Lögberg - 15.01.1920, Blaðsíða 1

SPEIRS-PARNELL BAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verÖ sem verið
getur. REYNIÐ ÞAÐ!
TALSÍMÍ: Garry 2346 - WINNIPEG
Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
490 Main St.
Garry 1320
* 33. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGÍNN 15. JANÚAR 1920
NUMER 3
Helztu Viðburðir
Winnipeg búa, í múisik, isem hún
kendi hér, og 'lét sig mi'klu varða,
sem og önnur velferðarmál þessa
Síðustu Viku ” " r ,
pað virðist sem Canada menn
/■» . séu með afbrigðum sólgnir í sykur,
Laoada.
prófe’ssor
og fi.
við Leidin hiáskólann
Lnyd George forsætis ráðherra
Breta .skýrði frá því í Breska þing-
Verkamenn leggja fram kröfur
sínar fyrir Dominion stjórnina.
Nefnd mainna var frá Trades
ar.d Laber Congress of Canada, og
öðrum verkamannafélögum í Can-
ada, hefir setið á ráðstefnu við
Dominion stjórnina, undanfar-
andi til þess að gera henni kunmar
lu-öfur, &em verkamenn gera í sam-
bandi víð réttarbætur þær sem
þeim eru ákveðnar undir alþjóða
verkamanna lögunum, og þær aðr-
ar kröfur sem verkamenn hugsa
sér að gera, voru lagðar fram
fyrir stjórnina og ræddar af báð-
um málsaðiljum.
pað helzta sem verkamiennirnir
fóru fram á var.
Að átta stunda vinna á dag og
fjörutíu og fjögra stunda vinna á
viku yrði lögleidd í Oanada.
Að numið sé úr gildi ákvæði
stjórnarinnar um, að ólöglegt sé
að leisa og hafa með höndum bæk-
ur með vissum kenningum.
Að veita öilumi verkalýð fuil
réttmdj til að bindast samtökum
og myhda félög.
Að litið isé með veiþóknun á rétt
verkamanna til sameiginlegr^
samninga.
Að stjórnim mæli með og hjálpi
til að mynduð séu isameigna verzl-
unarféiög til þess að reyna að fá
vörur með isem sanngjörnustu
verði, og að sérstök lög verði sam-
in sem geri fóiki létt fyrir að
mynda slík félög.
Breyting
sem á eimreiðum vinna, og við við-
gerðir á eimreiðum, hafa tiikyht
þingi Bandaríkjanna, að þéir mót-
rnæli, og ætli aldrei að beygja sig
undir ákvæði það um verkföll, sem
farið er fram á í hinu svo kallaða j ínu, að sambands þjóðirnar hefðu
Cummings frumvaifpi isem fyrir í afráðið að semja frið við Tyrki án
og lítil furða þó su vara gangi upp j þinginu ligur um að takmarka j ,þátttöku Bandaríkjanna.
í skýrslu sem er nýkomin út um|vaici járnibrautar manna innan i
sykur notkun í Canada stendur, | Bandaríkjanna til þess að gera Sagt er að lögfræðingar Breta,
að i Ontario fylki hafi sykur j verkföll. pegar til atkvæða um j Frakka og Belgiu, hafi komið sér
eyðslan jafnað sig upp með 130.80 j afgtQðu verkamanna til þessa ; Bamnn um málsókn á hendur fyr-
pund á mann, en í því fylki er j frumvarps var gengið þ^ greiddu i verandi pýskalands keisara, og
talið að sé 2,820000 manns og er, gg% af þeim 125,000 sem í þessum I samið kæru á 'hendur honum.
því dálagleg fúiga af sykri sem j félögum eru atkvæði, með því að :
þeir hafa séð fyrir. j hætta allri vinnu tafarlaust ef! Kilmarnocklávarður, hefir verið
Quebec með sínar 2,326,328 íbúa
eyddi 160,516,632 pundurn eða um
69 pundum á mann.
þessi lög n^ðu fram að ganga.
í Oontario, og borist hefir út frá
fundum þeirra um þvert og endi-
lan,gt landið, að þeir hefðu ásett
sér að sjá svo um að þessi stærsta
og öflugasta stétt þjóðarinnar
hefði marga og einhuga málsvara
á næstá þjóðþ’ingi Canada.
Og nú á þessum fundi í Brand-
on kom fram skýlaus yfirlýsing
um það sama.
Vér getum ekki birt hér, alt
sem komið hefir fram á þinginu í
Brandon í þessa átt. En vér viljum
birta útdrátt úr ræðu sem Hon F.
A. Crerait, leiðtogi bœndaflokks-
ins í Canada, og forseti Grain
] skipaður 'sendiherra Breta fyrir
i pýskaland, og hefir nú tekið sér Grower^s félagsins flutti þar, og er
Herútbúna'ðar- leyfar semjhúsetu í Benlín. Æ"~ 1 1
^ , Bandaríkjamenn áttu á Englandi, | „
Meztum sykri var eytt i Ontano, j Frakklandi> pýskalandi, ítalíu og Konungur Breta heLr lyst þvi
New Brunswick og í Manitoba, en , BelgíU) hafa iverið seldar fyrir,j yfir að ný lög ,séu í undirbúningi
þar var allmikið notað til brjós- Q ,7n(1 nnn ’j seim gefi Indlandi heimastjórn.
sykur gerðar.
Bandankin
$ 700,000,000.
Nýlega fór verð á eggjum í Ne-
braska upp í 80
þótti konum í ríkinu
j Frétt frá Lundúnum segir að
Aniamillah Khan sem er ríkjandi
C"‘'t i Amir í Afghanis-tan, hafi lýst yfir
i , „ ... . pa< _ j sjálfstæði þjóðarinnar, og sagt í
skammað og toku sig saman um að , ý. . ,
„ , . ... . , ., . ! sundur með þeim seim eftirlit hafa
3 þ. m. voru greipar latnar sopa i kaupa iþau ekki, afleiðingarnar , v ... v
} n | haft með stjorn malum þar, en það
urðu, að þau voru færð niður í 55! ... . , , , r
, ’ y eru Bretar sem mezt hafa haft að
cent.
j segja iþar isíðan 1893.
Dómsúrskurður í máli Tjaldbúðar-
safnaðar.
I King’s Bench réttinum.
Háttvirtur yfirdómari
í King’s Bench réttinum.
Fimtudaginn 18. desember 1919.
I í Bandaríkjunum frá hafi til hafs
og svo þúsundum skifti af æsinga-
mönnum teknir fasti-r. í borginni
New York einni voru 800 æsinga-
menn teknir fastir, nóttina milli
3 og 4 þessa mánaðar.
Lögreglan í B-andaríkjunum seg-
ist hafa sann-anir fyrir því, að
Lenine Trotzky einveldis Bols-
hivikarnir á Rússlandi hafi áform-
að að eyðileggja, eða að minsta
kosti koma peningamankað þjóð-
anna í stórvandræði. Með því að
búa til og demfoa á markaðinn
mesta kymstur af fölskum pening-
um, og að $200,000,000 er sendir
hefðu vérið til Mexico, og þaðan
inn til Bandaríkjanna, í $ 50 og
100 seðlum, hefði átt að notast til
þess fyrirtækis innan Bandaríkj-
Að breytt sé fyrirkomu'lagi því anlm'
sem stjórniin hefir fylgt með rann-
sókn á ósamkomulagi í sambandi
við iðnað.
Að hlutfaíllskosnin-gar séu tekn-
ar upp í Canada.
í sambandi við innflutning á
fólki inn í landið, isem verkamenn
hafa ávalt látið sig miklu varð-a,
lagði nefndin til s-em hér segir.
1. að nefnd sé siett !í það mál
sem í séu umboð'smenn verka-
rn-annia ásamt annara stétta.
2. að húverandi fyrirkomulagi
m-eð inn-flutning á Auisturlanda-
fólki sé breytt -annað hvort á
þann hátt -að 'banna með öllu inn-
flutning þeirra til Ganada, eða þá
í sambandi við aðrar þjóðir að
takmarka innf-lutning þeirra, svo
að það verði ekki meira en einn
auistur-land-a maður á móti þús-
undi af annara þjóða mönnum i
landinu.
3. Að aftaka allan styrk í hvaða
mynd s-em -er til iðn-aðar fyrirtækja
frá hálfu þess opimbera.
Enfremur mótmæltu verka-
manna umboðsmennirnir því, að
herafli Oanada væri -aukinn. Að
merki verkamanma félagamma eða
réttara sagt stimill þeirra, sé
varmdaiður ,svo eftirstiæling geti
ekki átt is^r stað. Að kosningadag-
urinn sé gjörður að helgid-egi. Að
tekið sé til vinnu tafarlaust á
\''ellan skipaskurðinum og unnið
sé á’tta kl. stundir á dag og fjöru-
tíu og fjórar stundir á viku.
_ Að álit Mathers mefndarinnar
sé tekið til greina, hegning k-omi
f.'rir brot á vinnulauna lögum.
Kröfðust úthlutu-n uppbótar á
launum stjórnarþjóna og að um-
boðsmenn v-erkamanna fái sæti
í stjórnarnefnd Hkis járnbrauta
Canada. '
1 mefndinni frá Laber Congress-
nu voru., Tom Moore forseti, P
Anadreew H- ^ Halford °g A’ Mc'
ingar jÍS™®tu bæÍarst3Órnar kosn-
LosnLgu W ein°nt- náðÍ >ar
H-amilton l2£r Mrs’ A’
inn afþví að vera
þess að komaist i siíika stöðu . Can_
8rClE(
Eftir skattsk-rá þeirri ■ sem
Bandaríki-n hafa samið yfir inn- j Kolaekla er mikil á. meðal fá-
tektir manna í Bandarikjunum, j tæka fólksins í Lundúnum og i
þá eru tuttugu miljónamæringar j mörgum bæjum á Englandi. peg-
í Bandaríkunum, og fer talla þeirra | ar kolavagn keniur inn í bæina,
árlega vaxandi um tv-ö þúsund. Á j ’™r fólk að úr öllum áttum til
liðma árinu þá voru það 67 sem | þess að reyna að ná sér ií ofurlítið
höfðu frá $ 1,000,000 upp í kolablað, fjöldi þess m-eð hjólbör-
.1,500,000 í árstekjur, og jafnaði j ur til þess að aka heim á einum
tekjuskattur hvers um sig upp j c®a tvei-mur pokum og aðrir bera
ineð $ 294 948. ! þac á bakinu heim til sín.
•i
Fjórir höfðu $5,000,000 í árs- Alexander F. Kerensky, fyrver-
tékjur og jafmaði tékjuskattur j andi forsætisráð-herra Rússa, er
þeirra sig upp með $ 4,937,750.
Bretland
nú á Englandi og vinnur fyrir sér
með því að bera á borð í matsölu
húsi í Lundúnum.
Á annað hundrað m-anns eru
dauðir, í Bandaríkjunum og nokkr-
ir í Canada, og rnargir hafa mist
fjónin-a, af því að drekka wood
alcoholl. Undir eins og á þessu
fðr að bera, tók lögreglan að rann-
saka málið, og rakti alóð þessa
þokka fyrirtækis til grafara eins
þar í boriginni, sem John Romen-
elle heitir og ihafði búð þar.
Útlit .með samþykt á friðarsamn-
ingunum í öldungadeild Banda-
ríkjanna þegar hún ko-m saman
aftur á mánu-daginn var, virðist
vera betra og bjartara -en nokkru
sinni fyr. Leiðto-gar beggja flokk-
ann-a hafa átt fundi með stuðn-
ings mönnum sínum, og var hver
með -öðruim, til þess að reyna að
finna úrlausn á málinu, og sagði
annar aðal leiðtogin senator Gil-
bert M. Hi'tohcock frá Nébraska
á laugardaginn var að hann hefði
góða von að vegur væri fundinn
þar sem báðir málsaðiljar gætu
mæst, og samþykt friðarsamning-
ana án þess að skerða nokkuð á-
kvæði þeirra. Enda er það nú opin-
bert leyndarmál, að þjóðinn sjálf
hefir tekið svo ótvírætt í streng-
in-n, að flokkarnir í öl-dun-ga ráð-
inu sjá sér ekki fært að hafa mál-
ið að leikfangi lengur.
Forsetinn sjálfur leggur ekkert
til þessara mála, segir ekki orð,.
En talið er þó víst að hann muni
ekki setja sig upp á móti, undan-
tekningum, eða undanþágum sem
kynnu að vera geröar ef þær
breyttu -ekki aðalatriðum samn-
inganna.
-Minnisvarðs stórkostlegan eru
Pensylvania búar að tala um að
reisa til minnin-gar urn stríðið, er
það bygging 2100 feta há, sú hæsta
sem til er í -heimi. Ef hún verður
bygð, þá verður hún þrisvar sinn-
um hærri >en Wóodsworth bygg-
ingin í New York.
í byggingu þesari er talað um
að hafa samkomusal á öðru lofti
sem taki fimtán þúsund manns,.
Eitt þúsumd fet fra jörðu á að
vera borðsalur, verður hann fyrir
ofan allar byggingar foorgarinnar
Iðnaður -er að ílifna -við á Bret-
landi í mörgum greinum, sem á
Sir Kingsley Wood ritari rað. j stríðstímunum máttu heita í kalda
herra heilbrigðismála stjórnar-!kolum- >ar á meÖal silkihatta-
innará Bretlandi í ræðu sem Terð r eftirspurnin eftir þeim er
hann hélt í sambandi við hús mlklu meiri <m fraTnleiðs.iaUÍ
eklu á Engl-andi, sagði að á lands- tlestar Panfanir ^a fra Sviþjoð
bvgðinni væru að mimsta kosti | °'r HeUand>- og er haldn] að verzH
2,000,000 sem þyrftu undir öllum j un5_husin 1 j^ssum löndum pantl
kringumistæðum að fá ný eða bætt
húsakynni og í fátækustu pörtum
borgarinnar væru aðrar 4,000,000
manna -sem lifðu í húsakynnum
3-em væru með öllu óbærileg.
hattana fyrir pjóðverja.
Sir George Watson hefir gefið
$100,000 til þess að stofna “Trav-
elling” prófessors embætti í
Bandaríkjasö-gu við ýmsa háskóla
Hann kvað þetta húsnæðisspurs- ' örezka ríkinu.
mál á Bretlandi vera -það alvar- Að líkindum hið einkennilegasta
legasta aem þjóðin hefði fram ur i verkf^U> sem gert hefir verið> hef.
að ráða. Og viss-akti vegurinn til j ir staðið yfir ,og stendur víst
þess að au-ka Bolshevismann j enn yfir f Bombay á Indlandi.
heima fyrir , ,væri að látast ekki Fjögur þúsund manns, er unnu
sjá ástandið eins og það í -raun og; í hinum svo nefndu Tata verk-
v-eru væri, eða þá ein-s og sumir smiöjum, frétti að yfirmaður
væru að gera, að reyn-a að fá j þeirra, Sir Dorabi Tata, hefði
stjórnina til þ-ess að hætta við j eignast son, og þótti verkafókinu
byggingar áform -sitt, sökum þess það svo mikilvægur atburður, að
að það yrði svo dýrt. i því fanst ástæða til að biðja um
óhætt að ganga út frá því, að hann
ta-li þar að mestu fyrir munn
bændanna.
Hon. Cre^ar byrjaði ræðu sína
með því að bénda á hve aðsóknin að
þingi-nu væri mikil, og alvaran
sem yfir öllum gjörðum þess
hvíldi þung.
Hann sagði að það sem að bænd-
urnir í Canada h-efðu gjort á síð-
ustu fimm árum, og íramfarirnar
sem orðið hefðu, væru undra-
verðar.
pað var árið 1902 sem J. W.
Scallion myndaði Grain Growers
félagið. Og svo hefir þessi hreyf-
in-g breiðst fljótt út, sagði Hon.
Crerar að bændur hafa nú bund-
ist þeim félagsskap frá Atlands-
-hafi til Kyrrahafs, og í þremur
fylkjum Manitoba, Saskatchewan,
og Alberta væru meðlimatala fé-
lagsin-s 125,000.
Hann benti á að í liðinni tíð
hefðu bændurnir átt lítinn þátt í
löggjöf Cana-da, að minna en tíu
af hundraði af þingmönnunum í
Ottawa hefðu verið bændur, þar
sem þó að bændur væru 58% af
íbúum landsins, og að á'byrgðin
væri mikil -sem hvíldi á herðum
þeirra.
Hann sagðist vera viss um að
bændurnir gætu með þátttöku
sinni í landsmálum gjört mikið
•g«tt, og ef að hann þekti þá rétt
þá gerðu þeir það. það væri s-kylda
þeirra í ríkismálum, fylkismálum,
sveitamálum, og skólamá'l-um, að
taka byrðarnar á herðar sér, sem
þeim bæri að -bera, en ekki að koma
henni á herðar annara.
Hann sagðist hafa sjálfur kent
á barnaskó'lum í Manitoba. “Og í
dag sýnist í sérstökum skilningi
að svefn mókið væri að hverfa,
sem haldið hefir bændum í
fj-ötrum.”
Stefnuskráin er óeigingjörn.
Sigfús Anderson, Ölafur S. Thorgeirsson, Carl Anderson,
Líndal J. Hallgrímson og Guðmundur A. Axíörd, sem
fulltrúar Tjaldbúðarsafnaðar og einnig -sem einstaklingar
fyrir sína eigin hönd og fyrir hönd allra annara meðlima
safnaðarin-s, er þeim fylgja að málu-m
Kærendur,
—og—
Sveinbjörn Gíslason, Kristján Kristján-sson, Eiríkur Sumar-
liðason, Eiríkur Th-orbergss-on og Guðmundur 'Magnússon
og allir aðrir, er þeim fylgja að máluim,
Verjendur.
Eftir að rannsókn í máli þessu hafði -staðið yfir 6., 7., 8., 9. og 10.
október 1919 að viðstöddum málfærsl-umönnum hlutaðei-gandi máls-
aðilja, og eftir að hafa íhugað sókn og vörn málfærslumanna og gögn
þau, er fram voru lögð, var úrskurði frestað þar til í dag, að dómur
var kveðinn upp á þessa leið:
1. Rétturinn lýsir yfir því, að Tjaldbúðarsöfnuður hefir sundr-
a-st samkvæmt 11. grein safnaðarlaganna; og, að kærendur og þeir
aðrir meðlimir safnaðarin-s, er þeim fylgja að málum, hafa ávalt
haldið fast við safnaðarlögin og halda enn þá fast við þau; og, að
þeir eru því-hinn rétti og lögmiæti Tjaldbúð-arsöfnuöur.
2. Rétturinn lýsir einnig yfir því, að verjendur og al-lir þeir, er
þeim fylgdu að málum -og áttu þátt í að koma til leiðar sameining
Tjaldbúðarsafnaðar og Fyrsta íslenzka Únítarasafn-aðarins í Winni-
peg, sem á er min-st í -kæruskjalinu, hafa fallið frá trú s-afnaðarins, er
fram er tekin í grundvallarlögum og játningarritum hans,- og eru þv:
ekki meðlimir safnaðarins og hafa fyrirgert öUum rétti og tilkalli til
eigna safnaðarin-s. <
3. Rétturinn lýsir enn fremur yfir því, að ne-fndir kærendur eru
löglega kosnir ful-ltrúar safnaðarins og, að þeim ber að fá tafarlaust
umráð yfir kirkjueigninni.
(N-ákvæm lýsing á eigninni er tekin fram í dómnum).
4. Rétturinn ákveður og segir svo fyrir, að verjendur, hver ein-
sta-kur þeirra og allir sameiginlega, fylgism-enn þeirra, þjónar og
u-mboösmenri, -skuli aldrei framvegis nein afskifti hafa af gjörðum kær-
enda í sambandi við óhindruð afnot þeirra af og eignarhald og umráð
yfir kirkjueign, bókum og skjölum -safnaðarins.
5. Rétturinn ákveður einnig og s-egir svo fyrir, að verjendur
afhendi kærendum þegar í stað kirkjulyklana, kirkjuna og bækur og
s'kj-öl safnaðarins.
6. Rétturinn ákveður enn fretnur og segir svo fyrir, að verjend-
ur greiði kærendum málskostnað þeirra, að meðtöldum kostnaði við
yfirheýrslu mál-s aðilja utan réttar, undir eins og hann hefir verið
m-etinn.
Dómurinn staðfestur 12. janúar 1920.
(Undirritað)
Fyrir n-okkru síð-an lagði frið-
kauphækkun. pegar þeim var
Bœndaþingið í Brandon
ar nefnd Norðurlanda þá spurn-i Sagt’ að yflrmanm i>eirra h-efð!
ingu fyrir háskóla prófessora í engmn scnur fæðst, sem var lika
tungumálum í hinum ým-su lönd-1 blð Sanna’ truðu þeir ^1’ “ a’
um, um’það, hvaða tungumál væri i kvaðu að hal4a afram verkfalhnu
bezt fallið til þess að verða al- Í þar tU sonurinn kæmi og kaupið
h-eimsmál, það er að segja, mál I yrðl hækkað-
sem allir gætu gert sér að góðu,1
að 1-æra og ta-la jafnhliða sínu eig-
in móðurmáli. Svörin sem komið
ei u dálítið -eftirtekta verð, því -----
mönnu-m þeim sem svarað hafa.i Bændaþing hefir staðið yfir í
kemur -saman um að Enskan eigi j Prandon undaafarna daga, og
hafa þar verið rædd mörg og mik-
ils -varðandi mál, hafa þau aðallega
snert landbúnaðar framleiðsluna,
og sýnt vakandi áhuga bændanna
í því 'þýðingarmesta máli lands-
ins.
Vér sögðum að málin sem rædd
hafa verið, ihafi aðallega snert
landbúnaðinn. En þó er eitt
mál sem að á þessum fundi, sem og
öðrurn fundum bænda um þessar
mun-dir, gnæfir yfir, og það er
þáttttaka bændanna -s-em sérstaks
flokks í -stjórnmálum landsins.
Lengi hafa bænduf í vestur-
Canad-a beðið þolinmóðir, o-g tekið
við því sem stjórnmála flökkar
að vera 's-líkt mál því ihún sé lang
líkl-egust til sigurs. Tveir vilja
taka upp Frönsku, einn pýsku,
einn Esperanto og þrír Ido.
í sambandi við svar sitt segir
Nils Elemsburg professor í sans-
krít og saimanb-urðar málfræði,
við Lund háskólann þetta.
“Hvað mig snertir, þá er eg
sannfærður um, að undir núver-
andi kringumstæðum þá er Ensk-
an lang líklegust til þesis að ná því
að verða alheims mál, hún er mál
tveggja þjððanna, Englendinga
og B-andaríkja manna, sem að eft-
ir að friður er saminn verða
Og þá lí-ka borvin ' og útsýni yfir hana því hið bezta
•ínn oí UttÍ ____Mii-X fof
heiðurinn af því að verða til bes-s
að 'brjóta hinn rótgróna vana um
að k-arl-menn -einir ættu að
þá stöðu. pa
Fjöldi fólks í Winnipeg, fagn.
nr yfir þesisum viðburði. Ekki
svo mjög yfir því að koh-a skyldi
komast í ibæjarstjórnina í Toronto
heldur einmitt yfir því að það
skyldi vera Mrs. Hamiliton, því
hún er ein af þeim s-em mikinn og
úr salnurn. Fimtán hundruð fet
frá jörðu á -að vera salur þar s-em
muni-r frá stríðinu eru geymdir,
og á hann að vera svo gerður, að
allar menjar s-em ménn kynnu að
vlija halda upp á væri hægt að
geyma þar. Tvö þúsund fét frá
jorðu á -að vera salur þpr s-em fólk
getur setið, og notið útsýnisins og
séð 40 mílur út frá hyggingunni I
allar áttir í 'björtu og heiðskýru
veðri. á kvöldin eiga að vera raf- „ , „
sem á kvöldin Carl Benedicks professor i Stokk
drengilegani þ'átt tók í því að fegra
og betra félagslíf, og menning; Uós feikna sterk ’ 7‘“ “ -------------- holmi. Oharles L. Lange ritari
Winnipeg borgar, því hún átti lysa. 1 aUar attir frá gluggum hinnar sameiginlegu stjómar-
sa sms. nefndar n-orðurlanda. Wilhelm
F-orseti eimreiðarstjóra Banda- Grönbeck háskóla próf-essor í
fremistir í röðinni í stjórnmálum. j landsins hafa rétt að þeim, en þó
Hún er einnig verzlunarmál það j fór svo -eins og mönnurn er kunn-
sem m-ezt er no-tað, og þar á ofan j ugt, að þolinmæði þeirra var mis-
er hún hið útbreiddasta mál í
heimi. Svo nám þeirrar tungu
hefði ekki að eins hagkvæma þýð-
ingu, heldur gæfi hún fólki að
gang -að bókmentu-m sem hefir til
brunns að bera hið heilbrigðasta
og kjarnbesta sem til er i bók-
mentum nokku-rrar þjóðar.”
1 s-ama strenginn hafa tekið
Nathan erkibiskup Söderbolm, N.
Osterfeld biskup í Kaupmannahöfn
því hún átti
heima hér um langt 'skeið, og var
.fiin af þeim sem lagði grundvöllin
að smekk og fegurðar tilfinningu
í sambandi við stefnuskrá
bændanna sagði Crerar.
Hún er sú bezta sem til er, og
héldur fram grundvallar atriðum
Canadiskra hugsjóna, betur en
nokkur önnur pólitísk stefnuskrá
landsins. \
pað hefði verið sagt að stefnu-
skráin-hefði verið búin til, með
-hagsmuni bændastéttarinnar einn-
ar fyrir augum. Hann sagist skora
á hvern sem -væri að benda á eitt
einasta orð í þeirri stefnuskrá
sem sannaði s-líka staðhæfingu.
“Er iþað ákvæði sem -sérstak-
lega snertir tollm-álin, sérstak-
lega vinveitt bændum? pað er
þýði-ngar imikið fyrir verkamann-
inn, kaupmanninn, læknirinn eins
og það er fyrir bóndan að tollur-
ir.n -sé tekinn af skólm. Ákæran
er sett fram til þess að villa sjón-
,ir fyrir kjó-sendum í sveitum, og
láta þá snúast á móti sínu eigin
málefni, en með hagsmunum
þeirra manna sem -sérstakan iðn-
að stunda og sérstök hlunnindi
jhafa.”
“Eftir 40 árk reynzlu á toll-
mála fyrirkom-u-laginu væri það
náttúrlegt að hændur gengju úr
skugga með það. pátttaka þeirra
í stjórnmálunum yrði veruleg og
velja til þess þá menn sem hægt
væri að treysta, til þess að sjá um
að svo miklu -leyti sem í þeirra
valdi stæði, að þetta atriði í stefnu-
skrá bændaflokksins yrði gert að
lögum”,
Mótfallinn herafla
“Á u-ndan stríðinu höfðum vér
Augustus Mills,
Dep. Prothonotary.
sem slíkt mundi hafa í för með sér.
Mál það ætti að vera rætt -ítarlega
frá hafi til hafs, áður enn nokkr-
ar framkvæmdir væru að því
hafðar.”
“Vér vonuðum að alþjóðasam-
b-andið yrði til þess að varna stríð-
um í framtíðinni, og að margt
fleira gott mundi af því 'leiða, en
því miður er það sam/band en í
lausu lofti.”
í sambandi við stöðu þjóðar
vorrar í Breska ríkinu sagði Mr.
Crerar “Ca-nada þjóðin ætti ekki
að binda sig, eða vera bundinn
neinum skyldum að því er þátttöku
beita öllum áhrifum sínum í sam-
bands pólitík ekki síst þar sem
istjórnirnar í s'léttu - fylkjunuim
væru þær beztu -sem til væru í
Canada, og í sambandi við þá ráð-
leggingu samþykti bændaþingið,
með öllum atkvæðum á móti sex,
að ski-f-ta sér ekket af fylkis póli-
tik í Manitoha að svo stöddu.
Fögur fyrirmynd.
Látin er, 3. þ.m., ungfrú ólöf
Gíslason í Minneota, dóttir Björns
heit. Gíslasonar frá Haukstöðum
hennar snertir í^alríkisstjórn, a-l-jj Vopnafirði og konu han-s Aðal-
bjargar Jónsdóttur, en -systir
j þeirra alþektu Gíslason bræðra.
Ólöf Gíislason var -einhver hin
boðið, eða ef menp vilja heldur,
fram af h-enni gengið.
Bændurnir sáu -sjálfir, og það
greinilega, að áhugamálum j herlög, og undir -þeim logum drog-
um vér saman h-er, sem hver þjóð
h-efði réttilega mátt mikla-st af.
pað eru til menn, en sem betur
fer eru þeir ekki margir, sem vilja
innleiða hervald í Canada, eða
koma á lögbundinni -herþjónustu,
en bændurnir í Canada taka áld-
rei sííkt í mál.
Eg er og með öllu mótfallinn
sjó herflota sem að myndi taka
frá 40-50 miljónir dollora til þess
að leggja grund-völlinn að, auk
svo
þeirra var ekki sigurvon, nema
því að eins að þeir hefðust handa,
tækju saman höndu-m, og sæktu
fram með svo miklu afli, að hin-n
rótgróni vani yrði undan að láta,
og hin görnlu pólitísku flokks-
bön-d að slitna.
Og þeir auglýstu stefnuskrá
sína í fyrra, djarfmannlega og
hreina, og að mörgu leyti ágæta.
Síðan hafa framfarir þeirra á
póltíska sviðinu, verið geipilega
ríkisþingi eða nefnd, mér er sama |
hvað það er kallað. Ekkert slíkt
band ætti að vera la-gt á þjóðina
án þess að þjóðin hafi tækifæri til
þess að kynna sér s-líkt samband
til -hlýtar.
Eg segi þetta með tilfinning
ljósa og skýra fyrir því hvað Bret-
ar og Anglo Saxar, hafa lagt til
stjórnarfars- betrunar í heim-
inum.
Eg segi það með fullkominni
lotnin-gu fyrir fánanum, sem er
merki þess fegursta sem vér höf-
um notið, -og sem vér munum njóta
undir vernd hans.”
Mr. Crerar mintist á fjármálin
og þarfirnar í því sambandi. Hann
lét í Ijósi þá meiningu að járn-
brautir þjóðarinnar gætu orðið
innstæða s-em fólkið hefði ómet-;
anlegt gagn af.
pað væri sannarlega þess vert ar |hennar ,hvila 0g sjálf er hún nú
fyrir þegna landsins, að, líta eft- grafin Allar aðrar eigur sinar
ir því, að -með mál þeirra væri far- gefur ,hdn jöfnum skiftum til
ið á heiðarlegan og ha^kvæman ..súkrasjóðs>> kvenfélagsins í St.
hatt- Páls söfnuði í Minneota og gamal-
“pungir skattar og strangur | menna heimilisins Betel á Gimli.
sparnaður, eru einu meðölin sem yerða |-það stiórar upphæðir, sem
geta konnið því til leiðar að Can- hvort þeirra fyrirtækja hljóta að
göfugasta og -merkas-ta manneskja,
sem eg hefi þekt á lífsleið minni.
Fóru þar saman gáfur og mann-
kos-tir. Að sunnan var -mér skrif-
að með andlátsfregninni: “Hér
hefðu allir viljað hana gráta úr
helju, ef un-t hefði verið.”
ólöf lét eftir sig erfðaskrá, sem
bezt lýsir hugarfari því, er ávált
einkendi hana. Allar eigur sínar
— um fjórtán -þúsund dollara —
gefur hún kirkjunni og líknar-
starfi hennar. Söfnuði sínuim í
Minneota ánafnar hún 500 doll.
og Félagi ungra kveíiha í söfnuð-
inum aðra 500 doll. 500 doll. gef-
ur hún til að prýða grafreit Vest-
urheims safnaðar, þar sem foreldr-
Víkjana og félags þeirra manna Kaupmannahöfn. G. C. Uhlanbeek miklar, sem sjá má af kosningunni annara ómótmælanlegra útgjalda
ada nái jafnvæginu,” og lagði á
herslu á að gjöra Canada að landi
“þar sem rétttætið í öllum við-
skiftum ríkir.”
í fylkismálunum ráðlagði Crer-
ar bændunum að fara varlega, og
gjöf frá þessari fyrirmyndar konu.
“Meðan þú átt, þjóðin fróða,
þvílík kvenna-blóm,
áttu sigur, gull og gróða,
Guð og kristindóem.”
B. B. J.