eir innanhúss skirptu beint í eld-
inn eða i pappa dall, til j>ess ætl-
aðan. að brenna hann eftir dægr-
ið með’ öllu sem í væri. Þessir
pappa dallar mundu aðeins kosta
um 3 dali á árf og þann skatt gætu
tóbaksmenn lagt á tóbakiö.
II.
Annar óvani er j>aS, sem of lít-
ill gaumur er gefinn, sá aS væta
fingurgóntana, þegar blaSaS er í
bókum. AS þaS er mjög títt, vita
allir, og er vitanlegt að af því
getur stafaS hætta frá bókum, er
ganga margra á milli frá bóka-
söfnum, því aö þaS er sannað, að
sóttkveikjur berast meS j>essu
móti. í öllum opinberum lestrar-
sölum ætti að vera aðvömn upp-
fest, gegn J>essum óvana. Bækur
sem í lántim eru ættu að hafa
aukaband.
III.
°g
soað í spekúlanta og féglæfra-
menn. er verið hafi i samtökum
við einhverja af vald'höfunum,
því, að j rafigjafa og stjórnar emhættis-
en hún menn. En ekki hafa eingönigu
Aths.—'Lögberg hefir gert sér far
itm, að flytja greinar um stjórnar-
málið isl. frá báðum hliðtim, eftir þar-
lendum blöðum, Jxer sem skiljanlegar
virtust almenningi. En sannast að
segja virðist málið vera komið á
j>ann rekspöl, að lögfræðingar séu
Enn er þá venju að nefna, sem
sóttnæmi fylgir, en það eru koss-
ar. Nú mun það líklega ekki
í j>ýða mikið að andæfa kossum!
rrreðal náinna. nema svo heppilega
kynni að fara, að “móðurinn”,
sem öllu ræður, fyndi upp
hverju öðru blíðu nterki ntefial
|>eirra sem unnast. Vináttukossa
ætti samt að mega takmarka án
stórra erfiðismuna. Einkanlega
vil eg samt vara við }>ví að kyssa
j>essi læknir), hníf, fork og bolla,
með því móti væri hægt, að koma
því í kring, að brjóstveikir hefðu
[>essi áhöld útaf fyrir sig, —
Helzt ætti fólk ekki að reka upp í
sig rendur á glösum og bollum á
opinberum stöðum, þvi aö' þau
áhöld ent vanalega illa þvegin og
óvandlega þurkuð.
Eg ætla ekki að ræða í }>etta
sinn þá hættu sem stafar af
brjóstveikis sóttkveikjum, sem
berast’ í lungun þegar aúdað er að
sér. með j>ví að um það hefir ver-
ið svo mikið rætt og ritað, og er
ölhtm kunnugt, en skal aftur á
móti fara nokkrum orðum um
j>á sýkingarhættu sem berst gegn-
um munninn, því að það er sú leifl
sem sóttkveikjum er tíðust og auð-
veldust.
VII.
Gegnum munninn fer alt sem
maður lætur ofan í sig og þar á
ofan andar ntargur að sér með
munninum. Því er það áríðandi,
að munnurinn sé sem öruggastur
til að standa móti sóttkveikjum.
eða meS öðrum orðum, að bæði
hann og einkunt tenurnar, séu vel
liirtar. Það er nauðsynlegt, að
láta tannlæknir 'hremsa tennu
ef skemdar eru, og ekki
tannburstanum; tennumar ber að
hreinsa eftir hverja máltíð, og
skola munninn með vatni og helzt
einhverju hreinsándi efni.
VIII.
iriuír,
hfifa
Fingurnir eru einna skæðastir
á ein- að bera sóttkveikjur, jþví að þeir
koma víða við. Því er það óholl-
ur óvani, að reka þá upp í sig. svo
sem til að naga neglumar, sleikja
gómana, sem rnörg börn gera, og
fullorðnir jafnvel líka. Athuga-
berkla-sóttkveikjur, j>ví er það af-
ar áriðandi, hvernig með mjólkina
er farið, milli munns og spena.
Fjósið á að vera Ioftgott og bjart
og hreint, sá sem mjólkar á að ]>vo
sér vandlega áður en hann sest
undir kúna, mjólkurfötur og
spenar að strjúkast vandlega með1
vel hreinni rýju. Meðferð mjólk-
ur í flutningi á að fara þar eftir.
Um brauðin er þaö að segja,
að þau fara langa leið frá j>vi j>au
koma úr bökunarofni þartil þau
koma í munninn. Það ætti að
vera algild regla, að hvert brauðl
væri vafiS í pappír, jafnskjótt og
j>að er bakað, ella safnar það ó-
hreinindum í flutningi og í sölu-
búðum. Heima fyrir ber að gæta
hreinlætis í meðferS þess og
geymslu, einsog alls matar, sem
etinn er ósoðinn. Sérstaklega ber
að varðveita ]>að frá j>eirri hættu,
sent mönnum skilst betur og bet-
ur, að voði fylgir, en það eru flug-
untar.
Allir vita, að ' j>ær halda sig
helzt, þarsem óhreinast er, á haug-
um og í sorpi og hvarsem hinn
viðbjóðslegasta hroðh er að finna,
og halda þar máltíðir sínar. Þær
lifa líka á hrákum og virðast hafa
mestar mætur á hrákum brjóst-
veikra. Af þessu er ljóst að af
þeim stafar mikill sóttkveikju
voði. Þ'að er sannað að flugna
skítur inniheldur berkla, og að þeir
]>eir lifa í flugunum. Tilraunir
hafa verið gerðar á þá leið, uð
mylja flugur í duft er lifaðl hafa
á hrjóstveikra hráka, gefa duftið
marsvínum, og hefir þaS oftast
orðiS, aS marsvínin taka berkla-
veiki af ]>essu. A fótunum hafa
flugurnar klistur, svo að af ]>eirri
ástæðu festist margt viS þá. Eg
er svo mikill dýravinur, að eg á
ekki hægt með að drepa skepntí á
veiSum, en með flugumtm1 hef eg
enga meSaumkún, heldur vil eg
hvetja alla til að herja á þær, sem
mest má verða. Upprættar verða
]>ær ekki. En á gripabúum væri
]>að æskilegast að gripahús vænt