Lögberg - 21.10.1915, Qupperneq 2

2
LÖGBEKG, FIMTUDAGINN 21. OKTÓBER 1915.
Eimskipafélagið og
nýja skipið.
Viðtal við Nielsen framkvœmdar-
stjóra.
í sambandi við hina nýju hluta-
fjársöfnun Eimskipafélagsins, mun
mörgum þykja fróölegt aö heyra
um starí félagsins, siöan þaö hóf
göngu sína, og framtiöarfyrirætl-
anir þess. — Vér fórtun þvi á
. fund framkvæmdarstjórans i gær
og báðum hann segja frá. —
Skipin bæöi hafa verið tfullfermd
allar feröirnar, segir Nielsen, bæöi
til útlanda og þaðan aftur. Að
meðaltali mun flutningsgjaldið
nema rúmlega 40 þús. kr. hverja
ferö fram og aítur, en reksturs-
kostnaöur Gullíoss, sem er dýrara
skipið, mun nema um 21 þús. kr.
á manuði. í þvi er þó ekki reikn-
aöur skrifstofukostnaður og stjóm-
arkostnaður félagsins, en hann
verður aö skiftast nafnt niður á
bæði skipin. Þess ber að geta, aö
útgjöldin eru miklu nærri nU a
þessum ófriðartimum, en endra-
nær. lðgjald striðsvátryggingar
nemi^r 3000 kr. á mánuði fyrir
hvert skip og þar ofan á bætist
aukin kolaútgjolr, tafir við að íara
til Kirkwall eða annara brezkra
hafna o. s. frv.
— Hvernig er með lánið sem fé-
lagið fékk i Hollandi! Verður
ekki hægt að borga töluvert af þvi
eítir fyrsta áriö?
— Félagið fékk 500 pus. Kr. ían
1 hollenzkum banka til 12 ára. —
Vextir eru að eins 5% og má það
heita ódýrt lán á þessum tímum.
Þegar eg nefndi reksturskostnað
skipanna, þá vom vextir og ai-
borganir innifalið i þvi. Það verð-
ur áreiðanlega borgað af þessti
láni sú upphæð, sem ákveðin er i
samningnum. Félagið þroskast
smátt og smátt, en það versta er,
að við höfum ekki getað tekið að
okkur að flytja allar þær vömr sem
beðið hefir verið um. Við verðum
þráfaldlega að neita fólki um rúm
fyrir vörur i skipunum, svo það er
nóg að gera fyrir þriðja skipið
þegar það kemur. «
— Þegar Gullfoss kemur næst til
Khafnar er* útrunninn reynslutimi
skipsins. Verður það þá afhent fé-
laginu og maðurinn, sem skipa-
smíðastöðin hefir látið vera á skip-
inu síðan það fyrst fór frá Khöfn,
hættir að sigla á því. Þá er í ráði
að Gullfoss verði látinn i ‘‘þurk-
dokk'’ til þess að nákvæm rann-
sókn geti farið fram, en eg er í
engum vafa um, að frágangur all-
ur á skipinu er i bezta lagí. —
Ruglingur töluverður hefir orðið
á ferðaáætlun skipanna í sumar.
Er það eingöngu vegna tafanna,1
sem þvi eru samfara, að skipin
verða að koma ,við í brezkri höfn, \
bæði á hingað leið og á leið til út-
landa. Bretar eru mjög nákvæm-1
ir í því efni og við höfum orðið að!
gefa þeim yfirlýsingu þess efnis,
að skip félagsins framvegis komi |
við í brezkri höfn í hverri ferð.
Við höfum nú samið nýja áætlun
fyrir skipin til ársloka og mun hún
bráðlega verða gefin út og auglýst
i blöðunum.
— Hvemig Verður hið nýja skip
og hvenær verður það bygt?
— Við höfum hugsað okkur að
láta smíða skipið um 1500 smálest-'
ir að stærð. Er gert ráð fyrir að
það geti tekið 10—12 farþega, hafi
sérstakan útbúnað til þess að flytja
hesta, sild og yfir höfuð allar vör-:
ur. Skipið verður pantað við
fyrsta hentuga tækifæri eftir að
hlutafjársöfnuninni er lokið —j
en hún er ffrsta skilyrðið fyrir því, j
aö félagið geti eignast skipið. Að
likindum mun slíkt skip kosta um
500 þúsund kr. Er það ætlun vor,
að láta það skip ekki sigla ettír
neinni fastri áætlun, heldur nota |
það eingöngu hér þegar ]>ess erí
þörf, annars láta það sigla þangað, I
sem bezt er og mest fæst upp úr
því. En eg hygg, að það muni
vera þörf á slíku skipi mestan
hluta árs hér*við land.
Allur undirbúningur ér þegar
gerður — nú vantar ekkert annað'
en peninga, en eg vona að ekki
standi á þeim.
— Hvemig gengur með loft-
skeytatækin á Gullfoss?
— Það er ráðgert, að vélunum
verði komið fyrir næst þegar Gull-
foss kemur til Hafnar. En stöðv-
arnar á skipunum verða ekki opn-
aðar til almennra afnota fyrst um
sinn. Þegar það verður gert/verða
ráðnir sérstakir loftskeytamenn á
skipin, samkvæmt lögum, sem ný-
lega hafa öðlast gildi í Danmörku.
— Hver borgar fyrir tafimar,'
sem verða þegar skipin em Iátin
sigla til brezkrar hafnar til rann-
sóknar?
— Auðvitað stríðsvátryggingar-
félagið. Við höfum gert kröfu til
félagsins fyrir rúmlega 8000 krón-
um fyrir útgjald við ferð Gullfoss
til Kirkwall í júlímánuði. Við
höfum vátrygt skipin fyrir þessu
og því eigum vér heimting á skaða-
bótum.
— Hvemig lízt yður á framtíð
f élagsins ?
Félagið hlýtur að hafa góða
framtíð fyrir höndum — eínkan-
Iega ef það nú eignast þriðja skip-
ið, svo hægt sé að fullnægja kröf-
unum. — Menn verða að muna
það, að það er tiltölulega miklu
ódýrara að gera út þrjú skip held-
ur en tvö, því að tekjurnar verða
svo miklu meiri. Eg álít að það
sé nauðsynlegt að bæta þriðja skip-
inu við, og það hið allra fyrsta.
—Morgunblaðið 15. sept.
Ástaguðinn
og félagar hans.
Stutt leikrit í þrem þáttum soðið
upp úr sögubroti í “Tribune’.
Persónur.
Tómás Anderson, umboðsmaður
Ágúst Hallson, vinur hans
Doretea Backman, heimasæta
Maria Peterson, vinnukona
Sofia Johnson-, skrifstofustúlka
Nokkrir utnboðsmenn.
Fyrsti þáttur.
Leiksviðið er lestrarstofa heima
hjá Anderson. Hallson og Ander-
son sitja við borð að tefla.
Ágúst'. “Þú hlýtur að hafa skilið
eftir taflgáfuna hjá Backmanns
fólkinu í gærkveldi. Eg er bú-
inn að máta þig þrisvar og þú
ert rétt að verða mát í fjórða
skiftið. Það er nú ekki tiltöku-
mál þó ókvæntir menn týni
hjartanu, þegar þeir heimsækja
, eins fallega stúlku og hún
Doretea Backmann er; en að
þeir skuli týna heilmum líkaj
það er tæpast afsakandi; og það
sízt þegar um ráðinn og roskinn
mann er að ræða eins og þú ert. ]
Tómás: “Hvað ‘ertu nú að bulla.
— Það er annars skrítið þetta;
það er eins og eg geti ekki unn- j
ið eitt einasta tafl í dag; eg hlýt!
að vera annars hugar.”
Ágúst: "Auðvitað ertu annars
hugar. Heldurðu ekki að eg
hafi augun hjá mér? heldurðu j
ekki að eg hafi tekið eftir því
að þú leikur öllu taflfólkinu!
hugsunarlaust og viðsteðulaust |
nema drotningunni? Þegar þú
átt að leika henni þá heldurðu
henni í hendinni þann eilífðarj
tíma, að mér liggur við að
skellihlægja. Það er alveg eins
og þú getir ekki slept henni;
eins og hún sé límd við finguma
á þér.”
Tómás: Hvað ertu að bulla, mað-
ru ? Hvað meinarðu með þessu
öllu ?
Ágúst: “Eg meina ekkert annað
en það sem eg ségi; en ég á
eftir að segja meira. Hugsanir
manna og tilfinningar koma
glöggast fram í smámununum.
Eg hefi veríð leynilögreglumað-
’ur i mörg ár. eins og þá veizt,
og eftirtekt á smáatriðum hefir
komið mér að beztu haldi. Þú
ert trúlofaður eða að minsta
kosti skotinn. Hugsanir þínar
eru langt frá taflinu nema þeg-
ar þú litur á drotninguna og
snertir hana, þá koma hugsan-
irnar til þín alt í einu, því hún
verður þá imynd sæludrauma
þinna, bara vegna nafnsins —
vegna þess að hún er drotning,
Þú hugsar þér ástmey pina eins
og framtíðar drotningu, og
ósjálfrátt leiðist því liugur þinn
að tafldrotningunni, þótt þú
gleymir öllu öðru í taflinu, þú
veizt kannske ekkert af þessu
sjálfur, en það er nú syona
samt. Ef þú segir að eg fari
með rangt mál/ segir mér að þú
sért ekki ástfanginn, þá veit eg
að þú ert að ljúga, kunningi.”
Tómás: “Mikill dæmalaus spek-
'ingur þekist þú vera! Þú ætl-
ar vist að telja mér trú um ao
sálir manna og hugsanir sétu fyr-
ir þínum augum éins og opin
bók, sem þú getir lesið ofan í
kjöl. En eg trúi nú ekki öllu;
eg er eldri en tvævetur, karl
minn.”
* -

ígúst: “Mér er bókstaflega
sama hvað þú segir; eg veit það ^
upp á mína tíu fingur að þú ert
dauðskotinn.”
Tómás: “Sannast að segja get
eg nú ekki borið á móti því með
góðri samvizku. Eg hélt eg
mundi komast hjá þeim veik-
leika, þar sem eg er orðinn
svona roskinn; en það fór á ann-
an veg. Af því við höfum
venjulega sagt hvor öðrum öll
okkar leyndarmál, þá er mér
sama þó eg segi þér það að mér
lízt rækalli vel á hana Doreteu
Backmann. Og eg held að
henni litizt á mig líka. Eg var
þar í heimboði í gærkveldi. Eg
er viss um að hún er fallegasta
og elskulegasta stúlkan á jarð-
ríki.”
Ágúst: ” Já, þær eru það nú allar
þegar svona stendur á."
Tómás: “Heldurðu að eg sjái
ekki hvernig hún er! heldurðu
að eg sé steinblindur?”
Ágúst: “Auðvitað ertu stein-
blindur; þú sagðir mér frá því
rétt áðan og nú ætlarðu að fara
að bera á móti þvi I”
Tómás: “Sagðist eg vera blindur!
Hvað gengur að þér maður, ertu
að ganga af göflunum?”
Ágúst: “Þú sagðir mér að þú
værir skotinn, og pao ao vera,
skotinn og vera blindur er al-
veg sama.”
Tómás: “Það er nu ekkert að
marka þig, þú ert svoddan
dæmalaus galgopi. En þú mátt
ekki láta nokkurn lifandi mann
vita þetta; eg vil ekki láta fólk-
ið fara að sama um það — ekki
strax að minsta kosti.”
Ágúst: “Það eru til fleiri eyru
en mín og fleiri tungur. E>g
gæti bezt trúað að þetta yrði
komið um allar jarðir á morg-
un. Svona mál eru venjulega
ekki lengi leyndarmál.”
Tómás: “Hvemig i ósköpunum
ætti fólk að komast að þvi?
Engum segi eg frá því, og ekki
er hætt við að hún Doretea
geri það heldur.”
•Ágúst: “Það er eins ogj hver
veggur hafi eyru, hvert stræti
tungu, þegar • um svona mál er
að ræða. Þú mátt vera alveg
viss um að það verður komið
um allar tryssur innan fárra
daga. Þú sást1 hvernig tafl-
drotningin sagði mér frá því, og
fleiri þögulir hlutir geta talað
en hún. En annars skal eg
þegja. (Drepið á dyr).
Tómás: “Kom inn. ,
Komumaður: “(Dpnar dyrnar
og kejmur inn). Fyrirgefið þér,
herrar minir; en eg er erinds-
reki ferðamanna’félagsins “Col-
umbus” og hefi hér allar nauo-
synlegar upplýsingar viðvíkj-
andi skemtilegustu giftinga
ferðum.”
Tómás: “Giftingaferðum?”
Komumaður: “Já, herra minn.
Tafnvel þó þið kaupið ekki far-
seðla hjá okkur, þá erum við
samt viljugir að gefa! ykkur
allar naúðsýniegar upplýsi'ngar,
það eru okkar störf. að gefa ný-
giftu fólki leiðbeiningar. Hlust-
ið nú á. Eg hefi eitt eða tvo
ágæt tilboð með beztu kjörum.
þar sem brúðhjónin geta farið
útúrkróka til ýmsra fagurra
staða. Þessi vilkjör hafa aldrei
verið boðin fyr af nokkru fé-
lagi, og —”
Tómás: /Starir á hann stein-
hissa, en Agúst -byrgir niðri í
sér hláturinnj. “Hvemig stóð
á því að þér datt í hug að mig
varðaði nokkuð um gittmga-
ferðir?”
Komumaður: (brosir). “Það er
okkar starf að komast eftir
öllu þess konar, og eg skal sýna
þér hversu hægt vér eigum með
það. Við höfum nöfn alls þess
fólks, sem er ógift og liklegt til
þess að giftast. Við höfum
vakandi auga á því öllu; vitum
hvert það fer og hvað það að-
hefst. Eg vona að þú skoðir
þetta ekki þannig að eg hafi
sýnt neina ókurteisi. Héma er
nafnspjaldið mitt, þú getur tal-
að við mig í gegnum símann,
hvenær sem þú þarfnast ein-
hverjar upplýsingar. Gerðu svo
vel að semja ekki við neinn
annan en mig, ef þú þarft ein-
hvers. Þú mátt trúa mér til
þess að eg ráðlegg ykkur hjón-
unum eins heilt og nokkur
annar. Þakka þér fyrir og
vertu nú sæll” (fer).
Tómás: “Okkur hjónunum! ekki
nema það þó! Sá er bærilega
vitlaus!
Ágúst.. (skellihlæjandi: “Nei,
hann er svei mér ekki vitlaus!
hann veit hvað hann syngur
jæssi náungi. Ástamál eru aj-
drei lenydarmál lengi.” /Þeir
halda áfram að tefla. Ágúst
syngur lágt en skýrt;
“Eg veit að þú, vinur, ert skotinn,
það vitnaðist fleirum en mér,
því laununga lykill er brotinn
og lesið i* hjartað á j>ér.
Já, stöðugt á stúlkuna þína
])ú starir, en taflgáfan dvín,
það friðaði forvitni mína
sem fræddi mig drotningin þin.”
Tjaldið fellur.
Annar þáttur.
(l/eiksviðið er skrifstofa).
/
Sofia Johnson (situr við borð og
ritar: “Hver ansinn ætli að sé
nú á seyði! Svei mér ef þeir
eru ekki orðnir einir tólf þama
frammi sem bíða eftir húsbónd-
anum. Hann fær heldur en
ekki í lúkumar J>egar hann kem-
ur.
Tómás (kemur inn um bakdyr og
er ánægjulegur á svipj.
Sofia (alvarleg): “Það er heill
herskari sem bíður eftir þér
frammi.”
Tómás: “Hvaða erindi hata
þeir ?”
Sofia: “Þeir segjast allir hafa
heimulegt erindi.”
Tómás: “Jæja, láttu þann fyrsta
koma inn, það er bezt að láta
j>á Ijúka erindinu svo maður
losni við þá.
Sofia (fcr). ' (
1. komumaður ('snyrtilega klædd-
ur): “Er þetta herra Anderson?
Góðan daginn, herra minn.
^Þarft ])ú ekki að káuipa lóðir
til þess að byggja á fyrir utan
bæinn? Eins og þú veizt vill
fólk oftast hafa það rólegt
fyrstu hjónabandsárin (tekur
upp landabréf). Sjáðu til héma
er indyl byggingarlóð — fram-
úrskarandi góð. Það er ekki
nokkur minsti vafi á því að
þessi eign þrefaldast í verði
næsta ár — já, einmitt næsta ár.
Það er J>riggja mínútna gangur
frá brautarstöð. Eða et pið
hjónin vilduð heldur vera inni í
bænum þá hefi eg ágætar eignir
þar lika. Héma er nafnspjald-
./'xö mitt. Hvenær sem----------”
Tómás (hálfhrindir honum út og
sá næsti er látinn koma inn,
hann er grófari).
2. komumaður: “Eg kom til þess
að fá hjá þér lofun á því að
þið hjórtin kaupið matvöra hjá
okkur. Við högum því þannig
til að ekkert þarf aö matreiða á
heimilinu. Við Icttum allri
matreiðsiu áhyggju af nýgiftum
konum. Við ábyrgjumst að alt
sé í bezta lagi framreitt, svo
fólkið þarf * ekki einu sinni að
hafa fyrir því að koma og velja.
Við vitum hvað því geðjast
bezt. Þetta er einstaklega
þægilegt fyrir nýgiftar konur,
sem oft eru óvanar matreiðslu
• störfum svona fyrst í stað. Vlð
útvegum ábyrgðarmenn ef þess
er óskað. Við sendum reikning
vikulega, þið borgið bara eftir
hentugleikum. Viljið þið hjón-
in ekki gefa okkur pöntun til
reynslu ?”
Tómás: “Eg skal skrifa hjá mér
nafnið þitt.”
3. kotnumaður (kemur innj: “Mig
langar til að draga athygli þitt
að bankareglum okkar. Eg er
umboðsmaður frá sextánda
þjóðbankanum. Við gerum
okkur sérstaklega far um að ná
í viðskifti nýgiftra kvenna. Eins
og þú auðvitað skilur, er það
sjálfsagt að láta j>ær hafa sér-
stakan bankareikning. Við gef-
um nákvæmar skýrslur yfir öll
viðskifti. Þú kemst að raun um
svoleiðis bankar eins og okkar
eru alveg ómissandi. Gerðu svo
vel að skrifa niður nafnið mitt
þér til minnis. Eg skal koma
aftur hvenær sem þú óskar og
gefa ]>ér nákvæmar skýringar.
Vertu nú sæll” (fer).
4. komumaður (kemur mn):
“Komdu sæll, herra Anderson.
Eg er umboðsmaður fyrir inn-
anhússmuni. Við gerum okkur
sérstakt far um að velja smekk-
lega fyrir nýgift hjón. Sjáðu
til (opnar stóran stranga).' Við
höfum að rúinsta kosti hundrað
mismunandi tegundir af innan-
hússmunum, alt nákvæmlega og
smekklega valið til ]>ess að gera
heimilið aðlaðandi. Eins og þú
kannske getur skilið höfum við
lagt sérstaka áherzlu á að kom-
ast eftir smekk og þörfum ný-
gifts fólks. Við erum útfarnir
í að komast eftir að hverju því
geðjast bezt. Við höfum 26 ára
reynslu í því. Eg gifti mig
sjálfur fyrir nokkrmn árum
bara til þess að geta sett mig
nákvæmlega í spor nýgifts fólks
og valið handa því. Eins og þú
hefir tekið eftir verða flest ný-
gift hjón að breyta um ýmislegt
fyrstu árin; þau hafa ekki vit-
að hvað bezt fór. Það er um
að gera að hafa heimilið aðlað-
andi.. Það hefir mikilsverðari
áhrif en hægt er að telja með
tölum. Þú mátt vera viss um
það, herra minn, að ef þú kaup-
ir nýju húsgögnin okkar No 47,
þá ber á engri heimþrá hjá kon-
unni þinni.”
Bréfberi (opnar dyrnar og fær
Tómási að minsta kosti 20—30
bréf og póstspjöld; hann tekur
við þeim forviða og leggur á
borðið).
Tómás (hringir bjöllu).
Sofia (kemur inn).
Tómás: “Hvað eru J>eir margir
þarna úti ennþá?”
Sofia: “Að minsta kosti tíu eða
tólf.” .
Tótnás: “Eáttu þá koma alla inn
í einu.”
Sofia: “Allan hópinn í einu?”
Tómás: “Já, allan!”
Sofia (fer).
11 komumenn í einu (koma inn,
allir með henclina í brjóstvasan-
um á vestinu til þess að vera
við því búnir að taka upp nafn-
spjaldið sitt og kasta því á
borðið ef þeir kynnu að verða
reknir út).
Tómás: “Herrar mínir. Eg
þakka ykkur öllum fyrir um-
hyggju ykkar fyrir mér. Það
er eitt sem eg skil ekki. Hvern-
ig í dauðanum vissuð þið allir
_____?”
Einn komumanna (tekur tram í
stillilega, auðsjáanlega valinn af
hinum til þess að hafa orð fyr-
ir þeimj: “Það er auðskilið
herra minn. Við erum meðlimir
í verzlunarfélagi, sem selur vör-
ur nýgiftu fólki. Við leigjum
leynilögreglulið og lækna og þar
að auki hálærða sálarfræðinga.
Um miðnætti í gærkveldi var
öllum meðlimum félagsins gert
aðvart um það að þú hefðir
heimsótt unga stúlku og verið
hjá lienni í þrjá klukkutima.
Þess var einnig getið að þessi
stúlka væri gagn ólík þér bæði
að útliti og lyndiseinkunnum, og
þess vegna væri það mjög lík-
legt að þið yrðuð ástfangin
hvort í öðru og að hjónaband
mundu verða afleiðingar heim-
sóknarinnar. Leynilögreglan okk-
ar vissi um allar kringumstæð-
ur sem til heimsóknarinnar
leiddu. Útreiknings- og skýrslu-
nefndin komust að þeirri niður-
stöðu að þú mundir verða góð-
ur og áreiðanlegur skiftanaut-
f ur. Þetta var svo nákvæmlega
reiknað út að líkindin voru 75%.
Skýrslur um þetta voNx sendar
til allra meðlima félagsins, og
nú erum við komnir hingað.
Eg mætti láta þig vita það að
eg er umboðsmaður fyrir bezta
vinnufólks ráðninga félag, sem
til er í þessu landi og jafnvel
þótt víðar væri leitað. Við
ábyrgjumst hvem einasta mat-
reiðslumann, sem við útvegum
^ og-------”
Tómas (bendir þeim öllum að
fara lit: “Skiljið þið eftir nafn-
spjöldin ykkar piltar; eg læt
ykkur vita þegar eg þarf ein-
hvers.”
Kotnutnenn (fara allir út og
kveðja kurteislega).
Tómas (tekur hvert bréfið á fæt-
ur öðru sem bréfberinn hafði
komið með, og les): “Nafn- j
spjöld frá þremur prestum,1
tveimur læknum, fjórum yfir-
setukonum; naumast er það. En
hamingjan góða hjálpi mér!
(hann verður hryggur á svip).
Það skyldi þó ekki vera að hún
Doretea hefði orðið fyrir sömu
plágunni! Eg verð að fara
undir eins og finna hana” (fer
út).
Tjaldið fellur.
briðji þáttur.
Leiksviðið er stofa hjá Back-
mann fólkinu.
Doretea (situr við borð og er að
blaða í stórum bréfabunka fyr-
ir framan sig; les eitt og eitt
bréf og er þungbúin og gremju-
leg á svip. Drepið á dyr):
“Kom inn.”
Tótnás (kemur inn feimnislegur) :
“Komdu sæl, Doretea! Fyrir-
gefðu að eg kem svona strax
aftur.”
Doreteq, (þurlega): “Komdu sæll,
Tómás. Hvað getur alt þetta
átt að j>ýða? Það hefir verið
stöðugur straumur af fólki hing-
að í allan morgun; og er viss
um að hver einasti agent og
flakkari i öllum bænum er bú-
inn að koma hingað. Og svo
koma þessi ósköp úr öllum átt-
um af blöðum og bréfum og
spjöldum og sniðum og pruf-
um og öllu mögulegu og ómögu-
legu, frá þeim stöðum sem eg
hafði enga hugmynd um að væru
til. Líttu á öll þessi ósköp. Eg
held að fólkið hljóti að vera
gengið af göflunum, eða það
heldur að eg sá ekki með öllum
mjalla; eða það er að gera gys
að mér. Eg veit ekki hvað þetta
á alt að þýðe!”
Tótnás: “Hélztu að þetta væri
mér að kenna?”
Dorotea A “Eg vissi ekki hvað eg
átti að hugsa. Þetta er alt svo
undarlegt. Þú hefir þó vænti
eg ekki átt neinn þátt í þessu?”
Tómás: “Eg get fullvissað þig
um það og lagt ‘ við drengskap!
minn, að eg hafði enga hug-
mynd um þetta fremur en þú
sjálf. Eg bjóst við að ems
hefði verið farið með þig, og
]>ess yegna flýtti eg mér hingað
til þess að verja þig fyrirf þess-
um ófögnuði ef á þyrfti að!
halda, og jafnframt til Jæss að
láta þig vita að eg væri saklaus j
af a® hafa átt nokkum þátt í
því.
Dorotea (ójxrtinmóðj; “En heyrðu
góði, heldurðu ekki að það geri
ilt verra að þú skyldir fara að
koma núna?”
Tómás: “Eg býst nú við því.
Sannleikurinn er sá að þangaðj
til í morgun hafði mér ekki
dottið gifting í hug fremur en
jarðarför. En þegar athygli
mín hefir verið þannig dregín
að því, og þar sem allir verzl-
urarmenn bæjarins virðast halda
að við ætlum að fara að gifta
okkur, og eyða stórfé til þess
að tryggja sér viðskifti okkar;
væfi ,það þá ekki bezt að ljúka
því af strax?”
Dorotea (lítur á hann og ^brosir
innilega en þreytulega og hall-
ast upp að honum. Það er drep-
ið á dyr. Þau þjóta á fætur í of-
boði og fara sitt í hvora áttina):
“Kom inn!”
Vinnukona (kemur inn).
Dorotea: ”Hvað er nú um að vera,
María ?”
Vinnukonan: “Það eru komnir
einir þrír eða f Jórír enn þá, sem
vilja fá að finna þig; þeir segj-
ast endilega þurfa að finna þig
sjálfir.
Dorotea: “Hverjir eru þeir?”
Vinnukonan: “Það eru alt tómir
agentar; eirm er með gullstáss,
einn með tilbúna fæðu handa
bömum og einn með bamakerr-
ur.”
(Tjaldið fellur).
Sig. Júl. Jóhannesson.
Myndin.
í björtum reit við báralind
þar blómin prýða grein,
við sjónum brosir máttug mynd
svo munár blíð og hrein.
Já, þangað oft minn hugur hljótt
frá heimsins glaumi snýr.
Sem stjarna björt um blíða nótt
þar brosir myndir skýr.
Á meðan geng eg lifsins leið
er ljúf og kær sú mynd,
þó mig og hana skilji skeið
hún skín við hjartans lind.
M. Markússon.
Friðarþing
Stríðsþjóðirnar ekki á móti þvi,
segja hlutleysingjar í Evrópu,
sem leita samvinnu við
Bandaríkin.
Opinber yfirlýsing var gefin út
í New York á föstudaginn af al-
heims friðarnefnd kvenna, þar sem
frá því er skýrt að þær þjóðir
sem í stríðinu séu hafi ekkert á
móti því að alheims .friðar þing sé
kallað saman, þar sem fulltrúar
mæti frá öllum hlutlausum þjóð-
um í því skyni að binda enda á
stríðið. Einnig er því lýst yfir að
hlutlausu þjóðirnar í Evrópu séu
fúsar til að kalla saman jiess kon-
ar þing ef Bandaríkin fáist til þess
að vera með. Dr. Aletta Jacobs
frá Hollandi fór f?á New Ýork
5. október; hún boðaði konur á
friðarfund í Hague og hafði með
sér afrit af þessari yfirlýsingu.
Var hún birt í Amsterdam á
föstudaginn var.
Alheimsfriðar þing kvenna sem
kom saman í Hague í aprílmánuði
í vor útnefndi tvær sendinefndir;
aðra til stjórna j>eirra j>jóða, sem
í stríðinu \ era nema Rússlands,
einnig til Holláhds og Svisslands;
hina til Rússlands og skandinav-
isku landanna. Á skýrslum þess-
ara tveggja nefnda er yfirlýsing
sú bygð, sem gefin var út í
Amsterdam á föstudaginn.
brjár hlutlausu þjóðirnar reiðu-
búnar.
Yfirlýsingin er undirrituð af
Dr. Jacobs frá Hóllandi, Miss
Chrystal Macmillan frá Stóra-
Bretalandi, Madömu Rosika
Schwimmer frá Austurríki og
Ungverjalandi, prófessor Emily
Greene Balch frá Wellesley skól-
anum og Miss Jane Adams< frá
Chicago. Miss Adams er for-:
maður nefndarinnar, Miss Mac-j
millas skrifari, Dr. Jacobs og
Madama Schwimmer varafor
menn.
Sendinefndirnar hafa báðar
géfið sameiginlega skýrslu, og
fullyrða leiðtogar þeirra að þeir
hafi sannfærst um. að stríðsþjóð
imar mundu alls ekki verða and
stæðar þingi til þess að ræða um
frið, og enn fremur að hlutlausu
þjóðirnar mundu ekki verða ófús-
ar til slíks þings ef þær fengju
vissu fyrir samvinnu Bandaríkj
anna í því.
“Þegar vér virðum fyrir osS
allar kringumstæður,” segir í
skýrslunni, “erum vér sannfærðar
um að af hinum 3 hlutlausu þjóð-
um Evrópu sem vér heimsóttum,
eru þrjár reiðubúnar að taka þátt
í þess konar þingi og tvær þegar
að hugsa um að kalla j>að saman.
Um afstöðu Bandaríkjanna vitum
vér ekki enn.”
Nefndin hafði ekki leyfi til að
segja þjóðerni né nöfn stjómar
fulltrúa þeirra sem hún sérstak-
lega mintist á. En hún hefir
svötin orðrétt eftir mörgum
þeirra:
“Sú þjóð sem eg er fulltrúi
fyrir mundi alls ekki skoða það
sem óvináttu merki þótt hlutlausu
þjóðirnar gengjust fyrir þess kon-
ar þingi,” sagði utanrikisráðherra
einnar stórþjóöarinnar sem í stríð-
inu er.
•“Stjórnin í mínu landi mundi
ekki gera neitt til j>ess að hindra
þess konar þing,” sagði annar,
sem talaði fyrir andstæða þjóð.
“Eftir hverju era hlutlausu
]>jóðirnar að bíða?” sagði sá
]>riðji; og er hann maður í stór-
kostlegu áliti ekki einungis í sínu
eigin landi heldur um heim allan.
Flinir þrir útlendu sendiherrar
friðar nefdnarinnar komu til
Bandarikjanna í september og
hefir framkvæmdamefndin verið
á ráðstefnu siðan við amerísku
fulltrúaná.
bcssa töluðu fulltrtiarnir við.
Asquith forsætisráðherra Breta
og Sir Edward Gray utanrikisráð
herra Englands.
Von Bethipann Hollweg þing-
forseta og Von Jagou utanríkis-
ráðherra og Burier utanríkisráð-
herra Austurríkis.
Tiszra forsætisráðherra Ung-
verja i Buda Pest .
Sakabdra forsætisráðherra og
Somino utanrikisráðherra Italíu í
Rómaborg.
Viviani forsætisráðherra og
Delcassé utanríkisráðherra Frakka
og d’ Avignon utanríkisráðherra
Frakka í Havre.
Sasonoff utanríkisráðherra
Rússa í Pétursborg.
Enn fremur fulltrúa þá sem
hér segir frá hlutlausu löndunum,
sem töluðu í nafni stjórnarinnar
hver um sig.
Cort van der Lunden forsætis-
ráðherra og Loudon utanríkisráð-
herra Hollands í Hague.
Zahle forsætisráðherra og Sca-
venius utanríkisráðherra Dana í,
Kaupmannahöfn.
Hákon Noregskonung, Knud-
sen forsætisráðherra og Hlen ut-
anrikisráðherra Noregs og alla
fjóra þingforsetana í Christjaniu
(Laevland, Aarstad, Castberg og
Jahren).
Wallenberg forsætisráðherra
Svía í Stokkhólmi.
Motta forsætisráðherra ogHoff-
man utanríkisráðherra Svisslands
í Beme.
Woodrow Wilson forsætisráð-
herra Bandarikjanna í Washing-
ton. ,
Þegar sendinefndin var í Róm
fór hún prívatlega (það er að
segja án þess að vera send frá
friðarjunginu) á fund páfans og
fulltrúa hans.
(Týtt úr Winnipeg blöðunum).