Lögberg - 23.09.1915, Side 2

■iite ,
LOGBERG, FIMTUDAGINN 23. SEPTEMBER 1915
SYRPA
2. og 3. hefti af 3.
á r g a n g i verður
sent útsölumönn-
um *og kaupend-
c^ium næstu daga.
HSTIsriHI^LID:
Kona kapteinsins. Saga.
í Rauöárdalnum. Saga. Eftir J. Magnús Bjarnason.
Magnhildur. Saga eftir Björnstjerne Björnson.
Til Suöurheimskautsins. Feröasaga Scotts kapteins eftir
hans eigin dagbók.
íslenzkar þjóösagnir. Nikulás stórhertogi, mefi mynd.
Sjálfsviröing. Saga eftir Allan Sullivan.
Einkennilegasti atburöur í sambandi viö striöiö.
Prestakonan. Saga frá dögum Kristjáns IV.,
Eftir Kristófer Janson.
Tveir heimsfrœgir menn: Marconi—Roberts láv'arður.
Afmælisvísur. Hersöngur Frakka.
Prófritgerðir tveggja drengja á íslandi.
Nyrsta land á jöröinni.
Til minnis.—Rauðhærðar konur og aðráttarafl þeirra—Eru her-
manna hjónabönd skynsamleg?—Bjarga tré lifi slnu?—Ahrif bibll-
unnar á Evröpu-öfriöinn—Johnson barinn niöur—örlög Evrópu—
Hefðarkonur I herþjónustu—Til gamans.
Þessi tvö hefti bundin í eitt kosta 60c. Árgangurinn $ 1
peir, sem senda útgefandanum $2.00, fá Syrpu frá byrjun til
enda 3. árgangs. — Kaupendur, sem skift hafa um bústað, geri svo
vel og geri útgef. aðvart um það.
ÓLAFUR S. THORGEIRSSON,
678 SHERBROOKE ST„ WINNIPEG
(Auðar tóptir.
I tímaritiö Sat. Evening Post,
Philadelphia, ritar Mr. Charles
Van Loan um bæi í vesturhluta
Ameriku, sem þutu upp á fáum
misserum, er gull fanst í grendinni
og dóu út, þegar gullgreftinum
lauk. Einn slíkur hét og heitir
Aurora, í Sierra fjöllum Nevada
ríkis, og hefir hann sér þaö til
ágætis, aö Mark Twain var þar um
misseris tíma, svo og að einhver
mannabygð hélzt þar eftir aö
“boomið” datt niöur. Kaflar úr
ritgerð þeirri fara hér á eftir.
Sumarið kemur seint i Aurora,
þarsem hún liggur falin í gljúfrum
í austurhlíðum Sierra fjalla, en
þaö kemur, þó seint sé. í júní-
mánuöi bráöna skafiamir og renna
frá þeim morauöir lækir í gljúfr-
um og giljum; í júlímánuði er ekki
deigur dropi eftir og stiknar alt í
brennandi sólarhita, er aldrei
bregöur skýi fyrir sól; í ágúst-
mánuði mæna berir og brendir
fjallatindar út yfi eyðimörk Ne-
vada, þarsem sjóndeildar baugur-
inn titrar og skelfur í sólarbrun-
anum. Þangaötil snjórinn fer aö
falla, er heitt í Aurora, einsog í
hlóðum eöa ofni.
Mark Tzvain á vegamótum.
I’essu var þaö líkt í ágústmánuði
1862, er fáeinir af ibúum staðar-
ins hnöppuðust saman til að kveöja
einn ún hópnum og óska honum
góðs gengis í nýjum verkahring.
Sá sem var aö leggja upp, var tutt-
ugu og sjö ára gamall. Hann
hafði ferðast um og unnið fyrir sér
sem prentari, leiösögumaður á
fljóti. verið soldáti i vikutíma, leit-
að gulls í jöröu og grafið eftir því,
en mest af öllu hafði hann látið
hugann reika í draumanna löndum,
og Aurora haföi nálega í einu
hljóði felt þann dóm, að hann
dygði ekki til neins.
Hann hafði komið til Esmeralda
lengja drauminn, og ekkert var eft-
ir til að borga meö sæti í vagnin-
um. Nýja vinnan beiö hans í
Virginia City, 125 mílur á burt, og
eina ráðiö til þess að bera sig eftir
henni var að fara fótgangandi —
fara þangað gangandi í ágústmán-
uöi, þegar hver andvari sem blaktir
er funandi heitur einsog stroka úr
glóð, þegar opnaöar eru fumace-
dyr, og því verri, sem fumace
eldur hefir ekkert alkali ryk.
Frá upphafi hefir fólk vestan-
Iands haft ótrú á gangandi mönn-
um, og sett þá skör lægra heldur
en “lýsnar á merabaki”, og hver
sem sést fara fótgangandi með
teppi sín á bakinu, segir með því
sjálfur til þess, að hann hafi dugað
illa til að koma sér áfram. Aurora
lét sér fátt um finnast, er hinn
ungi maður frá Missouri tor Ieiðar
sinnar, sá eini merkismaður, sem
meðal þeirra fanst, og einungis þeir
fáu kunningjar, sem hann hafði
trúaö fyrir draumum sínum, og
soltiö höföu með honum, vissu eða
kærðu sig um hvert hann fór eöa
ekki. Meö teppi sín í ströngli á
bakinu hélt hann út úr bænum og
niður gilin, og sást þar aldrei
framar.
Ef borgarar í þessum námabæ
heföu haft grun um, aö þessi
draumamaður þeirra var á leið
kominn til konungsríkis síns, þá
heföi mátt gera burtför hans liá-
“Fleygðu út kistlinum, og það
fljótt” var ávarpið, sem búast mátti
við, hvarsem bugöa var á brautinni,
og vei þeim vagnstjóra, sem sinti
því ekki. Það kom aldrei fyrir áð
neinn léti því ógegnt nema einu
sinni, því að ræningjar miðuðu lágt
og skutu til bana, ef þeir beittu
vopnum á annað borð, til viðvörun-
ar öðrum, hverja kosti þeir mundu
hafa, ef þeir hlýjddu ekki umsvifa
og orðalaust.
I Eitt sinn var póstvagninn rændur
á leiðinni frá Aurora og sömuleið-
is á bakaleiðinni þangað. Haldið
var að ræningjar þessir hefðu átt
heima í Aurora og vitað af guil-
sendinga hneyxlinu og hagað sér
þar eftir. Eftir það voru tveir
vopnaðir menn látnir fylgja hverj-
um vagni, sat annar á ökusæti hjá
hestasveini, hinn i vagninum rjá
farþegum.
Vopnaðra manna fylgd.
Slíkir vopnaðir fylgdarsveinar
í voru á þeirri tíð víða hafðir vest-
| anlands og voru nauðsynlegir, eftir
því sem þá stóð á. Bankar voru
| þá fáir, járnbrautir strjálar eða
varla til og stór auðæfi voru flutt
eftir öllum þjóðvegum, í jámbent-
um kistlum. Hinir vopnuðu menn
voru keyptir til að gæta þeirra
kistla og jafnframt verja lif far-
þeganna, — var borgað fyrir að
vera fljótir til að skjóta og eiga
þá hættu yfir sér, að deyja ekki á
sóttarsæng. Þeir áttu ekki von á
að standa jafnt að vigi og þeir sem
þeim var ætlað að verjast, því að
ræningjar komu jafnan fyr auga á
þá og miðuðu byssum sínum áður
en þeir kölluðu til ökumanns að
stöðva vagninn. Þessir vopna-
sveinar höfðu byssur, er hlaupið
hafði verið sagað af, hlaðnar járna-
rusli Þeir vissu ekki hvað hræðsla
v^r og þann orðstír hafa þeir eft-
irskilið, að hugaðri menn hafi al-
drei uppi verið.
Ekki lintu ræningjar sinni vinnu,
þó að aukið væri við vopnuðum
f) lgdarsveinum, en úr því fór
mannfallið vaxandi. Þess er getið,
að einu sinni skutu báðir í einu,
einn ræninginn og sá fylgdarmað-
ur, sem á ökusæti var, og féllu
báðir dauðir niður, og margar aðr-
ar sögur ganga af hryðjum þess-
um. F.n þar kom, að 'hugur bæj-
armanna harðnaði gegn útilegu-
mönnum þessum, ef til vill hefir
Aurora-búum þótt jarðarfarir vera
of tíðar. Þeir 'hugsuðu sér að
stugga við lausamönnum sín á með-
al, og sýna þeim í tvo heimana, og
fóru að því, einsog þá var tíðast,
settu nefnd helztu og hraustustu
manna, er kölluð var “Árveknis-
“Eitt kveld lenti honum saman
við náunga, sem hann hafði ekki
gott af — Mose var hann kallaður
— og fókk upp i?r því innihald úr
tveim byssuhlaupum inn í sig. Þeir
segja að byssan hafi verið 'hlaðin
með stórum skrúfum og járna-
rusli. Hvað um það, Cardér kom
út úr dyrunum á Crystal ölbúðinni,
með skambyssuna í hendinni, að
leita að þessum Mose og vaknaði
ekki framar til þessa lífs. Hann
vissi ekki hvað hitti hann.
Ekkjan lét setja þennan stein á
leiði Cardens, en Mose líkaði ekki
það sem á hann var grafið. 1
fyrsta lagi likaði honum illa, að
drotni skyldi vera bent á sig með
þessu móti, á legsteini, og í annan
stað uppástóð hann, að Carder
hefði hrækt framan í sig, svo að
hér væri ekki um manndráp að
ræða, heldur auðsjáanlegt sjálfs-
morð. Sagan segr, að hann hafi
gengið lengi og íhugað hvað gera
skyldi, orðið verri og verri í skapi,
þangað til hann gekk upp að letð-
inu og beitti stærstu skambyssu
sinni á legstéininn, er síðan hefir
verið í þessu ásigkomulagi, sem nú
má sjá.
Svona er sagan sögð, en eg vil
varla trúa þvi, að svo illa innrættur
maður sé til, að hann hafi svalað
hatri sínu á legstað dauðs manns,
en hér er steinninn og sjá allir
hvemig frá honum er gengið.
Einhver hefir brotið hann, það
sýnir sig sjálft, og því skyldi það
ekki vera sá, sem mesta ástæðu
hafði til að fá hann úr vegi.”
' Fjórir forngripir.
tíðlega, með háreysti, byssuskotum nefn(^ . bað hafði verið ráð þeirra
og hamingju óskum. Þeir hefðu
ef til vill gert það, að hlynna að
framtíð hans með því að borga
vagngjald fyrir hann til Virginia
City. En þeir vissu það ekki, hvað
fyrir honum lá, fremur en hann
sjálftir.*)
/ nátnabœ.
i San Francisco, þegar lagaleysið
keyrði þar úr hófi og síðan fóru
aðrir minni bæir, að þeirra dæmi.
Margir í Aurora, sem grunaðir
voru um ýmsa glæpi, voru kurteis-
lega aðvaraðir, að færa sig um set,
og létu flestir sér þá aðvörun að
kenningu verða. Fimm illvirkjar
voru teknir af Árveknis nefndinni
xHöf. segir síðan frá hvemig settir varthald>;10 bi?5a ,dóma
liann revndi að fá sannar sögur af lennar> irnm 'oru þeir> eftir því
| Mark Twain á þeim árum, frá S*m ^ ^ *T tahS’. en , fÍórir
þeim öldungum, sem elztir voru á{e t,r jlV1 'stm sa ý13?®1 mér, er
þessum slóðum. Einn hitti hann í j Twain, og kunm að
i nefna þá með nöfnum.
í þann mund frétti ríkisstjórinn
Nye, til Carson City, að vinir þeirra
sem í varðhaldi voru, ætluðu að
safna liði til að bjarga þeim; ríkis-
stjórinn gerði þegar boð Bob How-
land, systursyni sínum, er þá var
matar, en,hafgi sannar sögUr7f' Íífinu'í þeim St,jÓr' 1 Aurora að hann
skyldi senda honum hjalp, eftir
, , „ , , , Virginia City>, er mundi eftir að
'heraðs, þegar þar var mest upp-[hann gá þ Mark Twain kom
nanuð ut af gullfundr með þetrn labbandi nieö jönkur sínar á bak,
trU’ a* hann þyrft. ekkt annað að jnu> jnn j þann bæ «með eldrautt
gera enaðrjufa svorð með skoflu skeggj a]þakjnn alkali. ki
t.l að verða nkur. Aurora var full þreytulegur.” - í Aurora sá hann
kofann, sem Mark 'hafðist við i, og
af slikum, á þeirri skálmöld, þeir
sem áttu ekki málungi
þótti ekki neitt til neins korna, nemal, - , *, “± 1 v
1 , .. ... , , ’ I bæ, a hans duggara bands aiyim
það sem telja mætti 1 hundruðumi , . . , . .
þúsunda, en enginn var vonbetn
um framtíðina, heldur en sá ungi
maður frá Missouri. Enginn var
á við hann þar, að byggja glæsi-
Iega loftkastala.
Það tók hann misseri, að renna
Á þeim tima, þegar þrælastríðið
stóð yfir, voru íbúar þessa náma-
búða bæjar um átta þúsundir, og
voru ekki alt æskilegir borgarar.
I’egar námumar þar stóðu upp a
ritt bezta, var mikið af gulli flutt
þáðan í jámbentum kistli í hverj-
1 jamDentum kistli 1
skeiðið á enda; hann, byrjaði með um póstvagni. Tortryggnir menn
blindum. hugsunarlausum vonum og vej kunnugir, segja þá sögu
og endaði með algerðu vonleysi. enn J dag> að stundum hafi gull
Hann tók gullnámusóttina geyst, verið flutt báðar leiðir. Það
elti mýraljós gullsins um ýmsa sagt) 0g því er trúað, að gull hafi
staði, skrifaði bréf heim, með ljóm- veris fjutt burt fra Aurora, flutt
andi lýsingum á framtíðinni, og þangas aftur seinna í kyrþey, til
lét mikið yfir því, hvað gengi og þess ag auka tölu þeirra gullpen-
vild. Ilowland gerði þegar boð a
móti. stutt og svo laggott, að það
er síðan uppi haft:
“Alt er kyrt í Aurora. Við
hengjum fimm menn innan stimd-
ar.”
Utan kirkjugarðs.
ganga mundi, og nú var það alt um
garð gengið og hann kominn á
stað frá öllu saman til að ná í
vinnu fyrir 25 dali um vikuna.
inga, sem skýrslur sögðu þaðan
fluttar, og með því móti hækka í
verði hlutabréf vissra námufélaga.
er til sölu voru. Samkvæmt bókum
Svo gersamlega voru auðvonimar, express félags þess, sem gullflutn-
dauðar, að hann skoðaði þessa nt-; inginn annaðist, voru á þeim árum
v;nnu sem happasending. En það f’nttar þaðan 27 miljónir í gull-
var engin von eða vissa fyrir að, stöngum, og ef einhver námafélög-
hann mundi reynast betur sem in ]etu flytja gull báðar leiðir, þá
blaðamaður, heldur en í öðru sem hafa þau komizt að þvi fullkeyptu.
hann hafði reynt sig við. I vegna þcss að til þessara slóða
För hans frá Aurora var ekki sóttu þeir útvöldustu og ófyrir-
glæsileg. Ef hann hefði setið í j ’eitnustu ránfugiar, sem þá voru
háu sæti við hliðina á þeim sem 0hen,gdir 0g ofanjarðar, og þeir
stýrði póstvagninum og ekið í ^ tóku háan toll af því sem flutt var
makindum og státi til síns nýja um farinn veg. Ræningjar 'hafa
heimkynnis, þa hefði hann haldið, jafnan sókst eftir spöngum at
einhverju af virðingu sinni, og að rauðu gyJH og í gljúfrum þeim sem
minsta kosti gagnvart öðrum, látið fara varS um til og frá bænum,
sem alt væn með feldu. En jafn- var hin fyHrsát.
vel sú smáa huggun átti honum
ekki að hlotnast. Hver smáskild-
ingur, sem honum hafði tekizt að
ná í. hafði gengið til þess að
*) Þessi ungi maður frá Missouri
var Samuel Clemens, er síðar varð
fraegur undir nafninu Mark Twain.
Hinn áðurnefndi gamli maður
mundi vel eftir þessu og leidií
mig þangað sem þessir spellvirkjir
er voru jarðaðir. Þar stóðu fjóra-
krossspitur upp úr malarhrúgu,
utan kirkjugarðs. Skamt þaðan
var annað leiði, sömuleiðis utan
kirkjugarðs, og legsteinn á með
nafni og aldri þess manns sem
undir lá, og neðan undir stóð þetta:
“Var drepinn í Aurora að kveldi
þess 10. des. 1864. Mín er hefndin,
segir drottinn.” Steinninn hafði
verið stór, úr marmara, en lá nú
í mörgum brotum og horfði letrið
niður.
Hinn aldraði sagði þá sögu, að
Carder sá er þarna hvíldist, hefði
verið opríTttinn piltur, og leitað ill-
inda einu sinni of oft. Hann kom
stundum ríðandi inn í bæinn, alveg
óður, tók af sér hattinn, kastaði í
loft upp og skaut mörgum skotum
gegnum hann, áður hann datt —
svo sem hann vildi leiða athygli al-
mennings að þvi, að 'hann kynni að
fara með skambyssu . “Að hann
var grafinn utangarðs sýnir sæmi-
lega vel, að hann var ekki djákni
eða meðhjálpari eða neitt þess hútt-
ar.
Aurora dó af tvennum ástæðum,
önnur sú, að kostbært var að vinna
málminn úr berginu, með þeim
ófullkomnu vélum sem þá voru
hafðar, og að námurnar fyltust af
vatni.
Hún lifnaði ekki við fyr en um
aldamótin, er fjórir ungir menn
reyndu að lífga hana við. Þéir
komust yfir allar námurnar, og
sagði einn þeirra mér söguna , af
þeirri tilraun, á þessa leið:
“Við höfðum ekki stórum auð
úr að, spila, en við héldum að stað-
urinn ætti einhverja framtíð, ef
rétt væri á haldið og það hefir líka
komið á daginn. Einn af þeim er
í vissri námu voru, þegar vatnið
spratt upp og fylti hana, sagði
mér, að þar væri mikið af gulli.
Með hæfilegum dælum mættt •— en
til hvers er um að tala, við höfð-
um ekki nóg fjármagn til þess að
vinna námurnar, þó að við kæm-
umst yfir þær, fyrir lítið verð.
Þegar eg kom hér fyrst, fanst
mér varla trúlegt, að staður sem
svo líflegur og blómlegur hefði
verið, gæti verið orðinn svo stein-
dauður og auður. Bærinn var með
sömu ummerkjum og um 1884,
þegar allir íbúamir fluttu burtu og
alt stöðvaðist. Innanstokksmunir
voru í húsunum, og maðurinn sem
átt hafði aðalverzlunina hafði lok-
að dyrunum og flutt sig burt með
hinum. 1 dæluskálunum lágu verk-
færi á sinum stað, rétt einsog þeg-
ar mennirnir lögðu þau frá sér.
Alt virtist líkast góðu gangverki í
klukku, er var útgengið og þyrfti
ekki annars með til að fara á stað,
en að einhver drægi það upp.
Fjórir öldungar voru tyrir í
bænum, er aldrei höfðu við hann
skilið, hvítir fyrir hærum, visnir
og 'hmmir; þeir höfðu verið þarna
svo lengi aleinir, að þeir þóttust
eiga með alt, og þótti miður, að við
skyldum koma og skoða alt í krók
og kring; þeir fylgdu okkur eftir
og skein út úr þeim tortryggnin.
Það var eins og vofur væru á
kreiki, að njósna um allar aðgerðir
manns, og þær ekki vingjarnlegar.
Þar kom, að eg gaf mig á tal við
þá og kyntist þeim smámsaman.
“Hvernig maður er Donahue?”
spurði eg gamla Paterson.
“Hann er djöfull í mannsmynd,”
svaraði sá öldungur, eftir að hann
hafði gáð vel í kringum sig, hvort
enginn heyrði til. “Eigðu ekkert
við hann, annars hefurðu verra af.”
“En Lewis er ekkert athuga vert
við?” spurði eg. Svo hét einn af
körlunum.
“Hu. hann er beztur útaf fyrir
sig. Hann er eiturnaðra, sannköll-
uð naðra. Hann mundi drepa mann
til þess að ná af honumj munntó-
baksbita, það er sannast um hann
að segja.”
Það er óþarfi að orðlengjal það,
að hinir þrír fóru eins að, þegar
þeir náðu tali minu einslega, reyndi
hver annan að bita í bakið. Eng-
inn hafði neitt gott um hinn að
segja. Það hefir verið gaman að
lifa í Aurora, þegar ekki voru
aðrir þar en þessir fjórir. 1 tutt-
ugu ár höfðu þessir náungar njósn-
að hver um annann og gefið hver
öðrum góðar gætur í laumi, rétt
einsog þeir gerðu við okkur.
Patterson dó fyrstur og kom lög-
gæzlumaður langar leiðir að tafca
hans fáu og lélegu muni til með-
ferðar. í gamalli tösku undir
rúmbotninum í kofa hins dauða
fann hann sjö stutta sívalninga, í
gulnuðum pappírs umbúðum. Hann
opnaði einn, og ultu þar út fimm
hundruð dalir í tuttugu dala gull-
peningum, slegnum fyrir æfalöngu.
Alls voru þar þrjátíu og fimm
hundruð dalir í gulli. Hvar og
hvenær karlinn hafði komizt yfir
þetta, og hvernig á þvi stóð, að
hann skyldi hanga á þessum eyði-
stað í allan þennan tima, þegar
hann átti nóg til að komast burtu
og lifa annarsstaðar, um það veit
nú víst enginn.
Jarðarför Donahues er enn í
minnum höfð, fyrir það hve
skemtileg hún var. Sá öldungur
fékk sér drjúgum í staupinu með
köflum, og í einu slíku kasti datt
hann í eldinn og brendi fótinn á
sér svo að ekki var annað eftir en
sviðinn stúfurinn. Eftir margra
vikna legu, þegar allir voru orðnir
uppgefnir á honum, var mér sagt,
að Donahue væri dauður. Hann
hafði lagt svo fyrir, að sig skyldi
ekki jarða í grafreit Aurora stað
ar, — hefir ef til villl ekki viljað
liggja á sama stað og gamli Patter-
son — heldur á öðrum stað sem
hann til tók, og voru menn svo
góðsamir, að fara að óskum hans.
Því lagði karlinn upp í sína síðustu
reisu á botni fjalavagns, en þegar
kom út fyrir bæinn, fældust hest-
arnir og tóku á rás, en kistan tókst
á loft og hringlaði innuftx vagninn,
með miklum skellum. Loks rák-
ust hjólin á tréstofn, kistan hentist
mannhæð upp í loftið ,hún sprakk
þegar niður kom, og settist nárinn
upp með ógurlegu öskri, og tók til
orða r
“Hvern — eruð þið að gera við
mig — dauðveikan manninn?”
Donahue hafði ekki verið eins
dauður og hann var haldinn, og
þegar honum skildist, að við vor-
um rétt búnir að grafa hann lif-
andi varð hann æfareiður og bölv-
aði okkur af öllu hjarta. Eg vil
ekki segja, að eg lái honum það.
Hann sagði eftir það, að útför sln
hefði verið gerð einu sinni, og að
hann kærði sig ekki um fleiri, ein
væri nægileg fyrir sig. Hann tók
sig til og komst á flakk og lifði í
mörg ár eftir þetta, aðallega til
þess að stríða hinum körlunum með
því
Við vorum ekki búnir að vera
lengi í Aurora, þegar okkur lék
hugur á verzluninni, sem stóð þar
lokuð, mannlaus og full af varn-
ingi. Við höfðum á endanum uppi
á eigandanum, er kominn var aust-
ur i land, og fengum þetta svar
upp á niálaleitun okkar: “Fyrir
tvö hundruð og fimtíu dali megið
þið eiga altsaman einsog það legg-
ur sig.” Við sendum honum þá
upphæð og ferígum um hæl stóran
koparlykil að útidyrum búðarinnar.
Varningurinn í búðinni.
Eg stakk honum í skrána með
álíka hug, einsog þegar eg stakk
j hendinni í tombólukassa, þegar eg
var drengur, og það fyrsta sem eg
I sá. var vænn dráttur. Út við dyr,
milli hurða, var afarstór lykkja af
bezta kaðli, eins góð og ný, og var
hún ein meira virði en þeir pening-
ar, sem við höfðum borgað fyrir
búðina með öllu saman. Eg get
| ekki lýst því sem við fundum fyrir
okkur, né því, hve mikið gaman
við höfðum af því að fara í gegn-
i um það og flokka það. Alt var í
bezta ásigkomulagi, rétt einsog
þegar búðinni var lokað. Fjalla-
loftið er hreint og alt geymist þar
undra vel, í þurru lofti undir
heiðskirum himni. endá var hvergi
ryk að sjá á neinni hyllu.
Fatnaðurinn, sem þama var, var
frá því milli 1870 og 80, og var
næsta kynlegur, bæði að lit og \
sniðum. Kvenfatnaðurinn var
vitanlega ekki aðeins úr móð, held-
ur óseljandi, nema Indiánum og
Kínverjum. Og margai glaða
stund liöfðum við af að klæða þá
uppá.
Þegar við hittum á Indiána eða
Kínverja, er áttu dal aflögum, þá
gáfum við þeim kjörkaup, sem þá
hafði aldrei dreymt um á æfi sinni
aðstoðuðum þá líka i valinu,
með ráðum og dáð, og ef ekki
tókst að gera þá skrípalega • í
klæðaburði, þá var það ekki okkur
að kenna. Það var Iengi, að á
aðalgötunni i Aurora mátti sjá
skringileg loddaragerfi fyrir ekki
neitt. Það kom oft fyrir, að þar
státaði stoltur Indiáni í bleikum
lafafrakka, heiðbláum buxum,
safrangulu vestrí og með kúf á
kollinum, hvers líki hafði ekki sést
heilan mannsaldur.
1 kjallaranum undir búð
I fundum við allmikið af víni,
orðið var mjúkt á bragð og
bragðs gott af elli. Við reync
nokkrar flöskur af kampavíni
reyndist; það fyrirtak. Whisk
seldum við vínsölumanni í bæn
og það whisky var gamalt eir
syndin, mjúkt einsog olía og 1
einsog sólarlag á haustin í E
tucky, en séra minn Sírak, h
stcrkt það var! Mig grunar,

t
*
4-
4«
♦
4*
f
■f
4«
4-
4*
4-
4-
4*
4-
4«
4-
4-
4»
4-
4*
4-
4*
4-
4<
4-
4*
4-
Nótt.
4-
4-
4-
4-
4-
4-
4>
-f
4-
4*
4-
4*
4-
4*
4-
4-
4-
4*
4-
4-
4-
4-
4-
4-
4-
4*
4-
4-
4-
4*
HH4+'t4'tt’t'H'4't+’t4't+'t++4't'+H'l'++'H'++H4+4)!+'t'+'l'+
Nú er sólin sigin. Svífur nóttin hljóð
upp af austri stigin yfir kvöldsins roða flóð.
Alla dagsins elda felur
inn í djúpri myrkra hlóð. —
Listhög draumgull lýðum telur
lífsins upp úr nægta sjóð.
Blíða nótt, sem byrgir, bölsins djúpa hyl,
svæfðu þann er syrgir, svo hann eigi finni til.
Dragðu sviða úr sálar glóðum,
sefa órótt hjartans blóð.
Kveddu hægt í hálfum 'hljóðum
hreldum manni vöggu ljóð.
Jónas Stefánsson frá Kaldbak.
Donahue hafi verið búinn að inn-
byrða eitthvað af því, daginn sem
hann datt í eldinn. — Um púrtvín-
ið og sérrí-ið veit eg varla hvað
varð. Eg geymdi eina flösku af
því síðamefnda og gaf manni að
smakka, er þóttist bera gott skyn
á slíkt, hann tárfeldi þegar hann
heyrði, að eg hefði glatað öllum
hinum, og kvaðst glaður hefði gef-
ið búðarverðið fyrir sérrí-flösk-
urnar einar.”
Höfundur tók svo að rannsaka,
hvort Mark Twain hefði í raun og
veru búið í kofa þeim, sem þar er
kendur við 'hann og komst að
þeirri niðurstöðu, að sögumar þar
um væru alt annað en áreiðanleg-
ar. Það var eftir að Mark var
frægur orðinn, 'að einhverjir í
Aurora sendu honum nokkra þak-
spæni af kofanum, til minja, með
loflegu ávarpi, hann þakkaði fyrir
með vinsamlegu bréfi, sem endaði
á því, að það hefði enginn þak-
spónn verið á kofagreyinu, sem
hann hafðist við í, meðan hann var
í Aurora.
Kafbáta hernaður
Þjóðvtrja.
Það var áform Þjóðverja, með
kafbáta víking sinni, að varna skipa-
ferðum til Englands og frá því, og
hindra aðflutning af vistum og
vopnum og liði. í því skyni átti
að eyða hverju kaupfari sem til
Englands sótti eða þaðan legði úr
höfnum, og koma landinu þarmeð
á kné.
Þessi tilgangur hefir hvergi
nærri náðst, og svo lítið hefir hin-
um þýzku ágengt orðið með sinni
ferlegu víking, að öllum er sýni-
legt að þessi hernaður þeirra er
hlálegur hégómi. Ekki eru það
ensk blöð eingöngu, sem þessa
skoðun flytja, heldur er hún líka
höfð eftir nafnkendum þýzkum
sjóliðsforingja og rithöfundi, sem
lengi hefir þótt snjallastur í sínu
landi, þeirra er tim sjóhernað rita.
Eftir að kafbáta hernaöur
þýzkra hafði staðið í misseri, gaf
hið nafnkenda blað “Manchester
Guardian ’, yfirlit yfir þá reynslu,
sem Bretar höfðu þá fengið af
hernaði þessum. Þar segir svo:
“í fyrsta lagi má spyrja: Erum
við farnir að svelta^í í öðru lagi:
hafa hlutlaus skip verið hrædd frá
því að leita á hafnir vorar? Og í
þriðja lagi: hafa farmenn vorir
orðið deigir og skelkaðir við að-
farir þýzkra kafbáta? Þessum
spurningum má vitanlega öllum
svara með beinu neii. — Að öðrn
leyti sýnir eftirfarandi skrá hver
árangur hefir fylgt víking þýzkra.
Tala skipa sem komið hafa og
farið frá brezkum höfnum á síð-
asta misseri; 31,385. Tala brezkra
kaupskipa, sem sökt hefir verið:
98. Hundraðstala hinna eyddu
skipa: 0.31 per cent. Tala myrtra
skipsmanna: 505. Tala hlutlausra
skipa, sem sökt hefir verið: 95.
Þrátt fyrir víking þýzkra, hefir
kaupskipafloti vor unnið vel og
trúlega sitt starf, meðj aðstoð sjó-
flota vors. Eigendur kaupskipa
hafa grætt stórfé og það tjón sem
á honum hefir orðið, hefir lent á
öllu landinu, og er því ekki tilfinn-
anlegt.
Hinn þýzki sjóliði, sem áður er
drepið á, og ritar í þýzka blaðið
“Berliner Tageblatt”, undir gervi-
nafninu Persius, játar að kafbáta
hernaður þýzkra sé næsta ómerki-
legur, að ekki takizt að sökkva
nema einu skipi af hverju hundr-
aði, sem á brezkar hafnir bigla, og
það aðeins þær vikumar, sem þeim
verður bezt ágengt, og að ekki sé
nein von um að betur gangi seinna
meir, því ’að jafnan finni Bretar
ný og betri ráð til að verjast vík-
ing þeirra. Það er auðséð af ritgerð
hans, að almenningur á Þýzka-
landi er gramur þvi, hve lítill
árangur verður af hemaði kafbát-
anna, í samanburði við það tjón
sem þeir hafa beðið á þeim. Hem-
aður í djúpi sjávarins, sem staðið
hefir í síðastliðið misseri hefir
verið grimmur og látlaus, en í
'honum hafa Bretar haft yfirhönd-
ina og munu verða enn þyngri á
bárunni, þegar fram í sækir.
Hvaðanœfa.
—Þýzka stjórnin hefir varað alla
verksmiðjueigendur þar i landi við
að svara fyrirspurnum frá útlending-
um um ástand iðnaðarins þar án
þess að bera spurningarnar undir
hermálaráðgjafann. Sama regla gild-
ir um útlendinga, þótt þeir hafi öðl-
ast þýzk þegnréttindi. Allrar varúð-
ar verður að gæta fyrir hag og vel-
ferð föðurlandsins.
,^-Óeirðir hafa nokkrar verið í
fjallalendum í nórðurhluta Indlands,
en innlendar herdeildir hafa bælt þær
niður jafnharðan.
—Sir John French segir í bréfi til
kunningja síns i Bandaríkjunum, að
um mánaðamótin Júlí og Ágúst hafi
Bretar verið búnir að sökkva 42
þýzkum kafbátum. Af þessu virðist
mega ráða, að Þýzkarar séu að
minsta kosti búnir að missa fimtíu
kaffara. Vér vitum að Frakkar hafa
sökt nokkrum og sjálfsagt hafa ítalir
sökt einum eða tveimur.
—Friðar umleitanir Benedicts páfa
hafa vakið talsverða athygli bæði í
Bandaríkjunum og Norðurálfunni,
en bandamenn taka þeim illa. Bretar
eru fastráðnir í að láta til skarar
skríða v'ið Þjóðverja og gefa í engu
eftir. Virðist það vera svar gegn
friðarhjali Þjóðverja, er þeir hófu
þegar þeirn fanst hentugur timi kom-
inn; ítalir segja að það, sem geri
frið fýsilegan fyrir Þjóðverja, geri
hann einmitt óaðgengilegan fyrir
bandamenn. “Það væri sigur fyrir
Þjóðverja,” segja þeir, “ef að frið-
ur kæmist á eins og nú stendur.”
Rússar taka eindregið í sama streng-
inn.
J