Lögberg - 26.09.1918, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 26. SEPTEMBER 1918
t=
Söngmeistarinn frá Nuremberg.
Þegar Davíð kom til baka á skóverkstæÖiÖ,
var dagur að kvöldi kominn, og lærisveinarnir töl-
uðu saman um daginn og veginn, þar til mál var að
foka.
“Miðsumar, miðsumardagur.
Blóm, borðar, sælgæti, gleði.
Ó, að morgundagurinn væri kominn!’’
sungu þeir, og létu gamanyrði fjúka um það, hvað
Davíð ætti gott að mega vera með Lenu, kærust-
unni sinni allan daginn. Og Davíð sjálfur lék við
hvern sinn fingur af tilhlökkun tii morgundagsins,
sem hann vonaðist eftir að yrði merkisdagur í lífi
sínu, því að hann átti von á að húsbóndi sinn mundi
afhenda sér sveinsbréfið, og, þá gat hann með full-
um rétti beðið Lenu að verða konan sín.
“Davíð, Davíð, ertu þarna?’’ heyrði hann að
var hvíslað fyrir utan dyrnar, og þegar að hann
lauk upp dyrunum, sá hann Lenu með körfu í hend-
inni, sem hann kannaðist vel við, því hún hafði oft
áður fært honum sætabrauð og allskonar góðgæti
í þessari körfu, og hann fór að hugsa um hina rík-
mannlegu máítíð, sem hann og félagar hans mundu
fá um kvöldið.
“Davíð, Davíð,” sagði Lena, “sjáðu hvað eg
hefi búið til handa þér, kæri,” og hún tók lokið af
körfunni og sýndi honum alt góðgætið. “En segðu
raér, Davíð, hvernig gekk Sir Walters að syngja?
Vann hann verðlaunin?”
“Nei, það gjörði hann ekki,” mælti Davíð,
eins og utan við sig og horfði á góðgætið í körfu
Lenu. “Söngmeistararnir höfnuðu söngnum. En
segðu mér, Lena, hvenær eigum við að hittast í
fyrramálið til þess að fara til leikjanna?”
En í staðlnn fyrir að svara, greip Lena körf-
una úr hendi Davíðs, sem var búinn að taka við
henni, og þaut út úr verksmiðjunni. Davíð, sem
þótti þessar tíktúrur undarlegar, varð bæði hrygg-
ur og reiður, og svo bætti ekki úr skák, að félagar
hans, sem staðið höfðu fyrir utan, fóru að skelli
hlæja og varð hann við það enn reiðari.
“Snautið þið allir í burtu,” sagði hann í höst-
um róm. “Það er meira en mál að loka verkstæð-
inu.” Þeir þorðu ekki annað en fara, en litu um
öxl sér og sogðu gletnislega: “Til Iukku með
morgundaginn Davíð.”
Rétt í þessari andránni kom Sachs, og þegar
að hann sá Davíð, mælti hann:
“Hvað hefir nú komið fyrir? Hafið þið
læna verið að rífast aftur? Lokaðu verksmiðj-
unni og farðu að hátta, eg þarf þín ekki með í
kvöld. ’ ’
“Á eg ekki að æfa mig á að syngja í kvöld?”
spurði Davíð.
“Nei, ekki í kvöld,” mælti Sachs. “Skildu
mér eftir ljósíð, og farðu svo tafarlaust að hátta.”
Davíð gekk burtu, hugsi og undrandi yfir því,
að fyrst hafi Lena verið svo undarleg, og nú komi
húsbóndi hans, sem æfinlega væri geðprýðin sjálf,
og væri ekki máli mælandi, og hann gat sízt skilið
í, hvað slíku mundi valda.
Eftir að Davíð var farinn stóð Sachs við
smíðabekkinn £ þuugum þönkum um stund. Hann
var að hugsa um söng Sir Walters; hljómarnir
virtust enn titra £ eyrum hans, og þrýsta nýjum
hugsunum farm £ huga hans. Var það virkilega
rödd vorsins, sem var aftur að hreyfa sér í sálu
hans? Vissulega hafði maður þessi sungið eins
og fuglarnir syngja; ekki reyndar gat faann sannað
það, en honum fanst að það hlyti að vera. Og þó
maðurinn hefði ekki sungið eftir neinum þeim
reglum, sem þektust í Nuremberg, þá var Sachs
svo mikill lisíamaður að sjá, að slíkt var máske
ekki 8Öngmanninum að kenna, heldur þeirra eigin
reglugjörð. f»y;f gátu allir ekki heyrt það, sem
hann heyrði? fCEn eg skal kenna einum af þess-
um mönnum lexfu í kvöld,” sagði hann við sjálfan
sig, um leið og hann tók saman smíðatólin og hálf-
gjörða skó á bokknum, fór með það fram í dyrnar
og ætlaði að fara að vinna. En aftur lagði hann frá
sér tólin og verfcefníð, og fór að dreyma um söng
Sir Walters. Plftir að hann hafði setið £ þessum
stellingum dáTRla stund, hrökk hann upp af draum-
um sínum við eamræðu, sem hann heyrði út á göt-
unni. Það var herra Pogner og Eva dóttir hans,
sem komu gangandi eftir götunni er verksmiðja
Sachs stóð vfð, og var hús herra Pogners £ sömu
götu og nærri þvf andspænis húsi Sachs. Eva var
vön, á meðan hún var lítil, að fara yfir götuna til
Sachs og hlusta á æfintýri og sögur, sem hann
sagði henni, og dð hann kunni mikið af. Sachs
hafði því mikið dálæti á Evu og þótti vænt um
hana. Og hann vissi, þó að enginn hefði sagt hon-
um það, að það var Sir Walter, en ekki Beckmess-
er, sem Eva vildi að ynni verðlaunin og hana
sjálfa.
“Þetta er fagurt kvöld, Eva,” sagði Pogner,
“og það lítur út fyrir gott veður á morgun. Eg
er altaf að hugsa um það, hvað morgundagurinn
muni bera í skauti sínu þér til handa. Að sjá þig,
elsku barnið mitt, setja sigursveiginn á höfuð sig-
urvegarans — söongmeistarans — verður hin
gleðiríkasta etund æfi minnar; því eg vonast eftir,
að eg með gleði og ánægju geti nefnt þann sama
mann son minn.”
“Kæri faðir minn, er það ófrávíkjanlegt að eg
verði að giftast söngmeistara?” spurði Eva í lág-
um róm.
“Já, barnið mitt, eg hefi svarið þess dýran
eið,’ ’ mælti herra Pogner um leið og hann lauk upp
húsdyrunum og hleypti Evu inn,
Það leið ekki á löngu frá því að Eva kom í
húsið þar til að Lena var búin að segja henni
hvernig farið hefði með söngsamkepnina. Og
þegar Eva heyrði það, fór hún inn í herbergi, sitt
hágrátandi og settist þar niður, kvíðafull og hrædd
við framtíðina.
En er hún hafði setið þannig í þungum hugs-
unum um stund, heyrði hún hamarshögg úti fyrir,
og fór hún að hlusta eftir hvað það mundi vera.
En Lena, sem var inni í herberginu hjá henni,
mælti: “Það er Hans Saohs. Mikið ósköp vinn-
ur maðurinn seint í kvöld. Viltu ekki fara út til
hans og spyrja hann ráða, — þú veizt að honum
þykir bæði vænt um þig og Sir Walters.” Eva
lét ekki segja sér það tvisvar, heldur læddist út og
yfir götuna til Sachs.
“Gott kvöldið, kæri Saohs. Mikið ósköp ertu
seint að í kvöld,” mælti Eva.
“Já,” sagði Sachs. “Eg er að keppast við
6kó eins elskhugans, svo að hann geti verið skamm-
laust til fara á morgun.
“Elskhuga? Hvað heitir hann?” spurði Eva.
“Elskhuga og meistara,” mælti Sachs. “Hann
uunuuiA giA uuoas jsuuiBq n<j qu iac^ jix/Cj uugæ^su
-[ugu jo gu(J gu ja ‘sqoug ngjiCajj •juqSíCoSiiuj £o
jnSoinCqsaugJuq igæq ja uias ‘jassamqoag qia gim
jjaj iqqa jaS Sd Sq ,uC[ia mnsnj ju uiha gu uSuuS
iqqa jia Sa mos ‘ranjnjsioutguos raiacj uujuq qu
ssac} jij ij^Cai Jsá*1 B5IH ^niuq ug -uju
-jsiaraSuos JsijjiS Ss gu gu^ gujraiaq .injog uuira
-8M,, ijtæra ,, \ uqjoa rajpp tuqs qu^ ,,
guuuu sm<\ ujsnuun uinjpj u u(j iuCs So uraeu
ji8A joajj ‘U(j qia giqoj ijaq Se ua jiCj pipAq i iqqa
ujjæq gu joui jjasu ijaq So oas ‘jiunq|ij iqqo iuæA
suuq jiujpqs gu ia(| ju jn Sup uuqu i Sira qia jnraus
-STg.Cjqju qijoa Jijoq uuujj •jassðraqoaa jiJíaq
í kvöld, þá hættu sem allra fyrst, og talaðu við mig
dálitla stund. Eg get fullvissað þig um að eig-
andinn þarf ekki á skónum að halda.”
“Nei, Eva, það var ekki aðal-ástæðan. Eg
hefi verið í svo mikilli geðshræringu í kvöld, að eg
kom hingað til þess að reyna að jafna mig.”
“Kæri Sachs, segðu mér hvað hefir komið fyr-
ir,” mæiti Eva og settist niður við hlið hans.
Sachs svaraði: “Eg hefi verið í söngskálan-
um í dag, þar sem við meistararnir hlustuðum á
mann syngja, sem vildi gjörast meðlimur í félagi
voru.”
“Og hvernig tókst honum?” spurði Eva, og
reyndi að dylja geðshræring sína eins vel og hún
gat.
“Hvernig tókst honum,” endurtók Sachs.
Honum tókst langt of vel, og það er það sem að er.
Hann leysti verk sitt meistaralega af hendi. Svo
vel söng hann, að enginn okkar kunni að meta það.
Fegurðin var söngmeisturunum hulin, af því að
umbúðirnar voru þeim ekki skil janlegar. Það var
þess vegna, sem þeir höfnuðu honum.”
“Eva, Eva! hvar ertu?” kallaði Lena. “Hann
faðir þinn er að spyrja eftir þér.”
“Segðu honum að eg sé háttuð,” mælti Eva
um leið og hún gekk yfir götuna, og bætti svo við:
“Mér er ilt í höfði, og eg hefi enga lyst á að borða
kvöldverð. ’ ’
“Eva, veiztu hvað hefir komið fyrir?” mælti
Lena. “Beckmesser hefir sagt mér, að hann ætli
að syngja kvæðið, sem hann hefir orkt og ætlar að
syngja á samkepninni á morgun, við herbergis-
gluggann hjá þér í nótt.”
“Eg hlusta ekki á það,” mælti Eva. “Eg
hata manninn. Góða Lena, vertu fyrir mig í her-
berginu mínu í kvöld. Eg hefi lofað að mæta Sir
Walters undir linditrjánum.”
“Hefirðu lofað að finna Sir Walters undir
linditrjánum?” spurði Eva undrandi. “Ef hann
faðir |)inn vissi það, þá mundi hann drepa Sir
Walters, og eins mundi Davíð drepa Beckkmess-
er, ef að hann skyldi vakna og sjá mig við glugg-
an á herberginu þínu á meðan að Beckmesser væri
að syngja.”
“Góða Lena, vertu nú ekki með neinar vitleys-
is mótbárur. Og ef þér þykir nokkuð vænt um mig,
þá verðurðu að gjöra þetta. Ef þú gjörir það sem
eg segi þér, og ferð að mínum ráðum, þá heldur
faðir minn að eg sé háttuð ofan í rúm, og þú veizt
að Davíð er steinsofandi og heyrir hvorki til Beck-
messers syngja, né heldur sér hann þig við glugg-
ann. 0g með hótunum og kærleiksatlotum tókst
Evu að fá Lenu til þess að lofast til að gjöra þetta.
Þegar að tunglið kom upp um kvöldið, og bað-
aði lög og láð í sínum silfurtæru geislum, læddist
Eva út úr herbergi sínu og út úr húsinu, og fann
Sir Walters, sem beið hennar undir linditrjánum.
“Kæri riddari minn og skáld; ó, hvað eg er
glöð að sjá þig,” sagði Eva þegar þau höfðu sezt
niður í skuggá trjánna. “Segðu mér nú alt um
það, hvernig að það gekk á söngsamkepninni. ”
“Eg er hvorki riddari né skáld,” mælti Sir
Walters. “ Söngfélaginu líkaði söngmenska mín
illa, og eg er hræddur um að mér takist aldrei að
vinna hönd þína sem söngmeistari. ”
“Þar skjátlast þér,” mælti Eva. “Veiztu
ekki að það er eg, og eg ein, sem þau verðlaun get
veitt, og að eg skal með mínum eigin höndum setja
sigurkórónuna á höfuð unnusta míns, og viður-
kenna hann frammi fyrir öllu fólkinu.”
“En Eva, þú gleymir að hann faðir þinn hefir
fastákveðið, að þú skulir ekki giftast neinum öðr-
um en söngmeistara, ’ ’ mælti Sir Walters. ‘ ‘ Hann
hefir staðfest það með eiði frammi fyrir söngmeist
arafélaginu, að enginn annar en sá, sem þeir dæma
verðlaunanna verðan, megi giftast þér, og þann
eið getur hann ekki rofið. Eg söng um'þig og ást-
ina, um vorið og gleðina og um sólskinið, og eg
reyndi alt sem eg gat til þess að láta söngmeist-
arana finna til lífsins, sem brann mér í æðum. En
þá vissi eg ekki að þeir fara aðeins eftir sínum eig-
in regluin og vissri tegund af hljóðfalli, og að eft-
ir þeim dæmdu þeir sönglist mína. En mér er ó-
mögulegt að syngja eftir þeim reglum. List mín
verður að vera frjáls eins og fuglinn í loftinu; en á
f jötruðum vængjum, eins og þessir meistarar vilja
hafa þá, getur sál mín ekki lyft sér mót sólu og
sumri.
Látum söngmeistarana skera úr því á morgun,
hver verðlaunin eigi að hreppa; en flý þú með mér
heim í föðurland mitt, og þar skal eg sannfæra þig
um, að eg er ekki með öllu óverðugur að bera
söngmeistaranafn. ’ ’
Áður en Eva gat svarað, gall í lúðri vöku-
mannsins, sem var á gangi í götu þeirri, sem hús
herra Pogners stóð við. Hann var á göngu sinni
uqa bæinn, til þess að sjá um að slökt væri á öllum
Ijósum, og líta eftir slæpingjum, sem kynnu að vera
að leita sér eftir tækifæri til þess að stela ein-
hverju.
Þegar Lena heyrði til vökumannsins, varð hún
dauðhrædd um að hann mundi koma auga á Evu,
svo að hún kallaði: “Eva, Eva, komdu undireins,
eða eg kalla á hann föður þinn. ’ ’
“Bíddu eftir mér,” hvíslaði Eva að Sir Walt-
ers um leið og hún fór með Lenu, sem nú var kom-
in til þeirra.
Neðan götuna kom vökumaðurinn með ljósker
í hendinni, og raulaði fyrir munni sér.
Á meðan þessu fór fram, hafði Sachs falið sig
í 8kugganum af húsi Pogners, og heyrt Sir Walters
biðja Evu að strjúka með sér.
“Eg verð að reyna að koma í veg fyrir þetta,”
sagði Sachs við sjálfan sig. “Þeim skal aldrei tak-
ast að strjúka, ef gamli Sachs getur aftrað því.
Hvað bráðlátt þetta unga fólk er.”
Þegar að lúðurhljómur vökumannsins heyrð-
ist ekki lengur, var hurðin á húsi herra Pogners
opnuð hægt og gætilega, og út kom stúlka, sem
flestir hefðu tekið fyrir Lenu; en það var Eva, sem
hafði haft fataskifti við þjónustustúlku sína.
Framh.
Tryggur hundur.
Kaupmaður nokkur á Frakklandi átti peninga
hjá einum skiftavini sínum, sem átti heima nokkuð j
langt frá heimili kaupmannsins. Það var því einn
góðan veðurdag, að kaupmaður söðlaði hest sinn,
og reið heiman að, til þess að finna þenna skiftavin
sinn, og heimta peninga sína. Hann hafði með sér
hund sinn. Honum gekk ferðin greiðlega; fékk
hann peninga sína greidda, og hélt síðan heim-
leiðis aftur, glaður í bragði. Hann batt peninga-
pokann fyrir aftan hnakk sinn, og reið burt.
Hundurinn stökk í kringum hestinn og gelti af
gleði, rétt eins og hann tæki þátt í gleði húsbónda
síns.
Þegar kaupmaðurinn hafði riðið spölkorn
heimleiðis, fór hann af baki, áði hesti sínum nálægt
stórri eik, og hvíldi sig í skugga hennar. Hann
spretti reiðtýgjum af hestinum, og leysti peninga-
pokann frá hnakknum, og lagði hann undir eikina.
En er hann lagði aftur á hestinn, gleymdi hann
peningunum, og reið af stað. Hundurinn varð ])ess
var, að peningarnir höfðu orðið eftir, og hljóp því
þangað, er hann vissi, að þeir lægju og ætlaði að
sækja pokann, en hann var svo þungur, að hann
gat ekki valdið honum. Hann hljóp þá aftur til
húsbónda síns, og gelti og skrækti til að reyna að
minna hann á hverjau hann hefði gleymt. Kaup-
maðurinn vissi ekki hverju þetta sætti, og gaf því
í fyrstu lítinn gaum, en hundurinn lét því vcr, og
fór loks að glepsa í afturfæturnar á hestinum.
Nú datt kaupmanni í hug, að hundurinn kjrnni
að vera orðinn vitlaus. Og er þeir komu að litlum
læk, sem var á leiðinni, tók kaupmaðurinn eftir
hvort hundurinn vildi ekki drekka. En hann sinti
engu, heldur gelti æ meir og meir og beit hestinn
eins og hann gat.
“Því miður er það svo”, sagði kanpmaðurinn
við sjálfan sig; “vesalings hundurinn er orðinn
vitlaus. Hvað er hér við að gjöra? Eg verð að
drepa hann; annars kann hann að ráða mér bana”.
Síðan tók hann skammbyssuna upp úr vasa síuum
og miðaði á hundinn. Honum tók sárt til hundsins
og sneri hann sér unðan meðan hann hleypti af
byssunni. En skotið kom í hundinn og féll hann til
jarðar*, og blóðið streymdi úr honum. Kaupmaður
gat ekki horft á þessa sjón, heldur reið bnrt hið
skjótasta. ‘ ‘ Þetta var leitt”, sagði hann við sjálf-
an sig, “eg hefði nærri því heldur viljað missa pen-
ingana mína heldur en hundinn minn ’ ’. í því hann
sagði þetta greip hann hendinni aftur fyrir hnakk-
inn, til að vita hvernig fjársjóð hans liði, og þá
fyrst varð hann þess var, að peningarnir voru
horfnir þaðan. “Þetta hefir vesalings hundurinn
verið að minna mig á”, sagði hann þá við sjálfan
sig.
Hann sneri því við, og reið þangað sem hann
hafði áð. á leiðinni þangað kom hann að þeim stað
þar sem að hann skaut hundinn; hann sá þar blóð-
poll, en hundurinn var horfinn. Víðar á leiðinni
sá hann blóðferil, og vissi ekki hverju það sætti.
Loksins kom hann að eikinni, þar sem hann hafði
farið af baki. Þar lágu peningar hans og — hjá
þeim lá hundurinn. Vesalings skepnan hafði dreg-
ist þangað, allur blóðugur; þar lá hann, og gætti
fjársins, og var þó rétt í andarslitrunum. Þegar
liann sá húsbónda sinn koma, gat hann rétt að eins
með því að dingla rófunni látið í ljósi gleði sína.
Hann reyndi að standa á fætur, en kraftar hans
voru þrotnir. Kaupmaðurinn gekk að honum og
klappaði honum, og var það með naumindum að
hundurinn gat sleikt hönd hans; svo var af honum
dregið og dó hann rétt skömmu á eftir.
Orðskviðir og spakmœli.
Sannleikurinn er sagna beztur.
Bráðgeð er bernzkan.
Hálfnað er verk þá hafið er.
Allir eiga glappaskot á æfi sinni.
Sá deyr ærulaus sem lifir agalaus.
Betra er autt ním en illa skipað.
Einu sinni vérður alt fyrst.
Sá veit gerst sem reynir.
Oft má satt kyrt liggja.
Sjálf er höndin hollust.
Öllum trúa ekki er gott, engum hálfu verra
Á fæðingu vora hefir dauðinn sett sitt innsiglí
Dauðinn er jafnan í aðsígi.
Sá sem elskar einn hlut, hann verðnr eitt með
honum.
Sök bítur sekan.
Ilt er að leggja ást við þann, sem enga kann á móti
Raunin er ólýgnust. /
Æ sér gjöf til gjalda.
Þolinmæðin þrautir vinnur allar.
Fár er fullrýninn.
Lengi skal manninn reyna.
Enginn veit sitt angrið alt fyr en reyuir.
Það skal vel vanda, sem lengi á að standa.
Glögt er gests augað.
Háð er heimskra gaman.
Það sem verður að vera, viljugur skal kver
bera.
Ö1 er innri maður.
Vinur er sá er til vamms segir.
Seint er heimskan að snotra.
Sjaldan er flas til fagnaðar.
Sætar syndir verða að sárum bótum.
Það nema börn sem á bæ er títt.
Mikið má ef vel vill.
Þjóð veit ef þrír vita.
Með lögum skal land byggja, en eklá me9 ó-
lögum eyða.
Mörg er búmanns raunin.
Ómerk eru ómagans orð.
Illa sezt ofstopinn.
Hægist mein þá um er rætt.
Hvað elskar sér líkt.
Fyrst er alt frægast.
Guð situr hátt, en sér lágt.
Hver sem ekki vill þegar hann má, hanu fær
ekki þegar hann vill.
Margs verða hjúin vís þá hjónin deila.
Skömm er óhófs æfi.
Sögvís er sjaldan sannorður.
Uppkoma svik um síðir.
Svo skal leiðan forsmá að ansa honum engu.
Vandi fylgir vegsemd hverri.
Iðnin eykur alla ment.
Það er lag sem á legst.
Sjón er sögu ríkari.