Lögberg - 02.08.1917, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 2. ÁGÚST 1917
Jögberg
Gefið út Kvern Fimtudag af The Col-
umbia Preis, Ltd.,^Cor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TALSIMt: CARRY 2156
SIG. JUL. JÓHANNESSON, Editor
j, j. VOPNI, Business Manager
lltanáskrift til bUS»in«:
TlfE OOIUMBI^ RRLSl, Ltd., Box 3172, Winnipog. M*n-
Utanáskrift ritstjórans:
IDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipog, Man-
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um 4ri8.
27
Stríðið og Kerskyldan.
Ekkert mál er >að í þessu landi nú, sem eins
gagntekur hugi fólksins og stríðið. pað er mal,
sem yfirgnæfir alt annað, eins og hlýtur að vera.
í fyrsta lagi eru alheimsáhrif eða hin víð-
tækari áhrif >ess svo mikil að adrei hefir ver-
öldin þekt neitt svipað. Allir þeir, sem hafa svo
víðan sjóndeildarhring að sjá út fyrir sitt eigið
heimili eða sína eigin sveit eða jafnvel sitt eigið
land, hljóta því að hugsa alvarlega um striðið 1
öllum þess myndum.
í öðru lagi er þetta mál þess eðlis að það
snertir heimili og helztu *ástbönd einstakling-
anna, svo að segja allra í einhverri mynd, meira
eða minna.
Stríðið er því það almenningsmál, sem enginn
getur gengið fram hjá hugsunarlaust, skoðana-
laust eða tilfinningarlaust.
Hvemig sem hugir manna kunna að hafa
verið skiftir upphaflega, þá munu flestir telja það
sjálfsagt nú að alt mögulegt og sanngjamt se
gert til þess að leggja bandamönnum lið og efla
sigurvon þeirra.
En þetta mál er eins og öll önnur mal — get-
ur ekki verið öðruvísi. — Menn hafa á því mis-
munandi skoðanir. pað eins og öll önnur mál
hefir fleiri hliðar en eina og sinn lítur á hverja.
Um þetta mál er ekki að ætlast til að menn séu
allir sammála í einstökum atriðum fremur en um
önnur mál, þótt þeir hafi allir sama takmark og
hugir þeirra eigi samleiðir í aðalefnum.
Aðallega er það eitt, sem góða menn greinir
á um í framkvæmdum hermálanna hér í Canada
nú sem stendur. pað er herskyldan.
Allir virðast sammála um það að vinna að
hermálunum og stríðinu eftir föngum og af al-
efli, en einum finst að áhrifin verði mest með
einni aðferðinni og öðrum með annari. Báðum
er sjálfsagt að veita áheym og ef til vill halda
báðir fram máli sínu í einlægni.
Tímaritið “Liberal Monthly” flytur um þetta
atriði sanngjama grein í júlí heftinu 1917, og
verður málið tæplega betur skýrt með öðm en
því að þýða hana. Hún er sem hér segir.
“Herskylda og þjóðar atkvæði.
pegar atkvæði hafa nú verið greidd um
herskyldumálið, þjóðaratkvæðistillögu Lauriers
og sex mánaða frestunartillögu Barretts, álítur
“Liberal Monthly” að vel eigi við að skýra vel og
greinilega frá málunum eins og þau liggja fyrir.
f þeim tilgangi birtum vér fimm ræður, fluttar af
frjálslyndum þingmönnum í herskyldumálinu
1917, sem ljóslega sýna hinar ýmsu skoðanir,
sem menn hafa á því máli.
Fyrst er ræða Sir Wilfrid Lauriers, sem hann
hélt með þjóðar atkvæðis stefnunni; hinar fjór-
ar erú tvær með herskyldumáli stjómarinnar
(F. F. Pardee og G. P. Graham) og tvær með
þjóðar atkvæðis tillögu Lauriers (Charles Murphy
og A. B. McCoig). Hinn síðast taldi greiddi at-
kvæði með herskyldunni, þegar þjóðar atkvæðis
tillagan hafði verið feld.
Canadiska þjóðin hefir þegar fengið að vita
eðli og víðtæki hefskyldulaganna; hún hefir einn-
ig yaknað til meðvitundar um hversu þýðingar-
mikil slík löggjöf er, eins og á stendur. Rétti
og frelsi Canada er hætta búin vegna alríkisins.
pað er að segja að ósigur brezkra þjóðstjómar-
hugmynda í þessu stríði hefði mikil áhrif á þetta
land. Allir flokkar viðurkenna þetta og skilja
það. Allir partar frjálslynda flokksins eru því
hlyntir því að hemum frá Canada sé haldið
áfram i stríðinu, eins öflugum og þetta land er
fært um.
Eina ágreiningsatriðið er það hver sé bezta
aðferðin til þess að fá fleira lið. Sumir í frjáls-
lynda flokknum álíta að eina aðferðin mögulega
til þess að fá herinn sem vantar sé herskylda.
pessir frjálslyndu menn hafa fullkominn rétt til
skoðana sinna, sem verða að vera og eru virtar af
öllum þjóðstjómarsinnum.
Aðrir álita að þjóðaratkvæði um málið væri
T meira samræmi við stefnu og anda frjálslynda
flokksins, sérstaklega þegar það er athugað, sem
ekki er hægt á móti að mæla, að núverandi þing
er dautt og tilverulaust og hefir alls ekkert um-
boð frá fólkinu til þess að ráða til lykta jafn
mikilvægu máli, sem svo langt fer frá öllu þvi,
sem sagan áður getur um, eins og þessi lög gera
og er eins alvarlegt.
Sérstaklega eru þær tillögur að leyfa fólkinu
atkvæði sanugjamar, þegar þess er gætt hvemig
hersöfnun hefir farið þessari stjóm úr henrli.
Allar líkur benda á afskaplegan bjálfaskap og
annað verra að því er snertir störf stjómarinnar
í þessari deild.
pví er haldið fram af þeim I frjálslyndu
mönnum sem þjóðaratkvæði heimta, að sjálfboða-
liðsaðferðinni í Canada hafi af ásettu ráði verið
sýnt banatilræði og hún að síðustu drepin með
óheilla áhrifum, sem átt hafi sér stað innan
stjómarinnar sj^lfrar. Og þessa staðhæfingu
styrkja mjög bréfaviðskifti þau, sem fram fóm
milli forsætisráðherrans og fyrverandi hermála
ráðherra.
peir frjálslyndu aftur á móti, sem með her-
skyldu mæla, viðurkenna að vísu glapparskot
hermálastjómarinnar og sambandsstjómarinnar
yfir höfuð, en þeir benda á þörfina á fleiri mönn-
um á vígvöllinn og telja hana nægilega ástæðu
til þess að vona það og treysta því, að stjómin
hér eftir semji lög og framfylgi þeim óhlutdrægt
og samvizkusamlega, þrátt fyrir fyrri sögu henn-
ar í sjálfboðaliðsaðferðinni.
peir segja hér að trúin sé nauðsynleg vegna
kringumstæðanna. peim finst tímaspumingin
vera fyrir öllu og þeim finst herskylduleiðin taka
stystan tíma.
En er það nú víst að herskyldan verði til þess
að nógu margir menn fáist fljótar og auðveldar
en þeir fengjust með þjóðar atkvæðis aðferðinni?
Vér megum ekki gleyma því sem mest á ríð-
ur—það er eining þjóðarinnar. pað yrði ekki
sannur sigur þótt vér yfirynnum pjóðverja, en
sáðum sæði sundrungarinnar vor á meðal; plönt-
uðum þjóðbrota deilur og afbrýðissemi innan
vorrar eigin þjóðar. Slíkur sigur væri sannar-
lega dým verði keyptur.
Samt getum vér ekki gleymt því í þessu sam-
bandi að stjómin hefir ekki efnt heit sín við
þjóðina eða fulltrúa hennar.
Hvað eftir annað hefir stjómin fullvissað oss
um það að engum kæmi til hugar að lögleiða her-
skyldu; hvað eftir annað hefir hún lýst því yfir
við fulltrúarverkafólksins að engin slík spor yrðu
stigin, án þess að þjóðinni yrðu gefnar nægar
ástæður fyrir jafn miklum breytingum frá venj
um vomm í löggjöf landsins, eða án þess að fólk-
inu veittist kostur á að láta opinberlega í ljósi
vilja sinn á málinu.
pangað til fimm vikum áður en forsætisráð-
herrann bar upp herskyldufmmvarpið, endurtók
hann þetta loforð sitt. Samt sem áður var frum-
varpið stílað sem eindregið flokksmál og borið
upp sem stjómar fmmvarp.
Peir sem berjast á móti því að herskylda
sé lögleidd, án þess að fólkið fái að greiða um
það atkvæði, hafa því frá stjómarfarslegu sjón-
armiði réttlátt mál að verja; þeir virðast einmitt
halda því fram, sem einkennir sannarlegt frjáls-
lyndi í stjómarfari.
pað að komast eftir vilja þjóðarinnar, þegar
um slíka löggjöf er að ræða, sem snertir hjarta-
punkta heimilislífsins; mál sem snertir sál og
hjarta elskenda og ástvina á heimilunum sjálf-
um—það getur tæpast talist ósanngjörn stefna.
pað að sætta og leita samvinnu, en ekki að
espa til sundmngar; það að skýra og rökræða og
útlista, fremur en að þvinga og beita hnefarétti
—það geta þó aldrei með réttu talist landráð.”
Hvítþvottur.
Lesendur Lögbergs minnast þess að Galt
dómari var skipaður til þess að rannsaka búnað-
arskólabyggingamar í Manitoba. Komst hann
að þeirri niðurstöðu að Robert Rogers hefði geng-
ið í samsæri við aðra fjárglæframenn, þegar hann
var hér verkamálaráðherra til þess að taka ó-
grynni fjár úr fjárhirzlu fylkisins.
Ástæðumar eða gögnin sem dómarinn bygði
á þessa kæru voru skýrðar í Lögbergi og eru þær
svo glöggar að flestir munu hugsa á sama veg
og Gált dómari.
góður sé málstaðurinn og léttvægt það sem á
móti sé mælt.
Sá sem aftur á móti er hræddur við það að
láta ræða opinberlega eða andmæla því, sem hann
heldur fram, hann hlýtur að hafa það á meðvit-
und sinni að málstaðurinn sé veikur eða málefn-
ið ilt.
petta ætti að liggja öllum í augum uppi. Að
banna frjálsar umræður vom örþrifaráð kaþólsku
kirkjunnar á dögum ofsóknanna; að banna frjáls-
ar umræður var vegur öllum þrællyndisathöfnum
fomaldar- og meðaldar harðstjómanna.
pað var dauðasök að krefjast frjálsra um-
ræða á Spáni og víðar fyrir fáeinum mannsöldr-
um; það var Síberíudómur sem við því lá að
heimta málfrelsi á Rússlandi á dögum einveldis-
ins—núna rétt nýlega.
pegar jafnaðarmennimir á pýzkalandi
krefjast málfrelsis unj stríðið; þegar sáttgjamir
menn og sannkristnir í ríki keisarans krefjast
þess að tala um frið, þá er þeim sýndur hnefinn,
byssan og tukthúsið.
En hvaða afleiðingar hefir slíkur hnefarétt-
ur þegar lengra líður? Uppreistin á Rússlandi og
stjómarbyltingin þar svarar bezt og fullkomnast
þeirri spumingu.
pað er hægt með öllum öflum afturhalds og
mannúðarskorts; með öllum öflum hnefa og harð-
stjómar að þvinga fólkið til þess að þegja. “En
ef þessir þegðu, þá mundu steinamir tala”,
stendur þar; og í þeim orðum felst mikil speki.
pegar hnefarétturinn -ákveður sjálfum sér
alt vald og alt frelsi, en neitar hinum veikari um
vamarrétt og málfrelsi, þá skeður það sama í
sálarlífi fólksins, eins og þegar hitað er vatn í
luktum katli og hitanum er bönnuð öll útrás.
pað hitnar smámsaman og hitinn sprengir loks
ketilinn, með þeim afleiðingum, sem allir þekkja.
pótt Rússar og aðrar þjóðir hafi um tíma
orðið að þola það að þeim væri bannað málfrelsi;
bannað að bera fram kröfur sínar og kæmr, þeg-
ar skórinn klemdi fótinn og gangan var erfið, þá
hefir það ávalt farið svo fyr eða síðar að slíkt
hefir haft sömu afleiðingamar.
Málfrelsi—það að segja afdráttarlaust hugs-
anir sínar—er heilagur réttur hvers einasta
manns, og það að viss flokkur einstaklinga í þjóð-
félaginu synji öðmm flokki einstaklinga um það
með hnefarétti að mega láta í ljósi skoðun sína
óhindrað, er það ljótasta sem þrællyndið hefir
blásið óhlutvöndum mönnum í brjóst.
Hitt er einnig ófrávíkjanleg regla, að sá sem
veit sig hafa rétt mál að flytja, hann er reiðubú-
inn að hlusta á andstæðinga sína, en hinn sem
ekki dirfist að hlusta á mótmæli er sjálfum sér
þess meðvitandi að málstaður hans sé veikur—
þoli ekki árás; standist ekki birtu; hverfi eins
og mjöll fyrir sólu, þegar geislar gagnrýninnar
skína á hann.
“Málið er eitt hið dýrmætasta hnoss sem guð
hefir gefið mönnunum; þegar málfrelsi er bannað,
þá hlær djöfullinn, því þá veit hann að sannleik-
urinn er í fjötrum”, sagði Tolstoy.
THE DOMINION BANK
SIR EDMUND B. OSLER. M.P.
President
W. D. MATTHEWS.
Vice-President
X4444444+4+4444♦+ 444444444444444444444444444444444*
i
i
t
t
4-
•i-
4
«4
4
>4
4
>4
4
•4
4
>4
4
•4
<4
♦
4
4
4
4
4
4
i
•4
4
t
4
Hagsýni hjálpar til að vinna stríðið
t Byrí‘ð sparisjóðs reikning og bætið við hann reglúlega
| ÍYotre Dame Brancb— W. M. HAMnyrON, Manager.
4 SeLkirk Branch—M. 8. BCKGER,
X4444444444444444444444444444444444444444444441.444t

NORTHERN CROWN BANK
Hafuðstóll löggiltur $6.000,000 HöfuSstólI grsiddur $ I 431 200
Varasjóðu......$ 846,534
formaftur - - - - - - . . . Capt, WM. ROBENSOIC
Vlce-Prestdent - JAS. H. ASHDOWN
Sir D. C. CAMERON, K.C.M.G. W. R B \WI,P
E. F. HDTCHINGS, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVKX,
banka£*ört afCTeidd. Vér byrjum relkninga vlð einatakllnga
félög °s sa-nngjarnlr skilmálar velttir. Avlsanlr seldar Ul hvaða
iTm bvHiTml mI«1^1'nSérStakUr fraumur ^efinn sparisjóftslnnlögum,
sem byrja mi með 1 dollar. Rentur lagðar vIC 4 hverjum 6 mAnuCum.
T- E. THORSTEINSSON, Réð.m.ður
Cor. Williasa Ave. og SKerbrooke St„ . Winnipeg, Man.

Sáðþistíll-versta illgresi
Hjo morgum utflutningsstöðum og jámbrautarstöðvum
meðfram jarnbrautum, á bak við búðir og vöruhús í bæjum
°g borg’um, þar sem látnir hafa verið tómir vörukassar með
rush 1 og jafnvel á sumum bændabýlum, þar sem alls konar
drash er fleygt í tjamir og gras vex upp úr, hefir sáðþistill
lest rætur og utbreiðst víðsvegar í Saskatchewan.
Sæðið berst með vindi svo mílum skiftir og útbreiðist
hann þannig, þó þetta illgresi sé ekki gamalt þar.
petta verður að stöðva. Vér verðum að uppræta þenn-
an óvm með ollu. Rífið upp fyrstu jurtina sem þér sjáið;
það er miklu hægra að koma i veg fyrir útbreiðslu þessa ill-
gresis en að stöðva það þegar það hefir náð sér niðri.
Lýsing.
Petta illgresi hefir djúpar rætur, er rótin og stofninn
s erk og með mjólkurvökva, ná rætumar hér um bí fXa
w hto mes'hJ&J.Í0-’?— pegar jurtin kcmnr fymt I Ijöa
npír. cS ?T VJkum og snúa vikin aftur; blöðin að
KultoJlfjau/Uhan iUm St0fninn' Blómið er líkt og á fífli
Fimm
En í stað þess að sambandsstjórnin léti höfða
sakamál á móti Rogers, eins og sjálfsagt var og
dæma hann annaðhvort sýknan eða sekan, skip-
aði hún tvo aðra menn í rannsóknarnefnd til þess
að rannsaka rannsóknarskýrslu rannsóknardóm-
arans.
Pykir flestum þetta alleinkenmleg aðferð;
en flestir munu skilja tilganginn.
pessi rannsóknar-rannsóknamefnd hefir nú
lokið rannsókn sinni og kveður Galt dómara hafa
bygt kærur sínar á engu. Rogers sé hvítur, sak-
laus, blettlaus og hrukkulaus í ölllum athöfnum
sínum í þessu máli.
Afturhaldsblöðin sum fagna þessum hvít-
þvotti, en önnur láta lítið yfir. Frjálslyndir menn
og óháðir líta á þetta sem hvem annan skrípáleik;
segir Hudson dómsmálastjóri að málið yerði tekið
til meðferðar hér fyrir réttum hlutaðeiganda
dómstóli eftir sem áður.
Vér sjáum ekki hvemig stjómin getur ann-
að en látið glæpamálsrannsókn fara fram gegn
Rogers, því svo virðist sem Galt dómari hafi leitt
í ljós óhrekjandi sannanir fyrir sekt hans, þar
sem hann hafi rænt eða hjálpað til að ræna
ógrynni fjár úr féhirzlu fylkisins.
Sé það látið líðast að réttarfarinu sé eins
gjörsamlega misboðið og hér virðist eiga sér stað,
þá er virðing og heiður þjóðarinnar í veði og
rannsóknir og dómstólar ekki nema til athlægis
í augum rétthugsandi manna.
Málfrelsi og hnefaréttur.
“Hnefarétturinn í heiminum hefir birst í
margskonar mynd. en í engri eins viðbjóðslegri og
þeirri, sem bannar málfrelsi”, segir Leo Tolstoy.
Málfrelsið er frumtónn allra frelsislaga; þar
sem menn greinir á eru það orðin, sem hver máls-
partur fyrir sig hefir til þess að skýra með afstöðu
sina. pegar tvo einstaklinga eða tvö félög eða
tvo flokka greinir á í skoðunum, þá er það viður-
kend regla í flestum hinna siðuðu landa að báðir
partar hafi jafnan rétt til þess að skýra sína hlið
og andmæla hinni með þeim rökum sem fyrir
hendi eru.
Að annar hinna ósammála parta felli dóm í
málinu, getur aldrei komið til mála, nema með
hnefarétti — og hnefaréttur er enginn réttur.
Pegar tveir deila, hvort heldur það eru ein-
staklingar eða safn af einstaklingum, þá er
sjálfsagt undir flestum kringumstæðum að
ganga út frá því sem sjálfsögðu að báðum finnist
sinn málstaður vera réttur.
Nú er það sönnuð staðreynd að hver sá sem
trúir á réttmæti málstaðar síns, trúir líka á sigur
þess máls er hann flytur, ef sanngimi fari fram.
Sá sem einhverri skoðun fylgir og trúir því
að hún sé rétt, lætur sér ant um að hún sé rædd
og sýnd í sem björtustu ljósi. Eftir því sem góð-
ur malstaður mc lengur og fullkomlegar skýrður,
eftir því sem honum er betur haldið á lofti og eft-
ir því sem fleiri hugsa um hann og ræða um hann
eftir því á hann vissu fyrir fylgi hjá fleirum.
pað er því órækur vottur þess að menn hafa
trú á réttlæti málstaðar síns, þegar þeir eru reiðu-
búnir að ræða málið og leyfa öðrum að ræða
það með og móti. Sá sem er í raun og sannleika
viss um réttmæti skoðana sinna veit það eða er
* sannfærður um það að eftir því sem fleiri and-
mæli koma fram, eftir því sjáist það betur hve
Er það mögulegti?
Vér vorum staddir á Ninette, heilsuhælinu,
sem allir fslendingar í Canada þekkja að nafninu
til og margir hafa notið líknar á.
Sú stofnun er óefað einhver sú þarfasta, sem
til er vor á meðal, og Manitobastjómin á miklar
þakkir skildar fyrir það hversu ant hún lætur sér
um þessa stofnun.
Vér höfum sannar fregnir um það að landi
vor Thos. H. Johnson ráðherra hafi sýnt meiri og
einlægari áhuga fyrir þeirri stofnun en nokkur
hinna ráðherranna, og er það þjóð vorri sómi.
Vér áttum tal við Dr. Stewart nýlega og það var
auðheyrt að honum fanst sem Johnson væri þar
líkegri til framkvæmda og hluttekningar en nokk-
ur annar.
Ein bygging, sem vér sáum var bygð og gefín
af séra Gordon (Ralph Connor) rithöfundinum al-
kunna. önnur byggingin var bygð og gefin af
“Dætrum Bretaveldis”.
Oss datt í hug hvort ekki væri hægt að koma
því til leiðar að íslendingar með einhverri aðferð
bygðu eitt hús þar úti og gæfu stofnuninni. Al-
menn og nauðsynleg þjóðþrifafyrirtæki eins og
þetta eigum vér að styrkja, hvenær sem færi gefst
og möguleikar leyfa,* auk þess sem vér vinnum-að
sérmálum vorum.
Vér efumst ekki um það að slíkt yrði vel þegið
og þakksamlega, og það yrði þjóð vorri til sæmdar
um ókomin ár.
Jafnframt því, sem vér höldum við þjóðemi
voru á meðan hægt er, verðum vér að gæta þess
að þegar vér hverfum hér sem þjóð — því það
hljótum vér að líkindum að gera um síðir____ þá
skiljum vér eftir sýnileg “spor við tímans sjá”.
petta sem hér hefir verið bent á t. d. mundi
verða minnisvarði, sem ekki félli úr sögunni í
bráðina.
Vilja góðir og greindir fslendingar hugleiða
þetta mál og gera sér grein fyrir hvort það sé ekki
mögulegt ?
SÓNHÆTTIR
(Sonnets).
-----
IX. í hrundar rústir.
í hrundar rústir — brot úr sögu’ og söng
þú sækir dýpri þekking, gleggra vit,
en æfin gaf með alt sitt flos og strit
og aldrei veitir skólaganga löng. —
pau merki hæst, sem minning reisti’ á stöng
um menning alda, geyma’ ei svikinn lit.
Jón ögmundsson á engin söguslit
og ennþá syrgir rofna’ hans Líkaböng.----
En ,agan vestra sérhvert blessað ár
ur sjálfs vors penna’-að meginþáttum fróm.—
Mun fáni nokkur framtíð þar sem gljár?
Já, fjallaandinn — Snælenzk jöklablóm.
En trúnagg vort og stökk um stjómarflár,
ei staðist fær hinn þunga alda dóm.
P- P- P-
Meðferð.
at alt nigresið við jörð og fjögur fet út frá því á alla vegú
i nlHJOr«UPLPP1Tn Vd yfÍF tÍJ þeSS að Útiloka Ijósið lát svö
kostl 4 minc‘»
aldrei illgresið hafa frið til að koma upp. ’ tlð
. Kindum þykir þetta illgresi gott og séu þær lá+nnr í
akunnn a vonn éta >œr >a5 alt o/hindr! ££? J
é^r>m r>ir5Sah,éalÞetta iller“'
að eyða Su íffiS ~ *“** “ Sáð rerður «
Til frekari upplýsinga skrifa til
DEPARTMENT OF AGRICULTURE
Regina, Sask.
Séra Jónas Sigurðsson.
er staddur hér í bænum. Hann var
á kirkjuþinginu í Minnesota; kom
hingaS austur um þaS leyti og einnig
fjölskylda hans, flytur hann hér ræðu
* dag á íslendingadeginum og mun
mörgum þykja gaman að heyra hann.
Séra Jónas ér viðurkendur einn vorra
allra mestu gáfu- og mælskumanna
og (iuk þess prýðis gott skáld.
Hann hefir ekki komið hingað
austur í síðastliðin 14 ár, en dvalið
vestur á Kyrrahafsströnd og látið þar
mikið til sin taka, eins og Lögberg
hefir stundum skýrt frá.
Serp Jónas predikaði hér í tveimur
kirkjum á sunnudaginn — Fyrstu lút.
kirkjunnli og Skjaldborg; voru þar
margar setningar v'el og fagurlega
sagðar.
Vér heyrðum séra Jónas flytja ræðu
í dómkirkjunni í Reykjavik árið 1898
og var það einhver fegursta ræða er
vér minnumst að hafa heyrt; og efnið
mjög einkennilegt. Hann hafði tekið
eftir því þegar skipið fór út af höfn-
inni í New York að skrúfan rótaði
þar upp kvenmanns líkama; konan
hafði fyrirfarið sér. Út af ]>essu
lagði hann rriestmegnis. og vér gleym-
um aldrei þeirri ræðu.
Vonadi getur Lögberg næst flutt þá
ræðu er hann heldur hér í dag.
MjTidarlegt.
t*að má með nýmælum teljast.að
Árni Sveinsson í Argyle hefir sett
raflýsing í öll hús sin, bæði fólks og
fénaðar. Aflvakanlrm er komið fyr-
ir i kjallaranum og svo leiddur vír
þaðan um allar byggingarnar, utan
húss jafnt sem innan. T>essi aflvaki
vinnur einnig þvottavél, línstroku-
járni og fleiru.
Heimili Árna Sveinssonar er því
orðið að öllu leyti eins og fullkomn-
ast getur orðið í bæ.
1 Argyle-bygff og Ninette..
Kv'enfélögin í Argyle-bygð buðu
nýlega ritstjóra Lögbergs, konu h^ns
og börnttm ]>angað vestur; og var það
boð auðvitað með þökkum þegið.
Argyle-bygð er að mörgtt einkenni-
leg; auk þess að vera einhver feg-
ursta og auðugasta bygð íslendinga
Hér vestra, er það einkennilegt að
httn hefir haldið við hjá sér tveimttr
félögum, sem alstaðar hafa liðið
undir lok vor á meðal nema þar.
Þessi félög eru “Hvítabandið’’ og
“Kvenréttindafélagið”. Þau hafa
bæði starfað með óbilandi dttgnaði
alt fram á þennan dag. Margrét
Benediktsson stofnaði hið síðar-
nefnda, en Ölafía Johannsdóttir mun
hafa stofnað hið fyrra.
Sams konar deildir hafa verið til
víða annarsstaðar, en hvergi haldið
út baráttnni nema stutta stund. Lög-
berg hefir fengið loforð fvrir öllum
nauðsynlegum upplýsingum til þess
að skrifa sögu þessara félaga, þvt
hún er sannarlega þess virði. Mál-
efni þau, setn félögin börðust fyrir,
eru sv'o að segja til lykta leidd n eð
sigri, og hafa því félögin slegið sér
saman í eitt.
Vér höfum áður lýst fegurð Argyle-
bygðar, og væri það að bera í bakka-
fullan lækinn að endurnýja þá lýs-
'ngu; en ekki getum vér leitt það hjá
oss að minnast á hið mikla útsýni,
sem þar er víða. Sumir hólarnir t
bygðinni eru víst litlu lægri en
Himnafjallið í Danmörku. Hernit
Christopherson fór með okkur upp á
1
I