Lögberg - 01.06.1916, Page 4

4
LÖGrBERG, FIMTUDAGINN 1. JUNI 1916.
Söðberg
Gefið út hvern Fimtudag af The Col-
umbia Preis, Ltd.,fCor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TALSIMI: CARRY 2156
SIG. JUL. JÓHANNESSON, Editor
J. J. VOPNI, Business Manager
Utanáskrift til blaSsins:
THE OOLUNIBIJV PfJESS, Ltd., Box 3172, Winnipog, R(an.
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipog, Man-
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um áriS.
Erum vér að úrœttast.
(Framh.).
Saga allra þjóða á öllum tímum hefir sýnt >að
að líkamlegir erfiðleikar hafa skapað kjark, þrek
og þrautseigju—skapað hrausta þjóð.
par sem fólkið á við óblíða náttúru að etja; þar
sem mikið þarf fyrir að hafa til þess að fá eitt-
hvað í aðra hönd, þar er fólkið hraust og sterkt.
þess vegna er það að fjallaþjóðimar, sem eiga
í sífeldu daglegu stríði við hina óblíðu og harð-
hentu anda frosts og kulda taka öðrum þjóðum
fram, og þess vegna er það að sjómenn, sem allra
krafta verða að neyta, eru öðrum fremri að þreki
og úthaldi.
í suðurlöndum þar sem ekkert þarf fyrir að
hafa annað en rétta út hendumar til þess að taka
ávexti af trjánum, er fólkið ónýtt, kjarklaust og
merglaust.
Og þetta er eðlilegt; það er eitt aðalboðorð
náttúrunnar að menn verði að neyta brauðs síns
í sveita síns andlits. pað er órjúfandi lögmál og
verður altaf, að til þess að safna kröftum og halda
þeim við, verður að leggja á sig fyrirhöfn og
erfiði. það er erfiðið sem stælir vöðvana og
styrkir beinin. pað er stríðið sem heldur við
heilsunni og ver sjúkdómum. pað er erfiðið sem
skapar íþróttamenn. Um það hefir aldrei heyrst
getið að nokkur maður sem orðið hefir öðmm
fremri í íþróttum eða kröftum hafi öðlast þá yfir-
burði með kyrsetu og hægum dögum. Nei, þess
konar fæst aðeins með þrautum og áreynslu.
Pegar þjóðimar hafa orðið sællífar og latar;
þegar þær hafa hætt að reyna krafta sína, þá
hefir þeim farið að hnigna; og hnignunin hefir
verið hlutfallsleg við iðjuleysið og sællífið—sem
altaf fer saman.
Pannig fór fyrir Grikkjum; þannig fór fyrir
Rómverjum og hvar sem leitað er í sögunni kem-
ur það sama í ljós.
Landnáms þjóðirnar eru venjulega sterkar og
dugandi, og er það einkum—jafnvel eingöngu fyr-
ir þá sök að á landnámsárunum verður annaðhvort
að duga eða drepast—og landnámsmennimir kjósa
íremur þann kostinn að duga. peir berjast við
alls konar erfiðleika, yfirstíga alls konar torfærur,
mæta alls konar hindrunum; en þeir ganga að
þessu sem sjálfsögðu og eðlilegu og kippa sér ekk-
ert upp við það.
Hver einasta þraut sem þeim mætir vekur upp
hjá þeim starfsþrek sem svaf, og hver einasta
þraut sem er yfirunnin eykur það afl sem þeir
eiga yfir að ráða.
Kraftar mannsins sem ekki eru lagðir fram
heldur haldið föstum í fangelsi aðgerðarleysis, eru
eins og peningar í kistuhandraða sem liggja
vaxtalausir og gagnslausir og falla ef til vill í
gildi.
Pað var þetta lögmál sem gerði landnáms-
mennina það sem þeir voru; það var sú ófrávíkj-
anlega regla að erfiðleikar framleiða krafta.
Frásögnina um Ragnar loðbrók muna víst
ílestir. Hann átti aö vinna sér ástir konungsdótt-
ur með þrekvirki, sem allir aðrir höfðu gengið
frá. Faðir hennar hafði gefið henni tvo högg-
ormsunga þegar hún var barn, en þeir uxu og
tinguðust svo að öllum stóð af mesti ótti og tjón.
Konungurinn lét það boð út ganga að hver sá
er drepið gæti höggormana skyldi fá dóttur sína
fyrir konu. Ragnar tók sig til og lét gera sér
þykk föt rétt eins og flóka; valdi hann síðan kald-
an dag og frostharðan, lagðist ofan í vatn og lét
írjósa á sér fötin; og aftur lagðist hann ofan í
vatnið og var hann því eins og hann væri í ís-
klæðum hálum og hörðum.
Pannig búinn gekk hann að skemmu konungs-
dóttur; höggormarnir vöfðu sig utan um hann,
en það skaðaði ekki sökum klæðanna og fékk hann
drepiö þá alla og fékk konungsdóttur að launum.
Hvort sem þessi saga er sönn eða eigi, þá er það
víst að hún hefði aldrei getað skapast annarsstaS-
ar, en þar sem ís og harka voru þekt, og vel gæti
þetta verið dæmisaga ein þar sem höggormarnir
táknuðu erfiðleika lífsins, ísklæðin hörðu og hálu
hina ósigrandi karlmensku og konungsdóttirin
þau verðlaun er þeirra bíða venjulega, sem ekki
liggja á liði sínu né láta hugfallast.
Og víst er um það að margir hafa þeir verið
höggormarnir hér í landi sem mættu þeim er
fyrstir komu; víst er um það einnig að utan um
eldheitar glóðir íslenzkra tilfinninga hafa þeir
orðið að skapa sér þykka skykkju kulda og hálku;
það var þeim lífsskilyrði. Og eitthvað því líkt
mun hann hafa haft í huga aldraði íslendingurinn
sem sagðist hafa dáið þegar hann kom hingað
vestur og altaf hafa lifað hér dauður síðan. Um-
heimurinn hefir ekki séð inn í sálardjúp þessara
manna né vitað hvað þar fór fram.
pegar einhver stór og sterklegur útlendingur
gengur hér um með skóflu eða sög eða öxi og
virðist hvorki líta til hægri né vinstri; ekkert
hugsa og engu veita eftirtekt nema verkfærinu
sem hann heldur á og veginum sem hann gengur
eftir, þá veit enginn hvað innifyrir býr; veit eng-
inn hvílíkur ólgusjór getur verið hulinn í huga
þessa manns; veit enginn hvaða myndir bera
kunnu honum fyrir sjónir.
Hann hefir kastað yfir sig nokkurs konar
Ragnarskápu til þess að mæta í höggorm erfiðleik-
anna og inn í gegn um þá kápu sér ekki almenn-
ingur—ef til vill enginn og ef til vill einn eða tveir
ástvinir sem eru undir sömu syndina seldir.
Svona hafa verið kjör frumbyggjans og svona
hefir hann tekið þeim. En verðlaunin hafa verið
mikil. Konungsdóttirin sem hann hefir fengið
að launum hefir verið góð samvizka fyrir vel unn-
ið starf og traustar framtíðar undirstöður fyrir
bústaði barna hans.
En það er ekki einungis líkaminn sem styrkist
við líkamleg störf og áreynslu, heldur hinn and-
legi maður einnig. pað er margsannað að erfið-
leikar í ytri kjörum eða líkamlegar þrautir fram-
leiða stórar sálir og skerpa gáfumar.
peir sem um það hugsa vaknir og sofnir að
njóta sem mestra líkamlegra þæginda,. þeir venju-
lega sljófga anda sinn og deyfa skynsemina.
Erfiðleikamir em nokkurs konar brýni sem held-
ur sverðinu hvössu, en sællífi og aðgerðarleysi eru
steinar sem mæta eggjum þess og sljófga það.
petta lýsir sér hvað eftir annað í íslenzku
þjóðlífi. Á meðan menn hafa verið bláfátækir að
berjast og brjótast í gegn um nám, hafa þeir oft
og tíðum ort fegurst og tilkomumest kvæði, barist
fyrir þjóðþrifum á ýmsan hátt, rutt brautir nýj-
um og heilbrigðum skoðunum og vakið þjóðina til
starfs og áhuga. En þegar þessir sömu menn hafa
sezt í feit embætti og vel launuð; þegar erfiðleik-
arnir voru yfirstignir og ósléttu brautimar gengn-
ar og vænta mátti að þessir menn yrðu margfald-
ir að áhrifum og störfum vegna þægilegrar af-
stöðu, einmitt þá hafa þeir lagt árar í bát; þá hafa
þeir hjaðnað eins og froða og ekkert eða lítið kveð-
ið að þeim. ■
Fjölnismenn voru allir bláfátækir og áttu við
alls konar erfiðleika að stríða. En það var eins og
einmitt erfiðleikarnir kyntu hjá þeim eldinn,
brýndu hjá þeim raustina, skerptu hjá þeim
pennann.
Og það er ekki einungis hjá oss íslendingum,
sem þessu er þannig varið; aðrar þjóðir hafa ná-
kvæmlega sömu sögu að segja. (Frh.).
Meðferð á föngum.
i.
Um fátt er nú tíðræddara hér í fylki en fang-
elsi og meðferð á því fólki sem sekt verður við lög-
in og er haft í varðhaldi.
Hver á fætur öðrum hefir nú flutt um það
fyrirlestra og ritað um það í blöðin.
Fyrst og fremst kemur Curran dómari fram
með skýrslu góða og greinilega eftir talsverða
rannsókn og lýsir þar meðferð á föngum hér í
Manitoba. Eru frásagnir hans sumar þess eðlis
að hárin rísa á höfði manns við lestur þeirra, eins
og t.d. þegar kona var tekin eigi alls fyrir löngu
og látin í kjallara kytru svo rúmlitla að hún gat
tæpast snúið sér við, svo lága að hún gat ekki
staðið upprétt, alveg gluggalausa og alveg loft-
lausa, það er að segja þannig úr garði gerða að
ekkert hreint loft gat komist þangað inn að utan.
I þessari kompu voru steinveggir og steingólf og
engin áhöld að neinu leyti, ekki einu sinni rúmflet
til þess að hvíla sig í, ekki bekkur til að sitja á,
ekki vatn til drykkjar né þvottar og ekki nátt-
gagn. Járnhæll var í veggnum og járnkeðja fest
við til þess að binda þar þessa veslings konu, og
þarna var henni haldið svo dægrum skifti. Og
það eru ekki nema tvö ár síðan þetta var hér í
Winnipeg.
Curran dómari gefur ýmsar bendingar og ráð-
leggingar viðvíkjandi meðferð á föngum og eru
sumar þeirra ágætar og þannig vaxnar að þeim
verður óefað gaumur gefinn og þær teknar til at-
hugunar.
pá var það annar maður sem fyrirlestur hélt
um bætta meðferð á föngum, og er hann prentað-
ur. Sá maður er hann flutti heitir Craig og er
lögmaður. Hann leggur mikla áherzlu á það að
íangamir njóti bæði mannúðar og mentunar. Ef-
laust hefir fyrirlestur hans mikil áhrif.
Nú nýlega hafa þó komið fram allra háværustu
raddimar um illa meðferð á föngum í Manitoba og
nauðsyn á breytingu.
Percy Hagel sá, er oft hefir verið minst á hér
í blaðinu hefir farið um og flutt afar stórorða
fyrirlestra fyrir troðfullu húsi, bæði í leikhúsum,
í kirkjum og öðrum samkvæmis húsum. Hefir
hann vakið þjóðarmeðvitundina fyrir því hvílík
hneysa og þrælmenska það sé þjóðinni að mis-
þyrma þannig þeim bömum sínum er hrasað hafi.
Percy er ákafamaður mikill og geðríkur og nefnir
hlutina sínum réttu nöfnum. pykir hann stund-
um nota sterka liti og stór orð, og telja sumir það
illa farið og síður vænlegt til áhrifa. En slíkir
menn eru ávalt nauðsynlegir með til þess að vekja
—því venjulega er býsna fast sofið þegar um
svona mál er að ræða.
Siðbótaíélagið í Manitoba hefir loks skipað
nefnd til þess að rannsaka þetta mál rækilega og
gera tillögur til stjórnarinnar. Hefir sú nefnd
ákveðið að fara í málið eins ítarlega og frekast
sé unt og skilja svo við starf sitt að til varanlegra
nota komi.
Pykir líklegt að þessi hreyfing verði til mixiila
umbóta, ekki sízt fyrir þá sök að nú er því láni að
fagna að hin nýja stjóm í fylkinu virðist láta sér
ant um framfarir og siðbótamál yfir höfuð.
Væntir því þessi nefnd góðrar samvinnu við
stjórnina, en það er skilyrði fyrir því að árangur-
inn verði sá sem til er ætlast.
pað er langt síðan vissir menn sáu það hversu
hegningaraðferð var í mörgu tilliti röng og óheppi-
leg og sérstaklega ómannúðleg.
Fyrsti maður sem nokkrar verulegar umbætur
gerði í þessa átt hér í álfu var herforingi einn í
New York, sem Lynds hét. Hann var gerður að
fangaverði í Auburn fangelsinu í New York og
setti þar ýmsar reglur, sem lögin höfðu ekki gert
ráð fyrir. Aðal breytingin var sú að hann lét
íangana leysa af hendi ýmiskonar vinnu. Hélt
hann því fram að það væri nóg til þess að gera
hverja manneskju brjálaða að neyða hana til
stöðugs iðjuleysis; enda kom það brátt í ljós að
þessi nýmæli Lynds reyndust vel.
petta var í kring um 1820. Skömmu síðar
ákvað þingið að byggja annað fangelsi í staðinn
fyrir Auburn og átti það að vera á Mount Pleasant.
Lynds íangaverði var falið á hendur að standa
fyrir byggingunni og nota til þess fangana sjálfa.
Hann byrjaði í maí manuði 1825 og átti verkinu
að vera lokið 1829. Hann fór af stað með 100
manns úr fangelsinu, tjaldaði á Hudson bökkum
og hafði engin tæki til þess að halda föngunum
þar inni. Hann skifti þeim niður í flokka, sumir
attu að vinna steinverkið, aðrir trésmíðið o.s.frv.
pannig hélt hann áfram í fjögur ár, þangað
til 1829 að verkinu var lokið og voru upphaflega
800 fangakleíar í stofnuninni, en 1830 var þeim
fjö.gað um 200.
Árið 1828 íluttu fangarnir frá Auburn til
Mount Pleasant og gerðu það alt sjálfir. Sýnir
það glöggara en nokkuð annað hversu traust á
föngunum er mikils virði og það kom svo að segja
aldrei fyrir að fangi reyndi að strjúka.
Um það er vert að geta að þetta fangelsi, sem
Lynds bygði þannig, eða réttara sagt sem fang-
arnir bygðu sjálfir undir stjóm Lynds, er hið
nafnkenda fangelsi Sing Sing; og þótt það sé nú
l'ordæmt sem óhæft, þá er þess að gæta að það er
nálega hundrað ára gamalt og tók öllum samskon-
ar stofnunum fram á sinni tíð.
Annað dæmi sem sýnir hversu mikið vald það
hefir að föngum sé treyst er það sem skeði í
Massachusettes árið 1864. f fangelsinu í Charles-
town var maður fangavörður sem Gideon Haynes
hét og segir hann frá því að hann hafi látið fang-
ana fá stundar frí 4. júlí 1864. Frásögn hans er
á þessa leið: “Kl. 10 f. h. komu allir saman til
bæna eins og vant var. Kl. 11 voru þeir kallaðir
allir í einn hóp út á flöt; voru þeir látnir standa
þar í þyrpingu, en eyða var í miðju, þar stóð eg
sjálfur og lítill drengur sem eg átti. Eg flutti
stutta ræðu og sagði frá því að eg ætlaði að gefa
öllum föngunum fullkomið frelsi í eina klukku-
stund. Á meðan mættu þeir nota tímann hvemig
sem þeim sýndist, aðeins ekki gera neitt ilt af
sér. Enginn þeirra hafði hugmynd um það fyrir-
fram til hvers þeim var stefnt saman. pegar eg
hafði lokið máli mínu var dauðaþögn fleiri augna-
blik. Alt í einu gall við óp frá þessum fjögur
hundruð manns í einu og röddin lýsti svo ómælis-
djúpum fögnuði að engin orð geta lýst. Eg var
ekki lengur í neinum efa um afleiðingarnar af
þessari tilraun. peir heilsuðust með þéttum og
tilfinningaríkum handaböndum; þeir föðmuðust
og kystust; þeir hlógu og hrópuðu, dönsuðu og
grétu. Einn þeirra þreif upp litla drenginn minn
og stökk burtu með hann og sá eg hvorugan aftur
fyr en bjöllunni var hringt og fangarnir voru
kallaðir saman.
Undir eins og bjöllu hljóðið gall við kom hver
einasti fangi af fjögur hundruðum. peir komu í
röðum þegjandi og hæglátir og fóru hver á sinn
stað. Og eg sá engan mun á þeim frá því sem
verið hafði annan en þann að einhver lífs- og
ánægju eldur virtist loga í augum þeirra og gefa
þeim það útlit sem lýsti því að guð hefði skapað
þá í sinni eigin mynd; það merki hafði eg aldrei
séð í íangelsinu áður.”
pað sést bæði á þessu og því sem fjölda margir
aðrir bera fram eftir langa reynslu og eftirtekt
að fangar eru eins og fólk upp og niður, sem á
heimtingu á því að sæmilega sé að því farið. peir
eru oft sannari menn sem í fangelsi lenda, en hin-
ir sem á dómara bekkjunum sitja. Alls konar
kringumstæður geta leitt til þess undir núverandi
þjóðfélags fyrirkomulagi að þau verk séu unnin,
sem leiða menn í fangelsi. pótt þeir sem það
hendir séu hinir beztu menn og nýtustu.
pessu til sönnunar þarf ekki annað en benda á
Jean Yal Jean í sögunni hans Victors Hugos.
Hann lenti ekki í fangelsi vegna þess að hann
hefði tilhneygingu til glæpa. Hann var alls ekki
glæpamaður í orðsins réttu merkingu. Hann varð
aðeins fóm kringumstæðanna og komst í hendur
þeirra dómara sem ekki skilja mannlegt eðli, og
ekkert þekkja nema kaldan bókstaf.
pað er eitt atriði í hegningarlögum þessa lands,
sem engri siðaðri þjóð er samboðið. pegar tveir
menn eru teknir fastir fyrir sömu yfirsjón og
báðir sektaðir, hefir annar ef til vill fulla vasa
fjár, borgar sektina og gengur út af lögreglustöð-
inni sem frjáls maður. Hinn er bláfátækur og
getur ekki borgað sektina. Hann er því tekinn
og hneptur í fangelsi um vissan tíma. Ríkið kveðst
eiga hjá honum þessa skuld, og af því hann getur
ekki greitt hana tafarlaust, er hann brennimerkt-
ur sem glæpamaður.
Nú er það afnumið með lögum að hægt sé að
hneppa menn í fangelsi fyrir prívat skuldir, en
ríkið heldur áfram að heimta fangelsi þeim til
handa sem ekki geta borgað því skuldir sínar.
petta þýðir það fyrst og fremst að fátæki mað-
urinn er sviftur frelsi um tíma frá því að vinna
fyrir heimili sínu—parti af ríkinu. Heimilið stór
líður fyrir; ærnu fé er kostað til þess að halda
manninum í fangelsi og aldrei kemur cent í ríkis-
sjóðinn fyrir skuldina.
Sanngjarnara væri það í þess konar tilfellum
að leyfa mönnum að borga sektina smátt og smátt
þegar þeir gætu. Ef upphaflega brotið hefir ekki
verið þess eðlis að það út af fyrir sig varðaði fang-
elsi, þá er það glæpur af hálfu ríkisins að dæma
mann í fangelsi fyrir þá sök eina að hann er fá-
tækur.
Hugmyndin á bak við þessa reglu er ranglát.
par er gert upp á milli ríkra og fátækra; lögin eru
auðsjáanlega til þess gerð að geta gefið þeim ríka
skálkaskjól.

u
THE DOMINION BANK
Hr IDWDID n. OSLKB, M Ptm w. D. MATTHKWI .fWOn.
C. A. BOQERT, General M«nitger.
NOTIÐ PÓSTINN THi BANKASTAIIFA.
Þér þurflS ekkl aS gera yCur fer3 tll borgar tll a8 f& pen-
inga út & ávísun, leggja inn peninga eCa taka út. NotlC póst>
lnn f þess staC.
YCur mun þykja aCferC vor aC slnna bankastörfum bréf-
Iega, bœCl áreiSanleg og hentug.
Leggja má inn peninga og taka út bréfiega án tafar og áa
vanskila.
KomiC eCa skrifiC ráCsmannlnum eftlr nákvæmum upplýs-
ingum viCvlkjandi bréflegum banka vlCskiftum.
Notre Dame Branch—W. M. HAMHiTON, Manager.
Selkirk Branch—M. S. BCRGER, Manager.
Skýring.
Sökum þess að Narrows bygðar-
búar hafa orðið fyrir miklum von-
brigðum, þar sem Dr. Guðmundur
Finnbogason gat ekki flutt þar fyr-
irlestra sína, þykir Lögbergi við
eiga að skýra það mál, til þess að
það sé engum misskilningi undir-
orpiS. Dr. Finnbogason fór af staS
á ákveSnum tíma og kom meS jám-
brautarlestinni til Ashern, ásamt J.
Bíldfell. Mætti þeim þar maSur
sem átti aS sækja þá, en kom ekki
fyr en seint vegna ills veSurs og lítt
færra vega. SagSist honum svo frá
aS ekki væri tiltök aS komast á staS-
inn á réttum tíma, enda væru vegir
tæpast færir. Auk þess var veSur
hiS versta og kom mönunm saman
um aS fáir eSa engir myndu koma
á samkomustaSina; en lengri tíma
gat Dr. GuSmundur ekki variS þar
úti meS því aS hann átti aS verSa
á öSrum stöSum. Þótt bygSarmenn
í Narrows hafi orSiS fyrir von-
brigSum, þá er þaS víst aS þeim
hefir ekki falliS þetta ver en Dr.
Finnbogasyni og þeim er fyrir för
hans stóSu; en meS því aS hann
leggur af staS alfarinn héSan 7. þ.
m. og hefir ráSstafaS öllum tíma
sínum þangaS til, þá er þess eng-
inn kostur aS hann geti fariS út til
NarrowsbygSar aftur, hversu feg-
inn sem hann hefSi viljaS. Þess
er vænst aS bygSarmenn skilji
hvernig í þessu liggur, skilji aS þaS
er af algerlega óviSráSanlegum
ástæSum og ófyrirsjáanlegum, en
ekki neinu öSru.
Frá íslandi.
“SumarblaSiS” heitir nýtt blaS
sem byrjaS er aS koma út í Rvík;
er þaS gefiS út af íþróttafélagi
Reykjavikur og prentaS hjá ísa-
fold. BlaSiS er vandaS og flytur
margar stuttar ritgerSir um heilsu-
fræSi og líkamsæfingar; birtast
sumar þeirra síSar í Lögbergi.
Látin er frú Vilborg SigurSar-
dóttir, ekkja séra Magnúsar Jóns-
sonar í Laufási 8. maí, 87 ára göm-
ul. Hún var móSir Jóns Magnús-
sonar bæjarfógeta og SigurSar
Magnússonar læknis á Heilsuhæl-
inu.
Hásetar á botnvörpungunum
hafa gert verkfall; krefjast þeir
þess aS útgerSarmenn sleppi öllu
tilkalli til lifrar þeirrar sem á skip-
in kemur og vilja hafa rétt til aS
selja hana hverjum sem bezt býSur.
ÁSur hafa útgerSarmenn borgaS
hásetum 35 kr. fyrir tunnuna. Loks-
ins var fariS aS reyna samninga,
en þá kröfSust hásetar þess aS út-
gerSarmenn sæju svo um aS allir
sem á skipum ynnu gengju í sjó-
mannafélagiS; aS því vildu útgerS-
armenn ekki ganga og viS þaS sat
þegar síSast fréttist.
GuSmundur E. GuSmundsson er
nú aS ráSa sér verkamenn, eftir því
sem “Vísir” segir, til þess aS vinna
kolanámuna vestra. BýSur hann
mönnum ágæt kjör, 80 kr. um mán-
uSinn fyrir átta stunda vinnu á dag,
en auk þess má liver maSur taka
upp 3 smálestir af kolum í frí-
stundum sínum og eiga þau sjálfur.
GuSbjörg Jónsdóttir á Haugs-
koti í Grindavíkurhreppi varS und-
ir skúta nýlega og beiS bana af.
Bóndinn var í kaupstaSarferS suS-
ur í Reykjavík, en konan ei*. heima
meS bömin og var aS leysa hey.
Lægsta hásetakaup á “Braga”
var í apríl mánuSi 340 kr.
Akureyri 6. maí.
Alt frá HoltavörSuheiSi og
austur aS LónsheiSi er voSalegt
ástand—sér varla í dökkan díl og
menn aS verSa heylausir um alt
NorSur- og Austurland. — Hér
hríSarbylur dagleg ■
Sigurlaug Jóhannsdóttir húsfrú
á Krossum er ný-dáin í hárri elli.
Merkiskona.
ÞórSur Sveinsson fyrv. póstaf-
greiSslumaSur hefir veriS sæmdur
heiSursmerkinu Offisir d’ Akademi
af stjórn Frakklands.
RifkelsstaSi í EyjafirSi seldi
Hallgrímur Hallgrímsson hrepp-
stjóri þar í vor fyrir 8200 kr. HafSi
hann keypt þessa jörS 1907 fyrir
2000 kr. Var hún áSur landssjóSs-
eign. Nú er hún ekki föl fyrir
9000 kr. Sá sem nú keypti Rifkels-
staSi er Halldór Benjamínsson
bóndi á Sigtúnum, en Sigtún hafSi
hann þá nýselt fyrir 7x00 kr., þá
jörS hafSi hann keypt af lands-
sjóSi 1907 fyrir 2160 kr.
í ráSi er aS “oparisjóSur Kaup-
félags OÞingeyinga” og “SparisjóS-
ur Húsvíkinga” slái saman reitum
sínum og verSi þar af banki á
Húsavík. Þeir eiga nú til samans
140 þús'. krónur.
Hannes Hafstein bankastjóri í
íslandsbanka er um þessar mundir
á Eyrarbakka aS semja viS spari-
sjóSinn þar aS ganga inn í Islands-
banka, og stofni svo bankinn út-
bú þar á Eyrarbakka.
Húsvíkingar nyrSra eru nú aS
koma upp hjá sér rafmagnsstöS,
sem vera á bæSi til lýsingar og hit-
unar. Hefir sýslufundur ákveSiS
aS ábyrgjast lán til þessa.
*
KvenfélagiS “Von” á Þingeyri
hefir í hyggju aS koma þar upp
gistihúsi. Hefir sýslunefnd Vestur-
IsafjarSarsýslu veitt þvi 150 kr.
styrk í þessu skyni.
“Nýir vegir, tillögur um fjár-
hagsmál landsins” heitir nv útkom-
in bók eftir BöSvar Jónsson yfir-
dómslögmann á Akureyri. Efni
þessarar bókar er tillaga um aS
landiS taki aS sér síldveiSi og alla
síldarsölu. 'Þár meS alla síld sem
útlendingar veiSa hér viS land utan
landhelgi ef þeir flytja hana inn-
fyrir landhelgi. Höf. ætlar aS land-
iS hafi miljón kr. tekjur af þessu.
“Asters and Violets, some stray
Poems and verses” heitir nýútkom-
in kvæSabók eftir Frímann B. Arn-
grímsson kennara á Akureyri. Eru
þetta nokkur kvæSi, sem höfundur-
inn hefir ort erlendis. HiS fyrsta
í Winnipeg 1885, en hiS síSasta <
Paris 1914. Hafa nokkur þessara
kvæSa birst í erlendum ritum.
KvæSin eru einkar fögur. Eitt
þeirra, “Dawn”, hefir Matthías
Jochumsson útlagt á íslenzku og
birtist þaS hér í blaSinu síSar. F.
B. Arngrímsson er snillingur á
margtS þó ekki hafi hann enn getaS
notiS sin sem skyldi.
Fundur var haldinn í fiskifélags-
deildinni hér annan maí ; fundar
menn kringum 30. Alþm. Matthias
Ólafsson flutti þá tillögu, aS efnt
væri til hlutafjársöfnunar úm alt
land og stofnaS innlent steinoliu-
félag. Eins og kunnugt er, hefir
danska steinolíufélagiS í Rvík nú
hækkaS verS á olíu um ca. 15 kr.
tunnuna og út lítur fyrir, aS þaS
verSi eitt um alla eSa mest alla olíu-
verzlun hér á landi, ef ekki er aS
hafst. FiskifélagiS hefir aS undan-
förnu meS lofsverSum árangri og
kappsmunum, bætt olíuverzlunina
aS miklum mun og landsstjómin
léS þvi fé nokkurt eins og sjálfsagt
var. Nú var svo aS heyra á
Matthíasi, ah fiskifélagiS væri upp-
gefiS, og ekki gat hann þess aS
landsstjórnin ætlaSi, svo hann vissi
til, aS láta þetta mál til sín taka aS
sinni. Væri þaS því eina ráSiS, aS
stofna hlutafélag sem bráSast.
Taldi hann aS vel væri byrjandi
meS 300 þúsund krónum. Umræð-
ur urðu nokkrar, svona á víS og
dreif; var meðal annars talaS um,
hvernig skifta skyldi arSinum, hvort
eingöngu eftir hlutafjáreign eða
meðfram eftir viSskiftum viS fé-
lagið. Ekkert var samt ályktaS í