Lögberg - 08.02.1917, Qupperneq 4

LÖGBERG, FIMTUDAGINN
8. FEBRÚAR 1917
I'ogbnq
Gefið út hvern Fimtudag af The Col-
umbia Press, Ltd.,Cor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Mawn.
TALSIMI: CARRY 2156
SIG. JUL. JÓHANNESSON, Editor
J. J. VOPNI, Business Manager
Lltan&tkrift til blaðsins:
THE 00LUS18IH PRESS, Ltd., Bo* 3172, Winnipag. Ma»1-
Utanáslcrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipag, M&n.
VERÐ BLAÐSINS: »2.00 um árið.
W. H. Paulson.
Eini íslenzki þingmaðurinn í Saskatchewari
var kjörinn til þess að svara hásætisræðunni í
Regina þinginu 29. janúar. Láta blöðin mikið af
því hversu vel honum hafi mælst. Hér er útdrátt-
ur úr ræðunni:
“Eg vil byrja mál mitt með því að þakka þá
virðingu sem mér hefir verið sýnd með því að
velja mig til þess að svara hásætisræðunni. Fær
þetta mér sérstakrar ánægju fyrir þá sök að eg
veit, að það val hefir ekki verið gert með tilliti
til minna persónulegu hæfileika, heldur vegna þess
þýðingarmikla kjördæmis, sem eg hefi þá virðingu
að vera fulltrúi fyrir á þingi.---—
Ýmislegt hefir skeð sem snertir þetta þing
siðan það kom saman seinast, sem eg verð að
minnast á.
þar á meðal er fráfall Alexanders Smith þing-
mannsins frá Moosomin og S. Spencers Page
þingskrifara. Báðir þessir fulltrúar nutu mikillar
virðingar alls þingheims; báðir höfðu þeir leyst
af hendi langt starf og vel unnið í þarfir þessa
fylkis, hvor í sínum verkahring. Fráfall þeirra
beggja er stórskaði ekki einungis þessu þingi, held-
ur þjóðinni í heild sinni. Finst mér sem sam-
hrygðarvottur ætti að vera sýndur vandafólki
þein-a frá þinginu.
Fylkisstjórirm mintist þess með söknuði að
forsætisráðherra vor Walter Scott hefði heilsunn-
ar vegna orðið að láta af því mikilsverða embætti,
er hann skipaði. Sá söknuður er almennur meðal
allra fylkisbúa; þess er eg fullviss; söknuður sá
er ekki bundinn við liberalflokkinn eingöngu ; hann
er miklu víðtækari. par hafði fólkið fundið mann,
sem það vissi að það mátti treysta. Hann átti því
láni að fagna sem fáum hlotnast að ávinna sér
uúdantekningarlausa tiltrú allrar þjóðarinnar í
fylkinu. Einlægni og drenglyndi Walters Scott
og áhugi hans fyrir velferð þjóðarinnar og fylkis-
ins hefir aldrei verið dregið í efa. Hin undraverða
skarpskygni hans og skýri skilningur á öllum op-
inberum málum hafa ávalt unnið honum aðdáun
þeirra, sem honum hafa fylgt. Hann virðist hafa
íesið ofan í kjölinn hvert einasta atriði, jafnvel
áður en það kom til orða eða umfjöllunar. Hann
var maður á undan samtíð sinni að mörgu leyti og
sannur þjóðarleiðtogi. Saskatchewan fylki eins
og það er þann dag í dag með öllum sínum mörgu
framfarastofnunum og framkvæmdarfyrirtækjum
aðeins eftir ellefu ára tilveru, er dýrðlegur minn-
isvarði hinu pólitíska lífsstarfi Walters Scatt.
Minst var í hásgetisræðunni á ríkisstjóraskiftin
í Canada og er eg viss um að þeim orðum eru allir
samdóma í þinginu. Vér söknum mjög burtfarar
þeirra hertogans af Connaught og konu hans.
pess er vert að minnast að það sýnir hyggindi
brezku stjórnarinnar í liðinni tíð, hversu ágætir
menn hafa verið til þesS valdir að skipa sæti kon-
ungsfulltrúa hér í landi. Hafa þeir ávalt sýnt
mikinn áhuga og djúpa hluttekningu í málum
þjóðarinnar og kjörum hennar og beitt áhrifum
sínum á þann hátt að landi og þjóð hefir orðið til
mikillar og varanlegrar blessunar. Hefir þetta
efalaust stuðlað mjög að því að binda fastar og
innilegar vináttu böndin milli Canada og móður-
landsins.
Sérstaka ástæðu hefi eg persónulega til þess
að geyma í huga mér hugljúfar'endurminningar
um einn ríkisstjórann, það var Dufferin lávarður,
því hann gekst sjálfur persónulega fyrir því að
landar mínir fluttu til Vestur-Canada fyrir fjöru-
tíu árum.
Sjálfur hafði hann áður dvalið sumartíma á
ættjörðu vorri, og þegar hann ferðaðist um Vest-
ur Canada sem ríkisstjóri, þá lagði hann krók á
leið sína norður að Winnipegvatni, til þess að
heimsækia innflytjenduma nýkomnu frá landi
miðnætursólarinnar. Hann flutti þeim orð hug-
hreystingar og ráðlegginga, og voru þau orð löngu
síðar geymd sem helgidómur í þakklátri hugsun
hinna aldurhnygnu frumbyggja.
Hinn nýkomni ríkisstjóri, hertoginn af Devon-
shire, sem er sá ellefti í röðinni frá því þetta ríki
var stofnað, mun ekki verða undantekning frá
reglunni, um það eru allir sannfærðir. Og veit eg
það með vissu að fólkið í Canada býður hann
hjartanlega velkominn.
Minst var á það í hásætisræðunni hvílíku tapi
bændur hefðu orðið fyrir sökum ryðs og hagls.
Er þetta vissulega mikið sorgarefni, ekki einungis
fyrir einstaka bændur, sem fyrir tjóninu urðu,
heldur einnig vegna þess hvílík þörf er á fram-
leiðslu til þess að geta flutt sem mest af vistum
til Stór-Bretlands og bandamanna þeirra. Bænd-
ur vorir eru ekkBvanir háu verði fyrir vörur sín-
ar. í ár hefir þó verið undantekning frá þeirri
reglu og er tapið af þeim ástæðum enn þá tilfinn-
anlegra fyrir þá er alt hafa mist. Hið mikla og
óvenjulega tjón af hagli í ár hefir haft það í för
með sér sem við mátti búast; en því hefir líka
fylgt staðhæfing, sem vægast sagt er ósanngjörn.
Haglábyrgð sú sem hér hefir verið að undan-
förnu hefir gefist einkar vel. Tap hefir verið til-
tölulega lítið og alt borgað og var varasjóður í
stöðugum vexti, þrátt fyrir það þótt ábyrgðargjald
væri látt. Allir dáðust að þessu fyrirkomulagi og
fjÖIgaði þeim héruðum árlega, sem þessa reglu
tóku upp. Sumir andstæðinga vorra vöruðu fólk-
ið við því að þakka stjórninni fyrir það hversu vel
þetta reyndist. peir héldu því fram með miklum
f jálgleik og ákafa að bændumir hefðu sjúlfir kom-
ið þessu á og ættu því eingöngu sjálfum sér fyrir
að þakka; stjórnin hefði þar alls engan þátt átt
í, að öðru leyti en því að samþykkja lögin sem
heimiluðu sveitunum að reka þetta starf.
Eg var á sama máli og þessir menn. Stað-
hæfingar þeirra voru hér um bil ein réttar og
sanngjarnar og mögulegt var að búast við, þegar
það var tekið til greina hvaðan þær komu.
En eftir að hinir voðalegu haglstormar höfðu
dunið yfir Saskatchewan í fyrra sumar og það
kom í ljós að peningar þeir sem haglábyrgðar
nefndin hafði yfir að ráða mundi aðeins nægja til
þess að borga 40% til 50% af kröfunum fyrir tap,
þá skeðu tákn og stórmerki; þá dundu yfir and-
legar þrumur og eldingar. pessir sömu menn
fundu það út alt í einu að þetta var stjómar-
ábyrgð, og að stjómin bar ábyrgð á borguninni.
Eg þarf tæpast að skýra þinginu frá því, að nú
hætti eg að verða þeim samdóma. pað hefði verið
alveg eins sanngjamt af þeim að kenna stjóm-
inni um haglið og láta þar við sitja. “Hvemig lýst
þér nú á stjórnarábyrgðina?” glymur við. hjá
þeim, í hvert skifti sem þeir mæta manni, sem
hefir tapað allri uppskeru sinni.
peir bera litlar áhyggjur fyrir bóndanum, en
gleði þeirra á engin takmörk yfir því ágæta tæki-
færi, sem komið hafi upp í hendur þeirra til þess
að snúa hugum fólksins á móti stjóminni.. Orðin
tóm kosta ekki mikið. Oss pólitískum mönnum er
hætt við að tala markleysu öðru hvoru; en bænd-
umir í Saskatchewan eru engin flón; þeir skilja
sitt eigið haglábyrgðar fyrirkomulag; eg hefi þess
órækar sannanir í mínu eigin héraði. Margir
hafa þar orðið fyrir stórskemdum — hafa tapað
allri uppskeru sinni og eiga þess vegna við erfið
kjör að búa. En það hefir ekki nein áhrif á
skoðanir þeirra. peirra heilbrigða skynsemi hefir
ekki orðið fyrir hagli.
Eg er viss um það herra þingforseti að breyt-
ing á haglábyrgðarlögunum, sem gerir verndina
ákveðnari, verður samþykt af fólkinu yfir höfuð
með fögnuði, og vildi eg eindregið mæla með því
að stjórnin hlypi undir bagga með sveitafélögun-
um, til þess að tapið í fyrra verði að fullu greitt.
Lán í þeim tilgangi mætti fá með héraðaábyrgð,
sem stjómin stæði á bak við. Eg hefi ástæðu til
að ætla að sveitahéruðin mundu fús til að takast
í fang slíka aðferð, ef þau hefðu vald til þess.
Annað atriði í sambandi við haglábyrgðina
mætti athuga, sem er eins alvarlegt og tapið
sjálft. pað em vonbrigðin sem orðið hafa og
valdið geta því að menn leggi árar í bát. pað
sem fyrir kom árið sem leið getur orðið til hindr-
unar öðrum samvinnufyrirtækjum, sem nú eru í
bernsku og jafnvel í fæðingu meðal bændanna, t.
d. fyrirtæki komræktenda félagsins. pau óhrif
vil eg telja alvarlegust. Eg geri mér miklar vonir
um framfarir fyrir samtök bænda og bænda- *
kvenna, bæði að því er umbætur snertir í félags-
lífi og verzlunarlegum hagsmunum í fylkinu.
Bændur ættu að fá alla mögulega uppörvun og
aðstoð sem þing og stjóm getur af hendi látið.
Ekki svo að skilja að eg æski neinnar löggjafar
fyrir þeirra hönd, sem setji stein í götu annara
flokka vor á meðal; ekki svo að skilja að bóndinn
sé mér neitt kærri en maðurinn við búðarborðið
eða á skrifstofunni eða maðurinn á verksmiðj-
unni eða maðurinn á götunni; en bóndastéttin er
sú sem öll vor framtíð hvílir á; á velferð búnaðar-
ins í Vestur Canada hvílir allur framtíðarhagur
þessa lands hér vestra; allir kraftar, öll hamingja
og blessun komandi kynslóða. Samvinna er hin
veraldlega sáluhjálp bændanna í vesturlandinu;
þeir eru nú komnir á rétta leið og þætti mér það
illa farið ef þeir viltust af leið á skakkri stöð.
Vér megum aldrei gleyma því að vén frumbyggj-
ar þessa lands höfum tekist á hendur þá heilögu
skyldu að leggja grundvöllin að hinu canadiska
þjóðlífi.”
pá mintist Paulson á stríðið. Talaði um þátt-
töku Canada í því; fómfýsi þá sem fram hefði
komið hjá mönnum og konum; hversu mikið væri
í húfi ef vér skyldum bíða lægra hlut og hve sjálf-
sagt væri að styðja Breta með ráði og dáð í bar-
áttu^ þeirra fyrir frelsi og sannri menning.
“En því miður eru menn í Canada þann dag í
dag”, sagði Paulson, “og þeir ekki fáir, sem þann
ema áhuga sýna í sambandi við stríðið, að koma
svo ár sinni fyrir borð að þeir geti grætt sem
mest fé á því.
Eg er reiðubúinn að styrkja hverf ærlegt ráð,
sem sambandsstjómin kann að taka, til þess að
jafna byrðinni niður á alla; henni verður aðeins
sanngjamlega jafnað á einn veg; það er með því
að Iáta þá sem oflítið gera taka sér á herðar þyngri
skerf.
pegar um þjóðarbaráttu er að ræða, eins og
hér á sér stað, ættu allir borgarar landsins að taka
höndum saman eins og ein vél, þar sem hvert hjól
væri í fullu starfssamræmi við annað. pannig
er það á Englandi og á Frakklandi: “Áfram á
fullri ferð!” segir stjómarformaðurinn á Eng-
landi; það ættum vér að gera að einkunnarorðum
vorum.”
Ræðan var miklu lengri, en rúm leyfir ekki
að flytja hana alla. Eitt er víst og það er það
að Paulson hefir með þessari ræðu helgað sér sæti
á bekk með málsnjöllustu mönnum þingsins í
Saskatchewan og komið þjóð sinni þar fram til
stórsóma.
Sérstaka áherzlu vildum vér leggja á þann
kafla ræðunnar, sem snerti hag bænda; það eru
orð í tíma töluð og út frá hjarta þeirra allra sem
hag kjördæmisins bera fyrir brjósti.
Eimskipafélagið.
Alhr muna eftir “Goðafoss” slysinu. öllum
kemur saman um að það sé sorglegt tjón En
ollum kemur einnig saman um það, bæði hér og
*1**Ií?ia’ a^ na a a^ a^r s®u samtaka í því
að hlaupa undir bagga og leggja fram alt, sem
knngumstæður leyfa fyrirtækinu til eflingar.
Pað er fagurt og lofsvert að leggja hönd á
plogmn þegar akurinn er sléttur og alt gengur vel
En það er miklu göfugra og sjálfsagðara að gera
það þegar alls konar hindranir verða fyrir hendi.
fslendingar heima hafa auðsjáanlega tekið svo
miklu ástfóstri við þetta bam þjóðarinnar að þeir
ætla sér að ala það upp vel og koma því þannig á
Jegg að því sé engin hætta búin. Styrkja það
þannig að það andist ekki í höndum þeirra veik-
burða og vanþroskað, heldur nái anuðsynlegum
þrótti, til þess starfs og stríðs sem það hlýtur að
eiga fyrir sér, ef því auðnast aldur — sem ekki
má efast um.
Hleima koma út hvatninga- og eggjanagreinar
frá ritstjórum blaðanna um land alt,'að Iáta nú
hendur standa fram úr ermum og leggja ekki
árar í bát.
íslendingar eru að ná sér á það stryk aftur að '
verða sjóferða þjóð og verzlunar, og það er erfitt
að spá hversu langt hún getur komist ef rétt er í
horfi haldið og blásið vel að kolunum á meðan í
þeim er að lifna, eftir margra alda dauða í þeim
skilningi. Alþýða manna brást svo vel við áskor-
unum blaðanna heima og forráðamanna félagsins
að hluta pantanir komi í hendur stjórnendanna
úr öllum áttum, bæði stórar og litlar.
Sumir báru kvíðboga fyrir því, að menn mundu
láta hugfallast og fyrirtækið stranda með skipinu.
En reyndin varð önnur.
Útlit félagsins, eldmóður þjóðarinnar og um-
hyggja fyrir félaginu heima hefir aldrei verið á
hærra stigi en einmitt nú. Jafnvel þeir sem lítið
höfðu lagt fram af störfum og fé ganga nú fram
sem öruggast og brýna þjóðina. Fyrirtæki, sem
á þannig heilan og óskiftan hug þjóðarinnar hlýtur
að vera borgið, svo að segja hvað sem fyrir kemur.
Chicagoborg brann einu sinni svo að segja til
kaldra kola. pví var þá spáð að hún væri úr sög-
unni, og hlökkuðu sumar keppiborgir í Bandaríkj-
unum til þess. En nokkrir menn komu saman og
sögðu: “Chicago skal byggjast upp; hún skal
verða ein allra-mesta borg í heimi. pessi bruni
skal lyfta henni til vegs og virðinga. pessar hörm-
ungar skulu aðeins verða brýni til þess að hvetja
viljastál íbúanna.” Og þeir tóku sig til að byggja
og vinna, og hugsa og bollaleggja. Og eftir örfá
ár var borgin orðin miklu stærri, miklu fegri,
miklu íullkomnari og miklu nafnfrægari en nokkru
sinni áður. Engin dæmi eru þess að nokkur borg
hafi vaxið eins fljótt og Chicago gerði eftir
brunann.
pannig getur það orðið með Eimskipafélagið.
Goðafoss-strandið, svo hörmulegt sem það var,
getur orðið að ens lyftistöng félaginu til þroska,
ef menn hugsa sér að svo skuli verða og fram-
fylgja þeirri hugsun í verki.
Vestur-íslendingar sem fé hafið! Sýnið nú að
þið getið látið til ykkar taka; leggið nú hönd á
plóginn; hellið nú smyrslum og viðsmjöri hins al-
máttuga dals í flakandi sár Eimskipafélagsins. pað
stimplar ykkur sanníslenzka ef þið reynist nú vel.

Guðbjörg Magnúsdóttir
Guðbrandson
fædd 16. febrúar i834, d'áin 13. nóvæmber 1916.
I.
Sem hetja stóðstu' í stormi lífs og hríöum
]>ó 'Stundum réöist kvika á tótinn Iþinn,
með göfugt 'hjarta' og gætnis orSum þýöuin
Iþú gladdir þá sem tóru tár á kinn.
Nú ertu 'horfin heilms frá böli stríöu,
þitt hjarta stöðvað, móðir tílslkuleg
sem ávalt sýndir ást og sanna blíðu,
með ótal þöklkum vinir kveðja þig.
II.
Hjálpar ihönd þú réttir
hvar sem iþörf var á,
lifsims byrði léttir,
leiddir gleSi’ á brá.
Eftir allar þrautir
er þú mættir hér
beinar ssdubrautir I
blöstu Ijúft viö þér.
III.
bú liðin ert úr lifsins þrauta geimi,
þú lifið skildir teins ög stundartöf;
þú fengið hefir frið i æðra heimi
og friður hvilir yfir þinni gröf.
Og hvitur snærinn hylur moldir þínar
og hviklar njóta þreytt og lúin beiu;
en sálu þinni sælan aldrei dvlnar
þar sorg ei þekkist leða hörmung nein.
IV.
Bónda þínum blitt og þýtt
brostir full af vonum,
bœði gagn utn blítt og strítt
barst þú alt með ihonum.
Ljúfur drottinn launi Jvr,
lokmun störfum þínum
hendi sinni hvar sem er
helgi krafti sínum.
Sonur hinnar látnu.
i
I
THE DOMINION BANK
STOPN SKTTIJK 18*1
Hofuðstóll borffaðui- og varasjoour . . $13.000,000
Allar eignir......................... $87.000,000
Beiðni bœnda um lán
til búskapar og gripakaupa sérstakur gaumur gefinn.
Spyrjist fyrir.
Notro Dame Branch—W. M. HAMU/TON, Manajrer.
Selkirk Branch—M. 8. BURGKR, Mana«er.
TEGUNDIR ÞER ÞARFNIST TIL NÆS.TA VORS. KAUPIÐ
EATONS ÚT8ÆÐI, SPARIf) PENINGA OG VERIÐ
VISS UM A» ALT FER VEL.
SendiíS eftlr vorri symeinuöu matvöru- og útsæöis-verÖBkrá.
Skoöiö hlnar í*,j;tu mynilii af fegurdtu blómum og; beztu jarö-
arivöxtum, a* m eiu á l»eéar.m verCl’sta. Leeitt sK/rlngarna-
veri^ uiii ao útsætt tt vo.v eftir kringumHtætt'i".un\ og athytii
sem sngt er att þatt þurfi. Lesitt síttan verttitt og vitthafitt virki-
lega hagsýni, mett því att panta Eatons útsættl og plöntur. Mett
þvl vér sendum ekki þessa veröskrá meö vorri venjulegu vöruskrá,
né aukavöruskrá, þá getur svo faritt att þér fáitt hana ekki nema
því atteins att þér pantitt hana sérstaklega. Verttskráin var tilbúin
um mánattarmótin janúar og febrúar; veritt þvl viss um att nafn
yttar og áritan séu send til vor tafarlaust. ef þér vtljitt fá eintak
af verttskránni
mk
*T. EATON C9™
WINNIPEG - CANADA
NAME...................
P.O.„.................
PROV. ...............Dpf.l
Manitobastjórninog Alþýðumáladeil din
Greinarkafli eitir starfsmann alþýðumáiadeildarinnar.
Praktískar leiðbciningar til nýrra bíflugna ræktenda.
Bftir R. N. Ruckle B.S.A. kennara viS búnaffarskólann í Manitoba.
Það sem bý f 1 ugna ræk tan dim 1
]>arf að stefna að er að abka fram-
leiðslu. Bíflugurnar safna hun-
angi samkvæmt eðli'sihvöt; þær
safna vaxi þegar }>örf er á, ef rúm
leyfir.
Það er köllun bíflugnaræktand-
ans að gera þannig við bíflugurnar
að ]œr vinni sem mest samlkvænit
eðlishvöt sinni, til þess að þær verði
eigandanum sem arðsamastar.
Þannig ætti að fara 'mieð bíflug-
ur að ]>ær yrðu fyrir seni minstu
ónæði s>em hægt er, því höndlun bi-
flugna er aðeims sú að hjálpa þeim
við störf þeirra. Um að gera að
]>ær 'séu ekki stungnar, bœði vegna
sársauika sem það hefir í för með
sér og þess illa i]>efs sem er af eitr-
inu og verð'ur ]>á erfitt að stjóma
bíflugunum.
Nieít eða blæja og reykur eru
nauðsynlegt. Rlevkurinn skerpir bi-
flugumar svo að auðvelt verður að
eiiga við ]>ær. Safna ]xer }>á hun-
angi og eftir }>að eru þær spakari.
Hrystingur og snöggar nreyfing-
( ar má ekki eiga sér stað.
j Ilezti tirni ti'l )>ess að opna bt-
I flugnabú er um miðjan dag, þegar
i heitt' er, sérstaklega þegar ]xer eru
önnum kafnar að safna hunangi.
Ald'ret ætti að eiga við bíflugur
þegar seint er eða í votviðri eða
kulda. Þá liggur illa á ]>eim.
Áður en biflugna bú er opnað ætti
NORTHERN CROWN BAN K
Höfuðatóll löggihur i6,000,030 Höfuðstóll greiddur $1,431,200
Varasjóðu..... $ 715,600
Formnður - -- -- -- - Sir I). H. McMIIíIjAN, K.C.M.G.
Vnra-formaður - -- -- -- -- Capt. WM. ROBINSON
Sir I). C. CAMEUON. K.C.M.G. J. II. ASHDOAVN, W. R. BAWIiF
E. F. HITTCIIINGS, McTAVTSH CAMPBELL. JOHN STOVPX
Alls'cinar bvi’ctttörf afgrsidi. Vér b/rjum reikninga við einstaklinga eða
fé]ög 0flr sanngjarnir skilmilar veittir Avísanir seldar til hvaða staðar scm er
á Islandi. Sértakur gi imiir g?finr» soarisjóðsinnlögum, sem byrja má með
einum d dlar. Rentur lagðar við 4 hverjum sex mánuðum.
T. S. T 4 >1 93 Ráðsmaður
Cor. William Ave. og Sherbrooke St., - Winnipeg, Man.
>3K