Lögberg - 05.07.1917, Blaðsíða 5

LÖŒBERG, FIMTUDAGINN 5. JÚLÍ 1917
o
DÁNARFREGN
Kristján Helgi Kristjánsson and-
a8ist að morgni hins 22. maí þ. á.
aS heimili sinu í Selkirk, Manítoba.
JarSarförin fór fratn frá heimili
hins látna 25. s. m. aS viSstöddu fjöl-
menni vina og kunningja. Séra N.
Stgr. Thorlaksson gengdi prestverk-
um og flutti húskveSju. Mintist
hann meS velvöldum orðum um-
hyggjusemi og skyldurækni hins látna
húsfö'öurs og trúa samborgara. Tal-
aSi hann þar einnig fyrir hönd Good-
templarastúkunnar “Einingin” í Sel-
kirk, sem hinn látni var lífstíðarmeð-
limur i, um hina staSföstu starfsemi
hans i þarfir Goodtemplara reglunn-
ar, sem hann hafði tilheyrt um 30
ára skeiö.
Kristján Helgi Kristjánsson var
fæddur á Sandeyri við ísafjaröardjúp
11. október 1853; var hann sonur merk
ishjónnanna Kristjáns Bjarnasonar
og GuSrúnar Guömundsdóttur, sem
vel voru þekt á íslandi. FöSur sinn
misti hann á unga aldri og fluttist þá
meö rpóöur sinni til ArnarfjarSar.
Hjá henni dvaldi hann til þess er hann
var 11 ára, en þá tók GuSbjartur
Jónsson föðurbróSir hans hann til
fósturs. GuSbjartur heit. Jónsson,
sonur Jóns Ásgeirssonar prests að
Álptamýri í ArnarfirSi, var þá verzl-
unarmaður á ísafiði. Frá þessum
tíma til 25 ára aldurs var Kristján
Helgi meö tóstra sínum aS undan-
skildu eins til tveggja ára tímabili, er
hann var í siglingum til annara landa
i Evrópu.
Systkini Kristjáns Helga voru þau
Jónína, gift Jóni Jónssyni frá Skaga
i Dýrafirði, og Bjarni er lengi bjó á
Núpi í DýrafirSi; bæSi dáin hér
vestra.
Tuttugu og fimm ára eSa því sem
næst giftist Kristján fyrri konu sinni
SigríSi Guöbrandsdóttur Hjálmars-
sonar sem hann misti 1902. MeS hénn:
eignaðist hann tvo syni, Kristján
GuSbjart og GuSbrand Andrés Briem;
tveim árum síöar eða 1904, giftist
Kristján Helgi aftur eftirlifandi konu
sinni, Ólinu Björgu Bríet Ólafsdóttur
Nordal, er þá haföi mist mann sinn
Sigurö Anderson, bæjarráösmann i
Selkirk. MeS henni eignaSist hann
tvær dætur, SigríSi og Björgu Bríet.
Kristján fluttist frá íslandi til Can-
ada meS fyrri konu sína áriS 1887;
mestallan þennan tíma, eða um þrjá-
tíu ár, var hann búsettur í Selkirk.
í uppvexti sinum hlaut Kristján til-
sögn í ýmsum almennum fræSigrein-
um, svo sem lestri, skrift og reikningi,
og reit hann góða skrif hönd, enda
naut hann margra góðra bendinga og
ráöa hjá fóstra sínum, er var talinn
gáfumaöur stiltur og gætinn. ViS
utanferöir sínar jókst honum og þekk-
ing, viSsýni, frjálslyndi og festa í
skoSunum. Þegar Goodtemplara fé-
lagiS var stofnsett á IsafirSi, gerðist
hann fljótt meðlimur þess og var
jafnan hinn áhugamesti og bezti fé-
lagsmaður til þess er hann fluttist
vestur. Þegar hann settist aö í Sel-
kirk varö hann einn af stofnendum
Goodtemplarastúkunnar þar ásamt
mörgum vinum og kunningjum.
Reyndist hann trúr og dyggur starfs-
maður stúkunnar til dauöadags. Sýn
ir þetta bezt andlega festu og sjálfs-
virSingu, samfara þeim hyggindum
er til hags miða í baráttunni fyrir lífi
sínu og annara.
í stjórnmálum studdi Kristján hinn
svo nefnda “Liberal” flokk; þaö var
flokkurinn sem hann vænti meiri fram
sóknar af, flokkurinn, sem hanrTbjóst
viö aS styddi jafnréttiS og frelsiS.
eins og þaS þarf og á að vera innar,
mannúðlegra laga og réttar, og yrði
mest til uppbyggingar fyrir land og
lýð.
f viömóti og umgengni kom Krist •
ján ætíS fram sem vandaður og ve!
hugsandi maSur; ávalt nieS djúpri
lotningu í huga sínum fyrir hinu
sanna, fagra og góöa. Sannfæring
hans fyrir frumsköpuðu réttlæti og
framhaldandi fullkomnun mannssál-
arinnar var svo sterk, aö hann gat
kvatt vini sína eins og sá, er leggur
áleiðis til næsta heimilis og annað
'hvort býst viö aS koma aftur aö
Ikvöldi eða veit, ef þaö bregst, aö vin-
ir hans koma þá til hans.
Kristján Helgi var afbragðs verk-
maSur, verkhygginn og sérlega mikill
vinur starfseminnar og verklegrar á-
reynslu, enda haföi hann lengst æf-
innar sterka sál í sterkum líkama.
SöngmaSur var hann og ágætur og
mun hann hafa æft að nokkru söng-
list á yngri árum sínum; munu marg-
ir, sem heyrðu hann syngja, minnast
þess, hve sönghljóð hans voru unaðs-
rik að hlusta á. Röddin var þrótt-
niikil og yfirlætislaus, hrein og hljóm-
fögur.
Kristjáni var sérlega ant um heim-
ili sitt og vildi, eftir því sem eg veit
bezt alt fyrir þaS gera. Enda ríkir
þar innilegur samvinnuhugur, ástúð
og blíða; jafnvel eldri börnin sem líf-
ið og starfið hefir hrifið burtu frá
heimilinu, eiga dýpstu og beztu ræt-
urnar heima.
Áhrif þau, umönnun þá, sem þess-
konar heimilislíf skapar, finn eg mér
skyldugt að þakka fyrir hönd hins
látna vinar. Hann skildi vel, að gott
heimilislíf er hin sanna undirstaða
góðs mannfélags.
Og heimili þetta sendir þakklætis-
geisla hverjum þeim, sem á einhvern
hátt hefir sýnt því hluttekningu bæði
við þetta tækifæri og endrarnær.
Kristjáns Helga er saknað af fjöl-
mennum hópi vina og kunningja, á-
samt nánustu skyldmennum hans og
venzlafólki, og sá, sem þetta ritar,
veit vel, að við fráfall hans eigum
vér á bak að sjá eins af allra sönn-
ustu og beztu mönnum, sem við höf-
um lifað samtíöa.
Og þó þú sért farinn og fluttur
á fjarlæga strönd,
vér vitum, er lúnir vér lendum,
þú lánar oss hönd.
Binn af vinum hins látna.
una og verSur þannin kúlan og stöng- I
in fastar saman. Á þeim enda stang-
arinnar, sem stendur út úr hlaupinu,
er gummíhólkur og svo þröngur aS
hatm verður varla færður til meS
höndunum, yen þar fyrir framan er
smeygt járnhólk, meS krók á, upp á
stangarendann og í þann krók er
bundiS línunni. Þegar skotiS er,
færist hólkurinn meS króknum og
gummíhólkurinn aftur eftir stöng-
inní, jafnvel alv'eg á enda, en,
nemur staðar á kúlunni, vegna þess
hve byrjunarhraðinn, sem stöngin
fær af skotinu verSur mikill. Ef
hólkurinn sem bundið er v'iS, væri
fastur, myndi línan slitna strax eöa
draga svo mikiö úr ferðinni aö
stöngin kæmist aðeins fáa faðma.
SigurSur I. lagöist í 70—-80 faöma
fjarlægð frá Örfirisey og í þriðja eSa
fjóröa sinn sem skotiö var, þeyttist
stöngin meö línuna upp á land. Var
síðan dreginn gildari kaöall í land,
því þar voru menn til taks og loks
I var björgun framkvæmd, þannig aS
maður var látinn renna á kaölinum,
í þar til gerSum stóli, til lands.
Tilraun þessi tókst þannig ágæt-
lega, en vitanlega kemur tæki þetta
því aöeins að gagni, aS vegalengdin
sé ekki meiri en svo aö byssan dragi
til lands.
Byssan með öllum þessunt útbúnaSi
kostar aS eins 100 kr. MaSur sá,
sem tæki þetta hefir búiS til er dansk-
ur, Bjerregaard að nafni og var véla-
maður á' einu Lauritsensskipinu, sem
hér var á fiskiveiöum fyrir nokkrum
árum. Nú er hann vélameistari í
verksmiðju í Hobro í Danmörku.
—Vísir.
pakkarorð.
Eg vil hér meS í fáum orðum þakka
hjartanlega öllum i Winnipegósis, sem
meS nærveru sinni tóku þátt- í að
heiðra jarðarför sonar míns, sem
framfór 31. maí þ. á. Eg þakka því
einnig alla hína kærleiksríku samúð
sem fólkiö sýndi mér viS þetta tæki-
færi. Eg mun því seint gleyma. Eg
óska og biS þess af hugheilu hjarta
höfundur þess góSa breiði sem ríkug-
legast blessun sína yfir alt þetta fólk,
og það einnig megi verða aðnjótandi
sömu samúöar og velvildar og eg varö
hjá þvi þegar sorg heimsækir það.
Móðir þess látna.
Hefir láöst aS geta um, aS síSast-
liöin vetur flO. nóv’.J mistu þau hjón-
in Tómas Benjamínsson og Soffía
Jakobsdóttir í Gilhaga í grend viS
Árborg, dóttur sína Sigurbjörgu, nærri
niu ára, mjög skemtiiegt barn, úr íll-
kynjaöri hálsbólgu. Stúlkan var
næst elzta barn þeirra hjóna og fædd
í Reykjavík á íslandi. JarSsungin i
grafreit Árlalssafnaðar af séra Jó-
hanni Bjarnasyni.
96 Lagasafn Alþýðu
pannig má búa út slíkt skjal, að upphæðin
borgist einum, tveimur eða fleiri í félagi, eða ein-
um eða fleiri af mörgum, eða þeim, sem embætti
skipar á þeim tíma, sem um er að ræða, fyrir eitt-
hvert félag.
124. Afsal slíkra skjala er það, þegar Svo er
ákveðið, að skjalið fari frá einum til annars. pann-
ig að sá er við tekur verði löglegur skjalhafi.
Afhendi einhver slíkt skjal, eða afsali sér og
taki verð fyrir, en viti, þegar það er gert, að
skjalið er einskis virði og sá er við tók geti sann-
að það, þá verður hinn fymefndi að skila aftur
því fé, er hann veitti móttöku á þann hátt.
pegar svo er að orði komist að skjal sé afsalað
skjalbera, er það auðvitað afhent honum beint.
pegar þannig er að orði komist, að borgað skuli
samkvæmt kröfu, þarf ekki annað en að skjalhafi
riti nafn sitt á það og afhendi það.
Skynsamlegra er að nota orðin “samkvæmt
kröfu” en “ til skjalbera”, því þá væri ekki hægt
að nota skjalið, ef það týndist eða ef því væri
stolið, með því að þá væri ekki á það ritað nafn
þess er borgast ætti.
pegar skjal af þessu tagi er borgarlegt cil
tveggja eða fleiri, sem ekki eru verzlunarfélagar,
verða þeir allir að rita á það nafn sitt.
Lagasafn Alþýðu 93
peir sex kaflar, sem hér hafa farið á undan,
snerta almenn viðskifti manna.
Naasti kafli aftur á móti er fremur viðkomandi
þeim sérstaklega, sem einhverja verzlun stunda.
En þótt svo sé, ætti hann að geta komið að haldi
mörgum íslendingum, því þeir stunda margir
verzlun í einhverri mynd, enda eru allar þær upp-
lýsingar, sem í þessum kafla fást, fróðlegar hverj-
um sem er, og þess eðlis að allir ættu að vita þær.
VII. KAFLI.
Viðurkenningaskjöl.
120. Viðurkenningaskjal er það nefnt, þegar
maður framvísar skjali til undirskriftar öðrum,
þar sem hinn síðarnefndi lofast til að borga á-
kveðna upphæð á ákveðnum tíma skilyrðislaust til
þriðja manns. Slík skjöl eru talin meðal gang-
skjala, en eru það þó tæplega í eðli sínu. pau eru
aðeins krafa, sem sá er krafinn er,’ rwður hvort
hann viðurkennir eða ekki.
Skjal af þessu tagi, sem borgast á í einhverju
öðru en peningum, eða sem einhverjum skilyrðum
er bundið, er alls ekki gangskjal.
pessi viðurkenninga skjöl skiftast í tvent: inn-
lend og útlend.
Lögberg er blað SsfclS
KAUPIÐ
fjöl-lestnasta
og stœrsta ís-
lenzka blaðið
LOGBERG
The Sargent Pharmacy,
Talsimi-----------Sherbr. 4630
Sumar-svaladrykkir
at' öllum tegundum, gagnlegir til svölunar og blóðhreinsun-
ar og annara heilsusamlegra áhrifa. v
Fyrst höfum vér: “Raspberry Vinegar”, “Lime Juice”,
“Grape Juice”, “Hoganberry Juice”, “Weltch’s Grape Juice”.
Allar tegundir salts, “Wedds Grape”, “English Fruit”,
“British Health”, og “Citrate of Magnesia”.
, “Sodium Hhosphate” er heilsusamlegt í alla staði,
kælir og hressir allan líkamann í sömu svipan. Ef menn
hefðu þekt það fyr, mundi það fyrir langa löngu hafa verið
komið inn á hvert einasta heimili.
Reynið það undir eins — 40 cent er alt sem þið þurfið
að greiða fyrir stóra fjögra únsa flösku.
THE SARGENT PHARMACY
724 Sargent Ave. Tals. Sh. 4630
BÆNDUR SPARID PENINGA Með því að kaupa hreina olíu frá þeim »em búa hana til. Eftirfylgjandi verð gefur yður hugmynd um hvað þér hvað þér getið sparað á beztu oltu og vagna áburði.
Steam Cylinder Olía, gallónan Gasvéla Olía “ Rauð Harverster Olía “ Áburður (Cup Grease) í 25 punda fötum... Vagna áburður í 25 punda fötum R. PHILLIPS, Olíu-umboðsmaðt WfNMIPEQ, MANITOBA 65c SOc $3.00 $1.75 ir S67 Portage ftve.
, Ull
• • •
Ef þú 6skar eftir fljótri afgre.ðslu og haesta verði fyrirull og loðskinu, skrifið
Frank Massin, Brandon, Man.
Skrifið eftir verði og áritanaspjöldum.
A .......'
Nýir kaupendur fá sögur í kaupbæti.
S IÖLIKIN
Hann var minn yngsti. Eg held að þú hafir séð
fegurð hans. Eg veit hversu hjarta þitt er sárt
og sundurkramið, síðan þú hefir vegið hann.
Fyrir konunni er bróðurrétturinn almennur, því
allir menn eru synir okkar. pað gjörir stríðin að
grimdaræði, þar sem bróðir verður að vega bróður
sinn. pó er konan máske meira sek en meninmir
hafa verið, í því, að þetta alheimsstríð er. Við
hugsuðum ekki um böm alheimsins, börnin okkar,
barnshendurnar, sem héldu um brjóstin okkar
og voru svo sæíar og unaðslegar; við gleymdum
öllum hundruðunum barnshandanna, sem teygðu
sig út til okkar. En jörðin gleymir ekki, hún er
móðr allra. Og nú finnur hjarta mitt til af iðr-
unartilfinningu. Mig langar til að taka þig í fang
mitt, og leggja höfuð þitt á brjóst mér, til þess að
láta þig finna í gegnum mig, skyldleika þinn við
alla jörðina. Hjálpaðu mér, sonur, eg þarf þín.
útbreið þú drauminn um eining og ást yfir alla
veröld. pegar stríðið er búið, þá komum við til
þín, eg er að bíða eftir þér. — Deine Mutter.”
(Móðir þín).
J. P. ísdal, þýddi.
F0RT GARRY (framh.)
biskup frá St. Boniface staddur í Rómaborg:
þegar hann kom aftur fékk hann Riel og fleiri
til þess að koma á sáttaþing í Quebec, gegn því
loforði'að Riel væri friðhelgur, en biskupinn vissi
ekki um dráp Thomas Scott. Sættir komust á og
alt fór vel um tíma.
Nú urðu Ontariomenn reiðir, sökum þess að
Riel var ekki hengdur fyrir Scotts-drápið; þeir
kölluðu þetta samning við landráðamann og morð-
ingja.
Árið 1870 komu 1,400 hermenn til Fort Garry,
undir stjórn Wolsleys hershöfðingja í apríl mán-
uði; þá flýði Riel til Bandaríkjanna.
1871 kom hann aftur til Rauðár-héraðsins og
bauðst til að bæla niður uppreist, sem þeir stóðu
fyrir O’Donnahue og O’Neil, og var Riel þakkað
fyrir það af ríkisstjóranum; en þetta boð Riels
var ekki af einlægni.
Ontariomenn urðu nú svo reiðir að til vand-
ræða horfði og var Riel borguð stór fjárupphæð
til þess að fara úr landinu.
Árið 1885 kom upp Norðvestur uppreistin;
hana gerðu kynblendihgar í Saskatchewan, vegna
þess að þeir héldu að stjómin mundi ekki halda
við sig samninga um lönd. peir báðu Riel að
koma og stjóma uppreistinni; hann gerði það; en
sú uppreist fór svo að Riel var tekinn fastur,
dæmdur til dauða fyrir landráð og hengdur.
pað er éaman fyrir ykkur að koma til Fort
Garry og skoða þann stað og lesa meira um hann
í sögu Canada en héma er sagt. pað er áríðandi
að vita sem mest um sögu þess lands sem maður
er í og skoða þar merka staði.
MINNI KANADA.
En Suðri heima samdi lag
og söng það töfrahljómi,
oft Norðri kom með kuldabrag
og kvað hann fullum rómi,
þá bárust vestur fræ af fold
— þau fuku um hvassar nætur —
en féllu hér í frjóa mold
og festu djúpar rætur.
Ó, nýja fóstra, þú ert það
sem þessar rætur vefur
að mjúku skauti’ — í móður stað
þú mörgum gengið hefir;
því óskum vér að verða tré
í vermireitum þínum,
sem framtíð þinni þroskun sé
með þrótt í stofni sínum.
En þú veizt líka’ að það er rétt
í þraut að móður hlynna,
því hún á jafnan heitan blett
í hjörtum barna sinna;
og því er okkar insta þrá
að epli á trénu sprottin,
hvort stór þau eru eða smá,
með ykkur jafni drottinn.
Vér sjáum þú átt æsku og auð
og ótal fleiri kosti;
en þú ert samt af sumu snauð,
þér sól ei stöðugt brosti;
og oflof þér er ekkert lið,
þú er,t að hálfu vegin,
ef alt er sýnt á “hægri” hlið
en hulið “vinstra” megin.
Og því skal hverja rækta rós
er rætur festi hjá þér;
og því skal reynt að lífga ljós
er lýsi og vermi frá þér.
Og því skal aldrei þymum hlíft
í þínum frjóa velli;
og því skal engu ljóni líft
er lömb þín saklaus felli.
SÓLSKIN
Barnablaö Lögbergs.
H. ÁR. WINNIPEG, MAN. 5. JÚLÍ 1917 NR. 39

Fort Garry
Á fimmtíu ára afmæli Canada þykir Sólskini
eiga við að flytja mynd af einu elzta minningar-
merki, sem til er í Manitoba. pað er vígið Fort
Garry, sem þið hafið flest heyrt talað um og mörg
séð.
Eiginlega voru þessi vígi tvö, efra og neðra
Fort Garry. pað efra þar sem þær mætast Rauðá
og Assiniboine áin, hið neðra svo sem 20 míl-
um neðar. Efra Fort Garry hét áður Fort Gibral-
tar, en hið neðra hét Stone Fort.
Árið 1848 komu 500 hermenn til Fort Garry
og voru þar í tvö ár. pá fóru þeir, en 140 eftir-
launa hermenn settust þar að.
Saga Fort Garry er merkilegust fyrir Riel
uppreistirnar, sem kallaðar voru.
pannig stóð á að kynblendingar voru óánægðir
við stjórnina, af því þeir voru hræddir um að
lönd, sem þeir fengu, myndu tapast. peir fengu
þá mann sem hét Louis Riel fyrir foringja og
réðust á Fort Garry og tóku það 2. nóv.
Riel kallaði fulltrúaþing, til þess að bera fram
kröfur sinna manna. par mættu Frakkar og
Englendingar. Fundinum var
frestað í tvo daga, og ætlaði
nefndin ekkert að skifta sér af
Riel, en þá krafðist hann þess
að stofnuð yrði bráðabyrgðar-
stjórn, en ensku fulltrúarnir
neituðu því og var fundi frestað
til 1. desember. Á meðan stjóm-
uðu uppreistarmennirnir og var
Riel aðalmaðurinn.
Svo var haldinn fundur aftur
og samþykt lög; átti að semia
um það við Macdougall ríkis-
stjóra, en Riel vildi það ekki; þá
reiddust þeir ensku og fóru. pá
var stofnuð bráðabyrgðastjóm
og Riel kosinn forseti.
Riel var harður í horn að taka; hann hertók
mann er Dr. Schultz hét og 50 menn með honum
og geymdi þá í Fort Garry; síðan stofnaði hann
þar blað, sem hann kallaði “New Nation”; hélt
hann því þar fram, að fyrst ætti Canada að verða
sjálfstætt og síðar að sameinast Bandaríkjunum.
10. fabrúar sama ár var haldinn fundur, þar
var Donald Smith til mála miðlunar, því Riel var
altaf fáanlegur til þess. Var þá kosin önnur bráða-
byrgðastjóm með 5 enskum og 5 frönskum og
tuttugu og f jögra manna aðstoðarráði, en Riel var
stjómarformaður.
Dr. Schultz slapp frá Fort Garry, fékk í lið
með sér menn frá Portage la Prairie, réðist á Fort
Garry og náði mönnum sínum. En þegar þeir
voru að fara réðist Riel á þá aftur og tók allan
hópinn, en Schultz komst á flótta með einum
Indíána og flýði á skíðum til Duluth.
Riel ætlaði að láta skjóta Boulton foringja
Portage manna, en af því varð ekki. Aftur á móti
var honum illa við ungan mann frá Portage, sagði
að hann hefði barið einn af vörðunum í Fort Garry
og lét drepa hann. pessi maður hét Thomas
Scott.
Á meðan þetta gerðist var Taehé, kaþólskur
(Framhald á síðustu bls. Sólskins) . .