Lögberg - 15.06.1916, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 15. JÚNl 1916
CANADISK
SKANDINAVA HERDEILD
(Overseas Battalion)
Undir stjórn
Lt.-Col. Albrechtsen.
Lt.-Col. ALBRECHTSEN,
AðcJ-skrifstofa:
1004 Union Trust Building,
Wlnnipeg
Stjómað eingöngu af Skandinövum og lið-
Scifnaður allur undir þeirra umsjón.
SKANDINAVAR ERU BEÐNIR AÐ GANGA I ÞESSA DEILD
INNRITIST STRAX
| . 1 • J .. 1 þér lem lesið það en
Uenst kaupandi Logbergs
Hrein verzlun.
Eftir Dr. Erank Crane.
Hrein verzlun er betri en mikil
verzlun. Þegar heiöarlegur maö-
ur hefir grætt fé, þá er honum það
ekki Ijúfasta hugsunin að hann eigi
marga dali, heldur hitt aS þeir séu
hreinir. En hvað þarf til þess aS
verzlun verBi kölluS hrein?
SvariS liggur í augum uppi; en
einmitt þaS sem beinast liggur viS
er oss hættast viS aS láta oss sjást
yfir og því þarf aS minnast á þaS,
öSru hvoru.
Hrein er sú verzlun, sem ekki
hefir einungis veriS öSrum gróSi,
heldur báSum. Verzlun þín er
hrein ef sá sem viS þig skifti
hafSi hag af kaupunum, eins og þú
sjálfur.
Þétta er hjarta og sál, regla og
boSorS -allrar sannrar verzlunar.
HagnaSur sem fæst af tapi ein-
hvers' annars, er óhreinn—óærleg-
ur.
•HvaSa verzlun sem þrífst aSeins
meS því aS verzlun einhvers ann-
ars eSa einhver annar HSi eSa tapi,
er óhrein verzlun og bölvun þjóS-
félaginu.
ÞaS er þess vegna a.S fjárglæfra-
spil, beinlínis eSa óbeinlínis, er
glæpsamlegt. ÞaS er þess vegna
aS “lukku-” eSa réttara sagt
ólukkudrættir eru bannaSir í öllum
siSuSum löndum, og jafnvél spila-
vélar eru ekki liSnar.
•
Þ'egar bóndi selur manni tunnu
af eplum, eSa mjólkursali pott af
mjólk eSa kjötsali pund af kjöti eSa
fataasli alin af lárefti, þá græðir
sá er kaupir, eSa bætir hag sinn al-
veg eins mikiS og sá sem selur, ef
verSiS er rétt.
Sá græSir eins mikiS er vöruna
fékk og hinn er viS peningúnum
tók.
Þetta eru dæmi um heiSarlega
verzlun. ÞaS er verzlun sem
hjálpar öllum og skaSar engan.
AuSvitaS er þaS aS þegar verzl-
un verður flóknari og margbreytt-
ari, þá verSur erfiSara aS ákveSa
greinilega hvort báðar hliSar —
bæði kaupandi og seljandi græSi
jafn mikiS. Engin ngla getur ver-
iS eins og dauð vél eða snúra. Til
þess þarf skynsemi og dómgreind
og samvizkusemi að halda sér
hreinum; en þaS er vinnandi veg-
ur samt sem áður, ef maður hefir
fastsett sér aS halda sjálfsvirSingu.
Sá sem gerir scr það aS ófrá-
víkjandi reglu hvenær sem hann
verzlar í einhverjum skilningi, að
Spyrja sjálfan sig þessarar spum-
ingar: “HvaS græSir hinn maður-
inn á þvi ?” og afst.gir aS taka þátt
í nokkurri verzlun þar sem ávinn-
ingur hans byggist á skaSa einhvers
annars manns, hann getur ekki
fariS langt frá réttu marki.
Sá sem safnað hefir auði eða
grætt fé meS því áS eyðileggja
aðra menn á einhvern hátt, hann á
það ekki skiliS aS nefnast heiSar-
legur maBur, hversu margar kirkj-
ur sem hann kann að byggja, eSa
hversu marga minnisvarSa sem
hann reisir í borginni sinni eða
hversu mikiS fé sem hann leggur
fram til svokallaSra kærleiksverka.
VTinnustofa þar sem margir hafa
sæmilega, lífvænlega og heilnæma
atvinnu, er meira virSi fyrir þjóð-
félagiS en tíu svokallaðar líknar-
stofnanir.
Sá dalur sem í raun réttri er
Iíknar- eSa kærleiksdalur er ein-
ungis sá sem er hreinn.
Og óhreinn dalur, sem svikinn
er eSa skrúfaður út úr verka-
mönnum sem illa er fariS meS eða
með ósanngjörnum aSferðum frá
keppinautum, er aldrei óhreinni en
þegar svo er látiS heita aS honum
sé varið i þjónustu drottins meS því
að gefa hann fátækum, til mentun-
ar- eða trúarbragða. Þegar til
lengdar lætur verSa öll þess konar
fjárframlög til þess aS spilla
mannfélaginu og sundra þvL
Þeir peningar sem óhreinastir
eru allra, sem svo eru óhreinir aS
engin orð geta lýst, eru þeir sem eytt
er til striSs. Því stríS er afkvæmi
heimsku og fávizku og axaskafta
og eigingimi stjórnendanna; þaS
er æst upp af dýrslegustu og lægstu
ástriðum mannkynsins og selur í
þrældóm göfugustu hugsjón mann-
anna—sem er þrá eftir sameigin-
legri velferS—selur þessa göfugu
hugsjón þeirri athöfn aS limlesta og
myrSa mannlegar verur og eySi-
Ieggja ávöxtinn af sameiginlegum
verkum þeirra.
fÞýtt úr “Telegram” io. júni).
Skrípdeikor
Þégar um alvarleg velferSarmál
er að ræða, þá eru þeir menn þjóð-
arinnar skaðlegir, sem standa þvi
fyrir þrifum aS þau verði útkljáð
sanngjarnlega og krókalaust.
Sjaldan hafa mál veriS hér á
dagskrá alvarlegri en einmitt nú.
ÆSstu trúnaðarmenn þjóðarinnar
hafa gert samsæri—eða eru kærðir
um þaS með líkum sem við sann-
anir jafnast í augum margra—til
þess að draga undir sig fé svo í
hundruSum þúsunda nemur.
MaSur er líka kærður um að
hafa verið þar aSalforvígismaður
glæpanna. Hann hefir tekist á
hendur að standa fyrir þeirri
byggingu, sem mest átti að lyfta
heiðri þjóðarinnar og traustust átti
að verða. Þetta verk leysti hann
þannig af hendi að ef ekki hefSi
verið fjallaS um á eftir af trúrri
höndum, þá hefSi af byggingunni
staSiS hinn mesþ voði.
En svo koma fram menn sem á
kostnaS þjöðarinnar hafa notið
æðstu mentunar og lagt þá fræði
fyrir sig aS stunda réttvisi; fjórir
slíkra manna koma fram til þess
að reyna að hnekkja framgangi
málsins með alls konar brögðum
og taka fyrir þaS $1300 á dag, eða
eins mikiS kaup og borgaS er 650
mönnum, sem viS framleiSandi
vinnu starfa.
Þegar Kelly var kærSur um þá
glæpi sem hér var getið um, þá
barðist hann með hnúum og hnef-
um gegn því aS mál hans fengist
rannsakað. Neitar fyrst að koma
inn i lögsagnarumdæmi sitt og
bakar þjóðinni afar há fjárútlát í
sambandi viS þaS. Þegar réttvísi
Bandaríkjanna rak hann heim til
sín, fara þeir lögmenn sem mál hans
tóku að sér ekki fram á þaS aS máli
hans sé flýtt og þaS samvizkusam-
lega afgreitt, nei, þeir krefjast þess
aS dómarinn úrskurSi að stjórnin
Ég stefndi rétt á runninn,
já, rétta leið ég fann;
með fögnuð eftir stutta stund ég z z
staðnæmdist við hann.
Ég fór með hlýjum fingri
um fölnuð rósablöð,
sem virtust eins og liðin lík og
lágu þar í röð.
Hve sælt var það, er sá ég,
ég sá þau lifna strax;
þau risu upp eins og broshýr böm af
blundi að morgni dags.
Ég dvaldi lítið lengur
og leit svo út í geim,
því mamma mín var sólin sjálf, mig
sárlangaði heim.
pá leit hún gegn um loftið
með ljúfa brosið sitt
og sagði: “Meiri þörf á þér er
þama, bamið mitt.”
Ég vaknaði upp við eitthvað,
við einhvem nið og glaum. —
Hve ljúft það væri að lifa þennan
litla sólskinsdraum.
Sig. Júl. Jóhannesson.
Sólskinsböm.
Kveðjusending frá landa ykkar og
vini austur á Islandi.
— Sæl og blessuö börnin góð, —
sérstaklega heilsaö hinum islenzku.
Eg hefi séS “Sólskiniö” í “Lög-
bergi", þann hluta blaðsins sem
ykkur þykir vænt um. — Eg hefi
Iesiö smágreinarnar sem þiö hafið
sent því — og það liggur viöa ö eg
sé hissa yfir því hve vel þiö eruð
að ykkur — aö geta ritað indælar
og liöugar skrítlur og frásagnir. —
Eftir sögunum aö dæma þá eruð
þið betur aö ykkur en systkini
ykkar hér á ættlandinu ykkar, .—
þaö er langt frá aö þau skrifi svo
rétt og semji eins og þiö, — sum
og mörg a.m.k. —
Heyrið þið nú annars bömin
góö! Ætti eg að segja ykkur nokk-
uð frá íslandi—landinu sem ykkur
á að vera allra kærast ? — Eg heyri
aö þið samþykkið þaö og því vil
eg nú segja ykkur dálítið þaöan.
Nú er aö vora. — Þegar snjóinn
leysir af fjallahlíöum og úr lautum,
þegar is og kuldi flýr úr dölunum,
þegar sólin fikrar sig hærra og
hærra upp á loftið, þegar næturnar
I 4 L ■ E I I. p a
fara aö styttast og dagamir aö
Iengjast—þótt að enn séu heiðarn-
ar snjóugar og engan bilbug undan
vorhlýju aö sjá á fjallatindum—
þegar græn nál fer aö lifna á jörð-
inni fyrir féö aö bíta, þegar ærnar
fara aö bera, lömbin aö leika í hag-
anum. bömin aö bera út gullin sín
og byggja sér hús, þegar fulloröna
fólkiö fer aö lagfæra þaö sem vet-
urinn hefir fært úr Iagi, þegar alt
er á uppgöngu á íslandi, þegar alt
sýnist risa úr vetrardvala, þá er að
vora. — Og þá er indælt á Islajidi.
— Eg veit ekki hvort þiö þekkið
bjartar nætur' eöa ekki—eg hygg
þó síður,—en bjartar nætur eru eitt
af því fegursta sem guð hefir látið
landi voru til prýöis. Hafið þiö
rt þessa vísu:
“Ekki er margt sem foldarfrið
fegurií skarta lætur
eða hjartaö unir viö,
eins og bjartar nætur.”
Hún er falleg vísan þessi. Full af
sólskini—enda hefir eitthvert mesta
sólskinsbarn sem ísland hefir eign-
ast — Þ'orsteinn Erlingsson — gert
hana. Þessa vísu eigið þiö öll að
læra og í hvert skifti sem þiö farið
meö hana skuluð þiö minnast þess
aö: á sumum stööum á íslandi
rennur sólin ekki til viöar ('gengur
ekki undirý að nóttu á vorin.
Það eru fögur vorljós. Sifeldur
dagur í nokkur dægur. — Miönæt-
ursól! Þétta skeður síöari hluta
vorsins, sem kallað er um jóns-
messuleitið. Og það eru einhver
fegurstu náttúrubrigöin á íslandi
—enda rómuð í skáldskap.
í vetur var snjórinn mikill, mjög
mikill; í dalnum sem eg á heima í
er hann iriestallur þiðnaður. — En
dalurinn er umkringdur fjöllum á
alla vegu. Þau skauta ennþá hvítu.
Stóra heiðin hér fyrir ofan er al-
þakin snævi. Þar sést hvergi í
dökkan díl.
íslenzku bömin eiga nú mikla
dýrð fyrir höndum—sumarið. Þau
hlakka öll til sumarsins. Drengj-
unum þykir gaman að gæta ánna,
en telpurnar mjólka.
Þegar drengirnir á sumarmorgn-
um labba út í hagann með æmar á
undan sér og seppa við hlið og
malpokann á öxlinni, hafa þeir
meö sér bækur að lesa sér til gam-
ans. — Þegar eg sat hjá las eg
flestar íslendingasögurnar sem
segja frá hreystiverkum og dugn-
aði forfeðra vorra á gullöldinni—
eg var búinn meö allar íslendinga-
sögurnar þegar eg var ix ára. —
Ef aö mann langar að elska landið
sitt en gerir þaö ekki beinlínis, þá
er meöaliö þetta: Lestu íslendinga-
sögurnar, með þeim drekkuröu í
þig ættjarðarást. — Ekki get eg
fullkomlega gert mér grein fyrir
hvernig ást min til landsins hefir
aukist við lestur þeirra sagna, en
þaö er víst: Aukist hefir hún og
það einmitt viö lestur íslendinga
sagna; og þessvegna vil eg segja
ykkur að meðalið er einhlýtt.----
Sumarið er undirbúningstími
undir veturinn—sumarið er eina
Hknin hér. Ef ekki væri saimar,
væri ekki stundaður landbúnaður.
Sumarið er að vísu stutt, en það er
þó nógu langt;—ef altaf væri sum-
ar mundu allir menn vera landeyð-
ur! — SumariÖ er fult með Sólskin.
Þéssvegna finst mér að blaöið ykk-
ar Sólskin verði að segja ykkur
þaö. 7----
Veturinn með allan kuldann og
snjóinn er okkur líka til yndis. —
hafi ekki haft vald til þess aö hefja
málið eins og hún geröi. Þeir
krefjast þess að þeim sem um fjóra
stórglæpi eru kæröir, sé slept áður
eða án þess að málin séu rannsök-
uð. Þegar því er neitað þá er þess
krafist að þessum sértsaka manni
sé veittur mörgum sinnum lengri
tími en venjulega gerist. Virðist
samt svo að nægur undirbúnings-
tími hafi verið i það ár eða meira,
síðan máJið hófst, og ekki ættu
fjórir lögmenn, sem meta sjálfa sig
eða þekkingu sína $1300 viröi á
dag, að þurfa lengri tíma máli til
undirbúnings, en hinir, sem venju-
lega verja mál og ekki setja hærra
kaup en góðu hófi gegnír.
Þégar þetta fæsí' ekki heldur,
hlaupa þessir hálæröu herrar upp á
nef sér og hóta að hætta. Koma
þeir þar fram nákvæmlega eis og
geðillir drengir, sem hóta því að
hætta að leika sér, ef þeir fái ekki
öllu framgengt sem þeir heimta,
hversu ósanngjarnt sem það er.
Þéssir menn hafa með atferli
kastað stórum bletti, ekki einungis
á stétt sína, heldur einnig á þjóðina
í heild sinni.
Leiðrétt skýrsla.
beggja stjórnanna, og er því engin
afsökun fyrir því að fara meö rangt
mál að því er það snertir; enda er
þjóðinni aðeins unnið tjón meö þvi
að segja ekki satt, hvort sem um
sigur eöa ósigur er að ræða.
Um þau 8 skip frá Þjóðverjum
sem sagt var að flúið hefðu til
Danmerkur hefir ekki heyrst síðan,
en það hljóta að hafa verið mis-
sagnir einar, þar sem þau áttu þar
aðeins 24 klukkustunda griðland
og brezki flotinn var sagöur við
hendina aö taka þau þegar þau
kæmu út.
Ljótt ef satt er.
Fáir menn í þessu landi hafa á
sér verra pólitiskt orð en Robert
Rogers. Sá orðrómur hefir borist
þt nýlega, að hann eigi að verða
fylkisstjóri hér í Manitoba 1. ágúst,
en þá er útnefningartímabili
Camerons lokið. í þá stöðu ætti
engan aö skipa sem á sér hefði
nokkurn grun um óvöndugheit.
Fulltrúar frá Nýja
Sjálandi.
í síðasta blaði var skýrsla gefin
yfir skip þau sem Bretar oö Þjóð-
verjar hefðu tapað i sjóorustunni
31. maí. Hún var eins rétt og
menn frekast vissu og má vel vera
að hún hafi öll verið rétt. Var þar
farið eftir skýringum Breta og
skýrslum þeirra. Síðan hafa verið
gefnar út skýrslur frá stjórnum
beggja landanna, og er langt frá
að þeim beri saman. Eftir þvi sem
Bretar sjálfir segja frá hafa þeir
tapað þessum skipum:
Nöfn smál. byssur menn
Queen Mary 27,000 8 1000
Invincible .. .. 17,250 8 780
Infatigable . 18,750 8 789
Defence ... .. 14,600 4 850
Warrior .. .. 13,550 6 704
Black Prince .. 13-550 6 704
Tipperary .. .. 1,850 0 160
Shark 935 0 100
Ardent 935 0 100
Fortune • 952 0 100
Sparrow Hawk • 936 0 100
Turbulent .. .. 1,110 0 100
Nomad .. . . • 935 0 100
Eitt óþekt .. . • 935 0 100
Þetta eru 14 kkip, 113,287 smá-
lestir með 5,703 manns og 40 byss-
um.
Það má ganga út frá þvi sem
réttu að þetta sé það sem Bretar
töpuðu, þar er ekki hægt að
telja skip það sem Kitchener
druknaði á. Auðvitað segja Þjóð-
verjar að miklu fleiri skip hafi far-
ist en þetta hjá Bretum, en því er
tæpast trúandi. Englendingar ættu
sjálfir að vita betur en Þjóðverjar
pm tap sitt. Þjóöverjar hálda því
fram t.d. að Bretar hafi auk þess
?em talið er mist skipin Warspite,
Princess Royal, Birmingham og
Marlborough; en Bretar segja
sjálfir að þau séu óhult inni á höfn
og hlýtur það að vera satt.
Þau skip sem Þjóðverjar viður-
kenna að þeir hafi tapað eru þessi:
Nöfn smál. byssur menn
Lutzow 28,000 8 1150
Pommern .. . . 13,040 4 736
Elbing 4,820 O 373
RostoCk 4,820 O 373
Wiesbaden . .. 4,820 O 373
Frauenlobe .. 2^,657 0 281
5 fallb.bát. alls 2,650 O 500
Verða þetta alls 11 skip, 62,907
smálestir meö tólf byssum og
3,786 manns.
En auk þessa segja Bretar aö
þeir hafi tapað skipunum West-
falen, Hindenburg og fleiri stór-
skipum, auk margra smærri. Telja
þeir tap Þjóðverja alls 19 skip,
130,000 smálestir, meö 36 byssum
og 6,8co manns.
En það eru fleiri atriði en um
skipatap og mannfall sem Bretum
og Þjóöverjum ber ekki saman.
Bretar segja aö þýzki flotinn hafi
flúið og þykir það sennilegt; Þjóö-
verjar aftur á móti segja að Brezki
flotinn hafi haldið undan og vilja
sanna það meö því aö þeir hafi
bjargaö fjölda brezkra manna á
orustusvæðinu þegar bardaganum
hafi veriö lokiö.
Ensku blöðin eru svo sanngjörn
aö þau flytja orðrétta skýrslu
Fjórir fulltrúar frá Nýja Sjá-
landi á leiö til Lundúnaborgar
komu til Winnipeg á föstudags-
kveldið og dvöldu þar fram á laug-
ardagskveld. Eru þeir að fara á
allsherjar löggjafarþing sem haldið
er á Englandi. Þessir eru fulltrú-
arnir: Sir James Caroll lögmaður
og þingmaður, W. S. Carncross
aðstoðar þingforseti efri deildar,
E. P. Lee þingmaður og C. H. Parr
þingmaður.
Robert Rogers tók á móti þeim
fyrir hönd sambandsstjórnarinnar,
T. C. Norris fyrir hönd fylkis og
Waugh fyrir hönd bæjarstjómar.
Þeim var sýnt alt það merkasta
í bænum og síðan haldið samsæti.
Voru þar fluttar ræður og mintust
fulltrúarnir á ýms mikilvæg mál;
þar á meðal létu þeir þá skoðun í
ljósi aö Canadastjórninni skjátlað-
ist í því að leyfa einstökum mönn-
um eins miklar landeignir og þeir
hefðu heyrt að hér ætti sér staö:
“Það sem stendur ykkur fyrir
þrifum hérna” sögðu þeir, “er það
að landið er að komast í hendur of
fárra; hver einstakur hefir hald á
meira landi en heilbrigt er. Við
heyrðum t.d. sagt frá því i dag að
eitt félag ætti 10,000 ekrur. 1
Nýja Sjálandi teljum vér þetta ó-
heppilegt; þar er stjómin farin að
kaupa af þeim sem mikið land eiga
til þess að skifta því í smájarðir
meðal manna, og koma i veg fyrir
þaÖ að nokkur landeinokun geti átt
sér staö.
Við lánum bændum peninga til
jarðakaupa til langs tíma fyrir
4/4%, og er meö þeim 4)4 borg-
aður bæði höfuðstóll og vextir.
Þétta reynist ágætlega vel og tapast
svo aö segja ekkert af þessum lán-
yy
um.
Viðvíkjandi stríðinu og þátttöku
Nýju Sjálendinga sögðu þeir aö all-
ir íbúar landsins væru aöeins 1,-
000,000 og af þeim væru 60,000
komnir í herinn, en af þeim 60,000
væru 50,000 þegar komnir á víg-
völl.
Það er eitthvert annað heræf-
ingalag sem þeir hafa þar en í
Canada, þar sem tugir hálfmann-
aðra deilda eru hér og þar, .í staö
þess að hafa deildirnar færri og
æfa þær og senda af staö.
Boðið til Danmerkor
Séra Jóni Helgasyni háskóla-
kenara hefir veriö boðið til Dan-
merkur í sumar af stjórn danska
lýðháskólafélagsins til þess að
flytja fyrirlestra á háskóla náms-
skeiði fyrir lýðháskólakennara og
kenslukonur. Námsskeið þetta.
verður haldið dagana 23. ágúst til
3. september á landbúnaðarháskól-
anum í Dalum á Fjóni.
Séra Jón gerir ráð fyrir að þiggja
boðið. f“ísafold’’).
Margt smátt gerír eitt stórt
jafnvel þegar um eldspítur er að raeða, þá ættu menn
að hafa augun á imámunum. Viðartegundin, gæði
brennisteinsins, hversu hægt er að kveikja á þeim
EDDY’S ELDSPÍTUR
eru búnar til úr sterkum hreinum furuviði og svo vel
gerðar að í þeim kviknar frábærlega vel. Eddys eld-
spítur hafa verið til sölu í sextíu og fimm ár það er því
ekki að undra þó þetta félag kunni að búa til eldspít-
ur. Það er altaf óhætt að reiða sig á vörur sem Elddy
félagið býr til.