Lögberg - 17.08.1916, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 17. ÁGÚST 1916.
JögbfiQ
Gefið út hvern Fimtudag af The Col-
umbia Preis, Ltd.,ICor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Mam.
TALSIMI: CARRY 2156
SIG. JUL. JÓHANNESSON, Editor
|. J. VOPNI, Business Manasier
L/tanáskrift til blaðsins:
THE C0LUI^Bl/\ PRESS, Ltd., Box 3172. Wlnnipeg, N|a>V
Utanáikrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipeg, Man.
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um árið.
Sauðfjárrækt.
Verndarnefndin í Canada hefir gefið út skýrslu
um sauðfjárrækt í Ontario og sýnt fram á hversu
mjög sú grein búskaparins sé vanrækt hér í landi.
Nefndin heimsótti 400 bændur árið 1915 í fjórum
héruðum í Ontario, Carleton héraði, Dunatas hér-
aði, Northumberland héraði og Waterloo héraði.
pessir 400 bændur eiga lönd sem eru að 75%
óræktanlegt eða ófært til akuryrkju fyrir utan
skóglönd. Aðeins 14 af öllum þessum bændum
höfðu sauðfé;. f einu héraði aðeins 4 af 100 sem
heimsóttir voru og ekki nema fjórar kindur hver.
f því héraði voru yfir 1000 ekrur af óræktanlegu
landi, en ekki nema 16 kindur- í stað þess að 16
hefðu átt að vera á hverju heimili að minsta kosti.
Engar skepnur eru eins hentugar og sauðfé til
þess að veita bóndanum arð af óræktanlegu landi.
pað hefir verið margsannað að það borgar sig
vel að hafa dálítinn kindahóp með hrút af góðu
kyni.
Sauðfé þarf sérlega litla umhyggju; það veitir
tvennar uppskerur á áíi—lömbin og ullina. Dýr-
ar byggingar eru ekki nauðsynlegar handa því;
sauðfé þarf aðeins að vera þurt og í skjóli þegar
hvast er; annars þarf það litla fyrirhöfn. Auðvit-
að þarf að líta dálítið betur eftir því um sauðburð-
inn.
Mikla minna væri af illgresi á löndum cana-
disku bændanna ef þeir hefðu fleira sauðfé, því
það étur svo að segja hvaða illgresi sem fyrir
kemur.
Heilmikið af landi í Canada er alls ekki til
neinna nota fyrir þá sök að þar er eigi nógu margt
fé; land sem er alveg ónýtt fyrir akuryrkju eða
óvinnandi, er oft ágætt fyrir sauðfjárhaga.
pað er nærri óskiljanlegt hvernig á því stend-
ur að svo fáir íslendingar hafa stundað sauðfjár-
rækt hér í landi, eins vanir og þeir voru henni
heima og eins skemtileg og hún er.
Merkileg löggjöf í British
Columbia.
Fylkiskosningar fara fram í British Columbia
13- september. Á síðasta þingi samþykti Bowser
stjórnin þá lagabreytingu að atkvæði skyldu veitt
þeim hermönnum, sem eru komnir til Evrópu, og
er að sönnu ekki margt um það að segja. En hitt
er einkennilegt hvemig þau lög eru og hvernig
þau eru höndluð.
Meðal annars er þetta í þeim:
“Sir Richard McBride aðalumboðsmaður fyrir
British Columbia á Bretlandi er yfirumsjónarmað-
ur atkvæðagreiðslunnar. Hann getur sett kjör-
stað hvar sem honum sýnist og útnefnt umsjónar-
mann til þess að taka á móti atkvæðum frá her-
mönnum. pessum umboðsmönnum var heimilað
að byrja að safna saman atkvæðum hermanna dag-
inn eftir útnefninguna eða 4. ágúst og halda því
áfram fram á kosningadag, eða til 14. september.
Atkvæðasöfnunin byrjaði því fyrra miðvikudag.
prátt fyrir það þótt atkvæðagreiðslan sé úti
14. september, þá má ekki telja atkvæðin fyr en
12. október né síðar en 26. október. Upphaflega
var til þess ætlast að sendir væru atkvæðasmalar
á eftir hermönnunum til Frakklands, Belgíu, ítalíu
og hvar sem þeir væru annarsstaðar; en ensk^
stjórnin leyfði ekki að ónáða þá þar sem stríðið
stendur yfir; annars hefðu hermennirnir frá
British Columbia orðið að biðja hermálastjórnim-
ar að gera svo vel að hætta stríðinu á meðan þeir
væru að greiða atkvæði og biðja pjóðverja um
vopnahlé á meðan þeir væru að marka atkvæða-
seðilinn sinn.
Jafnframt kosningunni er verið að greiða at-
kvæði um vínbann og jafnrétti kvenna, og getur
McBride látið atkvæðagreiðsluna halda áfram í
þeim málum þangað til á gamlársdag í vetur og
ekki þarf hann að láta telja þau atkvæði fyr en
7. febrúar að ári.
Umboðsmaður ræður því hvar og hvenær hann
lætur greiða atkvæðin. Engir eftirlitsmenn skulu
vera viðstaddir þegar atkvæðin eru greidd.
Atkvæðapokum skal lokað og þeir innsiglaðir
af umboðsmanninum án þess að nokkrir eftirlits-
menn séu viðstaddir og skulu þeir vera í gæzlu
hans þangað til þeir eru fengnir í hendur Sir
McBride.
Eina tækifærið til eftirlits er það að andstæð-
ingar mega hafa einn eftirlitsmann á eiginn kostn-
að þegar pokarnir eru opnaðir og atkvæðin talin.
Ef einhver pokanna eða atkvæða-ílátanna virð-
ist hafa verið opnað, þá er svo ákveðið að umboðs-
maðurinn skuli ekki opna þann poka eða telja þau
atkvæði sem þar séu, heldur skal eyðileggja þann
poka eða þá poka án þess að opna þá-
Ef endurtalning er heimtuð, þá skal ekki telja
þessa óopnuðu poka sem um var talað, en allir þeir
atkvæðapokar, sem áður hefir verið talið í sem
týnst kunna að hafa eða eyðilagst af einhverjum
orsökum sem ekki eru kunnar, þá skal dómarinn
fara eftir þeirri tölu sem þar var áður, eða með
öðrum orðum endurtalningin skal ekki vera nein
talning, heldur aðeins yfirlýsing um það að alt
hafi verið rétt áður.
Óánægja var látin í ljósi með þessi lög, en
Bowser stjórnin lýsti því yfir að lögin væru góð
og enginn væri óánægður með þau nema landráða-
menn og óbótalýður, sem væri á móti því að veita
atkvæðisrétt hinum hugrökku hermönnum sem í
stríði væru fyrir fósturjörðina. En svo varð þó
almenningsgremjan þung á voginni að vikuna sem
leið sá stjórnin sér ekki annað fært en að breyta
lögunum þannig að andstæðingamir mættu hafa
umsjónarmenn á atkvæðastöðunum. En vel að
merkja var þessi lagabreyting álíka mikilsverð og
iðrun eftir dauðann, þar sem byrjað var á at-
kvæðagreiðslunni eystra. pessi lög eru þannig út-
búin að hægt er fyrir stjómina (umboðstól henn-
ar) að svíkja svo atkvæðagreiðsluna sem þörf
þykir á án þess að nokkur hætta sé á að upp kom-
ist. pess er stranglega gætt að fella burt úr kosn-
ingalögunum alt það sem orðið geti til þess að
koma í veg fyrir svik, ef þeim á að beita. Maður
sem Welsh heitir hefir verið valinn sem umboðs-
maður, og er hann gamall pólitískur viðsjárgrip-
ur, sem varð að hætta við þingmenskuframboð
fyrir þá sök að illa þótti líta út athæfi hans sem
rannsakað var fyrir nefnd. Segir Sir Charles
Tupper að útnefning Welsh í þessa stöðu sé sönn-
un þess að stjórnin hafi frá byrjun hugsað sér að
nota lögin á hlutdrægan og óhlutvandan hátt
flokki sínum í vil. Segir hann að þetta sé alveg í
samræmi við hin pólitísku einkenni stjórnarfor-
mannsins og pjóðverja.
petta sé aðeins aðferð þeirra sem hugsi sér að
vinna með því að hafa fyrst rangt við og svíkja
lit og í öðm lagi koma í veg fyrir að svikin geti
komist upp. peim þykir ekkert athugavert að
vinna með svikum, ef svikin verði ekki lagalega
sönnuð þótt allir viti af þeim.
Útnefning Welsh segir Tupper að sé fullnaðar
sönnun hinnar þrælmannlegu hugsunar sem verið
hafi á bak við lögin.
pað þarf ekki langt að leita til þess að ímynda
sér hvað af þessu getur leitt. Ef sá er umráð
• hefir yfir atkvæðagreiðslunni væri nógu óhlut-
vandur mundi hann láta við talninguna koma fram
hvert einasta atkvæði úr fylkinu, þeirra manna
sem staddir væru á brezku eyjunum og ef til vill
margra þeirra, sem ekki væru þar. Og fyrir alla
þá hermenn sem ekki greiddu atkvæði mætti sjá
svo um að “rétt” markaðir seðlar væru látnir 1 pok-
ann, en atkvæðaseðlum þeirra sem ekki þættu
markaðir hinni góðu stjórn í hag mætti skifta fyr-
ir aðra, sem “rétt” væru merktir. Og vegna þess
hve langur tími er gefinn mætti geyma hermanna
atkvæðin til þess að nota þau þar sem mest væri
þörfin.
Til dæmis ef þingmannsefni stjómarinnar biði
ósigur í einhverju kjördæmi þannig að hann vant-
aði 50 atkvæði til þess að vera kosinn heima fyrir
mætti taka 60 atkvæði frá atkvæðum hermann-
anna í London og bæta þeim við; þá hefði hann tíu
atkvæðum fleiri en andstæðingur hans og væri
því kosinn ! !
pannig eru þessi lög svo þægilegt verkfæri í
hendi óhlutvandra manna að með því mætti reisa
upp frá dauðum hvem þingmanninn á fætur öðr-
um, sem fallið hefði við kosningamar og senda þá.
á þing aftur á móti vilja og dómi kjósenda.
Og hver efast um að þessi aðferð verði reynd ?
Á þennan hátt mætti svo fara að stjóminni yrði
haldið við völd eftir að fólkið hefði með verðugri
fyrirlitningu vísað henni á dyr. petta eru vafa-
laust þau ósvífnustu lög sem nokkurn tíma hafa
verið samin í þjóðstjómar landi.
Tilgangur laganna er óefað sá að reyna að
bjarga Bowserstjórninni frá þeim ósigri sem hún
hlýtur að bíða 14 september ef sanngimi fær fram
að ganga. En Manitobakjósendur hafa sýnt það
hve erfitt er fyrir ræningjafélag að halda sér við
völd, jafnvel með ósvífnustu aðferðum og brögð-
um og í því er von kjósendanna í British Columbia
fólgin. Og því lengur sem óráðvönd stjórn heldur
sér við völd með svikum, því lengra sendir þjóðin
hana út á eyðimörk gleymsku eða fyrirlitningar
þegar hún loksins verður að víkja úr sínu saurg-
aða sæti.
(Að mestu þýtt úr “Free Press”).
Sýnilegur árangur.
Orð hefir leikið á því að altaf væri að fækkr.
þeim sem fslendingadaginn sæktu. Flestir segja
sumir að þeir hafi verið fyrsta árið, en í seinni tíð
sé sýnileg fækkun.
Hefir þetta verið talinn órækur vottur þess að
vér værum að sleppa tökum á íslenzku þjóðerni.
pað væri svo að segja að falla í gleymsku.
Enda gæti það ekki verið af öðrum ástæðum
en áhugaleysi í þá átt ef það væri satt að þeim
fækkaði árlega sem þjóðminningardaginn sæktu.
En hvað sem um það er, hvort sem þessi stað-
hæfing er sönn eða ekki, þá er það víst að aldrei
hefir íslendingadagurinn í Winnipeg verið eins vel
sóttur o*g í ár.
Og þegar þess er gætt að venjulega kemur
fjöldi fólks úr öðrum bygðum til Winnipeg við
þetta tækifæri, en sat heima í ár sökum þess að í
ár var svo víða annarsstaðar sams konar hátíð
haldin, þá er það enn þá furðulegra að svona vel
skyldi vera sótt hér.
íslendingadagur var í ár haldinn á sama tíma
á Gimli, við íslendingafljót, á Wynyard, á Moun-
tain og ef til vill víðar; og frá öllum þessum stöð-
um koma menn venjulega á Winnipeghátíðina
þegar þeir hafa ekki hátíð heima fyrir.
Og það er eftirtektavert að fréttum frá öll-
um þessum stöðum ber saman um að alstaðar hafi
hátíðin verið fjölmennari í ár en dæmi séu til.
Fyrir þessu hlýtur að vera einhver ástæða.
Ekki er hún sú að fólkinu hafi fjölgað; því hefir
stórum fækkað meðal vor eins og alstaðar annars-
staðar.
Nei, ástæðan er önnur. Hún er blátt áfram sú
hreyfing sem hér hefir vaknað í ár til viðhalds ís-
lenzku þjóðerni; fyrst meðal vor heimamanna og
síðar af áhrifum Dr. Guðmundar Finnbogasonar,
ferðum hans og fyrirlestrum.
pað að íslendingadagur hefir víðar verið hald-
inn í ár en endranær, er fyrir þessa ástæðu, og
það að hann hefir alstaðar verið fjölsóttari en
venjulega, þrátt fyrir fólksfækkun, er bein afleið-
ing af þessari vakningu og engu öðru—getur ekki
verið af neinu öðru-
pað að víða hafa sýningar og almennar sam-
komur ekki verið haldnar í ár og stóreflis félög
hafa ekki haldið ársþing sín, alt vegna ótta fyrir
því að aðsókn yrði lítil og að samt skyldi íslend-
ingadagurinn hafa verið fjölsóttari en nokkru
sinni fyr um fjórðung aldar, það er svo hátalandi
rödd um áhrif þess sem unnið hefir verið, að hver
sem eyru hefir hlýtur að heyra og hver sem ekki
er blindur á báðum augum hlýtur að sjá.
En hvað eigum vér að læra af þessu ? Hvernig
eigum vér að færa oss það í nyt ?
pað er eins með hugsanir fólksins eins og stór
hjól; til þess þarf stundum mikið afl að koma þeim
af stað og oft mikla fyrirhöfn. En þégar þau loks-
ins eru komin í hreyfingu þá þarf oft ekki nema
aðeins lítið viðhald til þess að áfram haldist.
Hér er nákvæmlega um sama hlutfall að ræða.
Vissir menn og viss félög hófust handa til þess að
reyna að koma af stað áhuga fyrir íslenzku þjóð-
erni og viðhaldi þess hér í landi; íslenzku þjóðerni
sem margir töldu dauðadæmt. Ræður hafa verið
fluttar um það og fyrirlestrar; ritgerðir og jafn-
vel bækur prentaðar um það; einn hinna allra fær-
ustu manna sem íslenzka þjóðin á heima var feng-
inn til þess að koma hingað með skörung anda
síns og skara að hinum hálfkulnuðu glæðum.
Frá honum hrukku neistar um allan Winnipeg-
bæ og þaðan út um hverja bygð sem íslendingar
gista.
Margir spáðu því að þessir neistar hefðu ekki
í sér það kveikiafl sem til þess þyrfti að hita
nægilega svo að eldur yrði af; þeir mundu slokna
jafnótt og þeir kæmu niður. peir mundu ekki hafa
í sér þann lífs- og lífskveikjukraft sem hér nægði;
því mikið þyrfti til ef duga skyldi og gagn að
verða.
En reyndin hefir orðið önnur. Neistarnir hafa
kveikt ljós og jafnvel elda; þau frækorn sem fall-
ið hafa þessa fyrstu íslenzku vordaga hér vestra
hafa þegar borið ávöxt; það sýnir aðsóknin að fs-
1 endingadeginum.
Og þótt mönnum hafi sýnst og sýnist sitt
hverjum í þessu atriði sem öðru; og jafnvel þótt
mótbárur hafi verið á stöku stað, þá hefir samt
þjóðarmeðvitundin vor á meðal vaknað alment;
annaðhvort vitandi eða óafvitandi—líklega hvort-
tveggja—og hugurinn hefir verið þannig að hann
hefir leiðst að þessari einu íslenzku árshátíð frem-
ur venju. Árangurinn er sýnilegur.
En það er tvent sem nú þarf að hafa í huga
um fram alt, ef ekki á að sleppa takinu um leið
og því er náð.
f fyrsta lagi þarf nú að halda áfram hvíldar-
laust að vinna að endurvakningu máls vors og
þjóðemis. pað er nú heilög skylda allra þeirra
sem nokkra trú hafa á því og vilja og nenningu
til þess að vinna að því.
Nú hefir hjólinu verið komið af stað og það er
um að gera að láta það verða meira en stundar
hreyfingu ; um að gera að þeir kraftar sem til þess
fóru að koma hreyfingunni á, verði ekki til ónýt-
is; nú—ef nokkru sinni—er hægt að halda áfram.
pótt þessi þjóðernis tilfinning sem vakin hefir
verið sé, ef til vill, ekki stórvægileg í sumra aug-
um, þá er það víst að annaðhvort er að halda nú
áfram af alefli eða leggja árar í bát um aldur og
æfi.
Deyi þessi neisti, hverfi þessi hreyfing, sé nú
slakað á böndum þá er það svo að segja víst að
lítil von er endurvakningar síðar meir þótt reynt
verði-
petta hefir verið snarpur sprettur sem margir
hafa tekið þátt í og ef hann skyldi mishefnast, þá
er hætt við að hugrekkið lamist, trúin hverfi;
áhuginn sofni fyrir fult og alt og verði aldrei vak-
inn aftur.
Nú verður því að duga eða drepast; nú verða
allir þeir sem trú hafa á þjóðerni voru hér og
áhuga fyrir því að taka saman höndum og vinna
af alefli; bera saman ráð sín og taka beztu ráð
hvaðan sem þau koma.
Já, þetta er annað atriðið sem á ríður, það að
halda áfram skorpunni þangað til þjóðemi vort er
komið á fastan fót hér hjá oss ef þess er kostur.
Hitt atriðið er það að gera íslendingadaginn
svo sanníslenzkan sem unt er. íslenzkar ræður
fluttar á íslenzku máli, þar sem ekkert annað fer
fram samtímis, á að vera aðalatriði hátíðarinnar.
pað á alls ekki að líðast að áflog og gauragangur
eigi sér stað, knattleikar og hlaup með öllum þeim
hávaða sem því fylgir, fari fram að baki ræðu-
mannanna, eins og altaf hefir átt sér stað að und-
anförnu.
f fyrsta lagi er það því til fyrirstöðu að ræðum-
ar heyrist nema rétt af þeim sem næstir eru og í
öðru lagi er þjóðemis tilverun'ni vanvirða gerð
með því.
Hvað mundi sagt ef slíkur hávaði ætti sér stað
á meðan flutt væri ræða í kirkj u ? pað þætti ekki
einungis hneyksli sökum þess að heilög athöfn
væri fram að fara, sem truflaðist og hugir manna
leiddust frá, heldur einnig sökum þess að ekki
heyrðist hvað flutt væri og áhrif ræðunnar töp-
uðust.
Og slík helgi ætti að hvíla yfir öllu á meðan
fluttar væru ræður á íslendingadaginn að þar léti
sér enginn annað til hugar koma en hlusta og
hugsa.
pað ætti að vera talið jafn mikið helgibrot
eðá samkvæmisspjöll að taka þátt í aflogum eða
íþróttum sem hávaða hafa í för með sér á meðan
flutt væri ræða á íslendingadegi og það ef ein-
hverjir færu að fljúgast á í fundarsal þegar verið
væri að halda fyrirlestur eða í kirkju þegar verið
væri að prédika. (Frh ).
THE DOMINION BANK
'ir
STOFNSETTUK 1871
Bankastörf öll fljótt og samvizkusamlega af hendi leyst. Dg
áherzla lög8 á aS gerá skiftavinum sem þægilegust viSskiftin.
Sparisjóðsdeild.
Vextir borgaSir eSa þeim bætt viS innstæSur frá $1.00 eSa meira.
tvisvar á ári—30. Júnf og 31. Desember. 334
Notre Dame Branch—W. M. HAMH/TON, Manager.
Solkirk Branch—M. S. BTJRGER, Manager.

Islendingadags-erindi.
Wynyard, Sas'k. 3. ág. 1914.
I.
Herra forseti, forgöngunefnd og
þessi þingheimur!
Mér flýgur í hug fornt skáldmæli,
sem frægt er orhið: að göngin aS
Niflheimi séu gólfuS góðum ætl-
unum, sem allar lentu í útideyfu.
Tvisvar ieði þrisvar hefi eg áður
dregist á, a'ö vera með ykkur á
svona héraðs-hátið, en æfinlega
þrugðist því, þangað til nú.
Eg lái engum þó hann gruni, að
eg sé hér nú, hara af því að auðséð
væri hvar ætlanirnar ætluðu að
lenda með mig, og hafi nú lagt á
seinasta forvað,
Þó get eg með sanni sagt, að eg
var ögn úrillur, að þumbast heima,
hin skiftin, og í dag hlakka eg til
að vera i hópnum með ykkur, þrátt
fyrir það, að 'eg stíg hér fram a
ræðupallinn, litlu betur á mig kom-
inn, en eins og eg stökk upp undan
heystakknum í Alberta.
Við landnáms-bændurnir vestan-
hafs, finnum þess merki flestir, að
við höfum ekki einungis lagt til f jal-
ir í gólfið í Niflheimi, heldur
stundum líka týnt greindustu hugs-
unum okkar, á vakkinu milli bæjar
og fjárhúsa.
II.
Eg hefi ekki lag á, að leyna því
heldur, að mér finst eg taki laun
fyrir lítið, þar sem þið flytjið mig
heiman og heim til ykkar, aðeins
til að gera þessa afsökun mína.
Altaf hafði eg geig af því, að
vandi væri á, að flytja íslendinga-
dags-erindi hór, í þeirri sveitinni,
sem fangbreiðust er og fjölmenn-
ust, af öllum héruðum þeim sem ís-
lenzkar ættir byggja. vestan hafs,
þvi við hana ættu aðeins ötul orð og
útsýnar hugsanir, að allra íslenzk-
ust yrði kveðjan að vera, í þeirri
bygðinni, sem varð fyrst til þess,
utanborga, a'B sýna móðurmáli okk-
ar þá rækt, sem hinar munu eftir
heuni taka: sem sé, að nota ykkur
þetta meinleysi fylkislaganna, sem
aðkomnar þjóðir njóta hér enn, að
niega í hjáverkum og upp á eigin
spýtur, nota skólahúsin sem þið
byggið, til skýlis fyrir börn ykkar,
enda þótt þeim sé veitt tilsögn í
tungumáli foreldra sinna.
Þið hafið fundið til þess, að úr
öllum þessum strembnu áminning-
um um þjóðerni og þegnskyldu,
loðir l>ó einn ljós sannleikur eftir,
og hann er sá: að þjóðfélaginu fer
alveg eins og einstaklingnum, að þó
nauðsyn sé að nema alt nýtt og fag-
urt, eins og verður yfir komist, þá
er hinsvegar alveg eins áríðandi að
gleyma engu góðu og göfugu, sem
manni hefir hlotnast einhver kunn-
átta i.
Sá er þegnskapur beztur, að vera
slem hæfastur í hvaða skiprúm sem
skal, á hafi samtimans, hver þjóð
sem hefir fætt okkur eða fóstrað.
Þá yrði vegur Vestmanna mest-
ur, og hugum þeirra við hæfi, ef
sönn saga segði það að lokum að
hverri þjóð, sem hingað hefir sent
dætur sinar og sonu, hafi héðan
komið máttur og menning, sem
dóttur-mundur og sonar-gjöld.
Ættarböndin sem tengja 'þetta
land við allar þjóðir heimsins, ættu
að styrkjast framvegis. Þá sköp-
um við hér canadiskt þjóðerni og
brez'kt heimsveldi, sem rausn væri
að.
Þið, ísiendingar hér, hafið hug
til að hugsa svo nátt.
Fólki framtíðarinnar hitnar um
hjartarætumar, að horfa yfir þær
•stöðvar, sem foreldri og frændur
hafa bygt.
Grænland varð líkkista ættkvísl-
ar okkar, ferlega-fegursta þjóðar-
gröf í heimi Islendingur*) sletn
þangað kom, öldum á >eftir, kvað
svona um jöklana þar:
Það er vinskaps orsök ein,
Yðar, verð að lofa!
Að íslendinga öldruð bein
*) íslendingur=Sigurður Breið-
fjörð.
1 ykkar skjóli sofa.
Hversu mun þá kveðið á íslenzka
tungu, yfir mol'dum okkar, ef
draumur minn um canadiskt þjóð-
erni rætist?
“Mig dreymdi draum, og dálítið
meira en draum”. ' Svona byrjar
Byron eitt kvæðið sitt, en hann
dreymdi þá erfiðlega.
Ykkur þykir kannskle mig dreyma
of dátt.
Sum okkar trúa því bezt sem tal-
að er á ensku.
Eg ætla að hafa upp, kveðjuna til
pkkar frá Bandaríkjamanninum
Russell*), í seinustu ferðasögunni
frá íslandi, sem eg hefi séð, því hún
var rituð í fyrra. Þannig minnist
hann við þjóöipa okkar:
“Erfð þin er undralandið, völ-
undarsmíðin elds og íss. Hún er
honum hugljúf, sem nú befir fjór-
um sinnum verið gestur á ströndum
þínum, og sem kannað hefir instu
öræfin þín. Fyrir tíu árum varð
hún hugljúf fyrstu landnámsmönn-
um þínum, þegar hún bjargaði
frelsi þeirra, og hugljúfust ykkur
öllum er hún orðin nú. Synir þinir
á Dakota-sléttunum, dætur þinar, í
Winnipeg — farfuglarnir flognir
heiman úr hlíð og dal, — þekkja
þvemig þú hrífur um hjartastreng-
ina, og hverfa einatt til átthaganna
aftur.
Við höfum vitað þetta, en hugn-
un fer, að láta segja sér það, svona
alúðlega.
Og nú hefi eg útsagt. Þó eg
kysi sízt að hafa þreytt ykkur um
of, og vildi vinna það til, að lofa að
gera það aldrei oftar, þá fellur mér
sanit svo vel, að vera héma núna,
að eg er nærri í sama skapi, eins og
einn kvenskörungur okkar forðum,
sem varð vteik, hélt það yrði sitt
síðasta, kvaddi bóndann og bað
hann fyrirgefningar, hét að verða
honum aldrei eins örðug framvegis,
og þegar hann bar henni í bæti-
fláka, anzaði hún ekki öðru en því:
Ó’ jú’ vist var eg þér vond, en nú
skal það skána. En—mundu samt
eitt Sveinn! komist eg til heilsu
aftur, stendur Iþetta loforð ekki
lengur!
Komist eg nú úr þesswn ræðu-
klipum við ykkur, þá stendur mitt
loforð um, að halda munni, heldur
ekki lengur.
Þökk fyrir gott hljóð gefið mér,
og góða skemtun.
Fylgi velgengnin bygð ykkar og
búum.
Stephan G. Stephansson.
Minni Manitoba.
(Eæða flutt í Wpg 2. ág. 1916).
Eftir Steinu J. Stefánsson.
1 tuttugu og sjö ár hafa Islend-
ingar i Winnipeg haldið hátíðar-
dag. en þetta er í fyrsta skifti við
slikt tækifæri að mælt 'er fyrir
minni Manitoba fylkis. Aðalíega
bggur ein ástæða til grundvaliar
fyrir þessari nýbreytm. Hún er sú,
að í ár hefir stjóm þessa fylkis veitt
l’onum full pólitísk réttindi. Mani-
toba er fyrsta fylkið í Canada til að
stíga þetta framfaraspor.
Islendingurinn, sem alinn er upp
á fornsögunum, hefir sjálfsagt átt
bágt með að bíða þess með stillingu,
að móðir hans og systir yrðu leystar
af ]>eim ógöfuga bekk, sem lög
brezka veldisins hafa bundið þær á,
— þann bekk, sem hér í landi er
skipaður að eins vitfirringum,
“treaty” Indiánum, stjórnar ölmusu
mönnum og sakadólgum ! Njáll frá
Bergþórshvoli hefði varla sjálfur
þegið sæti í öndvegi, ef Bergþóra
hefði verið skipaður slíkur sess.
Þrjár aðrar ástæður má til færa
til þess að sýna, að Islendinguu sem
þjóðflokk er sérstaklega skylt að
minnast Manitoba í sambandi við
fengið jafnrétti, á aðal þjóðhátíð
sinni.
I fyrsta lagi af því að íslenzk
kona, Margrét J. Benedictsson, átti
upptökin að jafnréttis hreyfingunni
*) Russell. W. S. Russell. Ice-
land. Horsiebalk Tours in Saga
Land. 1913.
NORTHERN CROWN BANK
HöfU§istóll löggiltu r $6,000.000 Höfuíistóll gr«iddur $ 1,431,200
Varasjóðu....... $ 7)5,600
Forniaður.............- - - Sir D. H. McMILBAN, K.O.M.G,
Vara-forinaðiir................... Capt. WM. ROBINSON
Slr D. C. CAMERON, K.C.M.G., J. H. ASKDOWN,
E. F. HUTCHINGS, A. McTAVISII CAMPBEUÞ, JOHN STOVEÞ
Allskanar bankastörf afgreidd. Vér byrjum reikninga viS einstaklinga eða
félög og sanngjarmr skilmálar veittir. Avísanir seldar til hvaða staðar scm er
á Islandi. Sértakur gaumur gefinn sparisjóðsinnlögum, sem byrja má með
einum aollar. Rentur lagðar viðá Kverjum sex mánuðum.
1** T MORSTEVN3SON, Ráðsmaður
Cor. William Ave. og SherbrookeiSt., ♦ . Winnipeg, Man.