Lögberg - 11.01.1917, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 11. JANÚAR 1917.
5
Það er góður keimur
að brauðinu sem búið er
til úr heimsins bezta
hveiti, en það er
PURITV FLOUR
^ More Bread and Better Bread
j
Vestur-íslendinga en hann hefir
gert, og þarf ekki annaS en lesa
Heimi til þess atS sannfærast um
þaS. En þegar hann stendur
frammi fyrir Vestur-íslendingum í
eigin persónu, þá slær hann þeim
gullhamra og flaSrar framan í þá.
Þessi maður, sem er prestur
sjálfur, en notar þaS sem litils-
virSingarorS á aSra menn aS þeir
séu prestar, sletti sér nýlega óbeS-
inn fram í tveggja manna mál sem
sjálfboSinn dómari. Fór harin þar
varvirSuorSum um eitt þaS atriSi
sem merkast ihefir veriS taliS hjá
þjóS vorri heima — bókmentir
hennar. Frá þessu sagði eg í Lög-
bergi og gerSi viS þaS hæfilegar at-
hugasemdir.
Sem svar viS því kvaSst séra
Rögnvaldur mundu birta ræSu sína,
en þurfa nærri tveggja vikna tíma
til undirbúnings. Og svo kom ræSa í
Heimskringlu meS hans undirskrift,
en þaS var reglulegur umskiftingur.
Svo ólík var hún og breytt aS stór-
um köflum var bætt í, aSrir feldir
úr og viSa gjörsamlega vikiS viS.
Um leiS og presturinn talaSi orS-
in, skrifaSi eg niSur á blaS kafla
hér og þar og hefi nóg vitni aS því
aS þau voru eins slkrifuS og hann
sagSi þau.
MeSal annars fórust honum orS
á þessa leiS: “ÞaS er eitt meSal
annars sem vér Vestur-íslendingar
höfum veriS of íitilþægir í. Vér
göngum fram hjá vorum eigin vest-
ur-íslenzku bókmentum, vorum eig-
in skáldum og prestum, en seilumst
í þess staS austur um haf í sorp-
hauga og isuhreistur”. Um þaS
'geta þeir boriS sem á fundinum
voru hvort þetta er ekki orSrétt
haft eftir prestinum. Og um þaS
geta þeir dtemt sem lásu greinina í
Lögbergi hvort hún feldi harSari
dóm en sá átti skiliS er þannig
smánaSi helgidóm þjóSar vorrar.
En þaS var ekki aSalatriSiS, sem
kastar skugga á séra Rögnvald í
augum hreinlyndra manna, þó hann
tali illa um Austur-fslendinga.
Hann hefir gert sig margsekan í
þvi áSur. Hitt er leSurblökuein-
kenniS aS hann vill ekki kannast
viS sín eigin orS, þegar til kemu.
Þess vegna er þaS aS hann þarf
tvær vikur til þess S ynkja þessa
nýju ræSu og reynir aS telja mönn-
um trú um aS hún sé sú, er hann
flutti á fundinum.
ÞaS er alveg víst aS allir sem
satt vilja segja muna eftir óhróSur-
klausu þeirri, sem eftir honum er
höfS hér aS framan um Austur-ís-
lendinga, og þaS er líka alveg víst
aS menn minnast þeirrar óverSugu
árásar sem hann gerSi á séra Bjöm
Jónsson , en hefir slept hvoru-
tveggja þegar hann lét prenta ræS-
una.
En svo ættu menn ekki aS þurfa
aS kippa sér upp viS þetta; þaS er
ekki nema daglegt brauS, þegar um
þennan prest er aS ræSa. Flestum
munu minnisstæSar óhróSurklaus-
urnar og vanvirSu slettumar sem
hann kryddaSi meS fyrirlestra sína
um Austur-íslendinga, sem hann
svo lét prenta og kallaSi “FerSa-
minningar”, en slepti verstu óvirS-
ngarorSum sem í fyrirlestrunum
voru. Þetta er ekki hægt aS þýSa
á annan veg en þann, aS þaS sé eitt
aSaleinkenni þessa höfundar aS
flytja hér þaS sem hann heldur aS
kitla muni eyru sumra V.-íslend-
inga — nefnilega óhróSur um bræS-
ur þeirra austan hafs, en þora svo
ekki aS kannast viS þaS á prenti
fyrir þá sök aS meS því kunni hann
aS tapa einhverju viS þaS aS óving-
ast viS þá heima. Þannig lítur þaS
út í mínum augum, og getur því
enginn láS mér þótt mér komi þau
bæSi í hug samtímis Rögnvaldur og
leSurblakan. Á hér vel viS orStæk-
iS “aS bera hváftana tvá og mæla
sitt meS hvárum”.
Flestir munu skilja þetta frum-
hlaup prestsins þannig aS þaS hafi
veriS til þess ætlaS aS ná persónu-
lega í ritstjóra Lögbergs, og er hon-
um þaS ekki of gott nú fremur en
fyrri daginn. Hitt er einkennilegt
aS séra Rögnvaldur skvldi ekki
segja já og amen viS fyrirlestri em-
bættisbróSur síns, því þótt fyrir-
lesturinn hefSi veriS ritaSur af
manni sem aldrei hefSi hér komiS,
en aSeins stuSst viB ræSur og rit-
gerSir séra Rögnvaldar í Heimi og
annarsstaSar, þá mundi hann hafa
getaS orSiS býsna svipaSur því sem
hann er.
Skæting séra Rögnvaldár til mín
nenni eg ekki aS elta; um trygS og
einlægni okkar hvors um sig viS ís-
lenzkt þjóSemi og ættjörS okkar
dæma þeir sem okkur þekkja báBa;
en þaS er víst aS hvenær s'em
hundur glepsar í mig aS ósekju, þá
ber eg hann, og þaS alveg eins þó
þaS sé himdúrinn prestsins.
Sjá nokkra bita á öSrum staS í
blaSinu.
Sig. Júl. Jóhannesson.
Albert Thlðriksson.
Burt er mannvinur horfinn úr heimi,
hafinn til dýrðar, frelsuS er önd.
Mannorðlð varir; hans minnin^u
geymi
meðan eg llfi á jarðneskri strönd.
Sælan nú öðlast sigurinn hefur,
sínum frelsara lifir því með,
eillf þar sem unun umvefur,
engin pína snerta mun geð.
Kaupið það blað sem vel og fjörugt er
skrifað ogsem flytur allar síðustu fréttir.
EDDY’S
Jónína Solveig Mýrdal.
Til Mrs. Elínar P. Thiðriksson,
kveðið I tilefni af fráfalli manns
hennar, Alberts Thiðriksonar, sem
lézt þann 14. Pebr. 1916.
ELDSPITUR
Jafnvel þó þær hafi hækkað í verði, sem stafar af
því að ýmislegt sem til þeirra þarf hefir stigið upp, eru
Tvéir á móti einum.
Eg finn mér skylt aS skerast í
-leikinn. Eg vildi geta gengiS á milli
bols og höfuSs á þrætu þeirra Dr.
Sig. Júl. Jóhannessonar og séra R.
Péturssonar. Eg hefi veriS óbein
ef ekki bein orsök í móSgun þeirri
er Dr. SigurSur hefir orSiS fyrir;
hann setti sig í hættu á vissan hátt
mín vegna. Eg er ef til vill ekki
minna móSguS en hann. — Séra
R. Pétursson sagSi aS eg mætti
setja sig á prógram meS eitthvaS,
og mér datt ekki í hug að neita því.
Eg þekti hann aS því aS hafa þaS
eitt meSferSis er vel mætti viS una,
en kom ekki til hugar aS hann færi
aS prjóna viS þaS, sem B. Baldvin-
son var búinn aS ganga svo vel frá.
En séra Rögnvaldi hefir fundist
þurfa aS prjóna á þaS totuna; en
ieg vonaSi aS hann kæmi meS eitt-
hvaS nýtt. — Eg átti aS visu ekki
heimtingu á neinu, hvorki frá hon-
um né öSrum er á prógrammi voru,
af því aS þaS var gert endurgjalds-
laust.
Eg er Dr. SigurSi mjög þakklát
fyrir verkiS sem hann leysti af
hendi þetta kveld í mínar þarfir.
ÞaS var óvinsælt aS verja þann
sann-leik, því hann hefir látiS mörg-
um illa í eyrum. ' “Hann var farinn
aS skrifa á móti ritgerS séra Magn-
úsar Jónssonar”, segir fólk. Já,
hann getur haldiS áfram aS skrifa
athugasemdir sinar viS ritdóminn
þó ihann sitji og standi viS þaS,
sem hann sagði í kappræSunni, þaS
var satt og vel sagt. ÞaS væri rang-
látt aS segja aS þessi ritgerS séra
Magnúsar væri öll mótmælanleg,
því mikið af henni er óhrekjanleg-
ur sannleikur. í sambandi viS and-
lega kuldann hans mætti nota hans
eigiS makalausa orSatiltæki, aS
viS hann væri eitthvaS hundavaSs-
legt. Vitanlega eiga þeir andlega
Golíatar þar heima. En við eigum
lika DavíSa hér í smælingja hópn-
um sem vel geta mætt -þeim, aS und-
anteknum GuSmundi FriSjónssyni.
Hér er enginn er honum getur mætt
í óbundnu máli aS minum dómi, þar
er enginn eins auSugur. — Þeir sjá
þaS svart á hvítu þar heima hvar
viS stöndum sem íslendingar; þurfa
engra sögusagna.
R. J. DavíSsson.
Skarð nú er sk’ildi fyrir,
skemtinn maður
féll I valinn, frægur talinn
fyr meir.
Allra hann, ástúð vann
innilega;
hef eg grun, margur mun
manntnn trega.
Eflaust þann, mæta mann
muntu gr&ta,
einnig börnin. Veri vörnin
vor guð,
ykkur hér, heims um ver
hagsæld miðar,
læknar sár, tregatár
telur yðar.
Kæra frú, kristin trú
krafta veitir
oss að strlða, héims I hríðum
hug fró,
Veitir frið, Hkn og lið
leggur hvert sinn,
leiðir oss, leyst af kross
ljéss I salinn.
Kveðjum vér, kæran þér,
klökk í anda,
mann þinn, bllða, er mun
ásíðan mæta
oss I dýrð, engin rýrð
á mun falla
I sæluvist, sem með Krist
sjáum alla.
Elin kær, okkur nær
ert I anda;
bæn af hjarta bezt má skarta,
blð þvl.
Leiði þig ltfs um stig
ljúfur drottinn,
unni þér alls, sem ber
yndis vottinn.
Með vinsemd og virðingu er eg
þinn einlægur
S. Mýrdal.
ORPHEUM.
Næsta mánudag kemur “Orphe-
um Road” sýningin til Winnipeg.
Er þaS skemtun sérstaklega valin
fyrir Orpheum leiíkhúsiS og sérlega
vönduS.
Næstu viku verSa þar “The
Greater Morgan Dancers”, þeir
eru frægir frá New York og öSr-
um stórborgum, þeir komu fram á
Palace leikhúsinu í New York í
sept. 1916 og þá var þeim afanuik-
iS hrósaS í “New Ýork Herald.
Segir blaSiS aS Mr. Martin Berk
hafi þar komiS fram meS betra en
nokkru sinni hafi veriS sýnt áSur.
“A Historical Roman Ballet in
Three Episodes” beitir aSalsýning-
in hjá þessu félagi. “The Thief”
heitir annaS atriSi sem þar verSur
siýnt og leikur Maurice Burkhardt
í þvi meS sinni alkunnu snild.
“You’ve spoiled it” er enn ann-
aS og ekki sízt og enn fremur “The
Dragon and the Owl”.
þær þó eins góðar og áreiðanlegar og að undanförnu —
eins og þær hafa fengið orð fyrir.
Biðjið ætíð um
EDDY’S ELDSPÝTUR.
Hjálparrit
Sunnudagsskólanna
I. Sunnudagsskóla-kver : — í riti þessu er leiðbeinandl form fyrir
sunnudagsskólann, stutt guðsþjénustu-form vlð upphaf og
endir skólans, leskaflar úr S&lmunum, boðorðin, trúarj&tn-
ingin og bænir. Ætlast er til, að allir nemendur, yngri og
eldri, hafi kverið fyrir sér I skólanum. Verð kversins er
10 cents.
II. Ijjósgeislar : — Spjöld með myndum og lesmáli handa yngri
börnum; tveir árgangar eru til og tekur hinn slðari við af
hinum fyrri, 62 spjöld I hverjum árgangi. Verð 25c. árg.
III- l.evíu-kver. — Kver þetta er ætlað eldri deildum skólans; eru
þar skýringar, hugleiðingar og verkefni út af alþjóða-lexlum
sunnudagsskðlanna. Argangurinn kostar 50c.
IVT. Bibiiusögur (Klaveness); verð 40c.
V. Bamalærdóms-kver Klaveness; verð 20c.
Útgáfunefnd kirkjufélagsins vill veita sunnudagsskólunum alt það
lið, sem hún má; en svo ritin geti borið sig, er um að gera, áð allir
skólar kaupi þau og borgi skilvlslega. Nefndin biður skólana, að
senda pantanir fyrir næsta ár, nú þegar og helzt láta borgun fylgja
pöntuninni. 1
Pantanir allar og peningar sendist
J. J. VOPNI,
Box 3144, Winnipeg, Man.
Ifs a
Bear
GALLOWUS MUll
MEISTARASTYKKI ’SET
Kauplr þú aflvél. gœt
þess atS hfin sé hrelí-
anleg. Hin aflmikla
“Sea" Galloway gaso-
lin aflvél er évlSjafn-
anleg. ReynlS hana I
30 daga fritt. KaupiO
ekkí léttar vélar skré.-
settar meiS ofmðrgum
hestðflum og seldar &
lágu verSi. Galloways
vél nœlt af öllum.
Sérstdk atriöi—Hercule. SshöfuB.
langur sivalningur, sterkur dratt-
ur, géSur kveikir. sparaamur afl-
vaki, ofhitnar ekki. bextu oltuilát.
endurbætt eldsneytisgjafi og spar-
söm vél. Allar stserSir frk 1% tll
5 H.P., allar seldar metS 30 daga
ékeypis reynslu og 5 ára ábyrgö.
, OKEYPIS VE8DSEK F
The Wm. Galloway Co.
OF CANADA, l.td.
Dept. 34 Wlnnlpe*.

AIjLiA pESSA VIKU
kl. 2.30 og 8.30.
Siöasta koma D. W. Grlffith’s mikln
sýnlngar
“THE BIRTK OF A NATION”
AUEA VIKUNA SEM KEMUR
Tvisvar á dag kl. 2.30 og 8.30
Ilin vlnsæla hreyfimynda sýning
ROMEO AND JULIET
sem (>an Prancls Bnshman og Bever-
ley Bayne sýna
úr hinni heimsfrægu ástasgu Shakes-
pears. Ein hin fegursta sýning sem
nokrku sinni hefir sýnd verið.
Kveld. 50c 25c 15c Mats. 25c 15c lOc
100 manns geta fengið að nema
smlðar og aðgerðir á bifrelðum og
flutningsvögnum 1 bezta gasvjela-
skólanum 1 Canada. Kent bæði að
degi og kveldi. Vér kennum full-
komlega að gera við bifreiðar og
vagna og að stjérna þeim, sömuleiðls
allskonar vélar á sjó og landi. Vér
búum yður undir stöðu og hjálpum
yður til að ná I hana, annað hvort
sem bifreiðarstjórar, aðgerðamenn
eða vélstjórar. Komið eða skrifið
eftir vorri fallegu upplýsingabók.—■
Hemphill’s Motor Schools, 643 Main
St., Winnipeg; 1715 Broad St., Re-
gina; 10262 First St., Edmonton.
Vór þnrfum menn að læra rakara-
iðn. Rakaraskortur er nú allsstaðar
meiri en nokkru sinni áður. Vér
kennum yður lðiiina á 8 vikum, borg-
um gott kaup meðan þér eruð að læra
og ábyrgjumst yður stöðu að þvl
loknu fyrir $15 til $25 á viku eða vér
hjálpum yður til þess að byrja fyrir
sjálfan yður gegn lágrl mánaðarborg-
un. Sérstök hlunnindi fyrlr þá 50,
sem fyrstir koma, Skrifið eða komlð
eftir ókeypis upplýsingabók. Hemp-
hill’s Moler Barber Colleges, Pacifie
Ave., Winnipeg. útibú. 1715 Broad
Str., Regina og 10262 Flrst St., Ed-
monton.
8
S ö Ii 8 K I N
vegna þess þakkaði hann líka fyrir alt, sem guð
gaf honum. Hann kunni að meta guðs orð. Og
hann kunni að meta það svo mikils, að hann þakk-
aði því alt lán sitt.
Við þökkum ekkert, sem við ekki kunnum að
meta. Og ef við kunnum ekki að meta guðs orð,
þá þökkum vér ekki fyrir það.
Jónína J. Skafel sendi.
Fallegar vísur.
Ekki heima.
I.
Húsið verður hlýjusnautt,
hljóðir skuggar sveima;
það er alt sem það sé dautt,
þegar ’ún er ei heima.
II.
Heima.
Birtu slær um hugans heim,
hýrna dagar naprir,
þegar komin hún er heim,
hverfa skuggar daprir.
Kristinn Stefánson.
Mrs. B. Benson hefir góðfúslega léð ritstjóra
Sólskins tvær danskar bækur, sem heita “Barna-
bækur.” f þeim eru margar fagrar og skemtileg-
ar sögur og þar á meðal dæmisagan “Merlin”, er
birtist í þessu blaði.
Sólskin er mjög þakklátt fyrir þetta; það er
stór hjálp.
Spékoppa-engillinn.
Einu sinni var engill, sem var að leggja af
stað fljúgandi frá Jörðinni upp til himins.
Pegar hann leið uppi yfir jörðinni varð hon-
um litið á sofandi barn undur fagurt. Barnið lá
úti á engi í djúpu grasi, þar sem fult var af alls-
konar fallegum blómum og jurtum.
“Hvaða dæmalaust er þetta fallegt barn,”
sagði engillinn við sjálfan sig. “Eg trúi því tæp-
lega, að það sé jarðneskt; eg held að einhver
hljóti að hafa náð því ofan úr himninum og farið
með það hingað.”
Til þess að vera viss um þetta, leið engillinn
hljóðlega niður og snerti það mjúklega með sín-
rim himnesu fingrum.
Hann kom með fingurgóminn við það á tveim
stöðum. pað var á kinnarnar, rétt fyrir utan
munnvikin.
pegar hann fann að bamið var jarðneskt,
varð hann steinhisssa að nokkur vera skyldi geta
verið svo fögur hér hjá oss. Svo flaug hann á-
fram og upp til himins, en barnið steinsvaf og
vissi ekki af neinu.
En þar sem engillinn hafði snert barnið með
fingrunum, sáust örlitlar skálar eða bollar eftir
gómana. Og þessar litlu lautir eru kallaðar spé-
koppar.
Ekkert er til, sem þykir fallegra en spé-
koppar; þegar börnin brosa, þá koma þeir í ljós
og eru svo yndislegir, að því verður ekki lýst.
Af þessu er það, að öllum foreldrum þykir
svo yndislegt að láta bömin sín brosa; þá koma
spékoppamir í ljós engilfagrir og töfrandi.
En þeir sjást aldrei, nema þegar bömin
brosa, aldrei þegar þau skæla eða þegar ólund er
í þeim. (pýtt.)
Rokkur.
Úr þeli þráð að spinna
mér þykir næsta yndæl vinna;
eg- enga iðn má finna,
sem öllu betur skemti mér;
og kvæðakver,
í skauti skikkju minnar
æ opið er;
því verður þrátt að sinna,
rokkurinn meðan suðar sér;
suðar sér,
rokkurinn suðar sér.
SÓLSKIN
Barnablað Lögbergs.
II. ÁR.
WINNIPEG, MAN. 11. JANÚAR 1917
NR. 15.
------------------------------------------------------
“En ef vér sjáum sólskinsblett í heiði,
þá setjumst allir þar og gleðjum oss.”
Jónas Hallgrímsson.
^ — ............... I ! . .... I I ,1 4
Merlin
Eftir Louise Pickler.
Einu sinni var maður, sem hét Merlin. Hann
átti heima við hirð konungsins og var mikils met-
inn vegna þess hversu hygginn hann var, réttlátur
og góðgjörðasamur.
Guð hafði gefið honum afar mikla hæfileika.
Hann þekti allar lækningajurtir og hjálpaði
öllum sjúkum sem til hans komu. Auk þess kunni
hann stjörnufræði og dýramál. Með þessum hæfi-
leikum sínum og þekingu hepnaðist honum að
koma í veg fyrir margt ilt, og þess vegna eignað-
ist hann marga vini.
En auðvitað átti hann líka marga óvini og
hugsuðu þeir sér að hefna sín á honum.
Einu sinni um kveldtíma gengu nokkrir þeirra
á fund konungsins og sögðu honum að Merlin hugs-
aði sér að steypa honum frá völdum og verða
kóngur sjálfur.
Konungurinn trúði þessu og skipaði lífverði
sínum að fara með óvinum Merlins og taka hann
fastan og koma með hann til þess að láta hann
standa fyrir máli sínu og sæta hegningu.
Kongurinn átti lítinn, hvítan hund, sem vond-
ur drengur hafði einhvem tíma hent í steini og
fótbrotið. Merlin hafði læknað hundinn svo að
hann var óhaltur. Var hundurinn ákaflega vin-
gjarnlegur við Merlin eftir það.
pegar hundurinn komst að því, hvað óvinir
Merlins höfðu í hyggju, hljóp hann út og flýtti
sér heim til Merlins. Hann hélt að Merlin svæfi
og gelti því hástöfum fyrir utan dymar til þess
að vekja hann.
En Merlin var vakandi, stóð uppi á húsþaki
og horfði upp í stjörnurnar. Hann sá það á þeim,
að hætta var á ferðum fyrir hann; en hann vissi
ekki hvaðan hættan mundi koma.
pegar hann heyrði til hundsins skildi hann
að hann sagði:
“Merlin vinur, flýðu fljótt,
féndur að þér læðast hljótt.”
pegar Merlin sá, að þetta var litli hvíti hundurinn
kóngsins, datt honum undir eins í hug hvaðan
hættan mundi koma; því hann vissi að hann átti
óvini og öfundarmenn við hirðina.
Hann vissi það líka, að ef farið yrði með hann
til konungsins sem fanga, þá ætti hann erfitt með
að sanna sakleysi sitt; því það var víst, að óvinir
hans komu með ljúgvitni á móti honum. J?að var
úti um hann, ef þeir næðu honum.
Hann tók því það ráð að flýja, og vonaði að
sannleikurinn mundi síðar komast í ljós og sak-
leysi hans verða sannað.
Hann tók í flýti eitt brauð og nokkra ávexti,
lét hníf í vasa sinn, festi öxi við belti sitt og tók
sér í hönd broddstaf; ætlaði hann bæði að hafa
hann til þess að styðja sig við hann og verja
sig með honum ef ráðist yrði á hann.
En á meðan á þessu stóð, komu óvinir hans
og konungs lífvörðurinn og vörðu alla vegi frá
húsinu. Hundurinn fór að gelta og Merlin heyrði
að hann sagði:
“Hús þitt af féndum umkringt er,
en eftir trénu flýttu þér.”
Merlin horfði á stóra tréð, sem teygði grein-
arnar alla leið upp yfir húsþakið, og með því að
hann var fimur og léttur á sér gat hann sveiflað
sér jrfir það og þaðan í annað tré, en þaðan aftur
út yfir garðinn.
Á meðan höfðu óvinir hans komist alla leið
inn í húsið og ætluðu að grípa hann. Hundurinn
stökk til þeirra geltandi og fór á undan þeim að
leita. Hann fór á undan þeim inn í stofu, upp á
loft og alla leið upp á húsþak. Eftir það fór hann
niður í kjallara; þar hljóp hann um alt og snuðr-