Lögberg - 23.03.1916, Page 6

«<0g
LÖGBERO, FIMTUDAGINN
23. MARZ, 1916
i'vy
Brúkið meira vatn or
minna liveiti ojr laiö betra
brauð með &ð brúka

PURIty FL'OUR
<4More Bread and Better Bfead
Nýlendusögur
Halldór Jónsson og John Ramsey.
(Tómas Björnsson frá Geysi í
Nýja íslandi hefir sagt ritstj.
Lögbergs þessa sögu).
Séra Rúnólfur Marteinsson flutti
ræöu ekki aHs fyrir Iöngu noröur í
Nýja íslandi og gat þess aö Nýja
ísland ætti eitthvert þaö aödráttar-
afl, sem héldi hugum manna þar
föstum og léti þeim liöa þar vel.
Jafnvel þótt fátækt og skortur hafi
stundum rist þar djúpar rúnir á
enni þeirra. Tómas kvað þessa
setningu séra Rúnólfs hafa vakið
hugsanir sínar. Hann kvaöst hafa
íarið aö leita aö ástæðunni fyrir
þessu aðdráttarafli og hvað þaö
virkilega væri. Og komst hann að
þeirri niöurstöðu aö það væri sam-
Úðin, hluttekningin og kærle kurinn
—þátttakan i kjörum hvers annars,
sem gæfi Nýja íslandi þau föstu
tök, sem þaö heföi á þeim sem
þangað kæmu.
Sagði Tómas að sér heföi t sam-
bandi við þetta dottið í hug stutt
saga eða viðburður frá frumbýl-
ingsdögum bygðarinnar. Hún er á
þessa leið:
Maður er nefndur John Ramsey;
hann var Indiáni og mörgum Is-
lendingum kunnur, eins og síðar
ska! skýrt.
■Það viclli til einhverju sinni bólu-
veturinn að Islendingur sem Hall-
dór Jónsson hét, afabróðir Dr. J.
Pálssonar frá Miðvatni í Skaga-
firði, var sendur til Gimli eftir
blöðum og bréfum. I þá daga voru
eng;r vegir, en menn urðu að ferð-
ast fótgangandi eftir linu mælinga-
manna. Halldór notaði linu þá er
meðfram lá landi Tómasar Jónas-
sonar, bróður Sigtryggs.
Þegar Halldór var á leiðinni frá
Sandybar norður aö íslendinga-
fljóti, sér hann mann í skóginum.
Ber fundum þeirra saman og sér
hann að það er Indiáni. Þekkir
Halldór manninn og er það
John Ramsey. Þeim var ekki unt
að tala saman, þvi hvorki kunni
Ramsey Islenzku né Halldór
Ensku. Það var því mál svips og
augnaráðs—mál sárarinnar en ekki
tungunnar eða varanna—sem þeir
urðu að gripa til. Þeir settust nið-
ur og kveiktu eld. índiáninn lyfti
upp öðrum fætinum og sýnir Hall-
dóri bera iiina. en augun sögðu bæði
frá sársauka og kulda.
Halldór lét ekki þurfa að sýna
sér þetta tvisvar; hann opnar poka
sinn, tekur þar upp nýja sokka og
gefur Ramsey. ‘Það var rétt eins
og þegar flett er við blaði í bók
að horfa framan í Ramsey; rauna-'
kapitulinn, sársaukalinurnar og
kvíðasetningarnar, sem þar höfðu
verið voru horfnar, og önnur blaö-
siða blasti þar við Hal’.dóri, þar
sem ritað var þakklæti og himin-
hrein gleði. Hann leit til himins
og tautaði eitthvað fyrir munni sér;
hvaö það var skddi Halldór ekki.
Indiáninn fór í sokkana, tók 5
hendina á Halldóri þétt og inniiega,
horföi fast í augu hans með þögulu
mili, og síðan fór sinn í hvora átt-
ina.
Halldór átti heima i litlum
bjálkakofa á landi Jóhanns Bricm,
og var það kallað á Gónanda. Hail-
dór var fátækur maður, en altaf
nógu ríkur til að veita þeim lið er
enn þá fátækari voru en hann
sjálfur.
Þegar Halldór var kominn heim
til sin fyrir rúmum klukkutima,
sást maður koma á hundasleða. Var
það John Ramsley og stefndi beint
heim að kofanum. Haddór fór út
að mæta honum, og skein þakklæti
og vinátta út úr augum Indiánans.
Hann leysti 12 stóra hvitfiska af
sleöa sínum og gaf Halldóri. Var
þetta borgun fyrir sokkana, og
sagði Halldór Tómasi Bjömssyni
svo frá að ekki vissi hann hvort
Ramsey hefði haft meiri þörf sokk-
anna, en hann sjálfur fiskanna.
Þess má geta að í þá daga var hvit-
fiskur aðeins veiddur í 6 þumlunga
riöa, og var þvi miklu stærri en nú
gerist, þar sem allur smærri fiskur
smaug í gegn.
Halldór og Ramsey skiftust á
mörgum gjöfum eftir þetta og
héldu vináttu meðan báðir lifðu.
Þess var getið fyrr að Ramsey
hefði verið Islendingum aö góöu
kunnur, og er það sízt ofmæli.
Hann var sá er fyrstur flutti lækni
inn í bygðina á hundasleða bólu-
veturinn og lagði s'g í miklar hætt-
ur og erfiðleika til þess að verða
Löndum að liði í þeirra erfiðu
kringumstæðum.
Þegar John Ramsey dó, var
maöur hjá honum er Joseph Monk-
mann hét, og margir íslendingar
einnig þekkja að góðu. Kom Monk-
mann með dánarkveðju frá Ram-
sey fyrir þann kærleika og samúð,
er íslendmgar hefðu sýnt sér í öllu
viðmóti.
I þessari stuttu nýlendusögu
kemur fram aðdráttarafl þaö, sem
Nýja Island hefir á a’Ia sem þang-
að koma og séra Rúnólfur mintist
á. Vel má vera að eitthvað hafi
fallið burt úr sögunni, eins og
Tómas Bjömsson sagði hana.
Eitt dcrmi af ótal.
Eftir Jessie Faith Sherman.
Einhverju sinni sat ung stúlka
sem Sigriður hct í hægindastóli
heima hjá sér og hugsaði um verzl-
unarlifið. Faðir hennar var dáinn
fyrir löngu. Bróöir hennar hafði
góða stöðu og vann fyrir heimilinu.
Þegar morgunverkunum var lokiö
heima hafði hún altaf h'lfan dag-
inn frian, og fanst sem hún gerði
þá ekkert til þarfa. Henni fanst
sem fjör og ákafi verzlunarlifsins
mundi veita sálu sinni frið og til-
finningu sinni fullnægju. Hún
var stolt, en stotl og ósjálfstæði búa
sjaldan saman í friði i sama huga
Og svo fanst henni sem heiinilið
virkilega þvrfti á þvi að halda aö
hún ynni fyrir einhverju.
Svo sagði hún móður sinni og
bróöur frá því rólega og ákveðið
að hún ætlaði að búa sig undir það
að geta tekið skrifstofustörf. Kvað
hún ö!l mótmæli frá þeirra hálfu
vera árangurslaus 5 þvi efni. Og
þegar hún fékk stöðu, var það að-
eins vegna mentunar ag hæfileika:
hún var því alveg sjálfstæð. Hún
var stundvis, starfsöm og iðin,
skemtileg, fljót að öllu og nákvæm;
í stuttu máli, hún haföi alia þá kosti
11 að bera sem skrifstofustúlka
þarf að hafa. Og hún var virt að
verðleikum. Verkið var undur
skemtilegt og breytilegt og hún var
í sjöunda himni af áhuga og eld-
móöi. Hún hækkaði i stööunni stig
af stigi, og hún fékk hærra kaup
eftir eins árs dvöl, en samvinnu-
stúlkur hennar fengu eftir 4—5 ár
—og hún vann fyr r þvi öllu.
Þegar hún hafði tima til hugsun-
ar frá vinnu sinni, þá hugsaði hún
með djúpri ánægju um það hversu
vel henni hefði gengið og þakkaði
það alt staðfestu sinni og úthalii.
Hún hló með sjálfri sér þegar hún
hugsaði um það að hún skvld’ hafa
þvegið diska og gólf; og hún leit
með ánægju 5 spegilinn til þess að
sjá það með sinum eigin augum
hversu skrifstofufötin færu henni
vel. Hún var altaf í nýrri skradd-
ara gerðri treyju og netttim kraga
og hálsbindi. Pilsið var altaf s!étt
og alveg hrukkulaust, nema þær
sem settar voru i það með jámum;
altaf haföi hún hre’na og fallega
vasaklúta; altaf dýrutsu tegund
vetlinga. mórauða og vel hreinsaöa
á vetuma, en mjalla hvita á sumrin ;
og altaf beztu tegund af skóm, g’já-
andi og skínandi hreina. Hún var
í hvitum fötum, með lindum og
beltum og briddingum og laming-
um serh bezt fóru. Já, fötin henn-
ar voru bæði góð og vel hirt. Og
hún var hjartanlega ánægð með
sjálfa sig þegar hún stóð frammi
fyrir spegl’num, hún Sigriður litla.
Svo lagðist hún veik. Þeear
hún hafði verið einn dag í rúminu
var hún orðin svo hress að hún fór
á fætur og lá uppi í legubekk i
framherberginu. Hún var grafkyr:
hún horfði á móður sina, sem var
á þönum um alt húsiö að þvo og
þurka og lagfæra. Ýmist var hún
að beygja sig niður að gólfinu eða
teygja sig upp á veggi:
“Þú hlýtur nú að vera bú’n,
mamma’’, sagði Sigríður loksins.
“Komdu inn og hvildu þig svolitla
stund.”
En móðir hennar hristi höfuðið
brosandi. Og Sigriði fanst hjartað
i sér stækka og þyngjast þegar hún
sá í gegnum hurðargættina aö litla,
gamla konan, sem var móðir henn-
ar, var að straua þvottinn.
Þegar hún var búin aö straua og
ætlaði að láta hvað á sinn stað, sá
Sigriður aöeins nokkrar fallegar
skraddaragerðar treyjur, hvitar og
hreinar, og heilmarga stifaða kraga
og hálskögur, alt mjalia hvitt, og
á borði lengra frammi í eldhúsinu
sá hún hvúgu af hvítum kvennær-
fötum.
“Nú cr eg rétt aö segja búin”,
sagði gamla konan, “og svo ætla eg
að koma til þin og hvíla mig
svolitla stund.” Um leið og hún
sagði þetta fór hún i gegn um her-
berg ð meö sérlega falleg skrif-
stofu^öt sem Sigriður átti og hún
hafð' verið að straua.
Þogar hún var loksins búin, var
eins og fargi væri létt af Sigríði.
Nú gat grannvaxna, litla konan
loksins hvilt sig stunadrkom. Og
hún kom inn til Sigriöar og settist
i hægindastól. En hún fylti stól
rétt hjá sér af allskonar fötum. sem
þtirfti aö gera við og gerði við þau
hvert á fætur öðru með nál og
þræði, og mögru fingumir gengu
fljótt og viðstöðulaust.
“Hvað, hvaö er þetta!” sagði
Sigríður. Hefurðu virkilega látið
svona m’kið safnast fyrir? Því
hef rðu ekki reglu á þessu?—þú
ættir-----” Hún hætti setningunni
skyndilega. Það var eitthvað i
sv’p móöur hennar, sem gerði henni
þ?ð ómögulegt aö halda áfram á
þessa leið.
"Þetta hefir ekki safnast fyrir,
S eva min” svaraði móðir hennar
þiölega. “Það er ekki mikiö meira
en eg hefi venjulega, því þú þurftir
engin föt i gær.”
Skrifstofustúlkuna dauðlangaði
til aö gráta. “Hefi eg þá virkilega
ekki unniö fyr’r nógu miklu til þess
að ha’da við fötunum mínum;”
sagði hún i brotnum setningum.
“(), mamma mín! og eg hélt að eg
væri að gera svo einstaklega vel,
-eg hélt að eg væri virkilega að
hjálna heimilinu fjárhagslega.”
Gömlu konuna langaði til að
hevja sig ofan að dóttur sinni, sem
var.að gr.'.ta, og kyssa hana, en hún
stóð á móti þeirri freistingu:
“Dótt’r min!” sagði hún einarölega.
“Þú verður aö hafa nýja treyju á
hverjtim degi. Það veröur stöðugt
að þvo pilsin þín og treyjurnar.
gæti borgaö. Hefirðu athugað það
aö aldrei liður vika svo að þú
kaupir ekki eitthvað? Þú hefir al-
drei keypt fyrir meira en það sem
þú hefir unnið fyrir, en það hefir
verð ósköp litið eftir stundum. Það
getur vel skeð aö þér liði betur en
þér gerði heima. Þú hefir fleira
i kring um þig, meiri glaum og
gleði, minni áhyggjur, finni föt, og
meiri hvíld; í stuttu máli þér liður
betur. En þú hefir af frjálsum
vilja slegið frá þér öllum heimilis-
hugsunum.
Ef þú hefðir verið heima, þá
hefði eg losnað við helminginn af
verkunum, og okkar á milli sagt
held eg að okktir hefði gengið svo
vel að þú heföir getað klæöst sóma-
samlega; eg heföi ekki verið ein-
mana og þú hefðir vitað hvað það
var að hafa móður þína og vin-
konu, sem aldrei hugsar um neitt
nema í sambandi við þig, og tæki
þátt í gleði þinni og sorgum.
En þú hefir valið þc'r h nn kalda,
tilfinningarsnauða og reglubundna
verzlunarheim, þar sem aðeins er
hugsað um peninga; þar eru gleði
og sorg hluttekningarlaus. Þú—Ó,
dóttir mín ; fyrirgeföu móður þinni.
Hún hefir veriö lilfinningarlaus.
Hún var utan v!ð sig af sorg-
áreynslu. En hvaða heimska er
þetta. Eg ætti ekki að mögla; þetta
ætti að vera mér ánægja; eg sem
elska þig svo heitt. Gráttu ekki,
Sigga mín! gráttu ekki.”
HEILBRIGÐI.
E i n kaleyf ismeðul.
Verðið á mörgum—jafnvel flest-
um einkaelyfismeðulum—er svo
hátt í samanburði v ð það sem efn-
ið kostar, aö undrum sætir. Hér
eru fáein dæmi.
Töflur sem auglýstir hafa verið
við gigt, höfuðverk, taugagigt,
vaxtarverkjum Yssm auðvitað eru
ekki til), óreglulegum tiðum. þreytu
þunglyndi, taugaveiklun, svefn'eysi,
iþróttamannaverkjum og höfuö-
kvefi, kostuðu framleiðan’ann 65
cent 1,000, en voru seldar í öskjum
á $13.40. Það er álitlegur pgóði.
Áburður eöa smyrsli sem kölluð
eru Zam-Buk, voru nýlega rann-
sökuð af Dr. Taylor í Philadelphia,
og sömuleiöis af efnafræðingi
enska læknafélagsins 1909. Efnið
i hverjar öskjur kostar tæplega
hálft cent, en þær eru seldar á 50
cent.
Þá eru mikið auglýstar og keypt-
Það tekur að minsta kosti hálftíma ’ ar pi!lur sem kallast “Dodcls
vinnu að hafa hálsstífumar þinar , Kidney Pills”. Þær eru 35 i öskj-
og kragana i lagi á hverjum devi. um og kostar efniö i þær allar í
Eg hefi látiö þvo fötin þín stund- kring um 2 cent; en askjan er seld
um, en ef eg ætti að borga fvrir jiaö 1 á 50 cent.
og líka fyrir að startia jiau, þá færi 1 Þá kannast allir við “Dr. Willi-
til þess hvert cent sem þú vinnur' ams Pink Pilis”. Þær eru þrjátiu
fyrir. Skraddara reikn ngurinn í öskjum og kostar efnið í þær allar
þinn fyrir utan það sem eg bý ti!, ! aðeins einn f mta úr centi, en þær
seldar á 50 cent.
Margir kannast við “Mother
Seigles Curative Syrup”. Það er
selt á 75 cent, en kostar ekki nema
eitt' cent.
Fyrir nokkrum árum kom maður
til Canada sem kallaði sig “Prófes-
er býsna hár. Vetlin^arinr þinir
og skómir kosta mikið, en eg
hreinsa sjálf vetlingana og bursta
skóna þína, til þess að spara; eg
fann þaö út fyrir Iöngu að reikn-
ingurinn frá vetlingahre’nsaranum
var hærri á hverjum m’nuði, en cg

S ó L S K I N.
Sólskinsböin.
Þið sjáið Sólskinsbömin,
þau saman standa í röð,
í blíðum sumar blænum
þau brosa himing’öð.
Þau kunna líka að leika
og létt er sérhvert spor;
í þeirra sál er þíða,
já, þar er sól og vor.
Hve gott á blessað bamið
meö blíðu, lif og fjör;
hve gott aö geta veriö
með gleðibros á vör:
hve sælt aö eigá sjálfur
þá sól, er bræðir hjarn,
hve Ijúft að geta lifað
sem lítið Sólskinsbam.
Sig. Júl. Jóhanncsson.
S ó I. s K I N.
Rjúpan.
Það var logn og glaða sólskin,
enda kom það sér vel, því að alt
fólkið var i óða önn að binda og
flytja heim heyið af engjunum.
Aumingja hestarnir voru svo
þerytulégir, og eg heyrði stunum-
ar í þeim, þegar eg teymdi þi heim
að heytóftinni, þvi sáturnar voru
svo þungar. Um nónbiliö ætlaði
eg að teyma þá heim hlaövarpann,
þá átti a'.t fólkið aö borða miðdags-
verðinn i flýti, en Jiegar eg er á
leiðinni heim túnið meö hestana, sé
eg hvar Nonni litli sten ’ur úti á
hlaöinu og gónir upp í loftið.
“Eg skal berja ykkur, óhræsin
ykkar”, orgaöi hann.
“Þvi læturðu svona, Nonni?”
spurði eg. En Nonni starði upp í
loftið og lét sem hann sæi mig ekki.
“Eg skal berja ykkur”, sagði
hann aftur, og krefti hnefann. Eg
hélt að strákurinn væri nú alveg að
ganga af göflunum.
Það leið samt ekki á löngu, áður
en eg fékk að vita hvernig á þessu
stóð. Eg heyrði alt i einu ógurlcg-
an vængjajiyt, og leit við. Si eg
þá hvar rjúpa kom á fleygiferð.
Hún þandi vængina eins og hún
gat og f!aug í dauðans ofboði und-
an tve’mur fálkum, sem eltu hana
meö útþön 'um klóm og gapandi
goggum. Aldrei hcfi eg scð annnr
eins eltingarleik. Eg gat ekki
augun af rjúpunni.
höfðuni ekkcrt við|jol a
ingu að sjá leikslokin.
Þarna kom blessuð
stefndi bé'nt á okkur.
eins og hún héldi okk
engla, sem gætu hjr
cnda var henni alve
treysta okkur Nonna, t
vildum fegnir hjálpa henni.
“Æ,, þeir eru aö ná henni I”
hrópaði Nonni örvæntingarfullur,
þegar hann sá að óðum dró saman
með rjúpunni og óvinunum.
“Ó, guö m nn góður hjálpaðu
rjúpunni ’, andvarpaði eg. þegar
mér sýndust fálkamir vera að
hremma hana. Alt i einu breytti
rjúpan stefnu sinni. Hún steyptist
þráðbeint niður.
“Ó, hún er dauð”, sagði Nonni,
þegar rjúpan datt magnlaus niður
á hlaðið.
“Nei, nei, ekki alveg dauð”, svar-
aði eg glaður í bragði, þegar eg sá
hvar rjúpan flögraði undir kviðinn
á Rauð gamla, og æt’aði að gera
hann alveg ærðan. Lct hann sér þó
ekki a!t fyrir brjósti brenna, hann
Rauður gamli.
Við Nonni höfðum nú annað að
gera en að sinna rjúpunni. Þama
æddum við fram á hlaðvarpann, á
móti þessum óhræsis vörgum og
mönuðum þá með mörgum stóryrð-
um að koma nú og berjast við okk-
ur, ef þeir bara þyrðu! Fálkarnir
urðu dauðhræd !ir við okkur Nonna
enda vorum við ekki árennilegir.
þar sem við stóðum þama i hlað-
varpanum með krefta hnefana,
sótraufir af heift og hefndarg’rni.
Fálkarnir flugu h tt upp í loftiö
og sveimuðu yfir kirkjuturnintin,
en ekki flugu þe,> burtu. N ' i,
' oru'' 5
i

Hinn deyjandi snjófugl.
Hann kreppir fót í næturkulda kvölum
og krókna vængir, döpur lokast brá,
hann sér i anda bjarma af dýröar dölum
þar drýpur hunang hverju laufi frá.
Ó, hvað hann langar, hefja f!ug og flýja
i fagra c’alinn, leita að sólar yl,
og vita þar að veðrin mundu svija
með von um sælu, hreyfir vængi til.
Hann tókst á loft en vængja jirótt’nn þraut hann
og það er helfró,—líkn og meina bót:
Og síðsta flugið hart; á skaflinn hraut hann
og hugur aöeins stefn r só’.u mót.
28. janúar 1916.
J. B. Holm.
sor Herman”. Hann bjó til einka-
leyfismeðal er hann se’.di fyrir $1,20
glasið, þegar hann flutti sig ein-
hverju sinni var hann nýbúinn að
búa til tvær fullar fötur, og helti
j>ví öllu niður. Það borgaði sig
ekki að flytja það, eftir því sem
hann sjálfur sagði. Samt hefir það
ver ð að minsta kosti 100 g!ös eöa
á annað hundrað dollars virði! !
Á J>essu sést hvernig fólkið er
rúið og flegið með fjárdrætti við
sölu einkaleyfislyfjanna.
En svo getur einhver sagt að það
sé ekki aöalatriðið hvað meðulin
kosti eða hversu mikið sé grætt á
þeim; lækninga áhrif þe’rra Varði
fók’ið aðaHega um. Þetta er að
miklu leyti satt.
En dettur nokkmm manni í hug
að trúa því. þegar hann hugsar um
það með alvöru, að þessi kynjalyf
geri virkilega öll þau kraftaverk,
sem þeim eru eignuð? Þaö er
áreiðanlegur mælikvarði að eftir
þvi sem sagt er að kyn jalyf lækni
fleira, eftir því er me’ru loeiö um
áhrif þess og eftir þvi eru þeir sem
það selja meiri svikarar.
Tökum til dæmis “Dodds Kidney
pills”. Þær eru svo að segja al-
læknandi eða amláttuear. Þær
lækna allar tegundir af hjartveiki
og allar tegundir af nýrnave’ki.
Þær lækna blóðþvnnu og fölleika,
þær lækna svefnleysi, höfuðverk,
svima, bakverk, taugagigt, vöðva-
gigt, liðagigt o. .s frv. Nú er það
vitanlegt aö mörg tegun’d hiartveíki
er bess cðh’s og mörg tegund nvrna-
veiki einnig, að ekkert er til sem
getur læknað það. Hvernig ætti
meðal að endurskana hálfevðilap'öa
hjartaloku eða visið nýra? ekki
fremur en meðul setia saman brot-
ið bein eða kippa lim í lið.
Zam-Btik á að vera áreiðanlegt
að lækna allar tegundir af kláða og
útbrotum, gyllinæðar, blóðeitrun,
skurði, rispur, sprungur, bit, bruna
og alla húðsjúkdóma.
Þá má ekki gleyma “Minards
Linniment”, sem sagt er að lækni
barnaveiki. Þess konar staðhæfing
er ekki einungis villandi og hættu-
leg, heldur blátt áfram glæpsam’eg.
örstuttur dráttur á læknishjálp
þegar bam veikist af þeim sjúk-
dómi getur valdið dauða þess—það
er þvi morðtilraun næst að gera þá
staðhæfing, sem hér er um að ræða.
Þetta meðal hefir veriö rannsakað
af Dr. Taylor o.fl. og hefir ekkert
það í sér sem læknað geti bama-
veiki. Bamaveiki lœknast alls ekki
af neinu nema blóðvatni, oq tilraun
til þess að draqa notkun þess er ekki
vanrœksla heldur glœpur.
Sannleikurinn er sá að fólkið
heldur í fáfræði sinni að í þessum
kynjalyfjum sé eitthvert leyndar-
dómsfult efni úr vissum grösum,
sem hafi þessi almættis áhrif. En
þegar þau eru tekið og rannsökuð
efnafærðislega, þá finst það út að
í þeim öllum, undantekningarlaust,
er eitthvert algengt og afaródýrt
lyf að litlu leyti, en að mestu—
lanemestu leyti vatn eða áfengis-
blanda i inntökum, og t töflum og
pillum límkvoða, salt og oft örlitiö
af jími. Og ástæðumar fyrir því
að efni kynjalyfjanna er haldið
leyndu eru tvær; i fvrtsa lagi sú
að væri fólki það ljóst, þá sæist
fjárdrátturinn og í öðru lagi af þvi
þá hyrfi tröllatrúin á lækninga-
áhrif þeirra, þegar fólkið sæi sann-
leikann. Það er því hin háværi
orðaskrums lýgi í auglýsingum ann-
ars vegar um kraftaverk lyfjanna,
sem v’llir fólkið og hin jiögula lygi
hins vegar í því að leyna innihaldi
meðalanna ag láta fólkið halda að
þaö sé eitthvað annað en ]>aö er.
^rh.).
Rœða Skúla Sigíússonar í skóla-
málinu.
Herra þingforseti.
Mér f nst það eiga viö aö eg láti
i ljósi skoðun mina með fám orð-
um í þessu mikilsverða máli, sem
hc'r er um að ræða. Áður en eg
held máli mínu lengra, mætti eg
geta þess að i kjördæmi því sem
eg er fulltrúi fyrir, eru að minsta
kosti 80% útlendingar. Það er að
segja kjósendur minir eru að heita
má frá öllhm löndum Evrópu.
Hingað til höfum vér aðeins haft
örfáa skifta skóla—þangað til fyr-
ir einu eða tveimur árum. Eg er
þess fullv’ss að ef skiftu skólalögin
verða ekki numin úr gildi, j>i verða
skólar vorir skiftir framvegis.
Eg verð að játa að mér var ekki
fyllilega Ijóst skóla ásigkomulag ð
hér i fyklinu, fyr en eg hevrði ræðu
herra Thorntons i þinginu. Mér
dylst það ekki aö þetta ásigkamtilag
skólanna er óviðunandi ög hlýtur
að versna ár frá ári. Þaö er skvlda
vor að semja lög fyrir komandi
tíma en ekki fyrir þann liðna, j>ess
vegna verðum vér að sinna j>essu
máli.
Eg mætti geta ]>ess að í síöastl’ð-
in tuttugu ár hefi eg haft talsverða
reynslu í sambandi viö skóla, og
með tilliti til þess sem fram var
tekið í gær í þinginu, nefnilega
hversu óviðeigandi og óréttlátt ]>að
sé að senda böm útlen linga á enska
skóla, á meðan þau ekki skilja
Ensku, þá verð eg að halda j>ví
fram að reynsla 1 ðinna tíma sýnir,
að þaö hefir einmitt reynst vel, og
höfum vér hundruð dæma um þaö
bæði hér og í Bandarikjunum, að
útlend böm hafa lært á Enska
tungu.
Skóli vor að Mary Hill var sótt-
ur aðeins af íslenzkum börnum, og
höfum vér þó aldrei beðið tim skift-
an skóla þar. Afleiðing'n er sú að
fjölda margir sem þar hafa lært,
em nú með heiðri útskrifaðir frá
háskólanum i Man’toba, búnaðar-
skólanum ag kennaraskólanum og
fjöldi þeirra era orðnir kennarar
með háum mentastigum.
Þessum bömum var aldrei leyft
að tala íslenzku í skólunum, og
samt sem áður víl eg mega leggja
áherzlu á það, að þetta fó’.k hefir
ekki vanrækt móðurmál sitt—ts-
lenzkuna. Þótt hún væri ekki töl-
uð né kend í skólanum.
Þetta dæmi sýnir það að því fyr
sem vér kennum útlendum bömum
enska tungu, því betra, ekki aðeins
til þess að þau læri enska málið,
sem j>eim er lífssk’lyröi, heldur
einnig verða þau nýtari með sinni
eigin þjóð.
Margt smátt gerir eitt stórt
jafnvol þegar um elds’pítur er að ræða, |>á ættu menn
að hafa augun á smámunum. Viðaitegundin, gæði
brennisteinsins, hversu hægt er að kveikja á þeim
EDDY’S ELDSPÍTUR
eru búnar til úr sterkum hrcinum furuviði cg svo vel
gerðar að í þcim kviknar fréhærlega vel.- Fddys eld-
spítur hafa verið til sölu í sextíu cg fimm ái Jrtð er j>ví
ekki að undra j>ó J>etta félag kunni að búa til eldspít-
ur. Það er altaf óhætt að reiða sig á vörur sem Eddy
félagið býr til.