Lögberg - 21.10.1915, Blaðsíða 4

4
LÖGBERGr, FIMTUDAGINN 21. OKTÓBER 1915.
LOGBERG
OeflS út hvern fimtudag at
Tl»e Coluinbia Press, I.td,
Cor. Willlam Ave &
Sherbrooke Street.
Wlnnipeg. - - Manitoba.
SIG. jOl. JÓHANNESSON
Ikiitor
J. J. VOPNI.
Business Manager
Utanáskrift til blaBsins:
The COL.UMBIA PKESS, Ltd.
P.O. Box 3172 Winnipeg, Man.
Utanáskrift ritstjórans:
EBITOK LÖGBERG,
P.O. Box 3172, Winnipeg,
Manitoba.
TALSÍMI: GARRY 215«
Verð blaðsins : «2.00 um árið
íslendingar svívirtir.
Eitt allra stærstu tímarita þess-
arar álfu heitir “Pictorial Review”
og er gefið út i New York. BlaS-
iS er afar útbreitt og nýtur mikils
álits. Það sem það flytur hefir
því sérstaklega mikla þýöingu og
mikinn þunga.
í eintaki því sem út kom í þess-
um mánuði af ritinu, er saga eftir
Sir Gilbert Parker, sem er vel-
þektur og víölesinn höfundur.
Sagan heitir “The World for
Sale” GUeimurinn til söluý. Það
er lýsing á lífinu í Norðvestur-
landi þessarar álfu, og er þar
víða vel frá sagt og skemtilegt að
lesa.
Það er ekki vegna þess hversu
mikið bókmentalegt gildi þessi
saga hefir, að hún er hér gerð að
umtalsefni, þótt það óneitanlega
sé talsvert; heldur sökum þess að
hún snertir Islendinga á þann
hátt að ekki má kfskiftalaust láta.
Höfundurinn lýsir ýmsum ein-
kennum hinna sérstöku þjóðflokka
engir útlendingar eSa allir. Þetta
land er jafnt allra sem hingaS
flytja og hér taka sér bólfestu og
sannarlega hafa Islendingar og
aSrir sem útlendingar eru nefndir
hlutfallslega fullan rétt til þess aS
kalla þetta sitt land, þeir hafa
sannarlega lagt fram óskertan
hlutfallsskerf til þess aS gera land-
ÍS það sem það er. Þeir hafa lagt
til alveg eins mikið af menningu
og siðgæSum og mentun og hrein-
læti eins og enska þjóSin, þegar
tillit er tekið til fjöldans. Og í
hvert skifti sem annað eíns
hneyxli og þetta sést prentaS á
ensku máli þá hlýtur hver sannur
Islendingur að fyllast heilagri og
réttlátri reiði.
Ljótur leikur.
Aldrei hefir náttúran verið eins
örlát við akuryrkjumenn vestur-
fylkjanna og í ár. Aldrei hefir
uppskeran verið ríkulegri. Aldrei
hafa bændurnir hlotið eins mikil
laun starfa sinna frá náttúrunnar
hendi.
ÞaS er áætlað að þeir hafi að
minsta kosti hundraS miljónir
mæla Gbushela) til sölu auk þess
sem þeir þurfa sjálfir heima fyrir.
Ætla mætti að í þessu frelsis-
landi væri vesalings bændunum
heimilt að selja þessa dýrkeyptu
vöru hvar sem þeim sýndist. Eg
segi dýrkeyptu og legg áherzlu á
þaS. Þeir sem átt hafa heima úti
í sveit svo árum skifti og tekið eft-
ir öllum erfiSleikunum, öllu starf-
inu og stritinu; öllum tilkostnaS-
inum og öllum áhyggjunum sem
þaS hefir kostaS að framleiða þessi
miklu laun, þeir vita hversu vel
bóndinn er að þeim kominn og
þeir sjá og finna til þess hversu
ranglátt það er að hegna þeim
fyrir það aS vilja selja sína eigin
vöru hvar sem þeim býðst bezt
verS og hægast er aðstöSu.
En auðvaldiS í Canada hefir
sjálfa stjórnina, fulltrúa fólksins
sem á að verndea þaS og varð-
veita, til þess að þröngva svo kosti
þess aS líkja má við' miðalda
verzlunareinokun á Islandi af
hendi Dana.
honum það ekki með ranglátum
lögum.
Sönnunin fyrir því aS hveiti
héðan seldist fyrir sunnan et iog-
in leyfðu óhindraS er sú að þrátt
fyrir bannið og örðugleikana er
talsvert af því flutt þangað.
Canada þarf ekki annaS en taka
tollinn af Bandaríkjahveiti hingað
inn, þá er kominn aftur á móti
| óhindraður markaSur fyrir sunn-
an fyrir hveiti Canadabóndans.
Canacla kaupir ekki hveiti, þarf
| þess ekki, þess vegna er það ekki
nema hlægilegt að tolla þaS. En
það er aÖeins til þess gert að
mjólka kú bóndans í fötu auö-
mannsins; til þess aS hann aftur
á móti geti helt dropa í kosninga-
bollann. ÞaS er eftirtekta- og
íhugunar vert að það voru hveiti-
mennimir og kjötmennirnir sem
feldu viðskiftasamninginn 1911.
Ekki þó þeir sem framleiða hvort-
tveggja, heldur hinir, sem pranga
með þaö. Ekki þeir sem virkilega
eiga vöruna, heldur hinir sem
hrifsa hana úr höndum framleiS-
; andans fyrir hálfvirði jafnótt og
hún verður til.
Stríðið virðist ekki hata breytt
j stefnu stjómarinnar í því tilliti aS
auðga fáeina verzlunareigendiur
, og kjötsala á kostnað bændanna.
Bændur vesturfylkjanna voruj
eggjaðir á að auka sem mest upp-;
skeru sína í ár. Þeim var sagt aS,
! vegna stríösins yrSi
THE DOMINION BANK
ttr ÍUMCM) B. OBI.KK, M. P., Prea W. D. MAITHKWI
C. A. BOGERT, Genertl Manager.
Stofnsjóður.................
Vai'asjóður og óskiftur gróði. .
SPARISJÓÐSDEILD
$6,000,000
$7,300,000
er ein deildin I Bllum útibfium bankans. j>ar má ávaxta
JX.00 eða méira. Vanalegir vextir greiddir.
paÖ er óhultur og þægilegur geymslustaður fyrir spari-
skildinga yðar. S
Notre Dame Branch—W. M. HÁMIlAON, Manager.
Selkirk Branch—M. S. BUKGEIt, Manager.
samræmi viS heilbrigða skynsemi um mikla aukna kostnaði ? AstæS-
°g engin önnur. an getur ekki verið önnur en sú
Einstaklingar hafa fariS eins aö deildin er höfð að féþúfu fyrir
aS. Þeir sem áður höfðu miklar vildarmenn stjórnarinnar, og hag-
tekjur af verzlunum sínum, en nú ur fólksins látinn sitja á hakanum.
minni, hafa að þvi*skapi — eða aö Eða hver getur ástæðan verið
minsta kosti eftir mætti — mink- önnur? Embættum og stöðum
að og takmarkaö útgjöld sín; hefir verið fjölgað að sama skapi
önnur aðferð hefSi ekki þýtt ann- sem störfin minkuðu. Bkkert fé-
að en gjaldþrot. í klæöaburði, lag í landinu hefir þennan siS
húsbúnaði, matarkaupum og öllum nema þjóðfélagiS, eða mennirnir
tilkostnaði, hefir þaS veriö efst íjsem þjóðin hefir trúað fyrir mál-
huga allra framsýnna manna sið-
an stríðiS hófst aS spara sem
mest; og þaS er sú stefna sem
bjargar félögunum og einstakling-
unum.
En það er eitt félag, sem hefir
fariS gersamlega í gagnstæSa átt.
hveitiverðiS | ESa öllu heldur eru þaS stjóm-
afar hátt. Bændum var sagt aS j endur þess, því þetta félag hefir
Rússar mundu svo aS segja ekk- [ jxann einkennilega sið aS líða þeim
og þar á meSal Islendinga. Lýs-j Eða hver er munurinn á því
ing hans á þeim er þessi; j jægar dönsk yfirvöld á íslandi
' “Upphaflega var Manitou'sö^u viö sjómennina: “Þ.iS megið
bvgt af íslendingum, Meuononít-; seUa fiskinn ykkar aSeins innan
um og Deukhobors; vorui þessar vissra takmarka; út fyrir þá línu
þjóðir frá þeim löndum þar sem seur viS höfum sett ykkur megiö
alt var með fomaldarbrag, og l,ið ekki fara. Þa verður ykkur
voru þær ekki einasta tilbreytinga-! hegnt- Já, hver er inunurmn á
litlar í’siöum og lifnaðarháttum,' l)vi et>a hinu a® Canadastjórnin
heldur einnig mjög fáfróðar, óupp- se£ir vis bændurna: “Þið megiö
lýstar, ruddalegar og langt frá því ekki selja hveitið ykkar annars-
að þckkia hreinlœti.” j staðar en þar sem við ákveðum;
Svo mörg eru þessi fögru orS.; ut fyrir línuna megið þiS ekki
« Höfundurinn heldur svo áfram fara me® ÞaS Þvi þá verður ykkur
og lýsir því aS Indiánar hafi búiS hegnt- Þið megið selja allstaðar
þeirn samhliða og gefur í skyn að nema þar sem þið fáið hæst verð-
ert hveiti geta selt vegna stríösins
og nú væri tækifæriö til að græða.
Og þrátt fyrir þaS þótt bændur
hefðu áður rekiS sig á þaS hver§u
mikiS var aS reiöa slg á loforS frá
afturhaldsflokknum, þá trúöu þeir
saint í einlægni hjarta síns, ,og.
sannarlega lögðu fram krafta sína.
Náttúran tók saman viS þá hönd-
um og alt gekk vel þangað til eftir
uppskeruna; þangað til aflinn er
fenginn og fyrir honum unniS meS
súrum sveita, þá er bændum bann-
aS að selja sína eigin vöru; bann-
aS að færa sér í nyt á ráövandan
hátt þaS sem þeir sjálfir hafa
j framleitt á sinu eigin landi án allr-
j ar stjómar aöstaöar.
Samkvæmt skýrslum stjómar-
i innar sjálfrar kostar þaS 64 cents
að framleiða hvem mæli (Tushel)
, hveitis, að meðaltali. 1 sumum
árum kostar það 70 cent. Vegna
, jxess að bændum var bannaö að
algert einveldi og afleiöingarnar
eru þær, að þeir kalla aldrei hlut-
hafa félagsins til ráöagerða, held-
ur fara meS fé þeirra eins og þeim
sjálfum bezt líkar, án leyfis eöa
samþyktar þeirra sem féð eiga.
Þetta félag er þjóSfélagið í
Canada. Því félagi hefir verið
þannig stjómaS aS undanförnu
að þrátt fvrir þaS þótt tekjur
hafi í síðastliSin þrjú ár mink-
a ð um helming, , þá hafa útgjöld
aukist um helming í mörgum
tilfellum.
Sumum störfúm er þannig var-
ið að jafnmikiö útheimtist við þau
og jafnmikill kostnaður hvort sem
þau aukast eSa minka, önnur
störf eru þvert á móti. Til dæmis
má taka innflutningadeildina,
stjórnarlandadeildina og Indíána-
deildina. Eftir því sem fleiri lönd
eru tekin, eftir því er auövitaö
meira aö gera þar; eftir því sem
um sínum í þessu sem ööru.
Þá kemur aö innflutningadeild-
inni. Eftirfarandi skýrsla gefur
opnum augum aðgang aS ábyggi-
Iegu hugsunarefni í sambandi viö
búskapinn í þeirri deild .
Ártal KostatSi tala innfl. Á nef
1911 $1,079,129 311,684 $ 3,47
1912 1,364,999 354,257 3,35
1913 1,427,111 402,432 3,54
1914 1,893,297 384,878 4,92
1915 2,138,800 144,789 14,77
verzla við Bandaríkin og vegna j færri f] tj“st in‘ j íandiS, eftir því
^þess aö stjormn haföi ekki_ nogu minni kostoaS við eftiriit
mi ínn ugnaS ti þess a< ut\ ega þeirra. Eftir
því sem færra er af
nægileg flutnmgstæki til Engla.rids Jndiárlum sem hjálpar þurfa; eftir
þeir sem hveiti rækta efcfa I by, kosta ^ minna. Þetta virS.
veginn í
þann hatt tapaS morgum tugum . ., , ,
þúsmda - jafnvel miljónum' , Tokum fyrst stjomarlanda-
dollara I deddina. Aöalstarfið þar er 1
1 sambandi viS byggingu landanna.
hafa þeir sem hveiti rækta ekkij
getaö selt þaS á meSan veröið var jst alt ]j ja nokkurn
hatt og hafa þvi vesturfylkin a
HefSu Canada bændur mátt seljaj
þeir hafi verið á svipuSu menn-
ingarstigi. En hann kveður fram-
ð; þiS megiö selja allstaöar nema
þar sem næst ykkur er og kostnaS-
farirnar hafa byrjaS og menta-.arminst;’
ljósið liafa byrjað að skína þegar | Náttúran hefir upplokið foröa-
frakkneskir kynblendingar komu hurum sínum og blessað rikulegaj
þangað. Þetta er svo mikil sví- tóiidann í Canada, en svo stendur
viröing sem Islendingum er hér t hann UPP* ráðalaus. Svangur
gerð aS sjálfsagt er aö hefjast maSur sem staddur er á eyöimörk
handa og benda á hversu trúr og íletur soltið í hel þótt hann hafi
vandaður þessi rithöfundur er. , fulla vasa af gulli, ef hann getur
Sérstaklega er athæfi hans óaf- ekki keypt fyrir þaS mat eða
sakanlegt fyrir þá sök aS hann er drykk-
sjálfur Canadamaöur og þingmaS-1 Bóndinn er í vandræðum; hann
ur í enska þinginu. Sá er sannar- kemur ekki hveitinu frá sér til
lega gallaður sem leiötogi þjóðar l>ess markaöar sem hann er beztur.
sinnar, senx svo er óvandur aS lonum er skipaS að fara meö það
viröingu sinni að hann veit ekki aiia ieis fil Evrópu, en svo brest-
betur um samlanda sína en hér ur flutningaskip og önnur sam-
kemur franx, en er þó aö slá sig góngufæri og alt stendur fast.
til riddara nxeS því aS láta halda Bandarikin með 100,000,000
að hann skrifi af þekkingu. 1 kaupendum bjóðast til að hjálpa;
Sannleikurinn er sá að íslend- retta ut hendurnar í vináttu syst-
ingar hafa aldrei verið í Manitou mdegra viðskifta; en fáeinir auS-
og engar þær þjóöir sem höf. tel- nienn og valdhafar beita hnefa-
ur upp. Þar hafa aöallega veriS retti ójafnaðarins og segja nei;
írar og Frakkar. En hér kemur "Þis faið ekki aö verzla viö
hveiti sitt til Bandarikjanna, þá;Þe&ar nfærri lönf eru ,tekin _,°S
hefðu þeir fengiS fyrir það þeim1 mlnna W’ minkar verklð- Tolur
mun meira aS i þremur vestur-
fylkjunum hefði það numiS $10,
hcir eru því á þessu eina hausti Lfertir‘ Þar sJast hæ«' tekJur
rœndir tíu miljónum dollara af fé ,
sem þeim ber með réttu og þeir \
hafa unnið fyrir.
Kröfur tímanna.
Sökupi þeirra erfiðleika sem nú
eI
það verið eitt
!’ i þær sem hér fara á eftir sýna
hversu vel þessari deild er stjórn-
j að aö því er hagfræði og spamað
snertir.
útgjöld.
Ar Tekjur Gjöld
1912 $3,775,852 $2,277,099
1913 3,402,026 2,462,623
1914 3,036,030 3,286,480
1915 2,996,271 3,475,079
kreppa aö flestum þjóöum, hefirj
aðalatriði
fram sama hugsunin sem felst í
Bandaríkin; þið verSið heldur að
mörgu senx hér er skrifaðí og|klta hveitiö ykkar fúna á ökrun-j
minst er á ýmsar þjóðir sem byggja uni l>egar þ1® getið ekki geymÞ
þetta land. OrSiS útlendingur Þa® en aö’þið fáið að selja þaö til
fForeigner) er hér látið merkja Bandaríkjanna. t>ið veyðið sekt- ^
alla aðra en Englendinga, íra, aðir um tíu cent fyrir hvern j
Skota og Frakka. Og ekki nóg asta mœli (bushel) scm þð seljið
meö þaö heldur er orðinu sjálfu þangað.
gefin auka merking og hún felst Vegna erfiöra og torsóttra
nákvæmlega í þeirri lýsingu sem flutninga kemst það hveiti sem
Sir Parker gefur Islendingum í heðan er flutt ekki ti1 Evrópu fyr
þessari sögu. !en seint og síöarmeir. Og Evrópu- :
Það er nákvæmlega meö ]>etta k>ndin sem hveiti þurfa verSa þáj
eins og var hjá hinum fomu huin aK kaupa frá Rússlandi og
Grikkjum. Orðiö “barbaros”! Þurfa ekki hyeiti héðan.
þýddi í máli þeirra útlendingnr, Þó Bandaríkin séu hveitilönd og
maður af annari þjóS og frá ööru selji mikið hveiti sjálf, þá er þaö
landi. En vegna þess hve Grikk-1 eitt atriöi sem gefur Canada tak-
ir voru drambsamir fékk oröiö markalausan hveitimarkaö þar, ef
aðra merkingu, eða aukamerkingu bændtim væri ekki bannað aö nota
og þýddi ómentaður, óheflaður, hann; það em gæði Canada hveit-
maður af lægra tagi o. s. frv. og isins- Eina ástæðan til þess að
sú merking orðsins hefir orðiö Bandaríkjamenn sækjast eftir
ofan á. Þannig er þaö með oröið j hveiti héðan er sú að þaö er harð
“foreigner”; þaö er aö fara í ara eöa þéttara og betra og gefur
gegnum sömu "endurfæSingu'na” j hetra mjöl. Þegar því er blandað
— skifta um merkingu í enska saman vi® hveitiö í Bandarikjun-
ÁriS 1912 voru teajur atgangs
kostnaöi við þessa einu deild
hverrar! Si>498,753> nálega hálf önnur mil-
. , ' jón dollara og igi.3 voru tekjur
samvizkusamrar og goðrar stiorn- r ,■ , “ Z *
a , , í tramyfir kostnað $939,403 eða
ar að spara sem mest, án þess þój]látt upp j miljón, en 1914 vantaöi
að hefta eöa\hindra eölileg störf j $250,450 á það aö deildin bæri sig.
og nauðsynlegar framkvæmdir.
Á Englandi, Rússlandi, Frakk- j ið aö fara meS eina verzlunardeild-
landi og Þýzkalandi hefir stjórn-; að fara meö eina verzlunardeild-
in sjálf gert sér þaö aö nokkurs- ina ofan úr hálfrar annarar mil-
jón tckjustofnun árlega niður t
fjórða parts miljónar tap. Og
fyrir árið 1915 er áætlaSur nær
tekjuhalli í
Vel aS veriS!
Þetta verður aS leggjast á bænd-
ur og verkamenn í sköttum og
tollum. Ekki er að furöa þótt
bændur séu sektaöir fyrir aS flytja
hveiti sitt til næsta markaðar.
Nóg er rúmið fyrir sektimar.
Til þess aö sýna aS störf deild-
arinnar minkuSu og kostnaður
hefir þess vegna átt að minka
einnig, nægir aö nefna tölu heim-
ilisréttar landa sem tekin var hvert
árið fyrir sig.
nxálinu hér alveg eins og “barbar-
os” hjá Grikkjum, og af sömu
ástæðum.
Upp á móti þessu eiga allir
þjóöflokkar að rísa. Það á ekki
að líöast. Hér eru annaöhvort
um þá gefur það gott mjöl. Banda-
ríkjamenn kunna aö meta góða
fæöu og eru nógu vel efnum bún-
ir til þess að kaupa hana; þess
gæti Canadabóndinn notiö ef
stjórnin og auðvaldið bannaöi
konar ellefta boðorSi aö spara
svo fé þjóðarinnar aS ekki væri
eyris virði til óþarfa látið og um-
fram alt að haga því þannig til hálfrar miljónar
að allar framkvæmdir hefSu sinn [ þessari einu deild.
vana gang meS sem minstum
kostnaöi.
Þetta hafa stjórnimar ekki ein-
ungis gert meö því aö brýna starf-
semi og sparsemi fyrir íbúum
landsins heldur hafa þær lagt aS-
aláherzluna á þaö að ganga sjálf-
ar á undan með góöu eftirdæmí.
Sömu reglu hefir veriö fylgt af
öllum einstaklinga félögum, sem
skynsama og hagsýna forstöðu-
menn eiga. Má þar til nefna ekki
sízt C. P. R. félagiö. Sir Thomas
Shaughnessy, formaöur þess fé-
iags lýsti því yfir á fundi sem ný-
lega var haldinn í Montreal aö
þrátt fyrir það þótt tekjur félags-
ins hefðu minkaö um $31,000,000
ýþrjátíu og eina miljón) heföi
stjóm þess þó hepnast aö sjáj svo
um aS hluthafa ágóöi væri sá
sami og veriö hefði. Með öörum
orðum hluthafar höföu grætt jafn
mikiö og vant var. Þetta kvaö
hann í því fólgið aö á allan hátt
heföi kostnaöur viö starfsrækstlu
félagsins veriö minkaöur.
Sömu aðferð hafa öll hin stærri
og varasamari félög haft og allur
fjöldinn af hinum smærri. Sann-
leikurinn er sá aö sú aðferð var í
Ar Tekin lönd
1911 44>479
1912 39>65i
1913 33-699
1914 31,829

NORTHERN CROWN BANK
AÐALSKRIFSTOFA t WINNIPEG
Höfuðstóll (löggiltur) - - - $6,000,000
Höfuðstóli (greiddur) - - - $2,850.000
STJÓRNKNDUR :
Formaður - -- -- -- - Sir D. H. McMILLAN, K.C.M.G.
Vara-formaður - -- -- -- -- Capt. WM. ROBINSON
Sir D. C. CAMERON, K.C.M.G., J. H. ASHDOWN, H. T. CHAMPION
W. J. CHRISTIE, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVEL
Allskonar bankastörf afgreidd. — Vér byrjum reikninga við ein-
staklinga eða félög og sanngjarnir skilrnálur veittlr. — Ávxsanlr seldar
til hvaða staðar sein er á íslandi. — Sérstakur gaumur geflnn sparl-
sjóðs innlögum, sem byrja má með einum dollar. Rentur lagðar við
á hverjum sex mánuðum.
T. E. THORSTEINSSON, Rás>maí»i
Cor. William Ave. og Sherbrooke St., Winnipeg, Man.

Á þessu sést það, að þrátt fyrir
það þótt tala innflytjenda hafi
fariS lækkandi þá hefir kostnaö-
urinn stórlega aukist; og þaö svo
gífurlega aö þegar Uauríerstjórn-
in fór frá var kostnaöurinn viö
hvern innflytjenda $3,47, en nú
er hann kominn upp í $14,77;
miklu meira en fjórfaldast. Og
allur kostnaður aöeins í þessari
deild hefir aukist nærri um miljón
dollara.
Tvö fyrstu árin sem Borden-
stjórnin var viö völd, rak hún frá
störfum í þessari deild 110, eri
tók aftur 343. Þegar innflytj-
endum var aö fækka og störfin[
þarafleiöandi aö minka, var mönn-j
um fjölgað miklu meir en um
helming.
í Indíánadeildinni er það sama'
uppi á teningnum; sama ráðleysið;
svo aö vægt sé aS oröi komist.
Aöalstarf þeirrar deildar er það i
að sjá um þá, er ekki geta bjargað [
sér sjálfir; tala þeirra fer eöli-
lega fækkandi ár frá ári.
1911 var kostnaðurinn við þessa!
deild $1,756,565, en nú er hann
kominn upp í $2,829,573, hann
hefir aukist meira en um heila
miljón dollara. En þó hefir Indí-
ánum alls aöeins fjölgað um 113,!
en þeim sem styrks þurfa auðvit- i
að fækkaS stórum.
1 þessari deild rak stjómin 135
i tvö fyrstu árin, en bætti viö 295. j
Kaup manna við þessa deild út af
fyrir sig hefir lækkaS í ár um
$20,000. Sannleikurinn er sá að [
þegar þurfa hefir þótt aS stmga
dúsu upp í trúan þjón þá hefir
hann verið sendur út til Indíána
og fólkið látið borga brúsann.
Tímarnir krefjast þess aS alt séj
sparaö og að ráðvandlega sé meö I
fé fólksins fariS. Tímamir krefj- j
ast þess aö annað eins athæfi ogj
hér er skýrt frá aö ofan, sé ekki
látið viðgangast. Tímarnir
krefjast þess aS fólkiö rísi upp
Búskapurinn í þessu efni var þá sem einn ma®ur °& heimti að
sparlegar sé með fé þess fariö.
Tímamir krefjast þess að alger-
lega sé breytt um stefnu. Tím-
arnir krefjast þess að stjórn lands-
ins og þjóSarinnar finni til sömu
ábyrgðar og stjórnendur félaga;
finni til þess að þeim hefir veriS
trúaö fyrir auSi landsins meö því
trausti aS honum væri ekki eins
gálauslega sóaö og hér er sýnt aö
veriS hefir.
Hver einasti maður þarf á allri
hagfræSi og hagsýni og sparsemi [
áð halda á þeim tímum sem nú!
standa yfir og fara í hönd. Hvert!
einasta félag viðurkennir þessaj
þörf og breytir samkvæmt því í|
verki. En brýnasta þörfin og
helgasta skyldan er þó, þar sem
um stjórn landsins er aS ræða.
Undir henni er velferö einstak-
linganna komin aö miklu leyti.
viö
Þó einstal^ingurinn spari
Á
fyrir
þessum árum haföi
heimilisréttarlönd
um $19,643; forkaupsréttar gjöld
um $24,280 ; gjöld
heimilisréttarlönd um
Forkaupsréttár sölugjöld um $35,-
648; önnur landsgjöld um $67,056
og timbursölugjöld um $85,373.
Alls minkuöu tekjumar um $334,-
197. Af þessu leiddi það auövit-
aö aS störfin voru umfangsminni
og færri.
Hver er þá ástæöan fyrir þess-
sig alt sem nann getur án veriö
og fram yfir þaö, þá er hann
samt í hættu ef hann er svín-
gjald heygöur af ofurþunga ranglátra
minkaö! skatta, sem af því stafa aS annaö-
hvort óráövendni eöa ráðleysi
fyrir keypt' hefir verið ríkjandi afliö í þjóðar
$3,080;! búskapnum að því er ráösmenn-
ina snerti. Hver sem dregur sér
eSa öörum fé úr sjóöi þeirra sem
hann er fulltrúi fyrir, er óráö-
vandur maöur. Hver sem fer
ráðlauslega meö þaS fé sem hann
á að ávaxta fyrir aðra er ekki
stööu sinni vaxinn. Hvor ástæðan
sem er fyrir eýðsluseminni, þá er
hún þess eSlis aS ráösmennimir
eru óhæfir og eiga aS fara.
Endurminningar.
Nú á dögum er mikið af því
látið aö vér berjumst tynr Ixema-
nxálum í öllum efnum og flytj-
um þau til sigurs. Þetta er aö
sönnu satt, en þó er þess oft miö-
ur gætt en skyldi hverjir lagt hafa
undirstöSurnar. Vér gleymum þvi
einatt að þau sömu mál sem vér
nú sjáum sigrihrósandi voru fædd
og fyrir þeim barist fyrir mörg-
um tugum ára af þeim sem ann-
aShvort era komnir undir græna
torfu eða eiga aöeins eftir sín síð-
ustu spor á ströndinni héma meg-
in. Þessir menn þurftu miklu
meira hugrekki til aS koma fram
meö nýipæli i þá daga en vér
þurfunx hú; og þeir áttu við marg-
falt meiri erfiðleika aS striöa. En
þegar farið er yfir sögu þjóöar-
innar, sem einna bezt er geymd í
fornum blööum og tímaritum, þá
er þaö undravert hversu bjartar
hugsjónir og mikla trú á sigur
einstakir menn áttu.
Nú þegar bindindismáliö er að
draga sigurfána í fulla stöng, er
skemtilegt og verSugt aS minnast
þess aS sama hugsjón vakti fyrir
beztu mönnum íslenzku þjóðarinn-
ar fyrir meira en hálfri öld.
Þannig var stofnaö bindindis-
félag í Reykjavik 1873 og var
þannig frá því skýrt af Páli Eyj-
ólfssyni:
“Þennan dag má telja merkis-
dag, einkum aö því leyti, aö á
lionum var stofnsett bindindi.
Ilinn heiðraði formaður félags
þessa hefir góðfúslega skýrt oss
frá, aö í félagið hafi gengiS hálft
annað hundraS manns, aö með-
töldum flestum prestaskóla stúd.
og lærisveinum hins læröa skóla,
og tökum vér, . meö leyfi for-
mannsins, lög bindindisfélags
þessa, til þess þau geti orSið sem
flestum kunn.
Lög.
bindindisfélags þess, sem stofnað
er 1. apríl 1873.
1. grein.
Sá er tilgangur félagsins, að
sporna af alefli viS vínkaupum og
allri nautn áfengra ' og tollaSra!
drykkja, aö nxinsta kosti þangað1
til vér íslendingar höfum fengið
ráö yfir, hvemig víntolli og öSru
fé landsins. er variS.
2. grein.
1 þessu skyni skal félagið láta
sér umhugaS um, að bindindiö
verði sem almennast; þaS skal og
leitast við aö beina huga manna
aö öörum þarflegum fyrirtækjum,
og yfir höfuð aS efla framfara-
fýsi landsmanna og þá sannfær-
ing hjá öllum og hverjum einum,
aS brýn nauSsyn sé á aS hafna
öllu því, er sönnum framföram
stendur fyrir þrifum.
3. grein.
Félagsmenn mega ekki kaupa,
veita eöa neyta áfengra drykkja;
hvítt öl og rauðvín teljum vér
ekki meö áfengum drykkjum;
hver félagsmaður skal einnig láta
sér ant um aS félagiS eflist og út-
breiðist.
4. grein.
Brjóti nokkur af breiskleika eöa
vangá bindindisheit sitt, skal þess
getiS í bókum félagsins; en í fé-
laginu má hann vera eftir sem
áður ef brotiS er ekki ítrekaÖ
hvaS eftir annað.
5. grein.
Ef einhver gengur i berhögg
við bindindið meS aS kaupa vín-
föng, veita þau eða neyta þeirra
af ásettu ráöi, og lætur ei aS
áminningum annara félagsmanna,
þá skal auglýsa þaS á prenti;
sama er aö segja um hvern þann,
er meS hártogunum vill fara í
kring um lög félagsins.
■ 6. grein.
Þó skal mega taka menn í fé-
lagið með þeim skilmálum aö
þeim sé heimilt aö ganga úr því
aftur eftir eitt ár, móti því aö þeir
skýri félagsstjórninni frá því, meö
3 mánáða fyrirvara, og tilgreini
um leið ástæöur sínar fyrir því;
en kosta skal hann þá kapps um
að fá annan mann í sinn staö.
7. grein.
Til þess aS stýra félaginu, er
kosin sex manna nefnd hér í
Reykjavík, og ber henni aö
stjórna öllum aðgjörðum þess og
fyrirkomulagi, fundarhöldum, út-
breiðslu og sambandi viö félags-
menn og aukafélög, er vænta má
að stofnsett verði. Nefnd þessi
skal velja nýja nefndarmenn jafn-
óðum og einhver þeirra fer frá.
Egilsson, formaður
Eiríkur Breim
Lárus Halldórsson
Mattías Jókkumson
Sigfús Eymundarson
Þarvarður Kjerúlf.
Vér þurfum ekki at> laRa þaö
fram, fremur en gjört er í lögum
þessum, hve ósegjanlega nauðsyn-
legt og gagnlegt þetta lofsveröa
fyrirtæki er í sjálfu sér, viljum
vér því skora á alla góða menn
hér í grendinni, aö ganga í félag
þetta, og eins þá, sem tjær eru, aO
þeir hver í sinni sveit gangist fyr-
ir, aS slík félög verði stofnsett,
og skulum vér benda á, aS oss
virSist vel til falliö, aS prestar,
hver í sinni sókn, gjörist forvígis-
menn slíkra félaga, því þeir eru
betur til þess fallnir, en aSrir, aö
prédika fyrir söfnuði sínum hve
skaðleg ofdrykkjan er. Já, land-
ar góSir, leggist nú allir á eitt
meS aö koma sem flestum bind-
indisfélögum á fastan fót, ef ske
mætti, að allir íslendingar gengi
í eitt bindindisfélag, sefn vér ekki
vantreystum aS vinnist, ef vér
ekki þreytumst, og munui þá
fleiri samtök meöal landsmanna
myndast, þeim og landinu til ó-
metanlegra. framfara í ýmsum
greinum.
Bréfkafliúr Stjörnunni.
Stjarnan er blað sern gefiö
hefir verið út í stúkunni Skuld
síöastliöin 12 ár og má heita áö
Carolina Dalmann hafi áltaf ver
ið ritstjóri þess. Er þaS ómetan-
legt starf sem hún hefir þar leyst
af hendi í þarfir stúkunnar.
Winnipeg, 7. okt 1915.
Mrs. Carolina Dalman, —
Kæra “systir”:—
Mér finst nú þegar eg byrja á
þessum örfáu línum, eins og eg
vera kvíSafullur og titrandi — en
þó eiri eg engu öðru en því aS
tala viS þig. Þaö má því virðast
að eg sé í aumkvunarverðu á-
standi, — og alt þetta kemur til
af æfingarleysi, því á mínum
yngri árum var mér létt um að
hripa bréf til kunningjanna, og
ekki livað síst, ef þeir voru í
kvenbxining.
í gærkveldi fanst mér skarö
fyrir skyldi, því þá komst þú ekki
á Skuldarfund. Aö vísu átti fund
urinn ekki að vera skemtifundur,
enda brást þaö ekki heldur, því
hérna þér aö segja var fundurinn
einn af þessum fyrirmyndar leiö-
inda, ergelsis, ónotafundum; öf-
ugur útsynningur meö vind af
öllum áttum. Já, þvílíkur fund-
ur! Oft vissi eg eigi hvaöan á
mig stóð veörið; en þarna varð eg
aS húka í kút fram undir lágnætti.
— Og aldrei komst þú, og engin
“stjarna”. — En máske þú hugs-
ir nú, að þú hafir ekki tapaS
miklu þó þú sætir heima. —
Það er sannarlega veriö aö sýna
okkur sem öörum í tvo heimana.
Þú manst hvað fundurinn okkar
þar næsti á undan var einn hinn
ákjósanlegasti að skemtun og
fróöleik.
Enginn er jafn brjóstum kenn-
anlegur þegar illa gengur, eins
og æösti templarinn sjálfur. — Ef
hann er partiskur, örgerður og af-
gerandi þá takmarkar hann mál-
frélsi nxeðlima og bakar sér méð
því óvináttu og aðkast, frá þeim
sem tungulengstir eru og mestar
hafa málvélarnar. Aftur á hinn
bóginn þegar vér höfum gæf-
lyndan meinleysing fyrir Æ. T.,
sem leyfir hverju leirskáldi með