Lögberg - 16.12.1915, Page 1

Annar Partur, Bls. 9 til 16
tíftef g.
Annar Partur, Bls. 9 til 16
26. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FfMTUDAGINN 16. DESEMBER 1915
NÚMER

/Z SJ
D A/
Jólavísa til Islands
1915
SIG. JÚL. JÓHANNESSON
JÓN FRIÐFINNSSON
Jón KriðfinnsBon.
er fæddur 16. apru 1065 a Por-
valdsstööuni í BreiSdal. Foreldr-
ar hans voru þau Friðfinnur
Jónsson bóndi og Jlalldóra Páls
dóttir kona hans. Þau fluttust
hingaB til lands 1876 og settust
fyrst að við íslendingafljót, en
fluttu þaðan til Argyle.
Þar var Jón fyrst hjá foreldrum
sínum og síðar sem bóndi, þangað
til hann flutti alkominn til Winni-
peg fyrir 10 árum og hefir dvalið
þar aíBan.
Jón var snemma hneygður til
bókar og sérstaklega til þess er a'ð
hljóaaleikum laut. Lærði hann
fyr»t af eigin rammleik, tilsagn-
arlaust, og varð organleikari í
kirkjunni í Argyle. Tónfræði og
raddskipunarfræði byrjaði hann
fyrst að læra 1895 og hélt því á-
fram um langan tíma með bréfa-
skriftum við kennara suður í
Bandaríkjtim. Eftir það lærði
hann hér hjá Rhys Thomas kenn-
ara, sem flestum er kunnur hér
fyrir hæfileika sína. Jón hefir
samið fjöldamörg lög, eru sum
þeirra prentuð, en mörg óprentuð.
Arið 1905 gaf hann fyrst út 12
sönglög. Síðan hefir hann samið
hvert lagið á fætur öðru og hafa
mörg þeirra náð mikilli hylli að
verðleikum. Má nefna þessi:
“Vögguljóð”, “Vordisin”, “Arið”,
mitt er árið þitt” við kvfði eftir
Þ. Þ. Þ., “Vor” eftir Jóhann Sig
urjónsson og “Jólavísur til ís-
lands”, sem birtist í þessu blaði1.
Á því er enginn efi að ef Jón
hefði átt hægara aðstöðu fjárrags-
legfa hefði meira getað legið eftir
hann og hann notið sin betur. En
lögum hans fjölgar samt ár frá ári
og nær hann eftir því meira áliti
sem lengra líður. Hann má því
heita sigursæll í baráttunni, því á
þann mælikvarða er allur sigur
mældur.
P f l ItT?
J 1 u I U

±~
r -b-J' 1 ^ ‘ ft...................

JL
4
£:
Y þ t V y y r j., 1 f y r r . ■ , r y
-r-r

zt
^ y—Y
eöee

4-4-

£5

T ■ O'
Úr bygðum Islendinga.
Frá Norður Dakota.
Miss Kristjana Bjamason hefir
tekist á hendur kennarastöðu í vetur
við Loma skóla.
Miss Louisa Freeman frá Gardar
hefir legið á hospitali í Northwood
um tíma, þar sem hún var skorin upp
við botnlangabólgu. Er hún nú kom-
in heim aftur og líður allvel.
Miss Laura Sigfússon dóttir þeirra
Mr. og Mrs. S. J. Sigfússon hjá
Mountain^ og Björn Björnsson, einn-
ig frá Mountain, voru gefin sarrtan í
hjónaband 30. Nóv. af séra K. K.
Ölafssyni; settust þau að á landi Sig-
fússons rétt fyrir vestan Mountain.
Miss Thorbjörg Thorwaldson,
dóttir þeirra hjóna, S. Thorwaldson-
ar og konu hans, og Björn Hjálmar-
son, bæði frá Akra, voru gefin saman
í hjónaband 7. Desember af séra K.
K. ÓIafssyni að heimili foreldra
brúðurinnar. Þau setjast að á latv^J
brúðgumans skamt frá Akra.
Frá Minncsota.
G. B. Sigurðseson, sem vinnur á
Cnudson ríkisbankanum i Minnea-
|K)lis, komst í hann krappan 18. Nóv.
ásamt öðrum þjóni bankans. Ræn-
ingjar, þrir að tölu, komu iijn i
bankarin um miðjan dag, höfðu með-
ferðis hlaðnar byssur og skipuðu
starfsmönnum bankans inn í skjala-
skáp á meðart jieir rændu $1,700.
Var j>eim ekki um annað að'gera, en
að hlýða skipunum ræningjanna eðw
missa Iífið, og kusu þeir heldur fyrra
kostinn.
Nýlega kom bréf til Minnesota með
þær fréttir, að Mrs. Guðmundur Ög-
mundsson í Seattle, sem lengi var i
Minneota, hefði orðið bráðkvödd.
Hún var systir Mrs. Fr. Guðmunds-
son í Minneota.
Séra B. B. Jónsson frá Winnipeg
var vikutima í Minnesota nýlega og
hélt hann ekki kyrrtt fyrir, því hann
prédikaði fjórum sinnum fyrir fullu
húsi.
3 ,
ast vera áhugamál Carls, og ætti
þeirra áhrifa að gæta, ekki sízt
þar, sem um ungdóminn er að
ræða.
Bæjarfréttir.
Jóhannes Melsteð frá Wynyard j
kom til bæjarins á föstudaginn sunn-
an frá Dakota. Hafði hann dvalið I
þar í rúma viku og heimsótti forna j
vini og kunningja á Gardar, Moun- j
tain og víðar. Jóhannes er gamall
Dakota-bóndi og var honum tekið
tveim höndum þar syðra. Jóhannes
var sérstaklega glaður yfir förinni
bað I/>gberg að skila kveðju og
jjakklæti bæði til bræðra sinna og
annara fyrir viðtökurnar og alla þá
fyrirhöfn, sem þeir höfðu fyrir hann.
Jóhann dvaldi nokkra daga hér hjá
syni sínium, sem er hátt standandi
maður í þjónustu C.P.R. félagsins.
Séra Carl J. Olson.
Séra Carl J. Olson sækir um
skólaráðsstöðu á Gimli, og er það
einkar vel til fallið. Það er lilut-
verk presta aö fræða og beita sér
fyrir mentamál, og hafa\ þeir
hvergi betri afstöðu til j>ess en ein-
mitt í skólastjórn. Hefir það sýnt
sig bezt í Selkirk, þar sem séra
Steingrímur hefir verið skóla-
skrifari um langan tíma, og öllum
ber saman um að aldrei hafi það
sæti verið jafn vel skipað, þótt
margir góðir menn hafi þar áður
verið. Sera Carl er maður vel
mentaður og hefir óefað betri
þekkingu en flestir aðris sem völ
er á í bænum; auk þess er hann
þektur að því að kasta ekki hönd-
unum til þess sem hann vinnur að,
hvað sem það er; en það er eitt
aðalatriðið sem gæta ber þegar í
opinbera stöðu er kosið.
Siðbótamál öll yfir höfuð virð-
Séra Steingrímur Thorláksson
frá Selkirk var í bænum; á mánu-
daginn. Hann sagði frétta fátt
þar neðan að. Bindindismálið
gengur þar vel meðal íslendinga,
en daufara meðal hinna ensku.
| Þórður Bjamason frá Serkirk
j kom til bæjarins á mánudaginn að
leita sér lækninga. Kvað hann son
sinn 15 ára nýlega genginn í her-
J inn; linti hann ekki látum þótt
ungur væri, vildi leggja til sinn
j skerf til vamar landinu, sagði
, hann.
Hver sem vita kynni um Jens
Bjarnason (Olafson) frá Selkirk,
er beðinn að gera aðvart föður
hans Þórði Bjamasyni í West
Selkirk, Manitoba. Jens skrifaði
siöast frá British Columbia fyrir
]>remur árum. Var áður í Bettle
Lake, Alta.
X
+
t
+
+
-f
+
•f
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
•f
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
I
+
+
+
í
+
*
X
X
+
t
+
+
t
t
+
+
+
I
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
t
t
t
+
4
Jólavísa til Islands.
Eg fæðist í anda, móðir mín!
og minnist í fjarlægð þín,
í sál minni sólgeisli skín;
í huga mér kuldinn og klakinn dvín;
nú kalla mig heim til sín
með blíðmælum blessuð jólin
og brosandi minningasólin.
Eg sé þú ert hvít og hrein sem lín,
mig hrífur sú dýrðarsýn.
Nú birtast mér blessuð jólin
og brosandi minninga-sólin;
mig drevmir um æskuna’ og íslenzku jólin.
í sveitinni skín mér bóndabær,
sem blikandi stjarna skær,
þar laðandi ljósauga hlær,
og liraðar í brjósti mér hjartað slær,
því hér er sá jólablær,
sem fögnuð mér veitti forðum,
eg fæ ekki lýst því með orðum,
hvað ættjörðin mér er meginkær
og minningin himintær;
eg finn hvað eg átti forðum,
en fæ ekki lýst því með orðum;
já, guð veit það, Island, eg ann þér sem forðum.
Eg lít inn í bæinn; heyri hljóð,
í hugeining menn og fljóð
þar fram bera friðarins óð,
og orð þeirra hitar sú hjartaglóð,
sem hlotnaðist vorri þjóð.
Hve fagurt hjá friðar arni!
hver fullorðinn verður að barni.
Sá guð, sem hjá vorri vöggu stóð,
hann velur þar jólaljóð.
Hve fagurt hjá friðar-arni,
hver fullorðinn verður að barni.
Hve björt voru jólin hjá bernskunnar arni.
| BEN HÚI?
Ritdómur eftir Kr. Ásg. Benediktsson
Bók þcssi er skáldsaga eftir Lewis
Wallace. Þýdd á íslenzku af Dr.
ágrip og v'itranir og hvilt sig um
stund, halda þeir í vesturátt. Þá sáu
Jóni presti Bjamasyni í Winnipeg. þeir stjörnuna. Hún leið á undan
Sagan er bundin í þrjú bindi. En
bækurnar teljast 8 í allri sögunni.
| Þýðing dr. J. Bjarnasonar er prent-
uð í prentsmiðju “Lögbergs.” Fyrsta
bindið er prentað 1909 en öll sagan
prentuð 1911 og 1912. Fyrstu jól
eða Messxasar tíðin, er að nokkru
leyti sérstök bók í aðalsögurmi "Ben
Húr.”
Fyrstu jól birtust í “Sameining-
unni” fyrir nokkrum árum. Fengu
þau álit og góðar viðtökur hjá ál-
menningi. Síðan hafa allar bækurn-
ar (8) komið út. Man eg ekki eftir,
að þeirra hafi sérstaklega verið get-
ið í ritdómum vestan hafs-. Séra I>ór-
hallur biskup Bjarnarson hefir minst
ofur hlýlega á söguna og afkastaverk
| dr. Jóns Bjamasonar á henni.
Það er ekki svo ,að skilja að eg
ætli að rita sprenglærðan ritdóm um
söguna. Um það verk er eg ekki fær.
En mér finst vel til fallið, að sög-
unnar sé minst. Já, og það einmitt
á jólunum. Dýrðarljómi sögpmnar,
ekki einasta Fyrstu jóla, en þeim á-
samt, byggist allur á friðþægingu
frelsarans. Þess vegna finst mér
}>að engin smekkleysa, að láta Fyrstn
jól fylgja jólum
X4+++++4+++++++++4+4+++++++4+++++4+++4++++++++++X+
+
+
+
I
X
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
I
I
+
+
+
+
I
X
+
I
þeim, þangað til hún nam staðar
uppi yfir hýsingarhellinum í Betle-
hem. Þar fundu þeir bamið í jöt-
unni. Þar færðu þeir barnimn gjaf-
ir, "gull, reykelsi og myrru.”
Ferð þeirra úr eyðimörkinni til
Jerúsalem og Betlehem, kemur heima
við fæðingarsöguna í biblíunni, nema
hvað lýsingin er miklu fnllkomnari.
Það er sagnfræðilegur gróði, að lesa
lýsingu Jerúsalemsborgar og borgar-
ráðsins og viðtal Heródesr barna-
morðingja með fleiru og fleim. Við
heimhvarf vitringanna endar fyrsta
bindi, sagan “Fyrstu jól.”
Annað bindi, önnur bók, b^rjar
tuttugu og einu ári síðar en fyrsta
bók endaði. Þá er Valeríus Gratus
var fjórði rómverski landstjóri í
Júdeu. Árið sent vitringarnir fundu
barnið, endaði rómverska tímatalið,
sem þá v'ar 747 ár frá byggingu
Rómaborgar. Sveinninn hefir því
verið 21 árs eða þar um, bil þegar
Ben Húr kemttr frant á sögusviðið.
Ben Húr er fursta ættarnafn í Jerú-
salem, og drengurinn er 18 ára. Móð-
ir hans kallar haim Júda t samtali
sínu. Faðir hans var dáinn fdmkn-
aðij. Hann skildi eftir unga kcmu.
Stærð sögurmar er 25 arkir. Brot j <*renSPnn °g unga dóttur.
8 blaða. Innbundin í 3 bindi rrteð j Ben Húr hafði kynst rómverskum
léreftsbandi og gylt í sniðum. Inn- liöfðingjasyni í Jerúsalem, er Mess-
+
X
I
4
t
+
♦
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
i
X
X
+
+
+
+
+
+
+
+
X
X
anefni og verk vandað pappír góður.
Letur helzt til smátt, en skírt. Sverta
góð. Prentvillur má allvíða finna,
en hvergi bagalegar. Um mál og
þýðingu verður rætt seinna.
Ben Húr, eða Messíasartíðin, er
skáldsaga í vissum skilningi, eftir
Lewis Wallace. Harrn var fæddur í
Bandaríkjunum 1827 og dáinm 1905.
Hann stundaði lögvísi framan af æfi,
þar næst hermensku og h'erstjóm og
siðast allsherjar stjómfræði. Rit-
höfundur gerðist hann allsnenima, en
j drýgði verk sín með aldrinum og
langmest á efri ámm sínum. Hann
samdi fleiri skáldsögur en '‘Ben Húr”,
þó hún sé mest og lengst. J'Alfguð-
inn“ og “Prinsinn í Imlía” eru eftir
hann. En sem sagt, aðal frægð sína
hlaut hann fyrir Ben Húr. Enda er
I sagan meiátarastarf, í ölluiji skilningi
j að merkja; Hugsjónalífið er óvenju-
; lega viðfleygt og fjölskfúðugt; orð
* og stefna þrungið j>ekkingu; og kær-
j leikur og mannúð skin í gegn um rit-
i háttinn. Þetta em hans stóru og að-
| iaðandi mikilmennis einkermi. Hann
j hefir verið þatdæfður sagnarann-
l sakari í öllum biblíuritum og forn-
' bókum allra Austurlandaþjóða, sem
! lúta að átrúnaði og þjóðsiðum. Þar
! að auki hefir maðurinn borið ein-
I staklega volduga lundemis einkunn.
Hann hefir verið hafinn upp yfir alla
smásálar rittisku samtíðar sinnar.
Það er ekki auðvelt að lýsa aðal-
efni sögunnar í smáritgerð, eins og
hér er um að ræða.
Fyrstu jól byrja að lýsa eyðimörk-
inni aröbsku undir fjallgarðinum
Jabel es Zubleh. Þar finnast vitr-
ingarnir úr fjarlægum löndum. Þang-
að vísaði andinn þeim til fyrstu sam-
funda. — Kaspar er griskur spek-
ingur, Melkíor er Hindúa spekingur
og Balthasar Egypta spckingur. AII-
ir þessir spekingar höfðu lagt sig eft-
ir rannsóknum um guð, tnn annað líf.
Gróðursett sér von og trú um hingað
komu mannkynsfrelsrans. Þeir vorti
grýttir, hraktir og hrjáðír burtu úr
fæðingarborgum sinum. Þeif bjuggu
í óbygðum og tóku upp einsetumanns-
líf og meinlætingar kjör.
Kaspar fór úr Aþenu norður í
fjallið Olympus; þar átti Seifur
guðaoddviti að búa, ásamt undirguð-
um sínumi. Hann fann ekki guðina,
en hann fann helli í fjallinu skamt
frá Langaflóa; þar hafðist hann við.
Þaðan sá hann út á sjóinn. Eitt sinn
sá hann manni hent útbyrðis, og
bjargaði honum. Maður sá var Gyð-
ingur. Hann fræddi Kaspar um fyr-
irheiti tsraels lýðs; það styrkti Kasp-
ar í trúnni á guð og komu frelsarans.
En þeir skildu fljótt. Kaspar bað
guð með eldheitum bænum, að láta
sig verða sjáandi og finnanda frels-
arans. Eitt kveld kom stjarna áleið-
is til hans og staðnæmdist yfir hellin-
um. Hann féll í dvala. En röddin
Sig. Júl. Jóhannesson.
4X++4+++++++++++++++++++++++++++++++4+++++++++4+4X
ala hét. Voru þeir að leikjum saman
á yngri árunt. En svo fór Messala
heim til Rómaborgar að læra hernað-
ar íþróttir og fleira. Þá hann kom
aftur og fann Ben Húr gabbaði
hann piltinn og gerði gis að Gyð-
ingaþjóðinni. Það sámaði Júda
ærið, en var j>ó stiltur og vildi bera
harm sinn í hljóði. Hann var göf-
ugt ungmenni, en Messala rómversk-
ur ofttrhugi og illmenni .
Þetta ár hélt Valerius Gratus inn-
reið sína í lerúsalcm, voru víða höfð
mikil og ill læti. Gyðingum var
þungt í skapi við harðstjóm Róm-
verja. Þegar landstjórinn reið fram
með höll Ben Húrs, vildi drcngnum
það slys til, að hann studdist v'ið
brjóstbjörg á þakbrúninni. Við það
losnaði múrsteinn og kom í höfuð
landstjóranum, svo skurður gerðist.
Mcssala, óvintir Júda, notaði þetta
slys og kvað j>að hafa verið banatil-
ræði, og rægði Ben Húr. Hermenn
brutu upp hliðin og húsið. Þær
tnæðgur voru gripnar og dregnar
burtu á hárinu. En Ben Húr var
keyrður í bönd og bundinn við stríðs-
heseta. Höllinni var lokað og inn-
sigli keisarans í Rónt sett á hatta og
hans eign slegið á eitt og alt, sem
Ben Húrs ættin átti. En hún v“ar fá-
dæma rík af jarðeignum, gangandi
fé, peningum, skipastólum, verzlun-
arstöðum og öllti, er nöfnum tjáir að
nefita. Þó Gratus og Messala slægju
eign Ágústusar keisara mikla á eign-
irnar, þá afhentti þeir honum þær
ekki. Eignunum skiftti þeir á milli
sín.
Messala kom því til leiðar, að Ben
Húr var gerðtir að galeiðuþræli í.
þraplaliði Róntverja í Miðjarðarhaf-
inu. Mæðgurnar drógu þeir í neð-
anjarðar dýflizu. Það spurðust ekki
fréttir af Ben Húr um þrjú ár. En
þá áttu Rómverjar í hernaði við sjó-
ræningja við Grikklandseyjar og við-
ar. Þá varð Kvintus Arríus yfir-
flotaforingi Rómverja á galeiðuflot-
anum. Á galeiðu hans v'oru yfir 309
róðrarþrælar. Hann veitti fljótt eft-
irtckt ungpim afburðaþræli. Kallaði
Arríus hann fyrir sig og komst eftir
hver hann var. Kvintus Arríus hafði
verið guðkunningi furstans Ben Húr,
þegar hann var við keisarahirðina í
Rómaborg. t Jæssum sjóræningja-
bardaga brotnaði galeiða Artíusar og
s<>kk og hann ntcð. Allir róðrarþræl-
ar vorti bundnir við ]>ófturnar meðan
bardaginn stó'ð. En Arrius skipaði
að hafa Ben Húr ófestan. Fór hann
í sjóinn nteð galeiðunni komst á
flak og gat bjargað Kvintusi Arrí-
usi. Arrítts vUr þinn bezti drengur.
gaf lífgjafa sínum frelsi og gerði
hann að erfingja sínum. Kvintus
Arríus vann orustuna og hlaut frægð
ntikla. Var hann auðugur maður og
hafði keisarinn hann í háum sessi og
miklum metum. En Arrius dó litlu
mælti svo við hann; “Kaspar! trú siöar T6k Ben H6r þá vi8 arfi
þín hefir sigrað. Sæll ert þú. jlns Qg, nafn Dvaldi hann 15 ár með
Statt upp að morgni og legg á stað Arriusi og siðan ; Rómaborg. Þar
til samfundar vlð þá, og treyst and- ,ærSi hann hershöfðingja fræði og
anum, sem verða mun leiðtogi þinn.” skiImingar. Var8 skilmingamaður
Á sama hátt kom vitran til Melkí- með afbrigðum. — Hélt hann heim-
or. Þá var hann uppi i Himálaya- leiðis til Jerúsalent að leita að móð-
fjöllum í Mið-Asíu. Og hin sama tir sinni.
vitrun kom til Belthasar. Hann var A heimleiðinni lenti hann t Antí-
staddur ofan v,ð fimta fossinn í Níl- okiu sem þá var miki, verziunarborg.
árfljótinu. Allir halda þeir af stað Þar frjtti hann um Simonides kaup-
og mættust , arobsku eyðimorkmm. mann Hann haf8i veri8 wp föður
Þar stefndi andinn ]>eim saman. Þa --------------------------------------
J>eir höfðu sagt hverir öðrum ævi-i fFramh. á 16. bls.J