Lögberg - 27.07.1916, Side 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 27. JÚLl 1916.
Frá Shakespears-hátíð-
inni.
25. maí stóö þessi smágrein í
heimsblaSinu “Tímes”.:
“1 minningu Shakespeare’s.
ísland, hiö foma óöal Sögunnar
og EdduljóSanna, hefir eigi heldur
gleymt aS heiSra þriggja alda af-
mæli Shakespeare’s. Hin merkasta
kveðjusending þaSan er kvæði und-
ir forn-íslenzkum bragarhætti eftir
landsins elzta núlifandi skáld,
Matthías Jockumsson, sem er við-
urkendur um öll NorSurlönd sem
göfugasti túlkur hinna fomnorrænu
bókmenta. Þrátt fyrir háan aldur
og nokkurn lasleika i vetur, bætti
hann viS hina klassisku þýöingu
sína af Hamlet o. fl. sorgarleikjum
Shakespears, og samdi hann fyrir
“minnis-bókina”, kvæSi, hér um bil
200 línur, til lofs og dýrSar Shake-
speare og landi voru. Sakir óreglu
og ruglings á póstskipaferöum, hef-
ir bréf skáldsins eigi borist oss fyr
en nú nýlega; skal þó kviSa hans
bráöum sjást á prenti með þýSingu
Gallancz prófesors sjálfs, þess
manns, er í riti sínu: “Hamlet á
íslenzku” gaf þýöandanum makleg
lofsyrSi. KvæSi hins íslenzka
skálds fylgdi bréf fuft af heillaósk-
um til Englands í tilefni Sh. hátíð-
arinnar. HiS hlýja bréf endar á
oröunum:
GuS blessi gamla England.
—ísafold.
Hadda-Padda.
Enginn finnur heppilegt nafn
bókum sínum nema sá sem er virki-
legt skáld. ÞaS er partur af list-
inni.
Einkennilegra nafn hefir ekkert
íslenzkt skáldverk en Hadda
Padda.
Nafniö hugsaöist skáldinu á
þessu andans afkvæmi sínu eins og
hér segir: Stúlka heitir Hrafnhild-
ur og er gælunafn hennar Hadda.
(Þegar hún er komung er hún og
ungur piltur ástfanginn hvort í
ööru. Þau leika eitt sinn hend-
ingaleik; kasta þau á milli sín
krystalli og segja um leið orö er hitt
á aö “botna” eða koma með sam-
stæðu við; t. d. segir annað:
óska- og hitt segir: steinn; annað
segir: lík-, hitt segir kista o.s.frv.
■ Loksins segir pilturinn: Hadda-
hún tók ekki strax eftir hreknum,
heldur greip krystalinn og stamar:
padda. Þá hló pilturinn dátt og
sagði að héöan af skyldi hún heita
Hadda Padda og pilturinn gaf
henni fyrsta kossinn i nafnfesti.
Annars er efni leiksins það sem
hér segir. Tveir námsmenn hafa
verið miklir vinir í skóla. Annar
heitir Skúli og verður síðar bæjar-
fógeti; hinn verður sýslumaður í
sveit.
Þessir menn halda jafnan vjnáttu
eftir að þeir eru orðnir embættis-
men. Kona sýslumanns heitir
Anna, en dætur þeirra Hrafnhildur
og Kristrún. Hrafnhildur á fóstm
sem Rannveig heitir, en sonarsonur
hjónanna heitir Skúli.
Kona sýslumannsins heitir Mar-
grét og börn þeirra Ingólfur, sem
er lögfræðingur og Ólöf gift Stein-
dóri skrifara sýslumanns. Þau
eiga þrjú böm. Auk þessa fólks
er í leiknum grasakona, sumargest-
ir og ferðamenn.
Þégar Ingólfur var í skóla hélt
hann til hjá bæjarfógetanum, en á
sumrin fóru þær systur upp í sveit
og héldu til hjá sýslumanni.
Þær em eins' ólíkar systumar,
eins og þær eru skyldar. Hrafnhild-
ur er dul og tilfinningarík; stúlka
sem getur elskað heilli ást svo eng-
inn viti af. Hún er trygðin sjálf;
staöföst eins og bjarg og getur að-
eins elskað einn—en ástin er henni
alt.
Kristrún er gjálíft fiðrildi, sem
gefur einum undir fótinn í dag og
öðmm á morgun. Hennar dýpsta
og jafnvel eina sæla virðist vera
sú að ná ástum sem allra flestra,
Játa líklega viö þá rétt á meöan hún
er að veiöa þá og snúa svo við þeim
bakinu. GjálífiS er hennar einka-
einkenni.
Þau Hrafnhildur og Ingólfur
trúlofast. Ingólfur er snyrtimenni
og ekki vondur maöur, en skortir
staðfestu. Tilfinningamar fara
með hann í gönur. í ástamálum er
hann eins og strá á milli strauma.
Kristrún nær ástum hans frá
Hrafnhildi og kemur hún að þeim
í faðmlögum heima hjá föður Ing-
ólfs.
Hrafnhildi verður svo mikið um
að orðin ein geta ekki lýst því.
Þann átakanlega sorgarkafla verð-
ur að sjá leikinn til þess að hafa
hans not.
Þau Ingólfur segja í snndur með
sér, eða réttara sagt Ingólfur
kveðst ekki unna henni lengur og
segir henni upp; tekur hún það
nærri sér og fellur það jafnvel
þyngst að hann skyldi flytja ást sína
frá henni til Kristrúnar.
Ber hún harm sinn í hljóði og
reynir af fremsta megni að láta
engan sjá þær þungu sorgir, sem
pfþyngdu huga hennar. Hún bað
Ingólf þess sem síðustu bónar að
bera hring þann er hún hafði gefið
honum þangað til hún færi suöur
—en það var eftir fáa daga. Þetta
átti að vera til þess að ekld vitnað-
ist um breytinguna meðan hún væri
þar—hún vildi komast heim til
móður sinnar áður.
Hún duldi harm sinn undir
blæju uppgerðar glaðlyndis þegar
aðrir voru viðstaddir, en sölcti sér
niður í djúpan grát þegar hún var
ein.
Hrikaiegur klettur og gil var þar
í grendinni og voru þau vön að siga
þar niður. Loksins týnir hún perlu-
festi, sem var ættgengur erfðagrip-
ur: hafði festin hrokkið tram af
klettunum einhverju sinni er Hadda
lá þar undir fargi sorga sinna. Hún
bað Ingólf að síga og ná festinni.
Hann gerir það, en fin*ur hana
ekki; segir Steindóri tengdabróður
sínum frá og biður hann að síga,
en það fer á sömu leið. Þá kemur
Hrafnhildur að þeim og kveðst
munu síga sjálf, ef þeir geti ekki
fundið festina. Verður ”það út úr,
eftir sterk mótmæli þeirra Ingólfs
og Steindórs að hún sígur, en þeir
haldá í vaðinn. Fer svo að Hrafn-
SÖLSKIN
2
sér til ónota og illinda fyrir óþekt-
ina í sér!
Ingibjörg; Nei, vertu nú ekki
með þennan rosta, góði minn! sjáðu
til (réttir honum bréfið), þau hafa
fundið kaupbréfið fyrir Hofi!
éÞorvaldur gamli glennir upp
augun og fálmar út í loftið).
borvaldur gamli: Afsalsbréfið
fyrir Hofi! Já, — nú skulum við
syngja lof og dýrð, og halda veizlu.
(Stefán les bréfið með sjálfum
sér, og skoðar það vandlega, réttir
síðan Þorvaldi gamla, hann þuklar
á þvi, klípur það og kreistir, og er
hinn kátasti).
Ingibjörg: Faðir minn, börnin
voru búin að rífa næstum alt upp
úr kistlinum þínum þegar við kom-
um heim, og þau fundu bréfið und-
4r skinninu, eltiskinninu, sem var
utan um ritninguna, bandinu til
hlífðar, og þar hefi eg kannske
sjálf einhvern tíma smokkað þvi,
þegar eg var litil, og svo ómögulega
getað munað það.
Þorvaldur gamli: Þó að bless-
pð börnin hefðu mölvað kistilinn i
sundur, í mola, og jafnvel kotið
líka, þá hefðu þau mátt það mín
vegna, þegar svona blessunarlega
tókst til. Og nú getum við öll tek-
ið undir með Davíð og sagt: Lof-
aður veri guð, sem alla hluti gerir
vel.
Björn: Mamma, á þá ekki að
halda veizlu og syngja, eins og hann
afivar að tala um.
Ingibjörg: Jú, það er nú veizla
fyrir öll góð og guðelskandi böm
að mega syngja guði lof og dýrð.
Þorvaldur yngri: Eigum við þá
ekkert að fá gott að éta, afi var þó
að segja að það ætti að halda veizlu,
og svo mætti mölva kotið, eg hlakka
fil að fá spítumar, þegar verður
farið að smíða nýjan bæ!—
Ingibjörg: Það á ekki að rífa
bæinn, heimskinginn þinn, en þið
skuluð fá veizlu, og nógan og góð-
an mat, og svo megiö þið syngja
eins og þið viljið, elsku bömin mín.
(Tjaldið fellur).
ENDIR.
Guðfinna litla.
Guöfinna litla gekk út úr húsi
móður sinnar, það stóð utarlega í
þorpinu, hún var þá fátæk ekkja.
Það lá illa á Guðfinnu litlu, hún
gekk eftir stignum fram hjá þrem-
ur húsum og staðnæmdist við það
f jórða og gekk inn. Þar sat gömul
kpna góðleg á svip og var að
prjóna. Hún heilsaði henni dauf-
lega; gamla konan tók kveðju henn-
ar glaðlega og sagði: “Hvað geng-
ur að þét, barnið mitt, því liggur
svona illa á þér?” “Eg get ekki
fariö á samkomuna í kveld”, mælti
litla stúlkan og fór að gráta. “Af
hverju langar þig svona mikið til að
fara, barnið gott?” mælti gamla
konan.
“Þ.ú manst eftir fátæka mannin-
um, sem hefir legið svo lengi á
sjúkrahúsinu, nú er hann orðinn svo
frískur að hann getur farið þaðan,
en hann á ekkert til og ekkert heim-
ili á hann heldur. "Samkomuna á
að halda fyrir hann, hann á að eiga
peningana sem inn koma svo hann
geti komið sér fyrir i góðum stað,
helzt úti á landi, meðan hann er að
styrkjast, áður en hann getur farið
að vinna aftur. Mamma segir að
hann sé góður maður, og þó hann
væri það ekki ætti að hjálpa honum
inn til þess að opna vegi vizkunnar
fyrir bömum sínum,, en horfir með
blindum augum á að þau líkamlega
visna upp og missa allan starfsþrótt.
Menn þykjast öllum fótum á jötu
standa ef þeir fá hlúð að hinum
andlega þroska. En þeir gleyrna
því, að í veikburða og þróttvana
líkama fær ekkert andlegt líf þrif-
ist.
Áður skipaði drengskapur og hug-
rekki öndvegið. Nú er lítilmenska
og kveifaraskapur kominn í stað-
inn . ÁSur voru menn hraustir og
harðir. Nú eru menn lingerðir og
liggur ofarlega kveifaraskapurinn í
þeim flestum.
Heigulsháttur og kveifaraskapur
verður að hverfa á braut. ÞaS á
aS útrýma því sýkta og lingeröa en
opna dyrnar á gátt fyrir öllu, sem
hraust er og heilbrigt. Þeir, sem
beztum kostum eru búnir, sigra og
lifa. Hákon.
—Sumarblaöið.
Framtíð þjóðarinnar.
þar sem að norður ljósin loga
lít eg þig, frændi, kominn heim.
A. E. Isfeld.
15. júlí 1916.
(PRÖTTAMENN
Ef einhverjir íþróttamenn eru,
sem vildu taka þátt í íþróttum á ís-
lendingadaginn í sumar, en hafa
ekki allareiðu sent nöfn sín, þá
gefst þeim tækifæri til þess að til-
kynna það til undirskrifaSs til 26.
júlí næstkomandi, eSa skrifið
S. D. B. Stephanson,
ritara íþróttanefndarinnar.
729 Sherbrooke St., Phone G. 4110.
Goodtemplarastúkurnar í Winni-
peg hafa áformað að skemta sér á
mjög tilkomumikinn hátt í skemti-
garði bæjarins 4. september (Verka-
mannadaginnj.
Árni Eeggertsson hefir tíu vel
vakra íslenzka reiðhesta til sölu.
Áritan hans er: 302 Trúst and
Loan Building, Winnipeg, Man.
hildur læzt finna festina, en er hún
er komin upp imdir klettsbrúnina
aftur bregður hún hnífi á vaðinn,
fellur niður og missir lífið. Hefir
ástin til Ingólfs og hin miklu ó-
væntu vonbrigði borið hana ofur-
Jiði.
Um leið og Hadda Padda hrápar
kallar hún “Ingólfur!”; en hann
kallar aftur í skelfingu “Hadda
Padda”. Bergmálið endurómar það
og eru þaö síðustu orð leiksins.
HéV hefir aðeins verið lýst i ör-
fáum dráttum efninu í leiknum
“Hadda Padda”. Um hann skal
ekki dæmt að þessu sinni. Ritstjóri
Lögbergs talaði um ritið á fjöl-
mennri samkomu í fyrra og sagði
álit sitt á því þá; hefir hann sömu
skoðun á því enn.
Leikurinn hefir verið þýddur á
dönsku og ensku og leikinn á kon-
unglega leikhúsinu í Kaupmanna-
höfn og konunglega leikhúsinu í
Svíþjóð. Nafnkunnir menn og
viðurkendir hafa gefiS honum þann
dóm að ekki er einungis höfundin-
um til sóma, heldur einnig má ís-
lenzka þjóðin vera stolt af.
Hér fer á eftir kafli úr dómi
hins heimsfræga ritdómara Georgs
Brandes, og um framsagnarhæfi-
leika Kambans eru hér einnig tekin
upp orð Dr. GuSm. Finnbogasonar.
Þetta hvorttveggja er meira virði
en það sem hér kynn, að vera sagt.
Þessir báðir menn vita hvað þeir
segja og þekkja höfundinn.
.... Gildi þessa leikrits felst í
því, að þótt danskan sé nokkuö slétt
og bókleg á yfirborðinu, þá streym-
ir í æðum verksins öflugt og iðandi
líf. jTilsvörin anda. Aðalpersón-
urnar eru ekki einungis glöggar,
þær hafa hver sinn sögulega lag-
þráð. Þaö er eins og hljómleikur
vaki undir orSunum, óslitinn undir-
leikur stígandi, hnígandi og aftur
stígandi stórfeldra geðsmuna sem
eiga í höggi við svikula holdfýsn og
lítilmannlega girnd til að bola öðr-
um út. Og það er loftslag af
skáldskap kringum þessa einföldu
athöfn. Á fomaldar-hjátrú hefst
hún með sögu gömlu fóstrunnar um
fjöreggið, sem spinst út úr kristals-
kúlu, er systurnar leika sér að. Nú-
tíðar-hjátrú hjúpast um hana í hinu
fagra Ieikmóti, þar sem Hadda
Padda gengur í stiltri örvænting og
hittir grasakonuna, sem talar um
jurtir sínar hóglega og skáldlega og
ekki ólíkt því sem Ófelía talar um
þau blóm, sem hún hefir tínt og
safnað......LeikritiÖ stendur og
fellur með Hrafnhildi, þaS merkir,
að það stendur með henni. ‘Hún
ber það með styrkri hendi, eins og
dýrlingskonan á gömlum málverk-
um ber kirkjuna. I henni samein-
ast fornöld og nútíð íslands. Hún
er fyrst algerlega nútiðarkona,
hlýrri, innilegri, kvenlega ástríkari
en nokkur fornaldarkona úr sögun-
um. Hún er eintóm huglátssemi og
auðsveipni; hún er viðkvæm og hún
er blið, og þó ekki lingerö. En
inst inni er hún stórlát, og jafn-
skjótt og þessu stórlæti fyrst er
haggað, svo misboðið, þegar kven-
eðli hennar er ein sálarangist, sem
dauðsært stórlæti hennar hylur yf-
ir, þá kemur undir eins í ljós, að
hún á kyn sitt að rekja til hinna
þrekmiklu, ofsafengnu fomkvenna.
Ofsinn er orðinn að áformum, stór-
lætið er orðið að festu, þrekið er
óbugað og sama. Hún leikur sér að
lífi og dauða, eins og hinir fræknu
fyrir þúsund árum. Hún horfist
á við dauðann án þess að depla aug-
unum, og hún er þrátt fyrir alla
gæzku sina, alt sitt næmlyndi, alla
sína unaðsríku ást til gamalla og lít-
ilmótlegra, til smælingja og fátæk-
linga, til dýra og jurta, dýpst í eðli
sinu heiðin. Hún getur látið ólík-
lega, skrökvað upp, gabbað enn á
síðustu augnablikum lífsins, þar
sem hún hefir dauða sinn og hefnd
fyrir augunum. Svo djúpt og sál-
ríkt kveneðli, svo ósveigjandi karl-
mannskjarkur hefir tæplega fyr
sést sameinað á leiksviði.
Geo. Brandcs.
Einn og einn koma þeir fram, ís-
lenzkir listamenn, hver í sinni grein,
og hvenær sem einhver bætist við
hópinn, er eins og blíður blær von-
anna strjúki okkur um vangann.
,Við erum svo vanir við andlega
kuldann, og gróðurleysið undir eins
og kemur út fyrir bragartúnið
gamla, að við verðum bœði fegnir
og hissa þegar við heyrum eða sjá-
um eitthvað nýtt, sem ekki hefir
dafnað hér áður. Svona er það
þegar Haraldur í Kallaðarnesi sest
við hljóðfærið. Þá gleyma allir
hve hörmulega fátækleg Bárubúð
er, og kvalabekkirnir, sem þeir sitja
á, verða að dúnmjúkum dýnum.
Tónarnir lyfta þeim inn í nýja
heima og þeir finna að munurinn
á hversdagslist og sannri list er eins
og munurinn á flugi hænsa og
svana. Hvorttveggja er kallað flug,
en annað er jarðbundið, hitt loft-
frjálst og fult af fegurð. —
En eg ætlaði að segja fáein orð
um framsagnarkveld Guðmundar
Kamban, laugardaginn 24. júlí 1915
Það er síðasta nýjungin sem lífgað
hefir upp í fásinnunni hér i sumar.
Enginn sem heyrði getur efast um,
að þar er kominn íslenzkur lista-
maður í grein, sem lítið hefir verið
stunduð hér og enginn íslendingur
lœrt til hlítar áður. Frá náttúrunn-
ar hendi hefir Guðm. Kamban
fagra og auðuga rödd, næman
smekk og leikarahæfileika, en þess-
ar gáfur hefir hann tamið undir
handleiðslu ágæts kennara og snill-
ings í framsagnarlist; sá maður er
P. Jerndorf. Guðm. Kamban hef-
ir og farið víða um Danmörku með
Iist sína og er því vel heima á leik-
sviðinu.
Efnisskráin var þessi:
Gunnarshólmi. Upphafið á “Kát-
um pilti” (þýðing Jóns Ól.).
Ákvæðaskáldið (þýð. Matt. Joch.).
Dóra (sögukafli eftir Dickens).
Kafarinn (þýð. Stgr. Th.J. En
hvað þar var skrítið, eftir Pál Jóns-
son. Skifærden (úr Amljót Gelline
eftir Björnson). Faxi (sögukafli úr
Skími eftir Guðm. Kamban).
Eins og menn sjá slær efnið á
marga strengi og ólíka. En Kamban
kunni tök á þeim öllum og skeikaði
örsjaldan. Yfir meðferðinni var
frjáls og persónulegur blær. Orðin
fengu ekki að eins rödd, heldur og
hold og blóð. Þau urðu að lifandi
athöfn. Slíku eru menn óvanir hér,
og sumir halda jafnvel að það sé
óeðli, ef framsegjandinn sýnir lífs-
mörk á sér. En mér var skemt.
Og þegar hlé varð á, þótti mér sem
ótal íslenzk kvæði og sögur væru
kongsdætur í álögum, er biðu þess
að kongssonur úr ríki listarinnar
kæmi og leysti þær, til að leiða þær
fram í fullri fegurð. Eg óskaði
þess að Guðm. Kamban mætti enn
oft lesa fyrir okkur, og eg hlakka
til að heyra hann næst. G. F.
—ísafold.
Heilbrigði.
Hreystí.
Þessar greinar eiga við hér ekki
síður en heima. —Ritstj.
Það var sagt um Gunnar á Hlíð-
arenda að hann brygði sér hvorki
við sár né bana.
Eg hefi heyrt mörg vesalmenni
minnast á, að slíkt mundi orðum
aukið, þótt Gunnar hafi hfaustur
verið. Þeir sem blauðir eru geta
ekki sett sig í spor þeirra manna,
sem hugrakkir eru og harðgeðja.
Þegar Skarphéðinn fanst eftir
brennuna sást að hann hafði bitið
á kampinn og brugðið sér ekki
meðan undan honum brunnu fæt-
urnir.
I Stiklastaðaorustu var Þormóðr
Kolbrúnarskáld skotinn ör til ólifis.
Einn af læknunum' sem hjúkra áttu
særðum mönnum, gat ekki tekið ör-
ina úr sárinu. Þá sagði Þormóður
að skera skyldi í kringum hana.
Svo var gert. Hann kipti sjálfur
út örinni og komu þá tægjur af
hjartanu. Hann leit á það og
sagði: Vel hefir konungurinn alið
oss; feitt er mér um hjartarætum-
ar. Síðan hné hann aftur og var
þá dauður. íÞétta var hraustlega
mælt. Nú á tímum mundu menn
hafa borið sig báglega og grátið
hátt.
Einu sinni bar svo við að eldur-
inn kulnaði hjá Gretti í Drangey.
Hann hafði enga fleytu og varð því
að synda til lands. Þáð var vika
sjávar. Eftir sögunni að dæma
virtist hann lítið dasaður morgun-
inn eftir.
Nú má minna muna. Falli mað-
ur í sjóinn og vökni milli hæls og
hnakka þá fara að glamra í honum
tennumar og morguninn eftir legst
hann í lungnabólgu. Slíkt er
háskaleg vanheilsa. En það er ekki
nema eðlilegt, að þeim mönnum
finnist 'Ægir kaldhentur, sem al-
drei hafa í kalt vatn komið alla æf-
ina. Ekki er að furða þótt limirn-
ir skjálfi sem aldrei hafa úr fötun-
um farið.
Það er ilt til þess að vita að
menn hugsa ' ekki meira fyrir
heilsu sinni en hverjum hlut, sem
þeim er ekkert viðkomandi. Það
eru ekki aðeins stoðirnar undir
þeirra eigin heilsu sem þeir eru að
brenna, það er einnig hreysti þjóð-
arinnar sem þeir troða undir fótum.
Þeir gefa sýkt korn í þjóðarmælir-
inn. Þeir láta eftir sig veikburða
niðja, sem halda áfram að ryðja
vesalmenskunni til rúms.
Menn vanrækja likama sinn og
láta alt annað sitja í fyrirrúmi.
Fólkið klifur þrítugan hamar-
Lítið á börnin, í þeim sjáið þið
framtíð þjóðarinnar.
Þau eiga að taka við arfinum,!
sem við látum eftir okkur — málinu
og landinu. Þau eiga að halda uppi
íslenzkri menning og íslenzku þjóð-
erni. Þau .eiga að halda uppi og
auka orðstír ísienzkra manna. Við
leggjum þeim á herðar nýbyrjað
starf, að lyfta þjóðinni í áttina til
fnenningarinnar.
Yngri kynslóðin tekur til sín og
byggir á því, sem hin eldri hafði til
brunns að bera. En kynslóðirnar
hugsa aldrei fyrir “morgundegin-
um”. Þær hugsa að eins um dag-
inn sem yfir þeim er. Þess vegna
hafa þær, sem eftir komu, oft feng-
ið rifna flýk í arf.
Hvað er gert fyrir hina ungu ís-
landinga, sem nú leika sér með
leggi skeljar? Hvað er gert fyr-
ir þá, sem eiga að fara með pund
þjóðarinnar eftir hálfan mannsald-
ur? Er nokkuð gert til þess að
þeir ávaxti pund þetta og skili því
með tvöföldum arði? Er nokkuð
gert til þess að þeir geti orðið að
mönnum andlega og líkamlega?
Góðir menn, verið ekki eins og
fuglarnir í loftinu. Hugsið fyrir
morgundeginum.
Bömin eiga heimtingu á full-
komnum andlegum og líkamlegum
þroska til þess að geta uppfylt
skyldur sínar í þjóðfélaginu. Það
er glæpur gagnvart barninu og
þjóðinni að láta það verða að and-
legu og likamlegu hálfmenni í upp-
vextinum. Velferð barnsins og
hæfileikar þess er að miklu leyti
komið undir uppeldinu.
Þjóðfélagið hefir of mikla þörf
fyrir vit og vinnukraft til þess að
nokkru af því sé á glæ kastað af
hirðuleysi.
Vit og hreysti hinna komandi
þynslóða byggist á viti og hreysti
þeirra, sem á undan eru gengnar.
“Hvert barn er að minsta kosti
þúsund ára gamalt” segir enska
skáldið Emerson.
Með því að herða hina lingerðu
stofna, sem nú eru að vaxa, leggj-
um við drögin fyrir hreysti óbor-
inna ísiendinga. Heill hinna kom-
andi kynslóða byggist á börnunum,
sem nú er verið að gera að mör.n-
um.
Hvað er gert til þess, að islenzka
þjóðin verði hraust og harðger?
Ekkert. Þjóðin stendur á gömlum
merg, sem vesalbornir niðjar kasta
á glæ smátt og smátt.
Það, sem þjóðin þarfnast, er
hraust börn. Vitið flýr ekki hreyst-
ina. Grikkir hafa komist lengst
í listum og visindum enda hafa þeir
líka komist lengst í líkamsrækt.
Munið, að það er undir bömun-
um komið, sem nú eru að vaxa,
hvort þjóðin tekur næstu skrefin
afturábak eða áfram. Þeir sem
hugsa um börnin vinna að heill
þjóðarinnar. I
By—n—ó.
—Sumarblaðið.
Hugarflug
(Við andlátsfregn H. GíslasonarJ.
Kvöldblærinn líður hægt um lraga
hvilir á blómi daggar tár,
við aldurs takmörk söm er saga,
sefur í leiði kaldur nár.
En upp á himins breiðum boga
blikar þin stjarna fjærst í geim,
ATVINNA.
Cor. McDermot and Lydia Sts.
Klæðaskerar, handsaumarar
og snyrtimenn (finishers) geta
fengið atvinnu við að sauma
kvennaföt, yfirhafnir og annan
klæðnað. Hæsta kaup, og stöð-
ug vinna. Leitið upplýsinga hjá
THE FAULTLESS LADIES’
WEAR CO., Lt.,
KENiNARA vantar fyrir West-
side skóla No. 1244, frá 17. septem-
ber til enda ársins. Umsækjendur
tilgreini kaup og mentastig.
Tilboð verða að vera send fyrir
15. ágúst 1916.
Skúli Björnson, Sec. Treas.
Box 35, Leslie, Sask.
Suharverð til framleiðenda, en
ránsverð til neytenda.
Garðávextir eru dýrir til þeirra
sem þá kaupa, en afarlátt verð
borgað fyrir þá þeim sem framleiða.
Hér eru skýrslur til samanburð-
ar sem sýna hvernig þessu er varið ;
Gulkál (lettuce)—Bóndi fær 8c.
fyrir 12 knyppi; kaupendur fá 3 kn.
fyrir 5c.; gróSi millimans .... 150%
Smárófur (radishes)—Bóndi fær
lOc. fyrir 12 kn.; kaupendur fá 3 kn.
fyrir 5c.; gróSi millim.... 100%
Grænn laukur—Bóndi fær lOc. fyr-
ir 12 kn.; kaupendur fá 3 kn. fyrir 5
cent; gróði millim..........100%
Langrófur (carrots)—Bðndi fær 10
cts. fyrir 12 kn.; kaupendur fá 2 kn.
fyrir 5c.; gróöi millim.. 200%
Kál (rhubarb)—Bóndi fær 15 doll.
fyrir tonniS; kaupendur fá 20 pund
fyrir 26c.; grófSi millim.... 70%
Baunir—Bóndi fær 6c. fyrir pundiö;
kaupendur borga 12c. fyrir pundiS;
grótSi milllm.................105%
BlóSrófur—Bóndi fær lOc. fyrir 12
kn.; kaupendur fá 2 kn. fyrir 5c.;
gróði mlllim............. 200%
Winnipegbúar borga því frá 70
per ctne til 200 per cent hærra verð
fyrir allan garðamat en þeir fá fyr-
ir hann sem garðrækt stunda. Og
þó er svo mikið af þessum ávöxt-
um nú að þúsund tonna er eyðilegg-
ingu undirorpið hér í grendinni og
fúnar niður í jörðina.
Um 50 tons er áætlað að neytt sé
í Winnipeg á dag; margir veigra
sér við að kaupa ávexti sökum þess
hversu dýrir þeir eru, en bóndinn
í grendinni við bæinn telur það ekki
einu sinni borga sig að hirða ávext-
ina úr görðunum, svo lítið sé borg-
að fyrir þá og svo óvíst að þeir
gangi út með nokkru verði.
Eftir skýrslum sem blaðið
“Tribune” gaf út kom það í ljós
að hégómaskapur og leti er orsök í
þessu háa verði. Ávaxtamarkaðir
eru til og frá í bænum, en sumt
fólkið nennir ekki að fara þangað,
heldur lætur flytja sér það heim og
borgar svo miklu hærra verð fyrir,
aðrir aftur á móti eru svo hégóma-
gjamir að þeim þykir það ekki nógu
fínt að ganga spölkom eftir vörum
þar sem þær eru miklu ódýrari.
Aðeins er það í norðurbænum
sem ávaxta markaðirnir eru notað-
ir nokkuð að ráði; þar er skynsam-
ara fólk og viljugra í þessu tilliti;
konurnar fara blátt áfram þangað
sem selt er og kaupa sjálfar og
spara þannig að minsta kosti 100
per cent að meðaltali.
SÍLSKIN
samt, segir mamma. Mig langar
svo mikið til þess að fara, af því
að öll börnin eiga að gefa eitthvað
líka, ekki neina vissa upphæð, þau
eiga að gefa eins mikið eða lítið og
þau geta eða vilja, og mig langar
svo mikið til að vera með; en eg
get ekki farið,” sagði hún hálf-
kjökrandi, “skómir mínir eru svo
ljótir og kjóllinn minn er gamall.”
“Er það fyrir skóna og kjólinn,
að þú getur ekki farið?” spurði
gamla konan.
“Já”, mælti Guðfinna litla.
“Stúlkurnar sem eg hefi séð í dag
hafa allar verið að tala um hvað
þær yrðu í fallegum kjólum í kveld
og hvað skórnir þeirra yrðu falleg-
ir. E:n spurði mig að hvort eg ætl-
aði ekki að fara, og eg sagði “jú”.
Hlún spurði mig að hvort eg ætti
ekki nýjan kjól og nýja skó. Eg
sagði ‘nei’. Hún hló hátt, benti á
skóna mina og sagði: ‘Heldur þú
að nokkur fari á samkomu með
svona Ijóta skó?’ Eg hljóp heim og
fór ekki aftur út fyr en eg kom
hingað.”
“Seztu nú hérna á móti mér”,
sagði gamla konan og leit á hana
blíðlega og hálfbrosandi, “og hlust-
aðu á það sem eg hefi að segja þér.”
Litla stúlkan settist niður. “Hvort
þykir þér vænna um hana mömmu
þ5na með gamla eða nýja skó?”
Guðfinna litla leit framan i gömlu
konuna með tárvotu augunum sín-
um fallegu, og ekki var frítt við
að brosi brigði fyrir á andlÆ henn-
ar af þessari undarlegu spurningu.
“Mér þykir altaf jafn vænt um
hana mömmu mína,” svaraði hún
með barnslegri einlægni.
“Eg vissi það” mælti gamla kon-
an. “Eins þykir öllu góðu fólki
vænt um þig þegar þú ert góð, þó
þú hafir ekki nýja skó nema stund-
um. Gott hjartalag er margfalt
meira virði en ný föt. Vertu altaf
góð stúlka, þá verður þú mörgum
sinnum sælli en þeir sem hlaða ut-
an á sig skrautlegum búningi og
hugsa ekkert um nauðþurftir ann-
ara. Fyrst þú hefir þá góðu löngun
að gefa þessum fátæka manni, þá
farðu með henni mömmu þinni og
gefðu það sem þú getur gefið.
Gerðu skóna þína eins fallega og
þú getur óg mamma þín færir þig
i hreinan kjól, og þá ert þú orðin
miklu fallegri en margar af hinum
stúlkunum, sem eru betur búnar.
Og vertu nú-kát og glöð og farðu
heim til mömmu þinnar og farðu
með henni í kveld.”
Guðfinna litla þerraði tárin vel
af sér, kvaddi gömlu konuna og
flýtti sér heim til móður sinnar.
Glöð í bragði sagði hún henni alt
sem gamla konan talaði við hana.
Mamma hennar gaf henni skó-
svertu, og eftir lítinn tíma voru
skórnir hennar orðnir fallegir. Hún
átti 50 cent sjálf, sem kona hafði
gefið henni fyrir að líta eftir bam-
inu hennar nokkrum sinnum, þeg-
ar hún þurfti að fara etthvað. Hún
ásetti sér að gefa það alt. Og þeg-
ar hún var búin að fá samþykki
móður sinnar, beið hún glöð og ró-
leg eftir kveldinu.
Það var orðið seint þegar þær
komu á samkomustaðinn. Guðfinna
litla var glöð og kát, eins og frjáls
fugl, og hjartað í henni hoppaði af
ánægju þegar þær gengu inn. Hún
rétti manninum peningana sína á
eftir mömmu sinni, feimnislega, en
þó dálítið upp með sér. Maðtirinn
brosti góðmannlega og sagði: “Þúi
SEXTlU og FIMM ÁRA LJÓSIN
Sextíu og fimm ára Ijósin vinna enn
þar sem er að ræða um
EDDY’S ELDSPÝTUR
Fyrir soxtíu og fimm árum voru fyrstu eldspýt-
ur í Canada búnar til í HullafEddy og síðan hafa
J>ær verið viðurkendar þær beztu sem kveikiefni.
Þegar þér kaupið eldspýtur þá biðjið um
EDDY’S